Fizjologia narządu żucia - część praktyczna - http://www.shakemaster.republika.pl - 1 -
Liczba korzeni i kanałów:
Pole biometryczne - pole zawarte między dwoma plaszczyznami, a
ząb korzenie kanały
tylnym ograniczeniem pola, jakim jest płaszczyzna oczodołowa (??)
(+)4 2 2
W polu biometrycznym mamy profile:
(-)4, (+)(-)5 1 1
- transfrontalny - pogonion zbliża się do przedniego ograniczenia pola
(+)6, (+)7 3 3 - 4 - cisfrontalny - pogonion bliżej tylnego ograniczenia pola
- mezofrontalny - pogonion po środku pola (eugnacja)
(-)6, (-)7 2 3 (2x mez.)
* eugnacja - stan idealny
*mez. = mezjalnie
* dysgnacja - odchylenie od normy
Lokalizacja otworów ściany przedniej czaszki
Ujścia ślinianek (Bochenek)
(przepisane z  Bochenka )
- przyusznica - na brodawce przyuszniczej, na wysokości dru-
- nadoczodołowy - jest to otwór lub wcięcie
giego zęba trzonowego górnego ((+)7)
- górny brzeg wejścia do oczodołu (utworzony
- podżuchwowa - samodzielnie lub wspólnie z przewodem
przez kość czołową), nieco przyśrodkowo, od
większym ślinianki podjęzykowej- na brodawce
połowy jego długości
błony śluzowej -mięsku podjęzykowym (na dnie
- t. ż. nadoczodołowa
jamy ustnej, ku tyłowi od siekacza przyśr. ((-)1)
- g. boczna n. czołowego
- podjęzykowa - gruczoły mniejsze, przewodami podjęzykowymi
- podoczodołowy - tuż pod brzegiem dolnym wejścia do oczodułu
mniejszymi wzdłuż wolnego brzegu fałdu
- nerwy i naczynia podoczodołowe
podjęzykowego
- bródkowy - poniżej drugiego przedtrzonowca ((-)5)
- gruczoł główny - przewód podjęzykowy
- nerw i naczynia bródkowe
większy - na mięsku podjęzykowym
Badanie obecności płytki nazębnej
Antropometria (notatki +  bochenek )
Badamy następujące zęby:
punkty nieparzyste (w linii pośrodkowej):
- bregma styk szwu strzałkowego i wieńcowego
6 1 6
- trichion górna część czoła, granica skóry owłosionej
6 1 6
- ophrion linia brwi, pokrywa się z punktem glabella
- glabella (kostny) - najbardziej ku przodowi wysunięty następnie oznaczamy dla każdego zęba ilość płytki według tabeli:
punkt na kości czołowej, w płaszczyz
nie
pośrodkowej między łukami brwiowymi
0 - brak płytki
- nasion (kostny i skórny) - na szwie czołowo- nosowym,
1 - d" 1/2 płytki na koronie zęba
w płaszczyz
nie pośrodkowej
2 - d" 2/3 płytki na koronie zęba
- subnasale (skórny i kostny??) - przejście skórnej przegrody
3 - > 2/3 płytki na koronie zęba
nosa w warge górną
- labrale superius przejście wargi górnej w czerwień wargową
UWAGA:
- labrale inferius przejście czerwieni wargowej w warge dolną - siekacze i trzonowce górne badamy od strony przedsionkowej
- trzonowce dolne badamy od strony językowej
- supramentale największe zagłębienie części zębodołowej
- teoretycznie powinniśmy badać każdy ząb z danej grupy, ale tutaj dla
żuchwy
uproszczenia ograniczamy się tylko do siekaczy i trzonowców
- pogonion (skórny i kostny) - najbardziej do przodu na
krzywiz
nie bródki
Na koniec obliczamy średnią arytmetyczną obecności płytki z wszyst-
- gnathion (skórny i kostny) - najbardziej ku dołowi na
kich badanych zębow.
krzywiz
nie bródki
punkty parzyste:
Płytka i kamień nazębny
- tragion górny brzeg skrawka ucha (nie mylimy z
płytka Produkt bakteryjny. Zawiera bakterie, komórki
płatkiem)
nabłonka, resztki pokarmowe, śluz. Może powstać w
czasie krótszym niż 24h i nie można jej usunąć przez
- orbitale na skrzyżowaniu linii z
renic patrzących na
płukanie jamy ustnej. Po trzech dniach może rozpocząć
wprost i dolnych brzegów oczodołu (????)
sie wapnienie, co jest początkiem tworzenia kamienia
- zygion najbardziej boczny punkt na łuku jarzmowym
nazębnego (na nim jednak tworzą się następne płytki).
