Pasożyty ludzkie
O tym, jakie objawy mogą być związane z obecnością w naszym ciele niechcianych mieszkańców,
co robić, by się przed nimi chronić i jak je zwalczać, opowiada specjalista od leczenia chorób
pasożytniczych i od-kleszczowych, pediatra, dr Wojciech Ozimek.
Gaga: Dlaczego o pasożytach tak mało się mówi?
Nie mam pojęcia. W tej chwili temat ten jest całkowicie pomijany, mimo że liczne publikacje na
świecie sugerują, iż wiele współczesnych chorób może być powiązanych właśnie z zakażeniem
pasożytami. Jednak po uwzględnieniu takiej możliwości cała filozofia związana z koncepcją
diagnostyczną musiałaby ulec zmianie. Zburzyłoby to schematy leczenia w wielu dyscyplinach.
Gaga: Czym najczęściej się zarażamy?
Owsiki ma praktycznie 100 proc. osób na jakimś etapie życia. Według WHO co siódmy
Europejczyk nosi w sobie glistę ludzką, która niekiedy nie daje żadnych objawów. Podobnie
lamblioza czy tasiemiec  objawy kliniczne na tyle silne, by zgłosić się do lekarza, występują u
niewielkiego odsetka osób. Włosogłówkę, według niektórych naukowców, ma nawet 80 proc.
populacji, ale ją bardzo trudno wykryć. Żyje w ścianie jelita, żywi się krwią, więc jeśli nie
występuje niedokrwistość, to nikt jej nie bada. Inne są już rzadsze.
Gaga: Gdzie zwykle zarażają się dzieci, a gdzie dorośli?
Dzieci w przedszkolach, piaskownicach, na placach zabaw, również zamkniętych, typu kulki. Są
kraje, w których posiadanie piaskownicy jest karane wysoką grzywną. W jednym z badań okazało
się, że nie znaleziono wózka sklepowego, na którym nie byłoby jaj owsików! Dorośli najczęściej
zarażają się od dzieci, zwierząt domowych, przez kontakt z banknotami, kartami menu, jedzenie
sushi, tatara czy orzeszków ziemnych ze wspólnych misek. Ręce po skorzystaniu z toalety myje 70
proc. kobiet, ale tylko jeden na dziesięciu mężczyzn&
Gaga: Objawy zakażenia?
Zmienia się zachowanie dziecka, wybudza się ono w nocy, ma koszmary senne, śpi z pupą
uniesioną do góry, wędruje po łóżku, wierci się, drapie w okolicach odbytu. Nie tylko pasożyty dają
takie objawy, ale jeśli to się zaczyna nagle, to powinno zwrócić naszą uwagę. Mogą zmienić się
zwyczaje żywieniowe dziecka. Pasożyty lubią białe pieczywo, słodycze, cukier, mleko, słodzone
jogurty, serki, soki, makarony. Dzieci z pasożytami mogą zacząć się domagać tych produktów
częściej. Mogą też odmawiać innych pokarmów, np. takich, których pasożyty nie lubią  kiszonek,
grejpfrutów, przypraw o ostrym smaku, kwaśnych owoców.
Gaga: Jakie badania należy wykonać, aby mieć pewność, że wynik odzwierciedla prawdę?
W pierwszej kolejności badanie kału, trzy próbki co kilka dni. Niektórzy sugerują, żeby jeść przed
nim sporo słodyczy, by zachęcić pasożyty do rozmnażania. Metoda pośrednia to testy szkiełka  co
noc samice schodzą do odbytu, żeby złożyć jaja. Co rano przyklejamy taśmę klejącą do odbytu, a
póz
niej bezpośrednio na szkiełko. Jeśli są jaja, to je zaobserwujemy. Jeżeli jest podejrzenie jeszcze
innych pasożytów  badanie serologiczne krwi, wykrywające przeciwciała przeciwko pasożytom
we krwi. Nie mają one 100 proc. czułości, ale warto je zrobić, np. w kierunku glisty ludzkiej,
tasiemczycy, toksokarozy. Zarówno badania ELISA, jak i dokładniejsze Western Blot. Jeśli ELISA
wychodzi dodatnia, to Western Blot praktycznie zawsze potwierdza wynik, ale jeżeli ELISA
wychodzi ujemna, to Western Blot może być dodatni. Czasami warto jednak bazować jedynie na
objawach klinicznych i leczyć bez potwierdzenia badaniem kału czy dodatniego wyniku
przeciwciał w surowicy.
Gaga: Jakie jeszcze objawy mogą świadczyć o występowaniu pasożytów?
