POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
ĆWICZENIE 1)
UKA
ADY PRZEA

CZAJ
CE OPARTE NA ELEMENTACH STYKOWYCH
PRZED PRZYST
PIENIEM DO ZAJ
Ć PROSZ
O BARDZO DOKA
ADNE
ZAPOZNANIE SI
Z TREÅšCI
INSTRUKCJI
CEL ĆWICZENIA:
Celem ćwiczenia jest poznanie:
·ð budowy, zasady dziaÅ‚ania i podstawowych parametrów przekaz
ników
elektromagnetycznych,
·ð sposobów realizacji ukÅ‚adów przeÅ‚Ä…czajÄ…cych charakterystycznych dla techniki
stykowej.
ZAKRES NIEZB
DNYCH WIADOMOÅšCI TEORETYCZNYCH
1. Budowa i zasada działania stykowych układów sterowania elektrycznego
(Mechatronika, wyd. REA). Definicje, rodzaje, rysunek poglÄ…dowy, histereza
przełączenia (rysunek + opis), oznaczenia zgodne z normą PN-79/E01211.
2. Układy z podtrzymaniem, schemat, zasada działania, cel stosowania.
3. Rysowanie schematów elektrycznych (z
ródło zasilania, przyciski, żarówka i silnik 
podstawowe symbole), oraz logicznych funkcji. Obowiązuje symbolika określona
normami.
4. Algebra Boole a.
a. Logiczna jedynka i logiczne zero.
b. Logiczna prawda i fałsz.
c. Algebra Boole a
d. Podstawowe prawa i zależności charakterystyczne dla algebry Boole a.
5. Prawa de Morgana (Mechatronika wyd. REA).
6. Znajomość operacji logicznych: tablica prawdy, symbol bramki logicznej, zapis funkcji,
zapis na podstawie styków.
7. System binarny: przekształcić liczby od 0 do 15 z systemu decymalnego na system
binarny oraz odwrotnie, pojęcia najstarszy i najmłodszy bit. Zapis matematyczny
przekształceń.
LITERATURA
1. Schmidt D.: Mechatronika, Wyd. Rea
2. Haberle G.: Poradnik mechatronika, Wyd. Rea
3. Krajewski S.: Musielak R.: Ćwiczenia laboratoryjne z podstaw automatyki
4. Kostro J.: Elementy, urządzenia i układy automatyki
Aktualizacja  08.2014
POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
OPIS STANOWISKA LAB:
PRZEKAy
NIK ELEKTROMAGNETYCZNY:
Sprężyna
powrotna
Zwora OÅ› obrotu
Styk ruchomy
Szczelina powietrzna
Rdzeń magnetyczny Zestyk NC
Zestyk zasilajÄ…cy
Zestyk NO
Przyłącza
Rysunek 1. Budowa przekaz
nika elektromagnetycznego
DWUKANAA
OWY ZASILACZ LABORATORYJNY:
UWAGA NIE PRZEKRACZAĆ MAKSYMALNEGO PR
DY PRZEKAy
NIKA
ZASILACZ WA

CZANY JEST PO UZYSKANIU ZGODY PROWADZ
CEGO
Nie przekraczać 24 V
Aktualny wartość
prądu i napięcia
Prąd Napięcie
Prąd Napięcie
Pokrętła
regulacyjne
Zasilanie przekaz
nika Nie podłączać
Zasilanie styków przekaz
nika
Rysunek 2. Dwukanałowy zasilacz laboratoryjny
Aktualizacja  08.2014
Cewka
+
Zasilanie
-
POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
PRZYCISKI MONOSTABILNE:
Normalne Normalne Normalne Normalne
otwarte zamknięte otwarte zamknięte
3
2
3 1 4
2
2 1
1
4
4
3
Rysunek 3. Zestaw przycisków monostabilnych
PA
YTA MONTAŻOWA
Przekaz
niki
Masa
Masa
Zasilanie
przekaz
nika
Styk normalnie
otwarty NO
Styk ruchomy
Styk normalnie
zamknięty NC
Przyłącza
Rysunek 4. Płyta montażowa
Aktualizacja  08.2014
POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
SILNIK ELEKTRYCZNY DC 24 V:
Rysunek 5. Silnik prądu stałego
DIODY:
Zasilanie diody
czerwonej
Zasilanie
diody zielonej
Wspólna masa
Rysunek 6. Diody czerwone i zielona
PRZYCISK BISTABILNY Z DIOD
SYGNALIZACYJN

