zdaniem specjalistów
żCómo
1
te llamas?
Renata Bryczek
zięki niej dr Irena Majchrzak wypracowała nowator-
ską, innowacyjną metodę nauki czytania. Odmienną
Podróż nie pierwsza
Dod tej, do której przyzwyczajani jesteśmy w szkołach
i nie druga, a mimo to
od kilkudziesięciu lat. A jednocześnie po dokładnym jej zgłę-
bieniu pojawia się nagłe olśnienie i okrzyk: Eureka! A my czu-
pełna znaków zapytania.
jemy się jak przysłowiowy Archimedes wyskakujący z wanny
W świat teoretycznie
 to efekt zaskoczenia naturalnością Odimiennej Metody Nauki
Czytania, bo właśnie tak Irena Majchrzak nazwała swoją me-
od podszewki znany,
todę.
ale niezmiennie pełen
Innowacyjność tej metody kryje się w całkowitym niemal
odejściu od obecnie obowiązującego systemu. Szkolne metody
nieodkrytych tajemnic.
uczenia przedmiotem swojego działania uczyniły litery i głoski i wo-
Początek: europejska stolica.
kół tych elementów organizują uwagę dziecka2. Niemal wszyscy
mamy w domach książeczki, w których na kolejnych obraz-
Kierunek: Ameryka Południowa.
kach przedstawiana jest pojedyncza litera wraz z rysunkiem
Meksyk. przedmiotu, którego nazwa rozpoczyna się od niej właśnie.
Wprowadzić to może dziecko w pewną dezorientację  jakże
Pośród dzikiej przyrody wioska.
ono może identyfikować pojedynczą literę z konkretną rzeczą?
Rozwiązanie tego problemu daje metoda dr Ireny Majchrzak.
Jej nazwa to Guaytalpa.
Tajemnica kryje się w odwołaniu do imienia. Imię  znak na-
A w niej ośmioletnia dziewczynka.
szej osoby, akceptowany i przyjmowany przez przebywające
Z czytanką na kolanach,
z nami osoby, bez względu na to, jakim językiem się posługu-
jemy, towarzyszy nam w całej życiowej wędrówce. Dla dzie-
starająca się przygotować do
następnego dnia w szkole&
1) Jak masz na imię?  hiszp.
2) Irena Majchrzak, W obronie dziecięcego rozumu, Kraków, 2007, str. 9.
48 blizejprzedszkola.pl
Bliżej przedszkola ó� 3.102 marzec 2010
cka imię jest czymś więcej niż tylko jednym ze słów. Traktowane
przez nie wyjątkowo, wzbudza zainteresowanie i skupia uwagę.
Prześledz
my teraz koncepcję i proces stosowania Odimiennej
Kocie historie
Metody Nauki Czytania.
 nowe przygody
Etap I: inicjacja
Tomasz Trojanowski
I oto przygodę ze słowem pisanym czas zacząć. Dziecko otrzy-
 Mamo, ja chcę kotka!  nie ma
muje, niczym prezent, kartkę na której piszemy Imię dziecka. Gdy
chyba na świecie przedszkolaka,
piszemy imię dziecka, litera za literą, powoli, serdecznie, niemal czule, któremu nie zdarzyło się powie-
dzieć takiego zdania. Kotki są pu-
to dzieje się tak, jak byśmy się nim osobiście zajmowali3. Razem z nim
szyste, miłe, ale... są też sprytne,
odczytujemy imię kilkakrotnie, za każdym razem z wielką uwa-
zuchwałe, a nawet przemądrzałe.
gą i całkowitym oddaniem. Dopisujemy jego możliwe odmiany
Posłuchaj jak z trzema kotami
i zmiękczenia. Ważne jest, aby nie bać się słów trudnych w wy-
 Hermanem, Zofią i Gienkiem 
mowie, takich jak Małgorzata czy Krzysztof. Dla dziecka język jest
radzi sobie czteroletnia Julka i jej
naturalną formą przekazu  skoro więc jest Polakiem, nie będzie rodzice. Tata, zwany Dużym, ma
do całej gromadki anielską cierpliwość, a mama po prostu wymyka
się bać typowo polskiego rz czy ż. I nie musi wiedzieć na tym eta-
się do apteki po tabletki od bólu głowy. A co na to Julka? Julka jest
pie, dlaczego jedno imię pisze się przez rz, a inne przez ż, mimo że
jak mały kociak! Cała czwórka dokazuje jak się patrzy, bo najgorszym
wypowiada się je tak samo.
wrogiem kota jest nuda. I zamknięta lodówka, ma się rozumieć.
