Zagadnienia wybrane przeze mnie :P
Wykłady z Marszałkiewiczem ( 3 wykłady).
1. Problemy w jakości zasilania dotyczące:
a) kompensacji mocy biernej
b) wymiarowania kabli, transformatorów
c) rozruchami silników
d) zbędnymi działaniami zabezpieczeń przy prądach poniżej nastawionej wartości
e) zamieszanie systemów komputerowych
f) zakłócenia w pracy układów sterowania i transmisji
g) praca sterowników pieców grzewczych, odpadaniem styczników, gaśnięciem palników,
zatrzymaniem taśm produkcyjnych
h) odbiorem programów telewizji satelitarnej itp.
2. Typowe z
ródła zakłócające:
a) zasilacze: komputerów, kas fiskalnych, faksów, kserokopiarek
b) oświetlenie: uliczne, biurowców, banków, TV
c) regulatory mocy: naświetlarki
d) napędy tyrystorowe, falowniki, przemienniki częstotliwości, stacje prostownikowe,
systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne
e) piece łukowe, spawarki, regulatory mocy, silniki asynchroniczne średniej i dużej mocy,
urządzenia rentgenowskie, piły elektryczne
f) urządzenia ubijające, młoty elektryczne, pompy tłoczące, dz
wigi i maszyny wyciągowe
3. Istotnymi zakłóceniami sieciowymi są:
a) odkształcenia i wahania napięć (THD<8% )
b) uskoki/zapady napięcia (1%c) krótkie wzrosty napięcia (U>110% Un)
d) długotrwałe obniżenia i wzrosty napięcia (Umin =0,8-0,9 Un ; Umax =1,1-1,2 Un)
e) krótkie i długie przerwy w zasilaniu (U<1% Un ; Tkrotkie < 3min ; Tdługie>3 min)
f) przepięcia impulsowe
g) przepięcia oscylacyjne
h) asymetria napięć
i) załamania napięcia
4. Sygnały zakłócające  sprzężenia - rodzaje:
-elektrostatyczne: - przez pojemność
*Cp między uzwojeniami pierwotnymi i wtórnymi przekładników I i U
*Cw między przewodami pierwotnymi i wtórnymi
-elektromagnetyczne: -przez indukcyjność wzajemną M:
*między przewodami pierwotnymi i wtórnymi
-galwaniczne: potencjał ziemi w nastawni różni się od potencjału w rozdzielni
5. Wykresy różnych odkształceń, przepięć itp.:
6. Praca przekładnika przy otwartym obwodzie wtórnym:
a) normalną pracą jest stan zbliżony do stanu zwarcia
b) jeżeli podczas pracy zostanie otwarty obwód wtórny, to prąd pierwotny staje się prądem
jałowym powodującym znaczne nasycenie magnetyczne rdzenia
c) powstają duże straty mocy na prądy wirowe i histerezę, rdzeń się nadmiernie grzeje co
może spowodować uszkodzenie izolacji
d) zwiększony strumień magnesujący wywołuje w uzwojeniu wtórnym dużą siłę
elektromotoryczną, grozi to porażeniem obsługi oraz uszkodzeniem izolacji między
uzwojeniowej i między zaciskowej uzwojenia wtórnego
e) praca przekładnika przy otwartym uzwojeniu wtórnym jest niedopuszczalna
f) w czasie wykonywania przełączeń i manipulacji należy wcześniej zewrzeć zaciski
wyjściowe
7. Układy przekładników prądowych:
-gwiazdowy 3 przekładników
-niepełnej gwiazdy
Ć Ć
i =� i2L1 +� i2L3 =� -�IĆ2L2
-Holmgreena
-trójkątny
-krzyżowy
IĆ =� IĆ2L1 +� IĆ2L3
-różnicowy
8. Przekładniki napięciowe:
-jednofazowy z pełną izolacją zacisków pierwotnych z jednym uzwojeniem wtórnym
-jednofazowy z jednym zaciskiem pierwotnym o obniżonej izolacji z jednym uzwojeniem
wtórnym
-jednofazowy z jednym uzwojeniem napięcia resztkowego
1.Przekładniki jednofazowych z pełna izolacja zacisków pierwotnych i z jednym uzwojeniem wtórnym
2.Przekładniki jednofazowych z jednym zaciskiem pierwotnym o obniżonej izolacji i z jednym
uzwojeniem wtórnym
9. Podstawowe definicje:
Kompatybilność elektromagnetyczna [EMC]  zdolność urządzeń lub systemów do
zadowalającego działania w określonym środowisku elektromagnetycznym, równocześnie
bez wprowadzeń do tego środowiska niedopuszczalnych zaburzeń.
