WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Spis treści
Geografia polityczna- geneza i rozwój .................................................................................................4
Podstawowe elementy geografii politycznej....................................................................................4
Pojęcie Geografia polityczna ...........................................................................................................4
PoczÄ…tki geografii politycznej ..........................................................................................................4
PoczÄ…tki geografii politycznej ..........................................................................................................4
Rozwój światowej geografii politycznej ...........................................................................................5
Geografia polityczna w Polsce .............................................................................................................6
Przedstawiciele polskiej geopolityki ................................................................................................6
Spór o charakter położenia geopolitycznego Polski między Romerem a Nałkowskim .......................6
Tematyka zainteresowao polskiej geografii politycznej....................................................................6
Problemu badawcze w Polsce okresu 1945- 1947............................................................................6
Paostwo..............................................................................................................................................7
Etymologia słowa paostwo ..............................................................................................................7
Funkcje paostwa .............................................................................................................................7
Atrybuty paostwowości...................................................................................................................8
Paostwo w kontekście ludności i obszaru ........................................................................................8
Paostwo w kkontekście terytorium .................................................................................................8
Paostwo w kontekście suwerennej władzy ......................................................................................8
Granice i pogranicza............................................................................................................................9
Granica ...........................................................................................................................................9
Pogranicze ......................................................................................................................................9
Porównanie granicy i pogranicza ...................................................................................................12
Naród ...............................................................................................................................................12
Definicja narodu............................................................................................................................12
Teoria subiektywna i obiektywna narodu ......................................................................................12
Strona 2 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Obywatelstwo ...............................................................................................................................13
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce ........................................................................................13
mniejszośd narodowa według polskiego prawa .............................................................................13
Mniejszości narodowe i etniczne według powszechnego spisu ludności ........................................14
Stolice...............................................................................................................................................14
Pojęcie ..........................................................................................................................................14
Przykłady wyjątkowych stolic ........................................................................................................15
Kocioł bałkaoski- rozpad Jugosławii ...................................................................................................15
Krótko o Jugosławii .......................................................................................................................15
Przyczyny rozpadu Jugosławii ........................................................................................................15
Indie .................................................................................................................................................16
Republika Indii ..............................................................................................................................16
Ludnośd Indii .................................................................................................................................17
Zróżnicowanie religijne .................................................................................................................17
Strona 3 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
GEOGRAFIA POLITYCZNA- GENEZA I ROZWÓJ
GEOGRAFIA POLITYCZNA- GENEZA I ROZWÓJ
PODSTAWOWE ELEMENTY GEOGRAFII POLITYCZNEJ
Øð Przestrzeo
Øð Proces polityczny
Øð Wzajemnie oddziaÅ‚ywanie na siebie tych dwóch czynników
POJ
CIE GEOGRAFIA POLITYCZNA
Geografia polityczna zajmuje siÄ™ procesami przyrodniczymi oraz niepowtarzalnymi
zjawiskami historycznymi, łączy efekty praw przyrody oraz prawidłowości społeczne. Termin
geografia polityczna pojawia siÄ™ po raz pierwszy w XVIII w. w pracach Turgota (ekonomisty)
oraz Kanta (filozofa niemieckiego). W Polsce w roku 1768, w pracy Wyrwicza.
POCZ
TKI GEOGRAFII POLITYCZNEJ
Øð starożytna Grecja (Arystoteles, Platon, Herodot)- badanie zwiÄ…zków polityki i decyzji
politycznych ze środowiskiem przyrodniczym- dominacja determinizmu
geograficznego (pogląd uznający czynniki środowiskowe (ukształtowanie terenu,
klimat, rodzaj gleby, fauna i flora terenu) za decydujące w rozwoju społeczeostwa,
kultury i gospodarki; pogląd, że środowisko geograficzne uzależnia człowieka od
siebie. Przeciwieostwem determinizmu geograficznego jest nihilizm geograficzny);
Øð Å›redniowiecze- zapaÅ›d, brak rozwoju geografii politycznej;
Øð renesans- powrót do idei Arystotelesa i determinizmu
POCZ
TKI GEOGRAFII POLITYCZNEJ
1) Szkoła niemiecka- FRYDERYK RATZEL (1844- 1904).