Kartkę z zapisanym imieniem należy umieścić w najbardziej wi-
To już trzecia część przygód kocich przyjaciół. Tym razem będzie
docznym miejscu tak, aby dziecko mogło w każdym momencie
o tym, jaki jest najlepszy sposób na wyjęcie kociej głowy spomię-
do niej powrócić, przyjrzeć się raz kolejny i kolejny, obejrzeć,
dzy prętów w wózku sklepowym oraz o tym, czy wypada pójść do
dotknąć. Dzięki temu zaobserwuje, gdzie jest początek imienia,
filharmonii w futrze. Posłuchaj też, jak to się stało, że dąb nie został
jakie litery występują w środku, w jaki sposób zbudowane są
świątecznym drzewkiem, choć zmieściłoby się pod nim zdecydo-
wanie więcej prezentów. Ach, i oczywiście nie zabraknie marzeń
poszczególne litery, jaki mają kształt i formę. W przedszkolach
o pełnej lodówce!
doskonałym rozwiązaniem jest przyczepienie imion nad szafka-
mi dzieci.
Książka audio, czyta Jarosław Boberek
Wydawca: Biblioteka Akustyczna
Podsumowując ten etap podkreślmy, że najważniejsze w nim jest,
aby dziecko odkryło dwie podstawowe rzeczy: pierwszą, że sło-
wo pisane i mówione są nośnikiem dokładnie tych samych tre-
ści, wyrażają ten sam przekaz. Druga natomiast to fakt, że kom-
pozycja literowa danego słowa jest bezpośrednią konsekwencją
Kartonowa książeczka
jego kompozycji fonetycznej. A poznawanie powyższych prawd
Od 1 do 10
dla najmłodszych
przebiega najbardziej naturalnie, gdy dziecko obserwuje kom-
do nauki liczenia.
Ola Cieślak
pozycję liter we własnym imieniu.
Dzięki tej wesołej książeczce dzieci
bez trudu opanują liczby od 1 do
Etap II: Ściana Pełna Liter
10. A pomoże im w tym gromada
rozbrajająco narysowanych zwie-
rzaków, które przybierają pociesz-
Ściana Pełna Liter to wizualny system edukacyjny, zainstalowany
ne pozy, stroją miny i aż się proszą,
w sali przedszkolnej bądz
w domu rodzinnym. Jego celem jest pomóc
żeby je policzyć. Na każdej kolejnej
dziecku, nawet małemu dziecku, w przyswojeniu sobie wiedzy o tym, do
rozkładówce jest ich coraz więcej:
czego służą te dziwne czarne znaczki, trudne do rozpoznania, abstrakcyj-
począwszy od jednego rozzłosz-
ne i do niczego niepodobne, małe, równo uszeregowane w rzędach, które
czonego jeża, poprzez całą wesołą
pojawiają się w niesłychanie kolorowym świecie i każą na siebie zwracać menażerię, z pumami, tukanami
i waleniami włącznie, aż po dziesięć rozkosznych myszek, z których
uwagę4.
dwie w sobie tylko znany sposób dostały się na okładkę.
Prezentem otrzymanym przez dziecko w procesie inicjacji jest
Każdej grupce zwierząt towarzyszy łatwo wpadający w ucho wier-
wizytówka z własnym imieniem. Teraz nadchodzi pora, aby na
szyk i wyraz
na, rzucająca się w oczy cyfra. Dzieci poznają zatem ko-
własne imię spojrzeć z szerszej perspektywy. Otóż na ścianie
lejne liczby na trzy sposoby: w postaci zbioru sympatycznych zwie-
umieszczamy taśmę z alfabetem  wszystkie litery alfabetu, jakie
rzątek, zapisu słownego w wierszyku i cyfry. Ilustracje są urocze i so-
występują w danym języku. Z nich bowiem tworzy się wyrazy.
czyście kolorowe, teksty  dz
więczne, rytmiczne i nieco absurdalne.
Odzwierciedleniem tego pomostu pomiędzy literami i wyrazami
Całość tętni humorem, świeżością i pozytywną energią, i zachęca
są umieszczane pod alfabetem imiona wszystkich dzieci, które do zabawy w liczenie. Aż chciałoby się wrócić do nauki cyferek...
biorą udział w naszych zajęciach. W odróżnieniu od niezmienne- Od 1 do 10 tytułem i formatem nawiązuje do klasycznego abecadło-
go alfabetu jest to zbiór całkowicie zależny od tego, w jakiej grupie wego Od A do Z wznowionego niedawno przez wydawnictwo Dwie
Siostry. Obie książeczki znakomicie się uzupełniają, tworząc świet-
dzieci przebywamy. Każde kolejne dziecko z nowym imieniem to
ny edukacyjny zestaw, który będzie ozdobą biblioteczki każdego
dodatkowe słowo do poznawania. Dzięki temu młody człowiek
malucha uczącego się liczb i liter.
obserwuje różnice i podobieństwa między zapisem imienia włas-
Wydawnictwo Dwie Siostry
Format 18 x 19 cm, 22 strony
3) Irena Majchrzak, W obronie dziecięcego rozumu, Kraków, 2007, str. 31.
