Apdejt skryptu do wydania 4.
3. Terenowa administracja rządowa
3.2. Katalog organów wykonujących zadania administracji rządowej w województwie
Zestawienie podmiotów na podstawie płaszczyzny podmiotowej  katalog podmiotów, które mają wykonywać
 zadania administracji rządowej .
Do administracji rządowej należy wszystko, co należy do kompetencji poszczególnych podmiotów tej administracji.
Katalog zamknięty:
1) wojewoda
2) organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży
3) organy niezespolonej administracji rządowej
4) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej
wynika z odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia
5) starosta i inne podmioty, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw
3.3. Wojewoda
3.3.1 Charakter prawny wojewody i jego funkcje
Brak ustawowej definicji wojewody  zastąpiona enumeratywnym wyliczeniem funkcji tego organu.
Wojewoda jest terenowym organem rządowej administracji publicznej o kompetencji ogólnej.
Funkcje, jakie pełni wojewoda (nie jest to katalog zadań ani kompetencji, choć ma pełnić taką rolę):
1) Funkcja przedstawiciela Rady Ministrów w województwie. Oznacza, że w sensie funkcjonalnym wojewoda
jest częścią Rządu.
2) Funkcja organu administracji rządowej w województwie
3) Funkcja zwierzchnika nad zespoloną administracja rządowa a jednocześnie sprzężona z nią funkcja organu
tej administracji. Razem stanowią całość funkcjonalną.
4) Funkcja nadzorcza. Pod względem legalności  nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związkami.
5) Funkcja reprezentanta Skarbu Państwa w stosunkach cywilnoprawnych, w których SP jest stroną. Dotyczy
mienia powierzonego mu w celu wykonywania zadań.
6) Funkcja organu wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym. Organ drugiej instancji
(odwoławczy), a jednocześnie sprawujący nadzór nad wydawaniem aktów administracyjnych (decyzji)
organów niższego stopnia (na szczeblu powiatowym) i niektórych organów samorządu terytorialnego.
Możliwość wydawania decyzji jako organ I instancji (choć pomija to ustawa).
7) Funkcja kontrolna.
A) Pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywania zadań z zakresu administracji
rządowej przez organy samorządu terytorialnego (realizowanych na podstawie ustawy lub
porozumienia).
B) Kontrola wykonywania zadań przez organy administracji zespolonej, wynikających z ustaw i innych
aktów wydawanych na podstawie upoważnień zawartych w tych ustawach, ustaleń Rady Ministrów oraz
wytycznych i poleceń Prezesa Rady Ministrów.
C) Kontrola organów administracji niezespolonej w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
8) Funkcja prawotwórcza. Stanowienie aktów prawa miejscowego obowiązujących na terenie województwa lub
jego części.
1
3.3.2. Kompetencje wojewody
Klauzula ogólna  wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie, niezastrzeżone na rzecz
innych organów.
Formuła tzw. Domniemania kompetencji
Określenie to jest nietrafne - nie można domniemywać kompetencji i przyjmować fikcji dysponowania nią przez
jakikolwiek organ administracji publicznej.
Nie obejmuje odcinków administracji rządowej wykonywanych przez organy samorządu terytorialnego jako zadania
zlecone.
Generalną formą realizacji kompetencji wojewody są zarządzenia.
Kompetencje wojewody jako przedstawiciela Rady ministrów
Relacja: wojewoda  Rada Ministrów:
1) Odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a cele tej polityki dostosowuje do
warunków lokalnych
2) Reprezentuje stanowisko zgodne z ustaleniami Rady Ministrów
3) Przedstawia Radzie ministrów projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa
4) Reprezentuje Rade ministrów na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt przedstawicieli
państw obcych w województwie
5) Jest informowany o służbowym pobycie członków Rady Ministrów w województwie.
Relacja: wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów  organy działające na terenie województwa:
1) Kompetencje kontrolne i koordynacyjne skierowane do innych organów administracji rządowej, dotyczące
celów wynikających z polityki Rady Ministrów
2) Kompetencje koordynacyjne, dotyczące współdziałania organów administracji rządowej i samorządowej
3) Kompetencje kierownicze dotyczące stanów nadzwyczajnych (zagrożenie życia, zdrowia, mienia, środowiska,
bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, praw obywatelskich, także klęski żywiołowe i inne
nadzwyczajne zagrożenia)
Kompetencje szczegółowe:
I. Polecenie Wojewody
Charakter uniwersalny, także akty nie mające zindywidualizowanego adresata.
Mogą być adresowane do wszystkich organów administracji rządowej (zespolonych i niezespolonych), działających
w województwie, a także w sytuacjach nadzwyczajnych do organów samorządu terytorialnego.
Nowy rodzaj aktu wewnętrznego o charakterze generalnym, który wobec organów samorządu jest specjalną formą
nadzoru.
2
Polecenia nie mogą dotyczyć:
a) Rozstrzygnięcia co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej
b) Czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych, czynności z zakresu ścigania
wykroczeń
Wojewoda o wydanym poleceniu informuje niezwłocznie ministra właściwego w sprawie, której dotyczy polecenie.
