2014-03-01
Układ
Nerwowy
Ośrodkowy
Marcin Wiśniewski
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej
Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy
UKA
AD NERWOWY
SOMATYCZNY AUTONOMICZNY
1
2014-03-01
SOMATYCZNY
OÅšRODKOWY OBWODOWY
MÓZGOWIE RDZEC
NERWY NERWY
KR
GOWY CZASZKOWE RDZENIOWE
I - XII 31 par
Rozwój układu nerwowego (1)
Notochord
2
2014-03-01
Podział mózgowia (1)
PA
YTKA NERWOWA
RYNIENKA NERWOWA
CEWA NERWOWA
i jej dwa pierwotne przewężenia
PRZODOMÓZGOWIE ŚRÓDMÓZGOWIE TYA
OMÓZGOWIE PIERWOTNE
KRESOMÓZGOWIE MI
DZYMÓZGOWIE TYA
OMÓZGOWIE WTÓRNE RDZENIOMÓZGOWIE
KRESOMÓZGOWIE
KRESOMÓZGOWIE PARZYSTE = KRESOMÓZGOWIE NIEPARZYSTE =
KRESOMÓZGOWIE BOCZNE = KRESOMÓZGOWIE ŚRODKOWE
PÓA
KULE MÓZGU
PA
ATY J
DRA CIAA
O
PODSTAWY MODZELOWATE
SKLEPIENIE
CZOA
OWY
POTYLICZNY
BLASZKA
KRAC
COWA
SKRONIOWY
PRZEGRODA
PRZEZROCZYSTA
CIEMIENIOWY
SPOIDA
O
w y s p a
DZIOBOWE
PA
ASZCZ KOMORY
BOCZNE
KORA MÓZGU
W
CHOMÓZGOWIE
HIPOKAMP
3
2014-03-01
Pola Brodmanna
Pola Brodmanna obszary cytoarchitektoniczne kory mózgu. Pierwszy ich
lokalizację określił w 1907 roku niemiecki neurolog Korbinian Brodmann.
Opisane przez Brodmanna pola od 1 do 52, z niewielkimi zmianami
odpowiadają stosowanemu dziś podziałowi.
Pole 1, 2, 3 - pierwszorzędowa kora czuciowa. Uszkodzenie
niedoczulicę oraz astereognozję (niezdolność do rozpoznawania
przedmiotów dotykiem) po przeciwnej stronie ciała.
Pole 5, 7, 40 - drugorzędowa kora czuciowa somatosensoryczna.
Odpowiada za złożoną analizę bodz
ców czuciowych, kojarzenie pobudzeń
kinestetycznych i wzrokowych z czynnościami ruchowymi.
Pole 4 - pierwotna kora ruchowa. Uszkodzenie objawy uszkodzenia
ośrodkowego neuronu ruchowego po stronie przeciwnej.
Pole 6 - kora przedruchowa. Odpowiada za ruchy kompleksowe
obejmujące znaczne obszary ciała.
Pole 8 - korowy ośrodek skojarzonego spojrzenia w bok. Uszkodzenie
skojarzone zbaczanie gałek ocznych w stronę uszkodzenia.
Pole 10 - kora przedczołowa. Pole to jest ośrodkiem wyższej
uczuciowości i abstrakcyjnego myślenia.
Pole 17  pierwszorzędowa kora wzrokowa.