Celem geografii politycznej jest wyjaśnienie praw wzrostu populacji i paostw
F. Ratzel
Øð Politische Geographie  wyd. 1897 r.;
Øð Anthropogeographie- wyd. tom 1, 1882r. , tom 2, 1891r.;
Øð Ojciec geografii politycznej
Øð stworzyÅ‚ biologicznÄ… koncepcjÄ™ paostwa tzw. Paostwa organicznego;
Øð paostwo- żywe organizmy, podlegajÄ…ce prawidÅ‚owoÅ›ciami rozwoju
biologicznego;
Strona 4 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Øð potrzebujÄ… pożywienia (przestrzeni życiowej) i surowców;
Øð paostwa tak jak organizmy przechodzÄ… okres mÅ‚odoÅ›ci, dojrzewania i staroÅ›ci
z możliwością odmłodzenia się;
Øð paostwa stale współzawodniczÄ… o przestrzeo i surowce;
Øð wojny i konflikty sÄ… naturalnÄ… konsekwencjÄ… organicznego wzrostu paostw;
Øð granice nie sÄ… staÅ‚e, paostwo roÅ›nie przez wchÅ‚anianie mniejszych jednostek;
Øð kierunek ekspansji- od najbardziej cywilizowanych do sÅ‚abiej rozwiniÄ™tych
2) Szkoła francuska- VIDAL DE LA BLASCHE, BRUHNES, FEBVRE.
Øð POZYBILIZM GEOGRAFICZNY to poglÄ…d mówiÄ…cy o tym, że Å›rodowisko ma
duży wpływ, ale człowiek ma nadrzędną rolę;
Øð Wola jednostki jest głównÄ… przyczynÄ… stosunków politycznych i spoÅ‚ecznych;
Øð Paostwa i spoÅ‚eczeostwa sÄ… rzÄ…dzone i tworzone wedÅ‚ug woli jednostek-
demokracja
Øð W tych samych warunkach geograficznych rozwój spoÅ‚eczeostwa i paostwa
może postępowad różnie, w zależności od czynników pozageograficznych;
Øð Najważniejsze elementy geografii politycznej to:
9ð drogi
9ð stolice
9ð granice
TERMIN GEOPOLITYKA WPROWADZIA
RUDOLF KJELLEN
ROZWÓJ ŚWIATOWEJ GEOGRAFII POLITYCZNEJ
I etap: 1897- 1914 --> stworzenie z geopolityki nauki;
II etap: 1915- 1945 --> zwiÄ…zany z dwiema wojnami etap rozwoju geopolityki aplikowanej
tzw. Geografia stosowana granic, konfliktów, zbliżenie nauki z polityką;
III etap: 1950- 1973/75 --> etap stagnacji- odsunięto na dalszy plan rozwoju nauk
geograficznych; dużo wydarzeo; okres  zimnej wojny ; wzrost zapotrzebowania na surowce;
IV etap: 1973/75 do dziś --> przyspieszenie rozwoju geografii politycznej- ożywienie
Strona 5 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
GEOGRAFIA POLITYCZNA W POLSCE
GEOGRAFIA POLITYCZNA W POLSCE
PRZEDSTAWICIELE POLSKIEJ GEOPOLITYKI
1) WACA
AW NAA
KOWSKI
Øð Geograficzny rzut oka na dawnÄ… PolskÄ™- wyd. 1889 r.
Øð Terytorium Polski historycznej jako indywidualnoÅ›d geograficzna- wyd. 1912 r.