Jeżeli dotyczy ono organów administracji niezespolonej minister może wstrzymać wykonanie polecenia  powstaje
spór miedzy wojewoda a ministrem, który rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.
Pozostałe kompetencje szczegółowe to:
II. Ocena stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa
III. Opracowywanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią
IV. Ogłaszanie i odwoływanie alarmu przeciwpowodziowego
V. Wstrzymywanie egzekucji administracyjnej w drodze decyzji administracyjnej
3.3.3. Status osobowy wojewody
Jest  średnim ogniwem administracji struktury scentralizowanej.
Podlega organom wyższego stopnia (zwłaszcza Prezesowi Rady Ministrów) i sam jest organem wyższego stopnia
wobec organów administracyjnych.
Powoływanie i odwoływanie
Jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej (nadrzędność osobowa).
Nadzór nad wojewodą
Prezes Rady ministrów sprawuje nadzór nad wojewodą pod względem zgodności jego działań z polityka Rządu.
Nadzór sprawuje również minister właściwy do spraw administracji publicznej, ale kryterium to zgodność działania z
prawem, gospodarność i rzetelność.
Minister właściwy do spraw administracji publicznej, na podstawie upoważnienia przez Prezesa Rady Ministrów,
może wykonywać w imieniu Prezesa Rady Ministrów uprawnienia przysługujące mu (Prezesowi) względem
wojewody. Za wyjątkiem powoływania i odwoływania oraz rozstrzygania sporów.
Środki nadzoru Prezesa Rady Ministrów wobec wojewody:
1) Wytyczne i polecenia  są instrumentami nadrzędności służbowej i kierownictwa,
2) Dokonywanie okresowej oceny pracy wojewody na podstawie przedstawianych mu przez niego sprawozdań
3) Środek szczególny  uchylanie aktów prawa miejscowego wydawanych przez wojewodę lub organy
administracji niezespolonej, jeżeli są niezgodne z ustawami, aktami wydanymi w celu ich wykonania,
polityką rządu, naruszają zasady rzetelności i gospodarności.
4) Rozstrzyga również spory miedzy wojewoda a członkami Rady Ministrów lub centralnym organem
administracji rządowej.
3.3.4. Organy pomocnicze wojewody
Wicewojewodowie
Pierwszy i drugi  funkcja typowych zastępców organu administracji publicznej. Wykonują zadania w zastępstwie
wojewody działając w jego imieniu jako organy administrujące.
Pierwszy wicewojewoda  specjalny status. W ramach zastępstwa jego kompetencje maja zakres taki sam jak
zakres wszystkich kompetencji wojewody, jeżeli wojewoda nie pełni swoich obowiązków służbowych. Pierwszy
wicewojewoda staje sie zatem organem administracji publicznej o własnych kompetencjach.
3
Wicewojewodów powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody, który sam określa zakres
kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.
Aparat pomocniczy wojewody zorganizowany jest w urzędzie wojewódzkim, z dyrektorem generalnym na czele.
Urząd dzieli sie na wydziały, kierowane przez dyrektorów.
Urząd wojewódzki
Statut nadaje wojewoda, a zatwierdza Prezes Rady Ministrów. Wojewoda ustala również regulamin urzędu.
Urząd może posiadać delegatury na terenie województwa, zlokalizowane najczęściej w byłych miastach wojewódzkich.
Kolegium doradcze
Wojewoda może tworzyć zespoły doradcze, a w przypadkach uzasadnionych szczególnymi potrzebami może
ustanawiać swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie określonym w pełnomocnictwie.
3.4. Wojewódzka administracja zespolona
Administracja zespolona
Tworzy ja sam wojewoda oraz organy administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych
służb, inspekcji i straży.
Na terenie województwa wykonują ją również działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych
służb, inspekcji i straży  stanowią jednak powiatową administracje zespolona.
3.4.1. Podmioty wojewódzkiej administracji zespolonej
Służby, inspekcje i straże
Są to jednostki organizacyjnie wyodrębnione wg kryterium przedmiotowego. Zajmują sie zatem poszczególnymi
działami administracji rządowej w województwie.
Ustawy odróżniają służby, inspekcje i straże od ich kierowników, którzy mają status jednoosobowych organów
administracji publicznej. Są to:
1) Komendanci wojewódzcy Państwowej Straży Pożarnej
2) Wojewódzcy komendanci Policji
3) Kuratorzy oświaty
4) Wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni
5) Wojewódzcy inspektorzy inspekcji handlowej
6) Wojewódzcy inspektorzy jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
7) Wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego
8) Wojewódzcy inspektorzy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego
9) Wojewódzcy inspektorzy ochrony roślin i nasiennictwa
10) Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska
11) Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego
12) Wojewódzcy konserwatorzy zabytków
13) Wojewódzcy lekarze weterynarii
4
Zasada zespolenia w urzędzie wojewódzkim
Wszyscy kierownicy służb, inspekcji i straży wykonują swoje zadania i kompetencje przy pomocy urzędu
wojewódzkiego, choć na podstawie przepisów szczególnych maja swoje urzędy: komendy, kuratoria, inspektoraty.
