Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
lð
Już w czasie badania ogólnego można napotkać objawy, których
przyczynÄ… sÄ… zaburzenia neurologiczne
-
Wywiad: okoliczności wystąpienia objawów, nasilenie, wygasanie
-
Opis: szczękościsk, wypadanie języka, opadanie żuchwy i
skrzydełek nosowych, opadanie górnej powieki, zaniki mięśniowe
-
Zachowanie: nienormalna postawa lub sposób poruszania się,
reakcja na bodz
ce
-
brak reakcji mięśnia zwieracza podczas mierzenia temperatury,
-
Omacywanie: przeczulica skóry, brak czucia
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Podział zaburzeń nerwowych
lð
Ze względu na umiejscowienie
-
Ośrodkowe  przebiegające w OUN (mózgu lub rdzeniu)
-
Obwodowe  przebiegajÄ…ce w nerwach obwodowych
-
Autonomiczne  w układzie współczulnym i przywspółczulnym
lð
Ze względu na rodzaj zaburzenia
-
Ruchowe (motoryczne)
-
Czuciowe
-
Mieszane (ruchowo  czuciowe)
lð
w/w zaburzenia mogą mieć charakter
-
Ilościowy (stopień nasilenia zmian)  wzmożone, osłabione, zniesione
-
Jakościowe (dotyczą rodzaju zmian)  inny niż normalnie
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Zaburzenia ilościowe
Czynność Wzmożona Osłabiona Zniesiona
Nerwy ruchowe spazm niedowład porażenie
Nerwy czuciowe przeczulenie obniżenie czucia zniesienie czucia
Zaburzenia jakościowe
Nerwy ruchowe ruchy opaczne  parakinezja
Nerwy czuciowe czucie opaczne  parestezja
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Badanie morfologiczne układu nerwowego polega na oglądaniu i omacywaniu czaszki i
kręgosłupa
lð
Oglądanie  zwracamy uwage na zniekształcenia, wgniecenia, złamania, slady
urazów mechanicznych
-
Wygięcie kręgosłupa
lð
Ku górze  kyphosis
lð
Ku dołowi  lordosis
lð
W bok  scoliosis
lð
Wyraz
ne skrzywienie ku górze w wyniku uszkodzenia kręgów  garb (gibbus)
lð
Zmiany w wyniku wad rozwojowych  kręcz szyi (torticollis)
lð
Omacywanie  uciskamy mocno kości czaszki i kręgosłupa  zwracając uwage na
bolesność, uginanie się , zmiany kształtu, temperaturę, zgrubienia, przerosty i obrzeki
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Sprawnośc ruchowa
lð
Badanie polega na wykonywaniu określonych prób czynnościowych (porusznaie żuchwą,
ogonem, kończyną, przeprowadzanie zwierzęcia)
lð
W schorzeniach OUN wystepują porażenia pochodzenia:
-
Mózgowego  manifestują się zaburzeniami świadomości, porażeniami nerwów
mózgowych, mają charakter połowiczny (dotyczą jednej połowy ciała - hemiplegia)
-
Rdzeniowego  są najczęściej obustronne (paraplegia), nie wystepują zaburzenia
świadomości
-
Obwodowego  dotyczą obszaru nerwionego przez jeden lub kilka nerwów, w obszarach
tych odruchy są całkowicie zniesione i szybko rozwija się zanik mięśni
lð
Zanik z nieczynności  rozwija się 3  4 tygodnie, na wskutek zniesionej lub
ograniczonej ruchomości przy zachowanym napięciu mięśnia
lð
Zanik zwyrodnieniowy  rozwija się do 7 dni, mięsień atoniczny i wiotki
-
Porażenie spastyczne  towarzyszy uszkodzeniom mózgu lub rdzenia  mięśnie napięte,
kończyna wyprostowana, sztywna, nie dająca sięzgiąć
-
Porażenie wiotkie  uszkodzenie nerwu ruchowego, mięśnie wiotkie, miękkie, tylne
kończyny są ciągnięte za zwierzęciem