2) EUGENIUSZ ROMER
Øð Rola rzek w historii i geografii narodów
SPÓR O CHARAKTER POA
OŻENIA GEOPOLITYCZNEGO POLSKI MI
DZY ROMEREM A NAA
KOWSKIM
Nałkowski epatował za przejściowością terytorium Polski- uważał, że nasz kraj ma
przejściowe położenie- brak geograficznych, terytorialnych granic na wschodzie i na zachodzie. Na
północy jest morze, a na południu góry.
Oponentem wobec poglądów Nałkowskiego był Rehman, a póz
niej jego wybitny uczeo
Romer. Opowiadał się za teorią przejściowości, negującą istnienie naturalnych granic terytorium
Polski. Zdaniem obu Lwiowian godziło w istotę narodu polskiego i stanowiła próbę rehabilitacji
zaborów.
TEMATYKA ZAINTERESOWAC
POLSKIEJ GEOGRAFII POLITYCZNEJ
1) Kształt terytorialny Polski i jej położenia geopolitycznego, przebieg granic.
2) Mniejszości narodowe, religijne i językowe.
3) Dostęp Polski do morza i przynależnośd do niej Gdaoska.
4) Walka o polski interes narodowy toczona z niemieckimi geografami politycznymi i ich
publikacjami.
PROBLEMU BADAWCZE W POLSCE OKRESU 1945- 1947
1) Nowy kształt terytorialny Polski.
2) Nowa struktura etniczna, wiele mniejszości narodowych.
3) Nowi sÄ…siedzi.
Strona 6 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
PAC
STWO
PAC
STWO
ETYMOLOGIA SA
OWA PAC
STWO
W Polsce słowo paostwo długo było zastępowane innymi wyrazami (np.: Korona,
Rzeczpospolita, kraj (jednostka podziału administracyjnego w Rosji) , naród)
Istnieje wiele definicji, które określają paostwo.
PAC
STWO= TERYTORIUM+ PRZESTRZEO POWIETRZNA+ WODY PODZIEMNE+ SUROWCE+
STATKI I SAMOLOTY ZAREJESTROWANE W DANYM PAOSTWIE.
PAC
STWO jest terytorialnÄ…, suwerennÄ… organizacjÄ… przymusu*
*paostwo jest organizacją przymusu, ponieważ zrzesza ludzi bez względu na ich wolę.
Paostwo narzuca obywatelom wiele obowiązków (np. płacenie podatków). Paostwo i władza
posiadajÄ… aparat przymusu.
FUNKCJE PAC
STWA
1) Wewnętrzne:
Øð Prawodawcza
Øð Administracyjna
Øð Socjalna
Øð Kulturalna
Øð Wychowawcza
Øð Gospodarcza
2) Zewnętrzne:
Øð Polityka zagraniczna
Øð Rozwój spoÅ‚eczny
Øð Ochrona przed niszczeniem Å›rodowiska
Øð Utrzymanie kontaktów i stosunków miÄ™dzynarodowych
Øð Ochrona granic- zapewnienie obywatelom bezpieczeostwa
Strona 7 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
ATRYBUTY PAC
STWOWOÅšCI
1) Określone granicami terytorium
2) Ludność zamieszkująca to terytorium
3) Suwerenna władza nad tym terytorium
NIE ZAWSZE ATRYBUTY TE POTRZEBNE S
, ABY ISTNIAA
O PAOSTWO!
PAC
STWO W KONTEKÅšCIE LUDNOÅšCI I OBSZARU
1) Obecnie nie ma paostwa bez ludności, lecz nie jest to wykluczone w przyszłości.
2) Nie ma ustalonej minimalnej liczby ludności, ani minimalnego obszaru, aby istniało
paostwo.
3) Watykan jest najmniej zaludnionym paostwem i jednocześnie ma najmniejsze
terytorium. Zamieszkuje go ok. 800 mieszkaoców, a jego powierzchnia jest mniejsza
od 0,5 km2.
4) Tuvalu jest to paostwo posiadające ok. 9500 mieszkaoców. Jest najmniej
zaludnionym paostwem o normalnej administracji.