- eurion na bocznej powierzchni czaszki, najbardziej
Wykrywanie: przepłukanie ust roztworem fuksyny
bocznie od płaszczyzny pośrodkowej (na kości
zasadowej, lub zastosowanie testów (Carietest, Plague
ciemieniowej lub części łuskowej kości skronio-
Test)
wej
kamień powstaje w wyniku mineralizacji płytki nazębnej
płaszczyzny:
zlokalizowanej w okolicy dziąsła. Pierwsze ognisko
wapnienia pojawia się już po 6h. Wyraz
ne wapnienie
- pośrodkowa przechodzi przez wszystkie punkty nieparzyste,
obserwujemy zwykle po trzech dniach. Zawiera sole
(strzałkowa) dzieli na połowy- lewą i prawą
mineralne (głownie apatyty), białka i lipidy.
- frankfurcka pozioma, horyzontalna- przechodzi przez tragion i
biały nalot miękka, biała mieszanina białek śliny, bakterii,
orbitale
nazębny złuszczonych komórek nabłonka i rozpadłych leuko-
- oczodołowa przechodzi przez dwa punkty oczodołowe, dzieli na
cytów. Przylega luz
no do powierzchni zęba, do płytki
przód i tył
nazębnej i dziąsła. A
atwo usuwalny
 Fizjologia narządu żucia - część praktyczna - http://www.shakemaster.republika.pl - 2 -Fizjolo
Fazy wyrzynania zębów (przepisane z notatek kolegi) Cechy zgryzu
- uzębienie człowieka jest: zamknięte, dwupokoleniowe, heterodontyc-
- przederupcyjna ząb nie pojawił się jeszcze w jamie ustnej, ale pod
zne (różnozębne)
dziąsłem wyczuwana jest jego obecność
- zębów mlecznych- 20, stałych- 32
- przedfunkcyjna ząb widoczny w jamie ustnej, ale nie pełni jeszcze
sobie właściwej funkcji
- kształt łuku zębowego:
- funkcyjna w pełni wyrżnięty ząb - mleczne (półkole)
- stałe (górny- elipsoidalny)(dolny- paraboliczny)
Badanie stawu skroniowo- żuchwowego
- wzajemny stosunek zębów szczęki do żuchwy podczas ich zetknięcia
(na podstawie uwag asystentów...)
to:
- Każemy pacjentowi otwierać i zamykać usta- obserwujemy czy kości
- zwarcie- w położeniu nieruchomym
żuchwy wykonują właściwe sobie ruchy w stawie (czy żuchwa np. nie
- zgryz- podczas ruchu
zbacza w którąkolwiek ze stron)
- przykładamy opuszki palców do stawu skr. żuchw. na wysokości ot-
- zwarcie prawidłowe:
woru słuchowego zewnętrznego i jak poprzednio... przy zamykaniu i
- zęby górne przednie wystają nad dolnymi, zachodząc nieco na nie
otwieraniu ust przez pacjenta wyczuwamy ew. nieprawidłowości.
(zwykle do 1/3 górnej tychże)
- guzki policzkowe górnych zębów bocznych zachodzą na zewnątrz
Wędzidełka jamy ustnej
od odpowiednich guzków zębów dolnych, zaś guzki językowe
Wędzidełko języka - Fałd błony śluzowej w linii pośrodkowej,
zębów górnych przylegają do bruzdy położonej między guzkami
przyczepiający się na dnie jamy ustnej między oboma mięskami
policzkowym a językowym zębów dolnych.
podjęzykowymi. Wędzidełko normalnej wielkości ogranicza nadmierny
- powyższy opis, to najczęstsza postać zwarcia- tzw. zwarcie
ruch końca języka ku tyłowi. W wyjątkowych przypadkach jednak może
nożycowate (w Europie 80%, w Japonii i Chinach 50%, a u innych
być ono bardzo krótkie, przeszkadzając tym samym w przy wysuwaniu
grup etnicznych jeszcze rzadziej. Inne typy zwarcia to np. obcęgowate
końca języka.
lub dachówkowate)
Wędzidełko wargi dolnej i górnej - W płaszczyz
nie pośrodkowej
strzałkowo ustawione fałdy błony śluzowej. Niekompletnie dzielą
- patologie to:
zarówno górne jak i dolne sklepienie na połowę lewą i prawą
- tyłozwarcie - gdy żuchwa znacznie skrócona, a dolne siekacze znac-
znie cofnięte od górnych
Klasy Angle a (przepisane z notatek z seminarium... hmm tylko - przodozwarcie - nadmierny rozwój żuchwy przez co przednie zęby
dolne występują do przodu od przednich górnych.
dlaczego ta 6-tka ma tylko jednego antagoniste ??!!)