Poziom kompatybilności elektromagnetycznej  określony, przewidywany maksymalny
poziom zaburzenia elektromagnetycznego, przekroczony z niewielkim
prawdopodobieństwem, który może oddziaływać na urządzenia lub system pracujący w
określonych warunkach.
Wrażliwość elektromagnetyczna  niezdolność do działania bez obniżenia jakości w
obecności zaburzenia elektromagnetycznego.
Poziom odporności elektromagnetycznej  maksymalny poziom określonego zaburzenia
elektromagnetycznego, oddziałującego na urządzenie, zestaw urządzeń lub system, przy
którym jest ono jeszcze zdolne do pracy z wymaganą jakością.
Wspólny punkt połączeń z publiczną siecią zasilającą (PCC)  punkt w sieci zasilającej, do
którego rozpatrywany system lub odbiorca ma być przyłączony i w którym ma być
rozpatrywana kompatybilność elektromagnetyczna.
Subharmoniczne i interharmoniczne  składowe których częstotliwość jest mniejsza od
składowej podstawowej lub nie są jej całkowitymi wielokrotnościami.
Współczynnik indywidualnej harmonicznej napięcia  stosunek wartości skutecznej
harmonicznej napięcia rzędu k>=2 do wartości skutecznej harmonicznej podstawowej.
Uk
iTHDu =�
U1
Całkowite odkształcenie napięcia  stosunek wartości skutecznej wyższych harmonicznych i
interharmonicznych badanego przebiegu napięcia do wartości skutecznej harmonicznej
podstawowej.
2
(�U -�U12)�
RMS
THD =�
U1
Przy małym udziale interharmonicnzych, THD jest stosunkiem wartości skutecznej wyższych
harmonicznych badanego przebiegu napięcia do wartości skutecznej harmonicznej
podstawowej.
2
n
ć� ��
Uk
THDu =�
���� U1 ��
�� ��
k =�2
Ł� ł�
k -rząd harmonicznych
URMS,U1,U2-wartości skuteczne całego przebiegu harmonicznych podstawowych i rzędu k napięcia
n
2
Usk =�
��U
k
k =�0
Asymetria napięć  stosunek składowych symetrycznych kolejności przeciwnej do zgodnej
napięcia. Nie powinno przekraczać:
ć� ��
U2
�� ��
U =� *100% <� 2%
z%
�� ��
U1
Ł� ł�
Wahanie napięcia  seria zmian wartości skutecznej przebiegu czasowego napięcia.
Wymagany wskaz
nik długookresowy migotania Plt=1
12
Pst 2
3
PLt =�
��
12
i=�1
PLt  Wskaz
nik długookresowego migotania 2 godz.
Pst- Wskaz
nik krótkookresowego migotania w ciagu 10min
Znamionowy prąd pierwotny  wartość prądu pierwotnego, do którego odniesiona jest praca
przekładnika.
Znamionowy prąd wtórny  wartość prądu wtórnego, do którego odniesiona jest praca
przekładnika.
Przekładnia rzeczywista  stosunek rzeczywistego prądu pierwotnego do prądu wtórnego.