Pole 18, 19  kora wzrokowa kojarzeniowa. Uszkodzenie może
spowodować halucynacje wzrokowe
Pole 22  ośrodek czuciowy mowy (Wernickiego)
Uszkodzenie afazja czuciowa
Pole 28  pierwotna kora węchowa (entorinalna)
Pole 34  korowy ośrodek węchu
Pole 39  ośrodek czytania
Pole 41, 42  pierwszorzędowa kora słuchowa (zakręty skroniowe
poprzeczne s. Heschla)
Pole 43  pierwszorzędowa kora smakowa
Pole 44, 45  ośrodek ruchowy mowy (Broki). Uszkodzenie afazja
ruchowa
Pole 52  ośrodek pisania. Uszkodzenie agrafia
4
2014-03-01
Cortex cerebrii
" Objętość
" M ~ð 610 cm3
" K ~ð 545 cm3
" Powierzchnia ~ð 200 cm2
" Grubość  1,5  5 mm
Kora mózgu
Allocortex Mesocortex Isocortex
bezwarstwowa (3-5 warstw) (6 warstw)
(2 warstwy) - 10%
Archipallium Paleopallium zakręt obręczy Neopallium = Isopallium
(płaszcz dawny) (prapłaszcz) wyspa (płaszcz nowy) - 90%
hipokamp zakręt hipokampa budowa budowa
homotopowa heterotopowa
całość z warstwą bez warstwy
Isocortex ziarnistÄ… ziarnistej
kora czuciowa kora ruchowa
5
2014-03-01
Warstwy kory - funkcja
" 1 i 6  koordynacyjna
" 2 i 4  recepcyjna
" 3 i 5 emisyjna
W
CHOMÓZGOWIE
CZ
ŚĆ OŚRODKOWA CZ
ŚĆ OBWODOWA
STRONA WEWN
TRZNA STRONA ZEWN
TRZNA OPUSZKA W
CHOWA
PASMO W
CHOWE
NAWLECZKA SZARA ZAKR
T OBR
CZY
TRÓJK
T W
CHOWY
ZAKR
T TASIEMECZKOWY CIEÅšC
ZAKR
TU OBR
CZY
PR
ŻEK W
CHOWY PRZYÅšRODKOWY
ZAKR
T Z
BATY ZAKR
T PRZYHIPOKAMPOWY
PR
ŻEK W
CHOWY BOCZNY
ZAKR
TY A. RETZIUSA
POLE PODSPOIDA
OWE
ZAKR
T PRZYKRAC
COWY
ZAKR
T PÓA
KSI
ŻYCOWATY
ZAKR
T OKALAJ
CY
ISTOTA DZIURKOWANA PRZEDNIA
6
2014-03-01
Jądra kresomózgowia
J
DRA KRESOMÓZGOWIA =
J
DRA PODSTAWY =
ZWOJE PODSTAWY
CIAA
O MIGDAA
OWATE C I A A
O P R 
Å» K O W A N E PRZEDMURZE
J
DRO OGONIASTE J
DRO SOCZEWKOWATE
GA
OWA TRZON OGON SKORUPA GAA
KA BLADA
P R 
Å» K O W I E BOCZNA PRZYÅšRODKOWA
Podział włókien istoty białej
ISTOTA BIAA
A
WA
ÓKNA NERWOWE WA
ÓKNA NERWOWE WA
ÓKNA NERWOWE
KOJARZENIOWE SPOIDA
OWE RZUTOWE
WA
ÓKNA KOJARZENIOWE CIAA
O TOREBKA
DA
UGIE MODZELOWATE WEWN
TRZNA
WA
ÓKNA KOJARZENIOWE SPOIDA
O TOREBKA
KRÓTKIE PRZEDNIE ZEWN
TRZNA
SPOIDA
O TOREBKA
SKLEPIENIA OSTATNIA
CENTRUM
SEMIOVALE
7
2014-03-01
Budowa ciała modzelowatego
CIAA
O
MODZELOWATE
CZ
ŚĆ CZ
ŚĆ BOCZNA =
POŚRODKOWA PROMIENISTOŚĆ CIAA
A MODZELOWATEGO
BLASZKA DZIÓB KOLANO PIEC
PA
AT CZ
ŚĆ CZ
ŚĆ
DZIOBOWA CIEMIENIOWA SKRONIOWA
CZ
ŚĆ CZ
ŚĆ
CZOA
OWA POTYLICZNA
KLESZCZE KLESZCZE
MNIEJSZE WI
KSZE
Koło Papeza
8
2014-03-01
MI
DZYMÓZGOWIE
WZGÓRZOMÓZGOWIE PODWZGÓRZE
Podział wzgórzomózgowia (1)
WZGÓRZOMÓZGOWIE
WZGÓRZE NADWZGÓRZE NISKOWZGÓRZE
9
2014-03-01
WZGÓRZE
WZGÓRZE BRZUSZNE WZGÓRZE GRZBIETOWE
położone w okolicy bruzdy podwzgórzowej ZROST MI
DZYWZGÓRZOWY
GUZEK PRZEDNI WZGÓRZA
PODUSZKA
PR
ŻEK RDZENNY WZGÓRZA
POWIERZCHNIA GÓRNA
POWIERZCHNIA DOLNA
POWIERZCHNIA BOCZNA
POWIERZCHNIA PRZYÅšRODKOWA
tylna część wzgórza - ZAWZGÓRZE
CIAA
O KOLANKOWATE BOCZNE
CIAA
O KOLANKOWATE PRZYÅšRODKOWE
10