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Parakinezje (ruchy opaczne)
lð
Badamy poprzez oglądanie i przeprowadzanie zwierzęcia z/bez zasłoniętych oczu, do parakinez
zaliczamy:
-
Ataksje (niezbornośc ruchowa)
lð
Wynika z braku współdziałanie pomiędzy poszczególnymi partiami mięśni, ruchy stają się
niepewne, chwiejne, zwierze idÄ…c potyka siÄ™
lð
Uszkodzenie może mieć miejsce w: mózgu, móżdżku, opuszce, rdzeniu
lð
Przy porażeniu jednostronnym pojawiają się ruchy kołowe (maneżowe)
lð
Po zasłonięciu oczu  objawy nasilają się
-
Zawrót (vertigo)
lð
Jest to przemijające zaburzenie równowagi z zachowaną świadomością, na wskutek
uszkodzenia nerwu VIII lub niedokrwienia mózgu
-
Ruchy przymusowe
lð
Są to całkowicie skoordynowane ruchy powtarzające się wg tego samego schematu (ruchy
kołowe, parcie do przodu/tyłu, parcie na przeszkody, krzywe trzymanie głowy, przebieganie
bez celu dużych odległości
-
Postawy przymusowe
lð
Wynikać mogą z porażeń, skurczów, przykurczów mięśniowych, uszkodzeń kośćca,
ścięgien, mięśni
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Kurcz
lð
Jest to mimowolny, krótkotrwały (kloniczny) lub trwały (toniczny) skurcz mięśniowe. Jeżeli w
czasie skurczów klonicznych:
-
Wstrząsane jest całe ciało  drgawki/konwulsje
-
Szybkie niewielkiego stopnia  dreszcze
-
Skurcze pojedynczych włókien mięśniowych  drgania włókienkowe
lð
Kurcze padaczkowe i padaczko  podobne mają charakter początkowo toniczny, póz
niej
kloniczny a w końcu konwulsyjnych, zaczynają się od głowy i szyi, po czym rozprzestrzeniają
się na kończyny i całe ciało
lð
Skrzywienie linii kręgosłupa na wskutek kurczu tonicznego mięśni grzebietowych to:
-
W górę  opisthotonus
-
W dół  emprosthomus
-
Do boku  pleurothotonus
lð
Kurcz lub jednostronne porażenie mięśni ocznych prowadzi do zeza
lð
Kloniczne kurcze mięśni gałki ocznej to oczopląs (groz
ny objaw zapalenia opon mózgowych)
lð
Toniczny kurcz mięśni żwaczowych prowadzi do szczękościsku
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Parestezja
lð
Jest to stan jakościowy, odczuwany u ludzi jako mrowienie, drętwienie. U zwierząt
obserwowany jest w postaci gryzienia się lub wylizywania zdrowych obszarów skóry.
Odruchy
lð
Jest to mimowolna reakcja mięśniowa lub gruczołowa na odpowiedni bodziec.
Odruchy mogą być:
-
Zniesione
lð
Choroba narządu na który działa bodziec
lð
Przerwanie przewodnictwa w Å‚uku odruhowym
lð
Wygaszenie pobudliwośći odruchowej, bez zmian w łuku (np. narkoza, utrata
świadomości)
-
Wzmożone
lð
Wyłączone działanie hamujące mózgu
lð
Istnieje stan pobudzenia łuku, względnie ośrodka odruchowego
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
lð
Odruch skórny  dotykanie igła/pałeczką szklaną skóry brzucha, wewnetrznej nasady
ogona. Zwierzę zdrowe reaguje skurczem mięśni powłok brzusznych, przyciśnieciem
ogona do tułowia
lð
Odruch kroczowy, sromowy (segmenty S2  S3, nerw sromowy)  lekko uszczypnąć
okolicę krocza, sromu lub odbytu  reakcja symetryczne zaciśnięcie odbytu
lð
Odruch rzepkowy (segmenty L4  L6, nerw udowy)  polega na uderzaniu
młoteczkiem w ściegno rzepki (u małych zwierząt w pozycji leżącej, przy rozluz
nionej
kończynie, u dużych zwierząt w pozycji stojącej)  prawidłowa reakcja to