Błąd prądowy  błąd w %, który przekładnik wprowadza do pomiaru prądu, wynikający z
tego, że przekładnia rzeczywista nie jest równa przekładni znamionowej:
Kn �� IS -� I ��100
p
blad _ prodowy[%] =�
I
p
Kn  przekładnia znamionowa
Ip  rzeczywisty prąd pierwotny
Is  rzeczywisty prąd wtórny
Wykłady Hoppel (7 wykładów)
10. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa [EAZ]  wykrywa zakłócenia
występujące w elementach systemu elektromagnetycznego i podejmuje właściwe reakcje,
najczęściej polegające na wyłączeniu uszkodzonego elementu.
Dzieli się na :
-automatykę eliminacyjną  lokalizuje i wyłącza uszkodzone elementy
-automatykę prewencyjną  zapobiega rozwojowi zakłóceń
-automatykę restytucyjną  przywraca zasilanie lub załącza urządzenia
Wymagania stawiane urządzeniom EAZ:
-czułość  zdolność reagowania na objawy zakłócenia
-szybkość  zwiększa bezpieczeństwo pracy personelu, ogranicza rozmiar awarii, zabezpiecza
generatory przed wypadnięciem z synchronizmu
-wybiórczość  zdolność do odłączania od z
ródła zasilania tylko tej części dotkniętej awarią
-niezawodność
-ekonomiczność
-łatwość obsługi
11. Ogólna struktura układów zabezpieczeń:
12. Przekładniki prądowe do celów zabezpieczeń dobiera się ze względu na:
a) napięcie znamionowe
b) znamionowy prąd pierwotny  powinien być większy od prądu roboczego urządzenia
zabezpieczanego
c) znamionowy prąd wtórny  1[A] dla dużych odległości, 5[A]dla małych odległości
d) klasę przekładnika  5P lub 10P
e) moc znamionową
f) współczynnik graniczny dokładności  uwzględnia liniowość charakterystyki
g) wytrzymałość cieplną
h) wytrzymałość dynamiczną
13. Układy połączeń przekładników prądowych:
-układ pełnej gwiazdy
-układ niepełnej gwiazdy
-układ krzyżowy
-układ różnicowy poprzeczny
-układ różnicowy wzdłużny
-układ Holmgreen a: sumuje prądy na drodze galwanicznej, droższy i mniej dokładny niż
przekładnik Ferrantiego.
-przekładnik Ferrantiego: głowica kablowa powinna być uziemiona przed przekładnikiem
Ferrantiego aby prąd powłoki nie wpływał na wynik pomiaru. Przekładnik Ferrantiego
sumuje prądy na drodze indukcyjnej. Jest tańszy i dokładniejszy niż Holmgreen a.
14. Przekładniki napięciowe dobiera się ze względu na:
- napięcie znamionowe pierwotne
-napięcie znamionowe wtórne
- moc znamionową
-klasę przekładnika  3P lub 6P
15. Układy połączeń przekładników napięciowych:
-układ pełnej gwiazdy  powszechnie stosowany
-układ  V  stosowany do zabezpieczeń nadnapięciowych w silniku
-(układ otwarty trójkątny) filtr składowej zerowej napięcia  do zabezpieczeń zmienno
zwarciowych
16. Definicje z laborek:
Przekaz
nik  przyrząd lub fragment urządzenia Automatyki Elektroenergetycznej
przeznaczony do wykonywania skokowych zmian na wyjściu pod wpływem przyłożenia lub
odpowiedniej zmiany wielkości fizycznej oddziaływującej na wejściu.
Zespół przekaz
nikowy  urządzenia elektryczne zbudowane z przekaz
ników
energoelektrycznych tworzących konstrukcyjną i funkcjonalną całość, przeznaczony do
stosowania EAZ lub przesyłowej
Zespół EAZ  urządzenia elektryczne, elektroniczne tworzące konstrukcyjną i funkcjonalną
całość realizujące kompleksowo zadania automatyki obiektu elektroenergetycznego np linii
napowietrznej SN.
Terminal polowy  jest to urządzenie mikroprocesorowe, którego podstawowe zadania są
funkcje EAZ i jest wyposażony w przynajmniej jedno złącze cyfrowe z systemem
nadrzędnym, a dodatkowo realizujące rejestrację zdarzeń i zakłóceń, pomiary, sterowanie
wyłącznikami , komunikację.