To mogą być objawy zbliżone do ADHD, które po leczeniu np. owsicy całkowicie mijają. Mogą to
też być objawy padaczki, bóle stawowe czy nawracające bóle zatok. Lamblia zaburza wchłanianie
wielu pierwiastków, w tym żelaza, więc nierzadko obecna jest przewlekła niedokrwistość z
niedoboru żelaza. Częsty jest zespół przewlekłego zmęczenia. Tasiemiec nie musi dawać objawów
szybkiej utraty masy ciała. Można z nim żyć, nie wiedząc, że się go ma, chyba że jego formy
larwalne przekroczą barierę krew  mózg. Pojawiają się wtedy stopniowo objawy związane z
układem nerwowym: zawroty głowy, zaburzenia równowagi, zaburzenia świadomości czy utraty
przytomności, zaburzenia widzenia, słyszenia, uwagi, koncentracji. Towarzyszący często zarażeniu
pasożytami przerost grzyba candida może powodować regres bądz
brak postępu w rozwoju dziecka.
Glista ludzka z kolei potrafiwywoływać nadpobudliwość i agresję. Badania wykazały nawet, że
toksoplazmoza może być powiązana z objawami schizofrenii i choroby dwubiegunowej! Musimy
mieć świadomość, że choćby tak prosty organizm jak jednokomórkowa candida jest w stanie
wytwarzać substancje insulinopodobne. Powoduje to dramatyczny spadek glukozy we krwi i w
efekcie zmusza nas do sięgania po produkty, którymi candida się żywi  słodycze czy inną żywność
przetworzoną. Pasożyty to nieporównywalnie bardziej złożone formy życia i one również mogły
wykształcić mechanizm wytwarzania substancji wpływających na nasz układ nerwowy czy
hormonalny, w konsekwencji zmieniających nasze zachowanie.
Gaga: Czy można wspomóc odporność dziecka tak, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia?
Oczywiście. Pasożyty dopadają o wiele rzadziej osoby, które były karmione piersią. Właściwa dieta
jest w tym kontekście szczególnie ważna  im mniej słodyczy, produktów mlecznych, białego
pieczywa, tym mniejszą ilość paliwa dostarczamy pasożytom, więc nawet jeśli są obecne, to nie
rozmnażają się tak chętnie.
Gaga: Skoro dobra dieta to podstawa, to jakie dokładnie zmiany warto w niej wprowadzić?
O układ pokarmowy i odpornościowy dbamy, unikając mleka krowiego, również w proszku, cukru,
węglowodanów przetworzonych, glutenu. Warto z kolei wzbogacać dietę o to, czego pasożyty nie
lubią  kiszonki, probiotyki w formie naturalnej czy suplementy, olej i pestki z dyni, czosnek,
cebulę, rzodkiewki, z przypraw paprykę, pieprz, oregano, tymianek czy kminek. To wszystko
trzyma je w ryzach. Pijąc dużo wody, jedząc warzywa i owoce, regularnie się wypróżniamy i nie
stwarzamy środowiska podatnego na rozwój pasożytów. Warto też pamiętać, że skoro pasożyty
lubią cukry proste, to owoce również. Nie one powinny stanowić podstawę naszej diety, lecz
warzywa, w tym jak najwięcej ciemnozielonych liści. Osoby, które odżywiają się naturalnie, mogą
mieć paradoksalnie częściej pasożyty  spożywając wiele warzyw i owoców, częściej mamy
kontakt z jajami, których może się nam nie udać dokładnie wypłukać.
Gaga: Jakie zasady powinniśmy wprowadzić w domu?
Buty zdejmujemy przy wejściu, nie chodzimy w nich po mieszkaniu, psa regularnie odrobaczamy,
wycieramy mu łapy i pysk po powrocie ze spaceru. Nie powinien też wchodzić do pokoju dzieci
czy z nimi spać. Oczywiście myjemy jak najczęściej ręce, a już przed jedzeniem  obowiązkowo.
Zwalczamy zwyczaj wkładania palców do buzi. Staramy się zdrowo odżywiać i jak najdokładniej
myć warzywa i owoce. W Afryce ponad 90 proc. ludzi jest zarażonych pasożytami. W tamtych
rejonach, w bardziej świadomych domach, po zakupie mięsa, warzyw czy owoców wlewa się wodę
chlorowaną do zlewu, wkłada tam produkty i moczy je przez jakiś czas. Nie tylko wybija to
bakterie, ale i sprawia, że pasożyty i ich jaja łatwiej się odklejają i spłukują pod wodą. Kiedy
myjemy produkty standardowo, często one się po prostu nie odklejają dzięki specjalnej wydzielinie,
którą są pokryte. Jeśli okaże się, że jeden z domowników ma pasożyty, warto przeprowadzić
badania diagnostyczne u wszystkich.
Autor: Joanna Bylinka