114. Rola białek G w procesie widzenia
Białko typu G jest uniwersalnym łącznikiem transmisji
sygnałów z receptorów błonowych na ich
efektory. Kwanty promieniowania
elektromagnetycznego są sygnałami fizycznymi, a
hormony i róznego typu neuromediatory nalezą do
grupy sygnałów chemicznych. Sygnał odbierany przez
receptor jest następnie przekazywany na efektor
docelowy lub pośredni. Efektorami docelowymi są
kanały jonowe błon biologicznych i translokazy.
Efektory pośrednie to enzymy syntetyzujące lub
rozkładające substancje chemiczne, które spełniają
rolę przekaz
ników wtórny,ch. Informacje są
przenoszone do róznych części komórki za
pośrednictwem przekaz
ników wtórnych zmieniając
przepuszczalność błon, pobudzając lub hamując
enzymy itp. Niezwykle wa\
nymi efektorami pośrednimi
są cyklaza adenylowa i guanylowa syntetyzujące
cykliczny AMP (cAMP) i
cykliczny GMP (cGMP) oraz fosfolipazy A i C.
Efektorem pośrednim rodopsyny jest fosfodiesteraza
cyklicznego GMP (PDE). Wszystkie znane białka G są
heterotrimerami, to znaczy składają się z trzech
róznych podjednostek a, 13, y. Istotną rolę w działaniu
białka G odgrywa podjednostka a. Wykazano istnienie
kilku homologicznych białek G: Gs' Gi, Go oraz GT.
Transducyna (T) sprzęgająca rodopsynę z
fosfodiesterazą cGMP i fosfolipazą A jest białkiem GT'
Peryferyjne białko GT jest bardzo słabo związane z
błoną. Podjednostka a transducyny występuje w dwóch
formach molekularnych. Hingareni i Ho przedstawili
model budowy podjednostki a, która składa się z trzech
domen. Domena 1 wią\
ąca nukleotydy guaninowe
GTP oraz GDP składa się z 157 reszt
aminokwasowych i wykazuje aktywność GTP-azową.
Domena 2 słuzy wiązaniu efektora
PDE i składa się ze 127 reszt aminokwasowych. W
domenie 3 znajduje się obszar wiązania receptora
rodopsyny oraz podjednostek 13 i y. Podjednostki 13 i
Y transducyny są silnie ze sobą związane tworząc
kompleks j3/y. Masy cząsteczkowe poszczególnych
podjednostek a, 13, y białka T wynoszą odpowiednio
około 40 000 Da, 36 000 Da oraz 5 000-8 000 Da.
Kompleks j3/y transducyny jest odpowiedzialny za
zakotwiczenie białka w błonie oraz uczestniczy w
rozpoznawaniu receptora przez pod jednostkę a.
Wolny kompleks białka G moze oddziaływać z
podjednostkami a innych białek. Rodopsyna bardzo
sprawnie reaguje z białkiem G, które przekazuje
sygnały z muskarynowego receptora acetylocholiny na
kanały potasowe oraz z receptorów neuro-
transmiter.ów mi odpowiednie efektory. Enzym PDE
jest pośrednim efektorem rodopsyny. Podobnie jak
białko G jest trimerem o podjednostkach a, 13, y.
Kompleks a/j3 fosfodiesterazy cGMP (PDE) jest
aktywny, a kompleks a/j3/y jest nieaktywny. PDE
nalezy do białek peryferyjnych.