Sterownik polowy  jest to terminal polowy, który posiada na panelu czołowym przyciski do
sterowania łącznikami.
Współczynnik powrotu  stosunek wartości zakończenia powrotu do wartości rozruchowej.
Wartość zakończenia powrotu  wartość wielkości zasilającej lub wielkości pomiarowej,
przy której przy określonych kierunkach następuje zakończenie powrotu przekaz
nika,
osiągnięcie stanu spoczynku lub stanu początkowego.
Wartość rozruchowa  wartość wielkości zasilających wejściowych lub pomiarowych przy
których następuje w określonych warunkach początek rozruchu przekaz
nika.
Uchyb bezwzględny  algebraiczna różnica między wartością zadziałania wielkości
pomiarowej lub czasu zadziałania a wartością nastawianą.
Uchyb względny  odnosi się do wartości nastawienia przekaz
nika.
17. Podział przekaz
ników:
18. Przekaz
niki pomocnicze:
Przekaz
nik pomocniczy - jest to przekaz
nik elektryczny przystosowany do zasilania wielkością , która
wartość albo znajduje się w swoim zakresie roboczym albo jest praktycznie równa zero.
Podział przekaz
ników pomocniczych:
a) pośredniczący, jego zadania to:
-wzmocnienie sygnału
-zwielokrotnienie sygnału
-zmiana rodzaju sygnału
-galwaniczne oddzielenie obwodu wejściowego od wyjściowego
b) zwłoczne (czasowe): zadaniem jest opóz
nienie sygnału wejściowego względem
wyjściowego
c) sygnalizacyjne: sygnalizują jakiś stan
19.Przekaz
niki pomiarowe:
Przekaz
nik pomiarowy -przekaz
nik elektryczny w którym zadziałanie następuje z określoną
dokładnością . Gdy wartość wielkości pomiarowej osiągnie wartość rozruchową tej wielkość.
Podział przekaz
ników pomiarowych:
a) nadmiarowe:
Sr =� f (Sn ) Ź� NIE _MA_TAKIEJ _FUNKCJI
Uchyb :
Sroz � Snast
D� =� Sr -� Snast
D�
d� =�
Snast
S
p
kp =�
Sr
b) niedomiarowe:
S
wyj
S S
r p
k > 1
p
S
S wej
n S
nast
c) wielowielkościowe:
-przekaz
nik kierunkowy (kątowy)  jest to przekaz
nik, którego prąd rozruchu jest funkcją
kąta pomiędzy dwoma wielkościami wyjściowymi sinusoidalnie zmiennymi (o częstotliwości
podstawowej)
Imin
Ir =�
cos(j� -�a�ck )
Imin  prąd największej czułości przekaz
nika kierunkowego
ąck  kąt charakterystyczny
*przekaz
nik czynnomocowy (ąck=0�)
*przekaz
nik biernomocowy (ąck=-Ą/2)
-przekaz
nik:
*admitancyjny:
I
0
Y =�
0
U
0
Y >� Ynast
0
*konduktancyjny:
I
0
G0 =� �� cos(U0 , I0 )
U
0
G0 >� G0nast
*susceptancyjny:
\
*susceptancyjno konduktancyjny:
-(przekaz
nik) zabezpieczenie różnicowe wzdłóżne: - jego zasada działania jest oparta na
pomiarze różnicy prądów przed i za zabezpieczonym obiektem. W ogólnym przypadku
podczas normalnej pracy układu albo podczas zwarcia poza strefą zabezpieczaną różnica ta
jest zbliżona do zera. Jeśli zwarcie występuje w strefie zabezpieczonej różnica sięga dużych
wartości i prowadzi do zadziałania zabezpieczenia. Ponieważ trzeba dokonać pomiaru różnicy
prądów z przekładników zainstalowanych w dwóch różnych miejscach obecnie stosuje się
łącza światłowodowe do tych zabezpieczeń.