4) Irena Majchrzak, W obronie dziecięcego rozumu, Kraków, 2007, str. 68.
blizejprzedszkola.pl 49
zdaniem specjalistów
nego i swoich kolegów i odkrywa reguły pomiędzy zapisem, I oto poznaliśmy strukturę Odimiennej Metody Nauki Czyta-
a brzmieniem imion. Kierowane ciekawością świata podejmu- nia. Niezaprzeczalną jej zaletą jest oparcie się na założeniu,
je rolę nie tylko ucznia, ale i swojego własnego nauczyciela. że dziecko obdarzone jest zadziwiającym intelektem oraz
Podstawową grą-ćwiczeniem na tym etapie jest tzw. rozsypan- umiejętnością obserwacji otaczającego świata. Dzięki temu
ka imion, wśród których znajdujemy zrazu tylko swoje własne jesteśmy w stanie szybko pojąć (choć wydaje się, ze dorosłym
imię a następnie wizytówkę określonego kolegi. przychodzi to wolniej, niż dzieciom& ), że wrota świata pis-
ma, dzięki odpowiedniemu postępowaniu, od początku uchylają się
przed nim zachęcająco6.
Etap III: Nazywanie świata
Dodatkowy argument za skutecznością odimiennej metody
czytania pojawił się w mojej głowie całkiem niedawno. Ze
Czas na zabawę w pełnej krasie. Teraz nie skupiamy się już tyl-
względu na swoją pracę, zapoznałam się z kilkoma podręcz-
ko na imionach, ale na nieograniczonym zbiorze nazw przed-
nikami języków oprogramowania komputerowego. I oto skoja-
miotów znajdujących się w otaczającej nas przestrzeni, którym
rzyłam następujący fakt: początkiem nauki każdego z języków
przypisujemy symboliczną pisemną reprezentację. Cały ten
jest napisanie kodu komunikatu mniej więcej następującej tre-
proces jest kolejną grą. Jej najbardziej naturalną formą jest wy-
ści: Cześć. Mam na imię Renata. To chyba najprostsze do sformu-
branie przez dziecko dowolnego (a zatem, co bardzo ważne:
łowania zadanie na pewno nie ma na celu ukazania możliwości
przyciągającego jego uwagę) obrazka, a następnie odszukanie
danego oprogramowania. Ma ono mianowicie podtekst psy-
w zbiorze kartek ze słowami tej z odpowiednim podpisem.
chologiczny. Pierwszy krok, którego efektem jest pojawienie się
Przypomina to zabawę w chowanego, tylko tym razem skryli
na ekranie własnego imienia, z jednej strony jest na tyle prosty,
się nie koledzy, a kartki z pasującymi napisami. Ważne, aby
że niemal każdy jest w stanie go wykonać. Z drugiej natomiast,
na koniec żaden z rozpatrywanych obrazków nie pozostał bez
w pewien sposób włączając naszą osobę w swój świat, jak nic
podpisu, a dziecko powinno w ostatecznej analizie poprawno-
innego motywuje do dalszej pracy.
ści wykonania zadania świadomie i czynnie uczestniczyć.
Nazywanie świata powinno odbywać się w ciszy. Tylko wte-
Pamiętajmy:
dy dziecko jest w stanie poświęcić całą swoją uwagę na da-
najważniejsze, to mieć zaufanie
nym słowie, które dzięki takiemu podejściu stanowi cały jego
do rozumu dziecka.
świat. Poproszone o głośne przeczytanie, momentalnie się
Ono naprawdę wie, w jaki sposób
rozprasza, starając się jak najlepiej wypaść w oczach słucha-
wykorzystać swój intelekt.
czy. Często pojawiają się silne emocje. Bez względu na to, czy
Nie próbujmy za nie układać klocków wiedzy, nawet gdy-
są pozytywne, czy negatywne, odwracają uwagę dziecka od
byśmy byli pewni, że znamy jedyną prawidłową kolejność
sedna zadania i zmniejszają przyjemność z niego płynącą.
i wydaje nam się, że narzucenie naszego toku myślenia jest
Ideę nazywania świata najlepiej obrazują następujące słowa:
jedynym słusznym działaniem. Niejednokrotnie okazuje się
Czy zamiast liczyć kwiatki w zeszytach nie lepiej byłoby je liczyć na
jednak, że samodzielne odkrycia małego dziecka zdumiewająco wy-
łące albo liczyć drzewa w lesie, albo siebie nawzajem? (& ) Czy tylko
przedzają zaplanowane wcześniej harmonogramy7. I my możemy
twarzą do szkolnej tablicy można zdobywać wiedzę?5
uczyć się od dzieci skuteczności naturalności i spontaniczno-
Wystarczy rozejrzeć się wokół siebie, aby w ręce wpadły nam
ści  tak bardzo brakujących, a przecież niezbędnych w pro-
dziesiątki przedmiotów edukacyjnych, namacalnych i zachę-
cesie edukacji.
cających do poznawania.
% REnata BRyczEk
5) Irena Majchrzak, Listy do Salomona, Kraków, 2007, str. 26.
6) Irena Majchrzak, Nazywanie świata  odimienna metoda nauki czytania, Kielce 2004, str. 91.
7) Irena Majchrzak, W obronie dziecięcego rozumu, Kraków, 2007, str. 19.
50 blizejprzedszkola.pl