Rozumienie wypowiedzi łączy się z pamięcią słowną.
PRZYKA
ADY ĆWICZEC
ODDECHOWYCH ĆWICZENIA LOGORYTMICZNE
Aby wspomóc tę funkcję u dziecka, należy:
" polecić dziecku wykonanie polecenia z zachowaniem
Ćwiczenia mające na celu usprawnianie Poprzez stosowanie elementów gimnastyki
kolejności elementów np.
oddychania nosem: usprawniającej całe ciało można pośrednio wpływać na
1) przynieś klocek, potem lalę, a na końcu misia;
ćwiczenie narządów mowy, postrzeganie, rytmu
2) podaj obrazek z psem, potem kotem, a na
W
CHANIE KIATÓW  pokazujemy dziecku 2  3 intonacji.
końcu z koniem;
kwiatki, polecamy je wąchać  wciąga powietrze nosem, Istotną rolę w ćwiczeniach odgrywa muzyka.
3) wyjmij z pudełka najpierw mały guzik, potem
zatrzymuje je (by zapamiętać zapach) i wypuszcza
duży, a na końcu znów mały;
nosem. ZABAWA W WOJSKO 
4) podaj dwa małe klocki, potem trzy duże.
" Maszerujemy z dzieckiem, jak żołnierze podczas
Ćwiczenia mające na celu usprawnienie czynności defilady.
Ważnym elementem rozwijającym mowę dziecka jest
mówienia: " Maszerujemy według umówionego sposobu, np. dwa
stymulowanie go w zakresie rozpoznawania i nazywania
kroki szybko, trzy wolno.
czynności. W tym celu prezentujemy określoną
PLUSZOWY MIŚ  Dziecko leży. Na jego brzuszku
czynność na obrazku, z zabawkami lub w rzeczywistości
kładziemy pluszową zabawkę. Polecamy dziecku A
APANIE MUCHY  W ciszy, wspinajÄ…c siÄ™ na
i pytamy:
wykonać głęboki wdech i ponownie wydychać powietrze. palcach u nóg, udajemy, że chcemy złapać muchę.
" Kto siedzi? Kto mówi? Kto płacze? Kto się myje?
Obserwujemy ruchy misia.
UBIERANIE A

KI W KWIATKI  Na kartce SKAKANKA  Skaczemy przez skakankę według
Musimy dbać o to, by zadania dziecka były
papieru rysujemy zieloną trawę. Z kolorowego umówionego rytmu.
rozbudowane. Możemy pomóc dziecku poprzez
papieru wycinamy kwiatki; polecamy dziecku przyłożyć
zadawanie pytań np.
do kwiatka rurkę (np. do picia napojów), wciągnąć przez Skaczemy według muzyki  szybko, wolno.
" Co jedzie? (samochód)
niÄ… powietrze  kwitek zostanie przyssany do rurki i
Jaki samochód jedzie? (mały, duży)
może być tym sposobem przeniesiony na trawę. Dziecko Śpiewamy piosenki w połączeniu z wyklaskiwaniem
Po czym jedzie ten duży samochód? (po jezdni)
wypuszcza powietrze, a kwiatek spada na Å‚Ä…kÄ™. rytmu.
ZAPAROWANE LUSTERKO  Wkładamy lusterko
IstotnÄ… sprawÄ… dla rozumienia wypowiedzi i rozwijania
na kilkanaście minut do lodówki. Po wyjęciu, polecamy
słownictwa dziecka są ćwiczenia w różnicowaniu
dziecku dmuchać na zimne lusterko tak długo, aż na
jakości.
całej jego powierzchni powstanie para.