Zwarcie zewnętrzne (Zz) : "i=i1-i2 =>0
Zwarcie wewnętrzne (Zw) : "i=i1+i22>>0
20. Zabezpieczenie odległościowe  przekaz
nik impedancyjny:
-zabezpieczenie którego czas działania jest funkcją odległości zwarcia od miejsca
zainstalowania zabezpieczenia, najlepszą miarą tego jest impedancja (reaktancja) dla
składowej zgodnej. Za miejsce zainstalowania przyjmuje się przekładniki prądowe. Stosuje
się je w liniach 110kV o długości powyżej (2-5 km)
U
p
Z =�
p
I
p
Zmierzona impedancja jest abstrakcyjną a nie fizyczną wielkością wynikającą z
doprowadzonego na zaciski U i I. Przekaz
nik pomiarowy trzeba tak konstruować aby
zmierzona impedancja była proporcjonalna do odległości miejsca zwarcia. Musimy tak
skonstruować charakterystykę aby objąć wszystkie przypadki zwarć ale żeby nie wchodziło w
obszar obciążenia.
obszar
zabroniony
z3
miejsca zwarć
z2
tryb pracy
normalnej
z1
z4
-charakterystyki:
*poligonalna:
X
X
N
b�
a�
R
RN
X - impedancja nastawna
N
RN - rezystancja nastawna
*poligonalna z podcięciem:
X
X
N
RNp
RN
R
*strefowa (3 strefy):
X
z3 III
X3
z2 II
X
2
I
X1 z1
R1 R2 R3 R
t
t3
t2
t1
z1 z2 z3 z
II strefa III strefa
I strefa
-obliczenie odległości i nastawy czasowej dla poszczególnych stref:
A B C
D
wA wB wC
t
t3
t2
t1
X X X
I II III
XI =� (�0,85 �� 0,9)��� X
AB
X =� 0,85��(�X +� 0,85�� X )�
II AB BC
X =� kC ��(�X +� X )� kC =�1,5
III AB BC
Nastawy czasowe dla poszczególnych stref
tI =� 0s
tII =� tI +� D�t
��
ż�D�t =� 0,4s (�0,3 �� 0,5s)�
tIII =� tII +� D�t��
-w nastawie poszczególnych stref stosuje się odpowiedznie współczynniki 0,85-0,9 ze
względu na:
a)uchyb zabezpieczenia ich przekładników
b) niezbyt dokładną znajomość parametrów linii
c)zmienność parametrów linii
21. Charakterystyki czasowe przekaz
ników i zabezpieczeń:
a) niezależna:
b) częściowo zależna:
c) zależna:
d) łamana:
e) charakterystyka dwustopniowa:
f)charakterystyka schodkowa
22. Zabezpieczenia linii: linie zabezpiecza się:
-od skutków zwarć międzyfazowych, zabezpieczeniami:
*nadprądowymi zwłocznymi
*nadprądowymi zwarciowymi
#zabezpieczenia nadprądowe uzupełnia się blokadą kierunkową kiedy w linii
występuje z
ródło mocy
*odległościowymi
-od skutków zwarć doziemnych, zabezpieczeniami:
*zerowo napięciowymi
*zerowo prądowymi
*kierunkowymi bierno lub czynno mocowymi
*admitancyjnymi, konduktancyjnymi i susceptancyjnymi
Dobór zabezpieczenia ziemnozwarciowego linii jest ściśle związany ze sposobem pracy
punktu neutralnego sieci. Linie o napięciu powyżej 45kV zabezpiecza się zabezpieczeniami:
-odległościowymi
-odcinkowymi  gdy linie są bardzo krótkie (2-5 km) lub gwiazdy sieciowe (okolice farm
wiatrowych)
-nadprądowymi  tylko w liniach doczepowych
23. Sposoby pracy punktu neutralnego:
Punkt neutralny skutecznie uziemiony  celem jest osiągnięcie właściwości, że podczas zwarć
z ziemią napięcie faz zdrowych względem ziemi nie wzrasta powyżej:
- 0,8 napięcia przewodowego
- 1,4 napięcia fazowego
Warunki skutecznego uziemienia:
Dla 110 kV: Dla 220 kV i więcej:
X X
0 0
1 <� <� 3 1 <� <� 2
X1 X1
R0 R0
<� 1 <� 1
X1 X1
24. Sieci od 1- 45 kV pracują z nieskutecznie uziemionym punktem neutralnym:
-izolowanym
-uziemionym przez dławik kompensacyjny (w Polsce AWSCz)
-uziemionym przez rezystor
Sieć z izolowanym punktem neutralnym:
Zwarcie doziemne przy Rf=0
Ics=3�CLUpk ; CL-pojemność fazowa linii ; Upk - napięcie fazowe linii ; Cs=3CL
W praktyce prąd pojemnościowy podaje się w A/km, przy 15 kV:
Linia napowietrzna: I cs=0,04 A/km
Linia kablowa: I cs=2-4 A/km
Sieć może pracować z izolowanym punktem neutralnym do Ics <= 30 A (15-60A). Ta granica
wynika z prądu samo-gaszenia się łuku elektrycznego.