- triady zębowe: każdy ząb styka się z dwoma zębami z przeciwległego
6
5
łuku. Tylko dwa zęby nie spełniają tej zależności, a mianowicie: ząb
mądrości i dolny siekacz przyśrodkowy.
eugnacja
I
6
Odróżnianie zębów stałych od mlecznych
6
(uwagi praktyczne:)
tyłozgryz
II
- przed 6 rokiem życia dziecko powinno mieć (teoretycznie) tylko
5
6
zęby mleczne, po 12 r.ż. zaś nie powinno mieć już żadnych zębów
mlecznych. Stąd też logiczne jest, że znajomość wieku dziecka
pomaga rozwiać wątpliwości odnośnie tego czy dany ząb jest mleczny
czy stały
6 5
--zęby mleczne są mniejsze, delikatniejsze, mają zdecydowanie
przodozgryz
III
jaśniejszą barwę od zębów stałych
6
- zęby mleczne mają zwykle (szczególnie u starszych dzieci) starte
guzki (trzonowce) i wierzchołki żucia (kły),a niekiedy nawet dawało
się zaobserwować całkowite starcie szkliwa na wierzchołkach żucia
Cechy Muhlreitera kłów tak, ze widoczna była zębina.
- stałe siekacze- szczególnie gdy są dopiero co wyrżnięte, mają
bardzo wyraz
ne ząbki na krawędzi siecznej. Z Czasem będą się one
c. krzywizny- powierzchnia wargowa
ścierały, jednak nawet u starszych dzieci daje się je mimo wszystko
(policzkowa) przyśrodkowo (z przodu)
zaobserwować.
jest bardziej uwypuklona niż na boku
- stałe kły- krawędzie korony zbiegające się w wierzchołek (szczególnie
gdy są świeżo wyrżnięte) również są bardzo nierówne, a w niektórych
przypadkach dawało się nawet zaobserwować coś w rodzaju ząbków
c. korzenia- korzenie w zębach przednich
(jak na zębach siecznych) szczególnie u młodszych dzieci. Poza tym
odchylają się bocznie, w tylnych ku tyłowi (do
kły (szczególnie górne) są wyraz
nie masywniejsze od mlecznych.
następnego zęba)
- stałe przedtrzonowce- najprostsze do rozpoznania- mają dwa guzki
(boczny i przyśrodkowy), a patrząc na nie od strony bocznej,
widzimy profil identyczny jak u kłów (niekiedy nawet upodabniają
c. kąta zębowego- krawędz
sieczna
się do nich- zdarza się bowiem, że guzek policzkowy jest bardzo
przechodzi w powierzchnię styczną pod in-
wydatny w stosunku do niewielkiego guzka językowego ...a był też
nym kątem po stronie przyśrodkowej niż po
i taki przypadek, gdzie zamiast górnego pierwszego przedtrzonowca
bocznej
wyrósł kieł). Niekiedy przedtrzonowce mogą być zrotowane co może
przyczynić się do pomyłki w rozpoznaniu. Również zdarza się i tak,
że przedtrzonowiec (zwykle drugi) przypomina trzonowca (przedtrz.
r Fizjologia narządu żucia - część praktyczna - http://www.shakemaster.republika.pl - 3 -
zmolaryzowany) co mogłoby zasugerować iż jest to ząb mleczny. W
- mają dwa korzenie ustawione mezjalno- dystalnie
takim wypadku najprościej będzie zwrócić uwagę na to czy ząb jest...
- zęby mądrości- bardzo zmienne w budowie
zalakowany:)
- stałe trzonowce- wszystkie zęby od 6-8 to trzonowce stałe (przynajm-
niej teoretycznie:)
Rozwój zęba - wersja extremalnie skrócona
(polecam na egz. z histologii :))
Anatomia zębów - najistotniejsze uwagi
- kom. nabłonkowe tworzą fałd- pierwotną listewkę zębową. Ona
- siekacze
różnicuje się na listewkę przedsionkową (wargową) i zębową- z tej
- posiada krawędz
sieczną, a na powierzchni językowej- guzek
ostatniej powstają zawiązki wszystkich zębów.