" Pokazujemy dziecku parę przedmiotów (lub
NIEGASN
CA LAMPKA  Zapalamy lampkÄ™
obrazków) różniącą się między sobą
oliwną (lub świecę) i polecamy dziecku dmuchać na
np. mały stół  duży stół
płomień tak, aby on tylko się poruszał, a nie gasnął.
zimna woda  ciepła woda
KACZUSZKA W WANNIE  Dziecko dmucha na
ĆWICZENIE ROZUMIENIA WYPOWIEDZI,
ciemny pokój  jasny pokój
kaczuszkę z gąbki, która dzięki temu pływa po całej
ROZWIJANIE SA
OWNICTWA
mokra chusteczka  sucha chusteczka
powierzchni wody.
cienki patyk  gruby patyk
MÓWI
CE ZWIERZ
TA  Naśladujemy odgłosy
Wiadomo, że wypowiadanie się musi być
Pytamy dziecko: pokaż, co jest np. (małe, mokre...)
zwierzÄ…t
poprzedzone rozumieniem. Dziecko pod koniec 1 roku
muuuu
życia zaczyna rozumieć wypowiedzi osób zwracających
Według psychologów 50% trzylatków rozumie
meeee
się do niego. Rodzice mogą tę umiejętność wspomagać
wyrażenia przyimkowe. Możemy wspomóc rozwój
beeee
poprzez:
mowy dziecka w tym zakresie poprzez
" pobudzanie dziecka do odpowiedniego reagowania
zabawÄ™ z misiem i szafÄ… 
np.
" Pokazujemy dziecku obrazki, bÄ…dz
wykorzystujemy
pokaż...., jaki dobry był obiadek
zabawki: misia i szafÄ™.
podaj.....buciki
(prezentujemy i mówimy;
MiÅ› siedzi w szafie.
daj buzi;
następnie pytamy: Kto
MiÅ› siedzi na szafie.
Nowo wprowadzane pojęcia musimy dziecku
siedzi w szafie, na szafie,
za szafÄ….
zobrazować i kilkakrotnie daną czynność powtórzyć.
obok, przed, za)
obok szafy.
 PRZYKA
ADY
ĆWICZENIA NARZ
DÓW MOWY
ĆWICZEC

Gimnastyka języka i co z tego wynika?
JEDZIE KONIK  Kląskamy, naśladując odgłos końskich
SA
UCHOWYCH
Wady wymowy często są następstwem niskiej
kopyt;
sprawności narządów artykulacyjnych, szczególnie zaś języka i
1) ZGADULA  Prezentujemy dzieciom brzmienie kilku
warg. Podczas mówienia rzadko zastanawiamy się nad tym,
UCI
ŻLIWY CUKIEREK  Pozostawiamy na
przedmiotów, najpierw trzech, stopniowo 4, 5... (np. jaką złożoną pracę muszą one wykonać. By mogło zaistnieć
podniebieniu dziecka kawałek rozpuszczalnego cukierka
wypowiedzenie głosek, sylab wyrazów i zdań, narządy mowy
pudełko z guzikami, stukanie w szklankę, pukanie
(można to ćwiczenie przeprowadzić z kawałkiem opłatka
muszą przyjmować odpowiednie ułożenie. Dlatego niezwykle
kluczami itp.). Dziecko przysłuchuje się tym odgłosom
wigilijnego) i polecamy, aby dziecko  sprzątnęło językiem
istotna dla prawidłowego rozwoju mowy jest gimnastyka
patrzÄ…c na przedmioty i wykonywane przez nas ruchy,
cukierek z podniebienia.
języka, warg, żuchwy, podniebienia. Dzieci z wadami
potem odwraca się i ma zgadnąć, którym przedmiotem
wymowy bardzo często nie potrafią wykonać prostych ruchów
odpowiednio poruszyliśmy. J
ZYKOWA KLUSKA  Dziecko leży. Polecamy mu,
języka. Zaburzeniu ulega też koordynacja ruchowa  dziecko
aby cofnęło język tak, aby jego masa znalazła się w tylnej
chce, ale język go  nie słucha , dziecko nie ma wyczucia. Jak
części jamy ustnej. Można pomóc dziecku popychając
2) DUŻO CZY MAA
O  Do dwóch pojemników
więc będzie mogło odpowiednio ułożyć język czy wargi, by
i przytrzymując język łyżeczką.
(kubków) wkładamy różną liczbę przedmiotów (np.
dobrze wypowiedzieć daną głoskę. Oto przykłady ćwiczenia
gumki, grubsze szpilki), poruszamy kubkami, a dziecko języka, warg i żuchwy. Ćwiczenia powinny być krótkie 
KOCI GRZBIET  Przytrzymując czubek języka na dole,
(kilkuminutowe), ale częste; najlepiej wykonywać je przed
zgaduje, gdzie jest więcej elementów.
a środek unosząc jak najwyżej, otrzymamy położenie języka
lustrem, by dziecko mogło naśladować ruchy dorosłego. Każde
podobne kształtem do napiętego grzbietu kota.