Wady:
-największe przepięcia zmiennozwarciowe rzędu 4Uf które grożą rozwijaniem się zwarcia i
degeneracją izolacji kabla.
-zagrożenie ferrorezonansu
Sieć skompensowana:
Cele kompensacji:
-gaszenie zwarć łukowych: Ik1 < 30 A
-zmniejszenie zagrożenia porażeniowego
Sieć skompensowana ma mniejszy poziom przepięć zmiennozwarciowych niż sieć z
izolowanym punktem neutralnym (rzędu 2,3-3,2 A)
Ik1=ICS-IC
Przeciętnie IK=(0,1-0,2)ICS
Wady:
-stosunkowo skomplikowane zabezpieczenia zmiennozwarciowe wymagające stosowania
urządzeń zwiększających prąd zwarcia po czasie koniecznym do zgaszenia łuku.
Sieć z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor:
2 2
Ik1 =� ICS +� IR
Zalety:
-największy pozom przepięć zmiennozwarciowych rzędu 1,8-2,0
-proste zabezpieczenia ziemnozwarciowe
Wady:
-problemy z zagrożeniem porażeniowym
-stosuje się tylko w sieciach kablowych
25. Zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne:
kb �� kr �� Imax
Inast ł�
k ��J�i
p
Ik min
Inast <�
kc ��J�i
kb  współczynnik bezpieczeństwa rzędu (1,15)
kr  współczynnik samorozruchu silników (1-4)
kp  współczynnik powrotu (0,9  0,98)
kc  współczynnik czułości (1,5 [podstawowe zab.] + 1,2 [rezerwowe zab.])
Imax  maksymalny prąd roboczy linii stabilny
Ikmin  minimalny prąd zwarciowy na końcu chronionego odcinka
�i  przekładnia przekładników prądowych
26. Zabezpieczenie zwarciowe:
Stosuje się zabezpieczenia zwarciowe z czasami rzędu 0,1-0,3 s.
Wprowadzając zabezpieczenie z czasem bardzo krótkim na początku linii stworzymy
zagrożenie niewybiórczego działania. W związku z tym nastawę prądową zabezpieczenia
zwarciowego dobieramy tak, aby nie nastąpił jego rozruch podczas zwarcia trójfazowego
przed następnym zabezpieczeniem zwłocznym.
kb �� Ik max
Inast ł�
J�i
kb  współczynnik bezpieczeństwa (1,3-1,6)
Ikmax  maksymalny prąd zwarcia na szynach przed następnym zabezpieczeniem zwłocznym
Zasięg zabezpieczenia zwarciowego zależy m.in. od rodzaju zwarcia. Poprzez zastosowanie
zabezpieczenia zwarciowego skraca się czas trwania silnych obniżeń napięć na szynach
zbiorczych. Jest to ważne jeżeli zasilane są z nich silniki asynchroniczne.
