Echa różnych filozofii w liryce Młodej Polski.











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Młoda
Polska >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Echa różnych filozofii
w liryce Młodej Polski.










kategoria:   J.polski
zakres:   Młoda Polska
dodano:   1999-08-17




Filozofie końca
wieku zdominowały trzy koncepcje filozoficzne, które, jak się
później okazało, miały ogromny wpływ na sposób myślenia ludzi,
literaturę i sztukę a nawet historię. Pierwsza koncepcja
filozoficzna to - schopenhaueryzm, czyli dekadencki nastrój
pesymizmu, smutku i rozpaczy. Jej twórcą był Artur Schopenhauer, a
dzieło, które zyskało rozgłos, to "Świat jako wola i wyobrażenie".
Była to filozofia skrajnie pesymistyczna. Na pytanie: czym jest
życie? - uczony odpowiada - "pasmem cierpień". Człowiek pragnie
szczęścia, dąży do niego, lecz nigdy go nie osiągnie, człowiek całe
życie zabiega o podtrzymanie egzystencji, i kończy się to śmiercią,
istotą ludzkiego żywota jest bezrozumny popęd życia, bez celu, który
nie może być zaspokojony. Schopenhauer postuluje, by wyzbyć się
pożądań i potrzeb, wejść w stan nirwany. Nirwana bowiem, czyli
niebyt, wyzbycie się namiętności, niezmienny stan spokoju, daje
ucieczkę od pragnień tego świata. Idea nirwany na wzór wschodnich
joginów fascynowała środowiska artystyczne, podobnie zresztą jak
idea sztuki jako jedynej wartości. Oto - wg Schopenhauera - sztuka
jest wartością samą w sobie, bez praktycznego celu, jest
bezinteresowną kontemplacją. Sposobem na życie jest więc uprawianie
lub kontemplacja sztuki. Echa filozofii w liryce: - Leopold
Staff "Deszcz jesienny" - prezentuje pesymistyczne, dekadenckie
nastroje epoki, smutku i zniechęcenia. - Jan Kasprowicz
"Dies irae" - kryzys zaufania do Boga, upadek dawnych wartości,
katastrofizm, wizja świata dążącego do zagłady, tendencja głosząca
upadek i zagładę Ziemi. - Jan Kasprowicz "Krzak dzikiej róży
w Ciemnych Smreczynach" - dekadencka wymowa utworu, krzak dzikiej
róży i limba są symbolami młodości i przemijalności, pełnych sił
twórczych i schyłku istnienia, róża - symbol filozofii dekadentyzmu
- podlega lękom istnienia, wtula się w skały, lękając się życia.
- Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Koniec wieku XIX" - poeta
szuka sensu życia, ale go nie odnajduje, pesymizm, przygnębienie,
beznadziejność, człowiek skazany na cierpienie, interpretacja życia,
które jest złem. - Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Nie wierzę w
nic" - podejmuje kwestie podstawowe dla egzystencji człowieka i nie
znajduje pozytywnej odpowiedzi, lekarstwo na ból istnienia może być
tylko jedno: nirwana, śmierć, niebyt. - Kazimierz
Przerwa-Tetmajer "Hymn do Nirwany" - nirwana ma przynieść
zapomnienie, wyzwolenie od życia, które składa się z klęsk i
cierpień, apatia, obojętność. Drugą koncepcję filozoficzną
tworzą poglądy Nietzschego. Friedrich Nietzsche (autor dzieła: Tako
rzecze Zaratustra") pogardzał wizją człowieka jako słabej,
pesymistycznej jednostki, głosił kult życia, siły, tężyzny
biologicznej i "woli mocy" człowieka. Jego dziełem jest koncepcja
nadczłowieka - jednostki silnej, powołanej do rządzenia, należącej
do "rasy panów", winnej tworzyć "państwo nadludzi". Koncepcja ta
została wykorzystana później dla innej ideologii przez Hitlera.
Kontrowersyjny wydaje się także specyficzny kodeks moralny i hasło
"przewartościowania wszystkich wartości", gdyż czy może budzić
zaufanie postulat pogardy dla "przeciętnych zjadaczy chleba",
odrzucenie altruizmu, litości na rzecz działania "poza dobrem i
złem". Echa filozofii w liryce: - Leopold Staff "Kowal" -
prezentuje typową dla filozofii nietzschego jednostkę, która używa
"woli mocy", aby wypracować własną siłę, indywidualność i osobowość.
Trzecią koncepcją filozoficzną jest bergsonizm. Henri
Bergson (główne dzieło to: "Ewolucja twórcza") głosił: intuicjonizm
i koncepcje elane vitale. W myśl intuicjonizmu nie można poznać
świata ani przez doświadczenie, ani przez racjonalne myślenie, lecz
jedynie za pomocą intuicji. Z kolei elan vitale - to siły
wewnętrzne, które tkwią w człowieku, z nich wynika ciągły rozwój, ta
wewnętrzna energia kieruje człowiekiem. Bergsonizm to filozofia
życia, wolności i intuicji. Świat jest tu dynamiczny, a człowiek w
nim aktywny. Wpływy filozofii Bergsona odnajdujemy w liryce Młodej
Polski w poezji Bolesława Leśmiana, który uważał, że intuicja jest
jedyną drogą wiodącą ku prawdzie, ku poznaniu rzeczywistości, a
wyrażenie tych dążeń jest istotą artyzmu. Poezję Leśmiana wyróżnia
stosunek do przyrody, której częścią jest człowiek, choć
jednocześnie jest i częścią świata niematerialnego. -
Bolesław Leśmian "Przemiany" - zespolenie człowieka z naturą, natura
nie jest tłem, lecz główną siłą wiodącą. - Bolesław Leśmian
"Zmory wiosenne" - człowiek musi być częścią natury, która go
przytłacza swoim ogromem, nie można uciec przed własną naturą.
Twórcy Młodej Polski często nawiązywali także do filozofii
franciszkańskiej. Święty Franciszek z Asyżu stworzył system, który
stanowił niezwykłą, radosną filozofię wiary. Głosił on
wszechogarniającą miłość do świata, braterstwo wszelkich żyjących
istot, uwielbienie świata i jego piękna, radosną wiarę w Boga oraz
ideał ubóstwa. Występował przeciw okrucieństwu, nienawiści,
zabijaniu i chciwości. Stworzył zakon wędrujący, legendy dotyczące
jego życia zawierają "Kwiatki św. Franciszka z Asyżu". Echa
filozofii w liryce: - Leopold Staff "Sonet szalony" -
argumentem aprobaty życia jest poczucie nieograniczonej ludzkiej
wolności, swobody. - Leopold Staff "O miłości wroga" -
skrzywdzony woła o modlitwę za duszę wroga, bo jest ona zagubiona -
w ten sposób realizuje chrześcijański nakaz miłości wroga,
wybaczenia i miłości bliźniego. - Leopold Staff "Kwiatki św.
Franciszka z Asyżu", "Przedśpiew" - ochota do życia, pochwała życia,
które składa się na równi z momentów rozkwitu i rozkładu, które
dostarcza smutków i radości, optymizm. - Jan Kasprowicz
"Księga ubogich" - pokora, akceptacja cierpienia, jako naturalnego
dla życia, umiłowanie ubóstwa, prostoty, podziwia piękno przyrody,
mądrość ludzi ubogich. - Jan Kasprowicz "Hymn św. Franciszka
z Asyżu" - pochwała Boga, pogodził się ze złem, które jest wynikiem
postępowania człowieka, cierpienie jest konieczne dla odczucia
radości, Bóg daje cierpienie jako dar.







Autor: Nieznany

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000