zdecydowany, gwałtowny ruch kończyną do przodu
lð
Odruch mięśnia piszczelowego doczaszkowego (segmenty L7  S1, nerw kulszowy)
 uderzamy w mięsień, reakcja zgięcie stopy
lð
Odruch zginaczy (segment L7  S1, nerw kulszowy)  uciskamy palcami lub
kleszczykami fałd międzypalcowy, prawidłowa reakcja to cofnięcie kończyny, odruch
ten pozwala ocenić siłę kończyny
lð
Odruch mięśnia zginacza nadgarstkowego doczaszkowego (segmenty C7  T2) 
uderzamy w ten mięsień  reakcja wyprostowanie łapy w nadgarstku
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
lð
Odruch rogówkowy  dotykamy rogówki sztywnym włosem lub szlaną pałeczką (nie
palcem)  prawidłowa reakcja to zamkniecie powiek
lð
Odruch z
renicowy  zwierzÄ™ ustawiamy naprzeciw z
ródła światła, zasłaniamy na kilka
sekund jedno oko, po czym odsłaniamy i porównujemy wielkość z
renicy. W stanach
chorobowych badana z
renica może pozostawać rozszerzona niezależnie od siły
światła (sztywność z
renic)
lð
Odruchy złożone  odruch oddychania, oddawania moczu, kału, czyności płciowych 
zmiany natężenia wystepują w schorzeniach rdzenia kręgowego i przedłuzonego
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy - Objawy porażeń nerwów
I. N. węchowy  utrata węchu
II. N. wzrokowy  ślepota jedno lub obustronna, maksymalnie rozszerzone z
renice
III. N. okoruchowy  zniesienie odruchu z
renicznego, zez rozbieżny, opadanie powieki górnej,
niewysuwanie III powieki
IV. N. bloczkowy  zez rozbieżny
V. N. tródzielny  brak odruchu rogówkowego, znieczulenie skóry na czole, uchu i powiekach, opadanie
żuchwy, znieczulenie błon sluzowych jamy ustnej i nosowej
VI. N. odwodzÄ…cy  zez zbiezny
VII. N. twarzowy  zwisanie małżowiny usznej, opadanie górnej powieki, górnej wargi, śkóra ściągnieta na
zdrową stronę, zwężenie szpary nosowej, wypływ łez, wypadanie języka, zwisanie połowy wargi
dolnej
VIII.N. przedsionkowow  slimakowy  głuchota, skręcenie głowy na strone chorą, zaburzenia równowagi,
ruchy walcowania, ruchy maneżowe, oczopląs, zez (jedno oko na zewnątrz i do górym drugie oko do
srodka i do dołu)
IX. N. językowow  gardłowy  zaburzenia smakowe, trudnośc w połykaniu, zniesienie odruchu
wymiotnego
X. N błędny  trudnośc w połykaniu, szmer krtaniowy, zniesienie odruchu kaszlu, przyspieszenie tetna,
zwolnienie perystaltyki jelit i żołądka, dychawica świszcząca
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy - Objawy porażeń nerwów
I. N. dodatkowy  porażenie i zanik mięsni szyi, skręt szyi
II. N. podjęzykowy  wypadanie języka na stronę chorą, niemożnośc połykania, zniesienie ruchów
języka
Nerwy obwodowe
lð
N. nadłopatkowy  zbytnie odstawanie łopatki i kończyny od tułowia
lð
N. promieniowy  silne obniżenie łokcia, bierne ustawianie kończyny pozwala zachować prawidłową
postawę, w ruchu zwierzę powłuczy kończyną i potyka się
lð
Splot barkowy  bezwładne zwisanie kończyny, brak czucia na skórze
lð
Splot krzyżowy  zanik i zniesienie czucia mięśni zadu i kończyn tylnych, zwierze może podnieść
kończyne ale nie potrafi jej łagodnie postawić  kończyna gałtownie opada i silnie zgina się w pęcinie
lð
N. kulszowy  zniesienie czucia poniżej stawu kolanowego, niemożnośc zginania w stawie
kolanowym i poniżej,
lð