27. Zabezpieczenia silników asynchronicznych:
Zabezpiecza się od skutków:
a) zwarć wewnętrznych
*zabezpieczenia nadprądowe bezzwłoczne
*zabezpieczenia różnicowe wzdłużne (dla silników o mocy 2MW)
b) przeciążeń: od skutków przeciążeń stosuje się :
*czynniki temperaturowe rozmieszczone w uzwojeniach
*modele cieplne uwzględniające grzanie i chłodzenie silnika
Przeciążenie silnika może być spowodowane:
#wzrostem momentu hamującego
#uszkodzeń mechanicznych w silnku
#zbyt niskie napięcia zasilające
#brak jednej fazy
c) zwarć doziemnych:
Od skutków zwarć z ziemią stosuje się:
W silnikach niskiego napięcia: zabezpieczenia nadprądowe fazowe lub wyłącznik różnicowy.
W silnikach średniego napięcia: zabezpieczenia zerowo-prądowe.
d)obniżania lub zaniku napięcia
Wykłady Lorenc (3-4 wykłady)
28. Zabezpieczenia transformatorów:
Transformatory zabezpiecza się od skutków:
a) zwarć zewnętrznych, zabezpieczeniami:
*nadprądowymi zwłocznymi
*odległościowymi (powyżej 100MVA)
b) zwarć wewnętrznych:
*nadprądowe zwarciowe
*różnicowe wzdłużne
c) zwarć doziemnych: - tylko przy uziemionym punkcie gwiazdowym połączonym z ziemią
reagują na I0 lub U0,
d) obniżenia poziomu oleju i uszkodzeń wewnątrz kadzi:
*zabezpieczenie gazowo-wydmuchowe,
e) przeciążeń ruchowych:
*nadprądowe zwłoczne
*model cieplny (dla dużych transformatorów, przeważnie działa na sygnał)
f) nadmiernego wzrostu temperatury:
*zabezpieczenia temperaturowe dwustopniowe (pierwszy stopień działa na
sygnalizację a drugi na wyłączenie)
Zabezpieczenia od skutków zwarć wewnętrznych:
a) zabezpieczenia różnicowe, które nastawia się według zależności:
In
Inast =�
0,5 ��J�i
b) zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe - jego czas działania zaleca się w granicach
01-0,3 s, które nastawia się według zależności:
'
kb �� In
1) Inast ł�
J�i
-powoduje, że zabezpieczenie to nie powinno zadziałać podczas załączania transformatora
"
kb �� Ik max
2) Inast ł�
k ��J�i
p
-ma spowodować, że zabezpieczenie nie będzie działało podczas zwarć za następnym
zabezpieczeniem zwłocznym (cel: wybiurczość)
k b  współczynnik bezpieczeństwa uwzględniający udar prądu magnesującego transformatora
(między 4-8)
J� i  przekładnia przekładnika prądowego
k b  współczynnik bezpieczeństwa (1,3-1,6)
Ikmax  maksymalny prąd zwarcia trójfazowego na szynach zbiorczych przed następnym
zabezpieczeniem zwłocznym
kp  współczynnik powrotu
29. Zabezpieczenia generatorów synchronicznych:
a) zabezpieczenia od skutków zwarć zewnętrznych:
*nadprądowe (+ blokada kierunkowa)
*odległościowe
b) zabezpieczenia od skutków zwarć międzyfazowych wewnątrz transformatora:
*różnicowe wzdłużne
c) zabezpieczenia od skutków zwarć doziemnych w uzwojeniu stojana:
*zerowo prądowe
*zerowo napięciowe
d) zabezpieczenia od skutków zwarć międzyzwojowych w uzwojeniu stojana
e) zabezpieczenia od skutków wzrostu napięcia
f) zabezpieczenia od skutków przeciążeń ruchowych
g) zabezpieczenia od skutków asymetrii prądowej:
-dopuszcza się asymetrię 5% dla turbogeneratorów i 20% dla hydrogeneratorów, rozumianej
jako stosunek największej różnicy dwóch prądów fazowych do prądu znamionowego
h) zabezpieczenia od skutków pojedynczych zwarć doziemnych w obwodzie wzbudzenia
i) zabezpieczenia od drugiego zwarcia z ziemią w obwodzie wzbudzenia
j) zabezpieczenia od utraty wzbudzenia
k) zabezpieczenia od pracy silnikowej
30. Samoczynne ponowne załączenie [SPZ]:
-ta automatyka służy do likwidacji zwarć przemijających w liniach napowietrznych. Jej
działanie polega na tym, że po wyłączeniu linii przez zabezpieczenie oczekuje się pewien
określony czas ( nie krótszy niż 0,3 s), i dokonuje się załączenia linii pod napięciem. Jeżeli
zwarcie przeminęło to linia  przyjmuje napięcie i dalej pracuje normalnie. Jeśli zwarcie było
trwałe to zabezpieczenie działa ponownie i wyłącza linię. W zależności od rodzaju SPZ-u
wyłączenie to może być definitywne (ostateczne) lub może przystąpić do kolejnej próby
załączenia. Uważa się, że 70-90% to zwarcia przemijające.