5) Malediwy- średnia wysokośd tego paostwa wynosi zaledwie 52 cm n. p. m.. Jest to
archipelag, który się kurczy.
PAC
STWO W KKONTEKÅšCIE TERYTORIUM
1) Paostwa bez terytorium były, są i będą.
2) Polska w czasach zaborów nie miała terytorium, a mimo tego była uznana przez Turcję za
paostwo.
3) Rosja bolszewicka przez kilka lat nie określiła swojego terytorium.
4) Palestyna- paostwo nie posiadające własnego terytorium.
5) Paostwo Zakonu Maltaoskiego- jest członkiem ONZ. Przykład paostwa bez terytorium.
PAC
STWO W KONTEKÅšCIE SUWERENNEJ WA
ADZY
1) Brak władzy nie kwestionuje paostwowości.
2) Suwerenna, czyli najwyższa, niezależna.
3) RPA to jedyne paostwo o ustroju demokratycznym w Afryce,
4) ANEKSJA- włączenie do swojego paostwa jakiegoś terytorium.
Strona 8 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
GRANICE I POGRANICZA
GRANICE I POGRANICZA
GRANICA
GRANICE SUBSEKWENTNE- w miarę dopasowane do struktury językowej i etnicznej.
Najbardziej stabilne są granice wyznaczona przez pasma górskie, ale trudne są do
komunikacji.
DEMILITACJA- ustalenie przebiegu granic paostw, wyznaczanie na mapie.
DEMARKACJA- rozgraniczanie, wyznaczanie w terenie granicy między paostwami,
oznakowanie w terenie.
TRWAA
OŚD GRANICY- obecnie w tym miejscu nie ma granicy, która kiedyś tu przebiegała z
widocznym dowodem.
Nie ma czegoÅ› takiego jak idealna granica !
Im krótsza granica tym lepiej, ale także zależy jakie paostwo rozdziela.
POLSKA --> najpierw miała trzech sąsiadów, a w ciągu trzech lat całkiem zmienili się nam
sÄ…siedzi. Utworzono 6 nowych paostw.
POGRANICZE
POGRANICZE- strefa nad granicą paostwa, która zbiera elementy kultury obu paostw
rozgraniczajÄ…cych. Pogranicze dzielÄ… siÄ™ na:
Øð MiÄ™dzynarodowe
Øð MiÄ™dzypaostwowe
Øð JÄ™zykowe
GRANICA
Pogranicze Pogranicze
Øð przy pograniczu nie musi istnied granica;
Øð jeÅ›li granica jest przepuszczalna to pogranicze zanika;
Øð pogranicze ma formÄ™ strefy, obszaru;
Strona 9 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Pogranicze dzielimy na:
1) STYKOWE
Øð MiÄ™dzy narodowoÅ›ciami, znacznie wyraz
nie różniące się językiem
Øð Niewielka strefa
Øð Znacznie różniÄ…ca siÄ™ od siebie (np.: pogranicze SÅ‚owacko- WÄ™gierskie
2) STREFOWE
Øð MiÄ™dzy narodowoÅ›ciami, niewiele różniÄ…cych siÄ™ jÄ™zykowo
Øð Szeroka strefa
Øð Charakterystyczne sÄ… Kresy (np.: paostwa sÅ‚owiaoskie)
OBSZAR PREFERENCYJNY
JEŻELI PAOSTWO JEST SLILNIEJSZE TO DANY OBSZAR JEST DLA NIEGO KRESAMI!!!
KRESY DLA SILNIEJSZEGO PAOSTWA!
JEÅšLI PAOSTWO  A JEST SILNIEJSZE TO DANY OBSZAR JEST DLA NIEDO Kresami!
Strona 10 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
KRESY- poza głównym terytorium paostwa, przyłączone zwykle na drodze pokoju, średnio lub słabo
rozwinięte.