N. udowy  zanik mięsnia czworogłowego uda, zanik czucia na wewnetrznej stronie uda, kończyna
załamuje się we wszystkich stawach, zniesiony odruch kolanowy
lð
N. sromowy  wypadanie prÄ…cia
lð
Ogon koński  porażenie ogona, mięsnia zwieracza odbytu, krocza, pęcherza moczowego,
przepełnienie prostnicy kałem, ziejący odbyt
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Badanie czucia
lð
Czuciem nazywamy zdolnośc kory mózgowej do tworzenia świadomych wrażeń w odpowiedzi
na pobudzenie dośrodkowe. Czucie dzielimy na: powierzchowne, głębokie, wyższego rzędu
lð
Badanie czucia skóry i błon sluzowych to badanie wrażliwości na: dotyk, ból, temperaturę i
polega na ustaleniu stopnia wrażliwości
lð
Badanie czucia dotyku polega na delikatnym dotknięciu skóry, włosów, błon sluzowych za
pomocą pręcika szklanego lub pędzelkiem  reakcja  odwrócenie głowy, skurcz mięśni
skórnych, śtrzyżenie uszu,
lð
Badanie czucia bólu wykonujemy poprzez kłucie igłą, lekkiegu ucisku na koronkę kopyta, lekkie
uszczypnięcie fałdu skórnego
lð
Badanie czucia temperatury wykorzystuje się probówki z gorącą i lodowata wodą, przykładając
je do w różnych miejscach. Najwrażliwsza jest skóra bezwłosa
lð
Obniżenie czucia wystepuje w: stanach zamroczenia, uszkodzenia szlaków czuciowych i
nerwów obwodowych,
lð
Zanik czucia wystepuje w sytuacji przerwania ciągłości rdzenia kręgowego
lð
Zwiększenie czucia wystepuje w podrażnieniach (ucisk, stan zapalny) nerwu czuciowego,
podrażnieniu szlaków czuciowych, zapaleniu opon móżgowych,
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Badanie czucia głębokiego
lð
Czucie głębokie to odczucia pochodzące z mięśni, stawów, okostnej, kości i ścięgien
informujące zwierzę o postawie lub położeniu ciała i jego części względem siebie
lð
Badanie polega na ustawieniu lub ułożeniu zwierzęcia w nienormalnej pozycji i
obserwowanie jego zachowania siÄ™
Reakcje postury i postawy
lð
Hemiwalking
lð
Taczkowanie
lð
Umiejscawianie (wzrokowe i dotykowe)
lð
Reakcja korektury
Badanie czucia bólu głębokiego
lð
Uciskamy kleszczykami fałd miedzypalcowy lub palec  prawidłowa reakcja to
wokalizacja, mlaskanie, oblizywanie się. Samo podciągnięcie kończyny to odruch
zginaczy a nie reakcja na ból. Badanie bólu głębokiego wykonujemy tylko przy braku
świadomego ruchu kończyn, brak czucia bólu głębokiego świadczy o silnym
uszkodzeniu rdzenia kręgowego i mówi o złym rokowaniu
Badanie szczegółowe
Układ nerwowy
Zaburzenia świadomości
lð
Świadomość to stopień oddziaływania na bodz
ce zewnętrzne. Świadomość może
ulec obniżeniu (depresja) lub wzmożeniu (ekscytacja)
-
Depresja, apatia  obniżenie świadomości w niewielkim stopniu
-
Senność  nieco silniejsze obniżenie świadomości  zwierzę przyjmuje pozycje
stojącą z opuszczona głową i zamkniętymi powiekami, zwierze staje się
apatyczne, ruchu głową i gałkami ocznymi, strzyżenie uszami zwolnione i
ograniczone
-
Zamroczenie  zwierze leży nieprzytomne, reaguje tylko na silne bodz
ce
-
Śpiączka  utrata przytomności znacznego stopnia, dochodzi do zwiotczenia
mięśni, zachowane jest tylko oddychanie i praca serca. Oddechy są
powierzchowne, tętno słabe
-
Omdlenie  nagła utrata przytomności spowodowana niedokrwieniem mózgu