Echa różnych filozofii w liryce Młodej Polski











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Młoda
Polska >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Echa różnych filozofii
w liryce Młodej Polski










kategoria:   J.polski
zakres:   Młoda Polska
dodano:   1999-10-07




Język polski:
Echa różnych filozofii w liryce Młodej Polski. Filozofie
końca wieku zdominowały trzy koncepcje filozoficzne, które, jak się
później okazało, miały ogromny wpływ na sposób myślenia ludzi,
literaturę i sztukę a nawet historię. Pierwsza koncepcja
filozoficzna to - schopenhaueryzm, czyli dekadencki nastrój
pesymizmu, smutku i rozpaczy. Jej twórcą był Artur Schopenhauer,
a dzieło, które zyskało rozgłos, to "Świat jako wola i
wyobrażenie". Była to filozofia skrajnie pesymistyczna. Na
pytanie: czym jest życie? - uczony odpowiada - "pasmem
cierpień". Człowiek pragnie szczęścia, dąży do niego, lecz nigdy
go nie osiągnie, człowiek całe życie zabiega o podtrzymanie
egzystencji, i kończy się to śmiercią, istotą ludzkiego żywota
jest bezrozumny popęd życia, bez celu, który nie może być
zaspokojony. Schopenhauer postuluje, by wyzbyć się pożądań i
potrzeb, wejść w stan nirwany. Nirwana bowiem, czyli niebyt,
wyzbycie się namiętności, niezmienny stan spokoju, daje ucieczkę
od pragnień tego świata. Idea nirwany na wzór wschodnich joginów
fascynowała środowiska artystyczne, podobnie zresztą jak idea
sztuki jako jedynej wartości. Oto - wg Schopenhauera - sztuka
jest wartością samą w sobie, bez praktycznego celu, jest
bezinteresowną kontemplacją. Sposobem na życie jest więc
uprawianie lub kontemplacja sztuki. Echa filozofii w liryce: -
Leopold Staff "Deszcz jesienny" - prezentuje pesymistyczne,
dekadenckie nastroje epoki, smutku i zniechęcenia. - Jan
Kasprowicz "Dies irae" - kryzys zaufania do Boga, upadek dawnych
wartości, katastrofizm, wizja świata dążącego do zagłady,
tendencja głosząca upadek i zagładę Ziemi. - Jan Kasprowicz
"Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach" - dekadencka wymowa
utworu, krzak dzikiej róży i limba są symbolami młodości i
przemijalności, pełnych sił twórczych i schyłku istnienia, róża
- symbol filozofii dekadentyzmu - podlega lękom istnienia, wtula
się w skały, lękając się życia. - Kazimierz Przerwa-Tetmajer
"Koniec wieku XIX" - poeta szuka sensu życia, ale go nie
odnajduje, pesymizm, przygnębienie, beznadziejność, człowiek skazany
na cierpienie, interpretacja życia, które jest złem. -
Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Nie wierzę w nic" - podejmuje kwestie
podstawowe dla egzystencji człowieka i nie znajduje pozytywnej
odpowiedzi, lekarstwo na ból istnienia może być tylko jedno:
nirwana, śmierć, niebyt. - Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Hymn do
Nirwany" - nirwana ma przynieść zapomnienie, wyzwolenie od
życia, które składa się z klęsk i cierpień, apatia, obojętność.
Drugą koncepcję filozoficzną tworzą poglądy Nietzschego.
Friedrich Nietzsche (autor dzieła: Tako rzecze Zaratustra")
pogardzał wizją człowieka jako słabej, pesymistycznej jednostki,
głosił kult życia, siły, tężyzny biologicznej i "woli mocy"
człowieka. Jego dziełem jest koncepcja nadczłowieka - jednostki
silnej, powołanej do rządzenia, należącej do "rasy panów",