Na pograniczach często rodzą się konflikty
CZA
OWIEK POGRANICZA- osoba dwujęzyczna; przyjmuje cechy kulturowe obu paostw; często w
rodzinach dwujęzycznych;
LUDNOŚD MOŻE BYD NAPA
YWOWA (przybyła z innego paostwa) I AUTOCHTONICZNA (ludnośd
rdzenne) !!!
WYMIAR PRZESTRZENNY POGRANICZA- obszar po obu stronach granicy, zasięg pogranicza może byd
wyznaczony migracjami ludności.
Spowodowane to jest:
Øð Migracjami
Øð ZmianÄ… granic
Øð Uwarunkowaniami historycznymi
Øð Wymianami politycznymi
Øð JÄ™zykiem
Øð ReligiÄ…
Strona 11 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
PORÓWNANIE GRANICY I POGRANICZA
GRANICA POGRANICZE
Ma formÄ™ liniowÄ… Obszar, strefa
A
atwa do wyznaczenia Trudna do wyznaczenia
Oznacza koniec czyjejś władzy Ma cechy obustronne; zza jednej i drugiej
strony
NARÓD
NARÓD
DEFINICJA NARODU
Definicja narodu zależy od tego kto ją definiuje; dzielą się na definicje: genetyczne (od
historii, genezy) oraz strukturalne (pokazują strukturę narodu, wskazują cechy). Aby naród
mógł istnied musi mied cechy wspólne, swoiste, ale także musi mied cechy odmienne,
wyróżniające od innych narodów.
TEORIA SUBIEKTYWNA I OBIEKTYWNA NARODU
SUBIEKTYWNA OBIEKTYWNA
O przynależności do narodu decydują cechy O przynależności do narodu decydują cechy
subiektywne, zależne od danej osoby: obiektywne, niezależne od danej osoby np.:
kwestia świadomości narodowej zależne od
Øð pochodzenie rodziców;
tego, co czuje dana osoba i z jakim narodem
Øð jÄ™zyk;
siÄ™ identyfikuje.
Øð zamieszkane terytorium;
Øð podobieostwo cech fizycznych;
Øð religia;
POSIADANIE PAOSTWA NIE JEST WARUNKIEM ISTNIENIA NARODU!
Np.: Romowie posiadają swoje paostwo macierzyste, a od tysiąca lat żyją w rozproszeniu.
Szwajcaria nie ma swojego własnego języka.
Strona 12 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
OBYWATELSTWO
OBYWATELSTWO-obiektywna --> nie zależy od nas jakie mamy, można je zmienid urzędowo;
obywatelstwo zależy od paostwa; tyle ile jest paostw tyle jest obywatelstw.
AKULTURACJA-zmiana systemu wartości, kanonu kulturowego z reguły osób z narodu słabszego do
narodu silniejszego.
MNIEJSZOÅšCI NARODOWE I ETNICZNE W POLSCE
MNIEJSZOÅšCI NARODOWE I ETNICZNE W POLSCE
MNIEJSZOŚĆ NARODOWA WEDA
UG POLSKIEGO PRAWA
1) Mniejszośd narodowa musi byd ludnością mniejszą od dominującej.
2) Mniejszośd narodowa to grupa, która ma poczucie wspólnoty i odróżnia się tożsamością
narodową; wyróżnia się pod względem kultury, religii i języka.
3) Mniejszośd narodowa to osoby, które mają wolę należed do mniejszości i manifetują ja w
jakiś sposób.
4) Mniejszośd narodowa ma obywatelstwo polskie.
Mniejszośd narodowa posiada paostwo macierzyste, a mniejszośd etniczna to taka, która nie posiada
własnego paostwa.
USTAWA O MNIEJSZOÅšCIACH NARODOWYCH, ETNICZNYCH I J
ZYKACH REGIONALNYCH ( I 2005 r.)
