ZAA

CZNIK NR 1
Instrukcja szczegółowa do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu
Inżynieria Jakości
Temat:
WYKORZYSTANIE SCHEMATU BLOKOWEGO DLA GRAFICZNEGO
PRZEDSTAWIENIA PROCEDURY JAKOŚCI
1. Tradycyjne narzędzia zarządzania jakością  SEVEN TOOLS
Narzędzia zarządzania jakością służą do zbierania i przetwarzania danych związanych z
różnymi aspektami jakości. Są instrumentami nadzorowania (monitorowania) i -
diagnozowania procesów projektowania, wytwarzania, kontroli, montażu oraz wszelkich
innych działań występujących w cyklu istnienia wyrobu. Ich znaczenie wynika z faktu, że bez
dysponowania rzetelnymi i pełnymi informacjami, trudno mówić o podejmowaniu
skutecznych działań w zakresie systematycznego doskonalenia jakości [1-3].
Istnieją opinie, że umiejętne i powszechne ich stosowanie prowadzi do rozwiązania
ponad 80% problemów jakościowych [4].
Seven Quality Tools to siedem najprostszych metod zapewniania jakości, które
stanowią bazę skutecznego rozpoznania i analizy problemu. Należą do nich [1-8]:
1) Karta zbiorcza danych (lista kreskowa), ułatwiająca systematyczną rejestrację
danych i rozpoznanie prawidłowości względnie nagromadzenia liczb, danych i
faktów.
2) Diagram blokowy, służący do przejrzystego ukazania skomplikowanych procedur
o różnorodnych właściwościach.
3) Histogram, bedący graficznym przedstawieniem wartości mierzonych,
ukazującym ich rozkład, położenie, formę.
4) Diagram przyczynowo-skutkowy Kaoru Ishikawy.  istotą jego jest graficzna
prezentacja analizy wzajemnych powiązań przyczyn, wywołujących określony
problem, przedstawiona w formie graficznej w sposób logiczny i uporządkowany.
5) Diagram Pareto  Lorenza (ABC) jest formą obrazowego przedstawienia
informacji, pozwalającą na  wyłuskanie z całego szeregu czynników tych, które
mają największe znaczenie np. z punktu widzenia kosztów lub braków; często
niewiele przyczyn wywołuje większość skutków. Dzięki temu można określać
priorytety w zakresie działań na rzecz usuwania wad i ich przyczyn.
6) Karty kontrolne sterowania jakością są graficzną metodą prezentowania i
porównywania informacji pochodzących z sekwencji próbek, reprezentujących
bieżący stan procesu w stosunku do ograniczeń wynikających z uwzględnień jego
zmienności. Pozwalają ocenić stabilność procesu oraz zdolność do spełnienia
wymagań odnośnie jakości.
2
7) Diagram korelacji - daje możliwość graficznego zobrazowania par wartości, a
przez to zbadania możliwego powiązania pomiędzy dwoma zmiennymi. Może to
być wykorzystywane w warunkach korelacji wielokrotnej.
2. Schemat blokowy (arkusz kontrolny)
Schemat blokowy przedstawia w sposób graficzny ciąg działań realizowanych
w danym procesie, przepływy informacji, przepływy materiałów itp. Nazywany jest często
schematem przepływu lub algorytmem [7].
Przedstawienie ciągu działań w postaci schematu blokowego pozwala lepiej
zrozumieć istotę procesu. Ważną rolę odgrywa już etap przygotowywania schematu, gdyż
podczas jego tworzenia odkrywa się w procesie wiele zależności, normalnie słabo
eksponowanych [3-5].
W miarę możliwości schemat blokowy powinien być tworzony w zespole. Należy
wyraz
nie zdefiniować zakres, jaki mają objąć schemat, następnie wszystkie wielkości
wejściowe i wyjściowe ważne dla analizowanego procesu [2-5].
W celu uzyskania przejrzystości schematu, należy stosować w nim ogólnie przyjęte
symbole. Należy także dążyć do tego, aby schemat był tworzony w postaci kolumnowej, przy
czym w kolumnie głównej powinny znajdować się działania stanowiące istotę
przedstawianego procesu, a w kolumnach pomocniczych - odsyłacze, pętle itp. [2,5,6,7].
START
DANE
CO WARIANT
?
WYNIK
Rys. 1. Schemat blokowy [2]
3
START / KONIEC
DECYZJA
SCHEMATU
PRZYGOTOWANIE
PROCES
(KONTROLA)
(CZYNNOŚĆ)
DOKUMENT
WEJŚCIE / WYJŚCIE
(np. wyrób skontrolowany)
4
Literatura
1. Czyżewski B.: Metody statystyczne sterowania jakością procesów technologicznych,
PKJ  NOT, Poznań 1995
2. Hamrol A., Mantura W.: Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa  Poznań 1999
3. Hernas A.: Podstawy inżynierii jakości, praca zbiorowa, Skrypty uczelniane,
Politechnika Śląska, Gliwice 1996
4. Kolman R.: Inżynieria jakości, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa 1992
5. A
ańcucki J.: Zarządzanie jakością w przedsiębiorstwie, praca zbiorowa, Oficyna
Wydawnicza OPO, Bydgoszcz 1997
6. Tkaczyk S. Dudek M.: Methodology research of quality in industry, Mat. VII Międz.
Konf. Komitetu Nauki o Materiałach PAN, Gliwice  Zakopane 1998, 513
7. Tobor A., Zając A., Rączka M.: Zarządzanie jakością, tom III, praca zbiorowa,
Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999
8. Wasilewski L.: Podstawy zarządzania jakością, Wydawnictwo WszPiZ,
Warszawa 1998
5