2014-03-01
NADWZGÓRZE
TRÓJK
TY UZDECZEK
UZDECZKI
SPOIDA
O UZDECZEK
BRUZDY UZDECZEK
SZYSZYNKA
SPOIDA
O NADWZGÓRZOWE
Jądra wzgórzomózgowia (1)
J
DRA WZGÓRZOMÓZGOWIA (4)
PRZYÅšRODKOWE PRZEDNIE BOCZNE ÅšRODKOWO-POÅšRODKOWE
ekspresja emocji: informacje z tworu siatkowatego
integracja aktywności wpływ na ogólną aktywność kory
czuciowo-ruchowej
11
2014-03-01
Jądra wzgórzomózgowia (2)
J
DRA WZGÓRZOMÓZGOWIA
grupa boczna
TYLNE GÓRNE DOLNE
J
DRO PODUSZKI J
DRO BOCZNE GRZBIETOWE J
DRO BRZUSZNE PRZEDNIE
ośrodki ruchowe układu pozapiramidowego
J
DRA CIAA
KOLANKOWATYCH J
DRO BOCZNE TYLNE J
DRO BRZUSZNE POÅšREDNIE
ośrodki ruchowe układu pozapiramidowego
J
DRO BRZUSZNE TYLNE
BOCZNE PRZYÅšRODKOWE
podkorowy podkorowy
CZ. PRZYÅšRODKOWA CZ. BOCZNA
ośrodek ośrodek
wzroku słuchu
impulsy czuciowe impulsy czuciowe
z obszaru zaopatrzenia z obszaru zaopatrzenia
nn. czaszkowych nn. rdzeniowych
PODWZGÓRZE
POLE
PRZEDWZROKOWE
SKRZYŻOWANIE
WZROKOWE
PASMO
WZROKOWE
LEJEK
PRZYSADKA
MÓZGOWA
CIAA
A
SUTECZKOWATE
GUZ
POPIELATY
12
2014-03-01
Rola i funkcja podwzógrza (1)
Podwzgórze
CZ
ŚĆ BOCZNA PODWZGÓRZA
POLE PRZEDWZROKOWE BOCZNE POLE BOCZNE PODWZÓGRZA
część podwzógrza należąca
J
DRO BOCZNE J
DRO GRZBIETOWO-BOCZNE
do kresomózgowia
(OÅšRODEK GA
ODU) (OÅšRODEK PRAGNIENIA)
POBUDZENIE - wyzwala chęć
przyjmowania pokarmu
USZKODZENIE - prowadzi do
anoreksji i wyniszczenia
13
2014-03-01
CZ
ŚĆ PRZYŚRODKOWA PODWZGÓRZA
OKOLICA OKOLICA
PRZEDWZROKOWA NADZWROKOWA
zawiera pole przedwzrokowe
położone grzbietowo od
przyśrodkowe regulujące
skrzyżowania wzrokowego
wydzielanie hormonów
gonadotropowych przysadki
zawiera jÄ…dro
J
DRO SKRZYŻOWANIA
płciowo-dwupostaciowe
(jego rozwój zależy od
stężenia testosteronu) otrzymuje włókna z siatkówki,
bierze udział w regulacji
rytmów biologicznych i
aktywności somatycznej
J
DRO PRZEDNIE
termoregulacja - " rozpraszanie energii"
pobudza układ p/wsp.
zniszczenie powoduje przegrzanie
J
DRO PRZYKOMOROWE
syntetyzuje ADH, OXY, CHR
[hormon uwalniajÄ…cy hormon kortykotropowy]
reg. gosp. wodnÄ… organizmu (zatrzymuje wodÄ™)
zniszczenie wywołouje moczówkę prostą
J
DRO NADWZROKOWE
syntetyzuje ADH, OXY
wysyła włókna do przysadki
CZ
ŚĆ PRZYŚRODKOWA PODWZGÓRZA
OKOLICA OKOLICA
GUZOWA SUTECZKOWA
położona grzbietowo od położona grzbietowo w stosunku
guza popielatego do ciał suteczkowatych
J
DRO GRZBIETOWO J
DRA
PRZYÅšRODKOWE SUTECZKOWATE
POLE
u zwierzÄ…t pobudzenie
TYLNE
wywołuje reakcje wściekłości
ośrodek łaknienia
ośrodek agresji
J
DRO BRZUSZNO
PRZYÅšRODKOWE
uważane za ośrodek sytości,
pobudzenie hamuje popęd
do spożywania pokarmu
obustronne zniszczenie powoduje
hiperfagię, otłuszczenie,
reakcje wściekłości
J
DRO A
UKOWATE
(J
DRO LEJKA)
zlokalizowane w obrębie lejka
jest jądrem okołokomorowym
wytwarza podwzgórzowe
hormony uwalniajÄ…ce
zawiera DOPA-ergiczne neurony
hamujÄ…ce uwalnianie prolaktyny
14
2014-03-01
Dziękuję za uwagę...
15