-Stosuje się SPZ-y:
*jednofazowe: szybkie (do 1s) i powolne (powyżej 1s)
*trójfazowe: jednokrotne i wielokrotne
-W liniach zasilanych dwustronnie wyróżnia się pojęcia:
*czas przerwy w wyłącznikach: zabezpieczenie różne na obu końcach linii
*czas przerwy bezprądowej kiedy otwarty jest jeden z wyłączników
*czas przerwy beznapięciowej kiedy są otwarte obydwa wyłączniki
Skuteczność SPZ zależy od czasu przerwy beznapięciowej, która powinna być większa od
0,3s. Taki czas uważa się za potrzebny dla dejonizacji przerwy łukowej, a z punktu
równowagi ważny jest czas przerwy bezprądowej ( im dłuższy tym gorzej).
31. Samoczynne załączenie rezerwy [SZR]:
-polega na tym, że przy zaniku zasilania podstawowego załączane jest z
ródło rezerwowe.
Rozróżnia się rezerwę jawną i ukrytą:
-w rezerwie jawnej element rezerwowy nie jest wstępnie obciążony (włączony w obwód/ do
sieci)
-w rezerwie ukrytej element rezerwowy przed wykonaniem cyklu SZR jest wstępnie
obciążany (zasila własnych odbiorców)
SZR działa w taki sposób, że:
a) rozruch następuje natychmiast po otwarciu wyłącznika w torze podstawowym lub po
trwającym odpowiednio długo zaniku lub obniżeniu napięcia na szynach zbiorczych
b) jeśli rozruch nastąpi po zaniku lub braku napięcia to SZR otwiera wyłącznik w torze
podstawowym
c) szyny zbiorcze nie są zasilane. W zależności od typów odbioru może nastąpić
natychmiastowy zanik napięcia lub stopniowy zanik trwający do 2-3s (odbiorami są duże
silniki asynchroniczne)
d) po całkowitym zaniku napięcia i odliczeniu czasu przerwy w cyklu SZR następuje
zamknięcie wyłącznika w torze rezerwowym.
-W cyklu SZR wyklucza się czasy przerwy od 0,2-0,4s ze względu na istnienie obaw o
załączenie napięcia sieci na napięcie resztkowe pochodzące od silników asynchronicznych
będących w przeciwfazie.
-SZR dzielimy na:
*szybkie (poniżej 0,2s)
*powolne (powyżej 0,4s)
32. Samoczynne częstotliwościowe odciążanie [SCO]:
-automatyka ta działa jeśli w systemie następuje niedobór mocy czynnej, która objawia się
szybkim obniżeniem częstotliwości. Współcześnie niedobór mocy czynnej może wystąpić
tylko po wydzieleniu się z systemu El-en podsystemu o nie zbilansowanej mocy. W
przypadku obniżenia częstotliwości SCO wyłącza odbiory w rozdzielniach SN ( obecnie 6
stopni SCO: od 47-49 Hz co 0,5 Hz ).