Do obsługi zadań organów nieposiadających własnego aparatu urzędniczego funkcjonują w urzędzie wojewódzkim
wydzielone komórki organizacyjne, których regulaminy zatwierdza wojewoda.
3.4.2. Zwierzchnictwo i kompetencje wojewody jako zwierzchnika rządowej administracji zespolonej
Zwierzchnictwo
Istota zespolenia jest zwierzchnictwo jednego organu administracji publicznej, sprawowane nad wszystkimi
jednostkami zespolonymi, wg tych samych, jednolitych zasad i kryteriów.
Nie istnieje definicja legalna zwierzchnictwa.
Wojewoda kieruje zespoloną administracją rządową i kontroluje oraz koordynuje jej działalność. Ma on zapewnić
warunki skutecznego działania tej administracji i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.
 Zwierzchnictwo w tym przypadku to kompetencje kierownicze, kontrolne i koordynacyjne.
Zwierzchnictwo a kierownictwo
Kategoria kierownictwa jako najsilniejsza ze wszystkich więzi wewnętrznych administracji publicznej. Wojewoda
wyposażony jest w prawo wydawania poleceń - typowy środek kierownictwa.
Tak zwane polecenia celu
Z przepisów nie wynika, że wojewoda jest przełożonym służbowym jednostek zespolonych, w tym ich kierowników.
Wydaje zatem  polecenia celu , nakazujące realizacje określonego działania, z wyłączeniem spraw określonych
ustawowo, bez sprecyzowania środków, sposobów i trybu ich realizacji (należy to do kierownika jednostki).
Wojewoda nie może wydawać konkretnych poleceń, dotyczących wydania konkretnej decyzji  naruszałoby to
właściwość innych organów.
Wobec powyższego pojecie kierownictwa nie może być interpretowane dosłownie. Nie można mówić o pełnej
centralizacji układu między wojewodą a administracją zespoloną.
Tryb powoływania i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej określają ustawy, na ogół
kompetencje te posiadają organy nadrzędne, a wojewodowie maja kompetencje opiniodawcze.
Podwójne podporządkowanie służb inspekcji i straży
Służby, inspekcje i straże (a zwłaszcza kierownicy) podlegają one zwierzchnictwu wojewody i jednocześnie swoim
organom nadrzędnym (ministrom). Rodzi to skomplikowany status prawny tych jednostek organizacyjnych.
Odpowiedzialność wojewody
Wojewoda ponosi odpowiedzialność za działania jednostek przez niego kierowanych.
Ponosi odpowiedzialność za rezultaty działania jednostek rządowej administracji zespolonej, jednak charakter tej
odpowiedzialności nie jest skonkretyzowany w ustawie.
Odpowiedzialność ta jest podzielona miedzy wojewodę a organ nadrzędny.
5
Koordynacja i kontrola
Konieczność istnienia tych kompetencji ze względu na ilość dziedzin, jakimi zajmują sie organy, których
zwierzchnikiem jest wojewoda.
Obowiązek zapewniania warunków do skutecznego działania jednostek rządowej administracji zespolonej
Warunki organizacyjno-techniczne oraz finansowe.
Zróżnicowane zasady finansowania jednostek, którego z
ródłami są budżety odpowiednich organów centralnych.
Tego typu niezależność finansowa poszczególnych służb, inspekcji i straży wpływa na osłabienie wpływu wojewody.
3.5 Wojewódzka administracja niezespolona.
Administracja niezespolona.
1) Terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu
organowi administracji rządowej oraz
2) kierownicy państwowych osób prawnych i
3) kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji
rządowej w województwie.
Ustanowienie organu rządowej administracji niezespolonej może nastąpić wyłącznie w ustawie, jeżeli jest to
uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych żadna lub terytorialnym zasięgiem działania,
przekraczającym obszar jednego województwa.
Wojewoda nie sprawuje wobec nich zwierzchnictwa, a jego wpływ na działania tych organów jest minimalny:
1) Może on wydawać polecenia dotyczące organów administracji niezespolonej,
2) Organy te są zobowiązane do składania wojewodzie corocznej informacji o swojej działalności
3) W szczególnych przypadkach wojewoda może kontrolować sposób wykonania przez te organy zadań
wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych.
Katalog organów rządowej administracji niezespolonej jest zamknięty:
1) Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci
uzupełnień,
2) Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,
3) Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej,
4) Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych,
5) Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar,
6) Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych,
7) Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,
8) Dyrektorzy urzędów morskich,
9) Dyrektorzy urzędów statystycznych,
10) Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej,
11) Graniczni i powiatowi lekarze weterynarii,
12) Komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej,
13) Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego,
14) Państwowi inspektorzy sanitarni,
15) Regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.
6