Wejście od
Wyjście
strony zasilania
2 1
2
1
3
Masa diody
3
sygnalizacyjnej
Rysunek 7. Włącznik z sygnalizacją świetlną zasialania
Aktualizacja  08.2014
POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
PRZEBIEG ĆWICZENIA:
·ð ProszÄ™ zmontować ukÅ‚ad, w którym zasilanie przekaz
nika oraz jego zestyków
zrealizowane jest przy pomocy dwóch oddzielnych regulowanych z
ródeł zasilania DC
(w tym celu można użyć dwukanałowego zasilacza laboratoryjnego). Na linii zasilania
przekaz
nika umieścić przycisk monostabilny w konfiguracji NO (normalnie otwarty).
·ð Jako odbiornik do zestyków przekaz
nika podłączyć moduł z żarówkami lub diodami.
W tym celu należy utworzyć połączenie od zestyku NO w przekaz
niku do jednego
dwóch gniazd przy żarówce. Pozostałe gniazdo połączyć z masą układu zasilania.
Zestyk NO w chwili, gdy cewka przekaz
nika nie jest zasilana pozostaje otwarty. W tym
stanie aktywne jest połączenie NC (normalnie zamknięty).
DC DC
Rysunek 8 Schemat elektryczny odpowiadający połączeniu zgodnemu z opisem w dwóch
pierwszych punktach
·ð Na podstawie istniejÄ…cego ukÅ‚adu modyfikujÄ…c jedynie poÅ‚Ä…czenia przewodów, proszÄ™
zrealizować funkcję logiczną negacji.
·ð Kolejnym zadaniem jest realizacja funkcji AND i OR. Należy to zrealizować na dwa
sposoby: korzystając z dwóch przycisków i jednego przekaz
nika (funkcja logiczna
realizowana jest przez przyciski). Drugi sposób wymaga użycia dwóch przycisków oraz
dwóch przekaz
ników. Każdy przycisk załącza inny przekaz
nik. Funkcja logiczna jest
realizowana poprzez odpowiednie połączenie styków przekaz
ników.
·ð W sposób identyczny w opisanym powyżej proszÄ™ podÅ‚Ä…czyć ukÅ‚ad realizujÄ…cy bramkÄ™
NAND i NOR.
·ð ProszÄ™ zbudować ukÅ‚ad z podtrzymaniem sygnaÅ‚u sterujÄ…cego. WciÅ›niÄ™cie przycisku
monostabilnego spowoduje w tym przypadku zapalenie lampki a po jego odpuszczeniu
lampka nie zgaśnie jak to można było zaobserwować w punkcie drugim. Lampka będzie
świecić do momentu aż nie zostanie przerwany sygnał zasilający przekaz
nik. W tym
celu proszÄ™ o umieszczenie na linii uziemiajÄ…cej zasilanie przekaz
nika przycisku
monostabilnego w konfiguracji NC.
·ð W ukÅ‚adzie z podtrzymaniem wymienić klasyczny przekaz
nik elektromagnetyczny na
przekaz
nik czasowy. Zapoznać się z dostępnymi trybami pracy, a następnie proszę
zbudować układ zapalający na zmianę dwie lampki z częstotliwością 1 Hz.
Aktualizacja  08.2014
POLITECHNIKA POZNAC
SKA
WYDZIAA
BUDOWY MASZYN I ZARZ
DZANIA
PODSTAWY AUTOMATYKI  LABORATORIUM
SPRAWOZDANIE:
Sprawozdanie z ćwiczenia powinno:
·ð być wykonane na formatce umieszczonej na stronie internetowej prowadzÄ…cego
(http://www.zum.put.poznan.pl/zum/mgr-inz-bartosz-minorowicz),
·ð zawierać tablice prawdy oraz schematyczne oznaczenie zrealizowanych funkcji
logicznych,
·ð zawierać schematy elektryczne zrealizowanych poÅ‚Ä…czeÅ„ funkcji logicznych (proszÄ™
zwrócić uwagę na poprawność zapisu schematu zgodną ze standardami rysowania
schematów elektrycznych).
·ð zawierać podsumowanie zajęć laboratoryjnych,
·ð wstawienie tabeli powinno uÅ‚atwić organizacjÄ™ treÅ›ci sprawozdania,
·ð dopuszcza siÄ™ wykonanie schematów czarnym cienkopisem (schemat musi być
czytelny i wykonany starannie).
Sprawozdanie proszę wydrukować obustronnie w objętości nieprzekraczającej dwóch stron.
Większe sprawozdania będą zwracane do poprawy. Dwu stronicowe sprawozdanie powinno
być zszyte w lewym górnym narożniku.
Aktualizacja  08.2014