winnej tworzyć "państwo nadludzi". Koncepcja ta została
wykorzystana później dla innej ideologii przez Hitlera.
Kontrowersyjny wydaje się także specyficzny kodeks moralny i
hasło "przewartościowania wszystkich wartości", gdyż czy może
budzić zaufanie postulat pogardy dla "przeciętnych zjadaczy
chleba", odrzucenie altruizmu, litości na rzecz działania "poza
dobrem i złem". Echa filozofii w liryce: - Leopold Staff "Kowal"
- prezentuje typową dla filozofii nietzschego jednostkę, która
używa "woli mocy", aby wypracować własną siłę, indywidualność i
osobowość. Trzecią koncepcją filozoficzną jest bergsonizm. Henri
Bergson (główne dzieło to: "Ewolucja twórcza") głosił:
intuicjonizm i koncepcje elane vitale. W myśl intuicjonizmu nie
można poznać świata ani przez doświadczenie, ani przez
racjonalne myślenie, lecz jedynie za pomocą intuicji. Z kolei
elan vitale - to siły wewnętrzne, które tkwią w człowieku, z
nich wynika ciągły rozwój, ta wewnętrzna energia kieruje
człowiekiem. Bergsonizm to filozofia życia, wolności i intuicji.
Świat jest tu dynamiczny, a człowiek w nim aktywny. Wpływy
filozofii Bergsona odnajdujemy w liryce Młodej Polski w poezji
Bolesława Leśmiana, który uważał, że intuicja jest jedyną drogą
wiodącą ku prawdzie, ku poznaniu rzeczywistości, a wyrażenie
tych dążeń jest istotą artyzmu. Poezję Leśmiana wyróżnia stosunek do
przyrody, której częścią jest człowiek, choć jednocześnie jest i
częścią świata niematerialnego. - Bolesław Leśmian
"Przemiany" - zespolenie człowieka z naturą, natura nie jest
tłem, lecz główną siłą wiodącą. - Bolesław Leśmian "Zmory
wiosenne" - człowiek musi być częścią natury, która go
przytłacza swoim ogromem, nie można uciec przed własną naturą.
Twórcy Młodej Polski często nawiązywali także do filozofii
franciszkańskiej. Święty Franciszek z Asyżu stworzył system,
który stanowił niezwykłą, radosną filozofię wiary. Głosił on
wszechogarniającą miłość do świata, braterstwo wszelkich żyjących
istot, uwielbienie świata i jego piękna, radosną wiarę w Boga
oraz ideał ubóstwa. Występował przeciw okrucieństwu, nienawiści,
zabijaniu i chciwości. Stworzył zakon wędrujący, legendy
dotyczące jego życia zawierają "Kwiatki św. Franciszka z Asyżu".
Echa filozofii w liryce: - Leopold Staff "Sonet szalony" -
argumentem aprobaty życia jest poczucie nieograniczonej ludzkiej
wolności, swobody. - Leopold Staff "O miłości wroga" -
skrzywdzony woła o modlitwę za duszę wroga, bo jest ona
zagubiona - w ten sposób realizuje chrześcijański nakaz miłości
wroga, wybaczenia i miłości bliźniego. - Leopold Staff
"Kwiatki św. Franciszka z Asyżu", "Przedśpiew" - ochota do życia,
pochwała życia, które składa się na równi z momentów rozkwitu i
rozkładu, które dostarcza smutków i radości, optymizm. - Jan
Kasprowicz "Księga ubogich" - pokora, akceptacja cierpienia, jako
naturalnego dla życia, umiłowanie ubóstwa, prostoty, podziwia
piękno przyrody, mądrość ludzi ubogich. - Jan Kasprowicz
"Hymn św. Franciszka z Asyżu" - pochwała Boga, pogodził się ze
złem, które jest wynikiem postępowania człowieka, cierpienie
jest konieczne dla odczucia radości, Bóg daje cierpienie jako
dar.







Autor: Wilq

Ocena : 1 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000