ćwiczenie powinno być zademonstrowane przez osobę,
3) GDZIE SI
UKRYA
EÅš?  Chowamy w
z którą dziecko ćwiczy.
pomieszczeniu zegarek lub pozytywkÄ™, a dziecko ma
WANIENKA  Próbujemy wygiąć język na kształt wanny do
poszukać określonego przedmiotu ze zadania. kąpania. Można pomóc dziecku, kładąc na języku kawałek
 J
ZYK NA SPACERZE  Przy szeroko otwartej buzi
papierka i bawiÄ…c siÄ™ w pokazywanie go i chowanie.
wykonujemy pionowe i poziome ruchy języka (góra  dół,;
4) W KTÓRYM POKOJU  Prosimy innego członka
z boku na bok);
RURKA  Próbujemy zrobić z języka rurkę. Na środku,
rodziny, aby naśladował jakieś zwierzę będąc w innym
wzdłuż języka kładziemy trzonek łyżeczki i polecamy dziecku
pokoju. Dziecko ma zgadnąć, z którego pomieszczenia SKA
ADANIE J
ZYKA NA PÓA

otulić go.
w domu dochodzi głos.
 ŚNIEG  Posypujemy biały talerz rozdrobnioną
CAA
USY  Malujemy dziecku wargi pomadkÄ… i prosimy, by
czekoladÄ… lub ciemnÄ… posypkÄ… do ciasta; polecamy dziecku
5) CO SA
YSZYSZ?  Nagrywamy na taśmę odgłosy
pozostawiło na kartce papieru ślady  całusy.
czubkiem języka zbierać okruszki czekolady. W ten sposób
najbliższego otoczenia (stukanie do drzwi, odgłos
powstaną białe miejsca na talerzu  śnieg. Polećmy, aby
pociÄ…gu, samochodu, plusk wody itp.). Dziecko ma CZESANIE WARG  Dolne wargi zachodzÄ… na wargÄ™
płatki śniegu były jak najmniejsze.
górną, wykonujemy kilkakrotne ruchy zębami imitując
rozpoznać określony dz
więk.
czesanie. Podobnie postępujemy z górnymi zębami
ROBACZEK W BUZI  Wypychamy językiem policzki,
zachodzÄ…cymi na wargÄ™ dolnÄ….
6) ZABAWY Z RYTMEM  Zadaniem dziecka jest
ruchy języka przypominać będą biegnącego w buzi robaczka.
powtórzenie rytmu, jaki sami wykonamy przez
MINY  Pokazujemy dziecku  buzię uśmiechniętą i  buzię
LICZENIE Z
BÓW  Dotykamy językiem zębów górnych
klaskanie, np. ôð
ôð ôð (raz, dwa  przerwa  raz)
smutnÄ…  na przemian.
i dolnych, oddzielnie każdy ząb. Mama może przy tym liczyć
ôð ôð
ôð (raz  przerwa  raz, dwa)
zÄ…bki dziecka.
Można w początkowej fazie pokazać dziecku, układając
RYBKA  Naśladujemy wargami ruch rybki pijącej wodę.
w określony sposób np. kredki (tak jak pokazano
MYCIE Z
BÓW  Dotykamy językiem zewnętrznych
RUCHOMA ŻUCHWA  Wykonujemy żuchwą ruchy do
wyżej).
i wewnętrznych powierzchni zębów dolnych i górnych. Ruchy
przodu, do tyłu, z boku na bok, na przemian.
te skojarzÄ… siÄ™ dziecku z myciem.
7) POKAÅ», GDZIE JEST  Prezentujemy dziecku
Oprac. Logopeda- Maria Radziejewska
przedmioty lub obrazki, których nazwy brzmią SA
ODKIE USTA  Posmarujmy dziecku usta miodem lub
dżemem. Następnie polecamy, aby dziecko zlizało językiem
podobnie.
smakołyk.