zębowy
- powstają guzkowate zgrubienia listewki- są to zawiązki zębów z
- górny przyśrodkowy jest większy od bocznego, w zębach dolnych
których rozwiną się narządy szkliwotwórcze (pączki szkliwne)
jest na odwrót
- stadium pączka- narządy szkliwotworcze są kształtu kolbkowatego
- siekacz górny boczny na pow. językowej może mieć otwór ślepy
- stadium czapeczki- nabłonek (czyli w sumie narząd szkliwotwór-
czy) obejmuje brodawkę zębową na kształt czapeczki. W narządzie
- kły
rozpoczyna się różnicowanie poszczególnych elementów na
- posiada wierzchołek żucia i guzek zębowy (od str. językowej)
nabłonek zewnętrzny, miazgę narządu szkliwotwórczego i nabłonek
- górny jest najdłuższym zębem całego uzębienia
wewnętrzny.
- kieł dolny kobiet jest mniejszy od kła dolnego mężczyzn ... podob-
- część listewki zębowej rozrasta się ku językowi tworząc listewkę
nie zresztą jak i u małp:)
drugorzędową z której powstają 32 dodatkowe pączki (zawiązki
- z cech zgryzu wynika, że w kle górnym szybciej zużywa się guzek
zębów stałych)
zębowy, podczas gdy w dolnym- wierzchołek żucia
- stadium dzwonu- narząd przyjmuje kształt korony zęba. Nabłonek
wew. tworzą preameloblasty przekształcające się w ameloblasty.
- przedtrzonowce
Natomiast w brodawce mezenchymalnej układają sie nabłonkowato
- dwa guzki- policzkowy i językowy
kom. mezenchymalne, różnicujące się w kierunku odontoblastów.
- górne pierwsze przedtrzonowce mają 2x korzenie (boczny i
Kształt korzenia przyszłego zęba określają wydłużające się części
przyśrodkowy) podczas gdy wszystkie pozostałe- po jednym korze-
boczne narządu szkliwotwórczego (pochewka Hertwiga-Bruna
niu
złożona tylko z nabłonka zew. i wew.)
- guzek językowy dolnego przedtrzonowca pierwszego jest często
- rozpoczyna się histogeneza zębiny poprzedzająca histogenezę
mało wydatny, co niekiedy upodabnia ten ząb do kła
szkliwa. Po tym zaś formuje się korzeń, a po rozpadzie pochewki
- guzek językowy dolnego przedtrzonowca drugiego może być cza-
Hertwiga kom. mezenchymalne (na zewnątrz od zębiny oczywiście)
sem podzielony, co niekiedy upodabnia go do trzonowca.
różnicują się w cementoblasty.
- trzonowce
- górne zawsze mają mniej guzków (ale więcej korzeni) niż dolne Stwierdzanie nieprawidłowości zgryzu
- korzenie ustawione są mezjalno- dystalnie (gdy x2) a w przypadku - Gdy są już wyrżnięte pierwsze trzonowce, możemy kierować
5x guzków- 3x są po stronie policzkowej, a 2x po stronie językowej się klasami Angle a (patrz opis na poprzedniej stronie). Klasa I
- guzki z reguły wchodzą w zagłębienia między guzkami swych = prawidłowy zgryz (eugnacja), klasa II = tyłozgryz, klasa III =
antagonistów (logiczne...) przodozgryz. Jeśli przedni guzek policzkowy górnego trzonowca nie
- trzonowce górne wchodzi ani w bruzdę, ani w przestrzeń międzyzębową, ale znajduje
- zwykle 4x guzki, bruzda w kształcie litery  H się na przeciwko któregoś z guzków pierwszego trzonowca dolnego
- trzonowiec górny pierwszy posiada często guzek nieprawidłowy łuku, wtedy mówimy o klasach  pół drugiej i  pół trzeciej .
 Carabellego , nie dochodzący do powierzchni żucia - Do określenia prawidłowości zgryzu możemy też wykorzystać
- mają zwykle 3x korzenie  prawo kła . Mowi ono, że oś długa górnego kła przy prawidłowym
- trzonowce dolne zgryzie powinna wchodzić w przestrzeń pomiędzy dolnym kłem
- zwykle x5 guzków (bruzdy zaś przyjmują kształt krzyża rozdwojo- a następnym zębem w łuku. Odchylenia od tego prawa sugerują
nego na końcu i obejmującego piąty guzek) tyłozgryz lub przodozgryz.
Materiały zebrał i wypisał: [e-mail]
Powyższy dokument można również znalez
ć w internecie na stronie http://www.shakemaster.republika.pl
UWAGA: Jesli zauważysz jakieś błędy lub nieścisłości- pisz na adres [e-mail], postaram się je wtedy jak najszybciej poprawić.