1) Mniejszości narodowe (9)
Øð BiaÅ‚orusini
Øð Czesi
Øð Litwini
Øð Niemcy
Øð Ormianie
Øð Rosjanie
Øð SÅ‚owacy
Øð Ukraiocy
Øð Å»ydzi
Øð
2) Mniejszości etniczne (4)
Øð A
emkowie
Øð Romowie
Øð Tatarzy
Øð Karaimi
Øð
3) Wydzielenie języka regionalnego (1)
Øð kaszubski
Øð
4) Wprowadzenie możliwości dwujęzyczności w urzędach (język mniejszości jako język
pomocniczy)
Strona 13 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
5) Możliwośd stosowania dwujęzyczności w nazwach miast, obiektów fizjograficznych i ulic.
6) Zdefiniowanie pojęcia mniejszości narodowe i mniejszości etniczne oraz ograniczenie ich do
tzw. Starych/ tradycyjnych mniejszości.
MNIEJSZOÅšCI NARODOWE I ETNICZNE WEDA
UG POWSZECHNEGO SPISU LUDNOÅšCI
1) Ślązacy stanowią najliczniejszą mniejszośd w Polsce (ok. 173 tys.)
2) Polska jest zróżnicowanym krajem w sensie narodowościowym.
3) Uzyskane w trakcie spisu dane należy stosowad jak wartości minimalne.
4) Wyniki spisu stają się automatycznie danymi urzędowymi.
5) Główne przyczyny niewielkiej liczebności mniejszości narodowych i etnicznych wykazanej w
trakcie spisu ludności w 2002 roku:
Øð WczeÅ›niejsze  przeszacowanie liczebnoÅ›ci poszczególnych mniejszoÅ›ci
spowodowane różnymi metodami badao, różnymi kategoriami przynależności do
mniejszości, różną efektywnością i reprezentatywnością badao;
Øð Niedocenienie natężenia asymilacji spowodowanymi czynnikami politycznymi,
wysiedleniem, rozproszeniem terytorialnym, migracjami do miast, mieszanymi
małżeostwami;
Øð  zmiana pokoleniowa - od zakooczenia wojny dorosÅ‚o już trzecie pokolenie żyjÄ…ce
obecnie w zupełnie innych warunkach politycznych, gospodarczych niż ich rodzice czy
dziadkowie.
Øð Spis powszechny postrzegany jako przedsiÄ™wziÄ™cie administracyjne wÅ‚adz
paostwowych, co w kontekście negatywnych doświadczeo historycznych niektórych
grup mniejszościowych może powodowad niechęd ujawnienia niepolskiej tożsamości
narodowej;
Øð Niski poziom tolerancji wÅ›ród polskiej wiÄ™kszoÅ›ci i nadal utrzymujÄ…ce siÄ™ negatywne
stereotypy- niechęd do deklarowania niepolskiej tożsamości narodowej;
Øð Brak przez kilkanaÅ›cie lat tego typu pytania- o narodowoÅ›d;
Øð SformuÅ‚owanie pytania dotyczÄ…cego narodowoÅ›ci- bezpoÅ›rednie i jednoznaczne;
STOLICE
STOLICE
POJ
CIE
Stolica  główny ośrodek władzy w danym paostwie . Funkcje: polityczne, centrum
komunikacyjne, główne miasto(kulturowo, ludnośd , główny ośrodek szkolnictwa),
wizytówka paostwa (zazwyczaj najbardziej okazałe miasto w paostwie), z reguły najbardziej
ludne(wyjątkiem Berno i niektóre stolice Ameryki Południowej)
Stolica często ulokowana jest w środku paostwa. Wyjątki min: Skandynawia, Rosja, USA,
Australia.
Dla krajów bloku wschodniego typowe lokowanie przemysłu w stolicy.
Strona 14 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Stolice zazwyczaj zakładane były w terenie zalążkowym paostwa.
PRZYKA
ADY WYJ
TKOWYCH STOLIC
- stolice historyczne : np. Londyn, Rzym, Ateny, Praga, Wiedeo, Kijów, Wilno
- stolice przenoszone np. Polska: w XI w. Gniezno, Ostrów Legnicki, Poznao i Giecz(czyli tam
gdzie był władca) , za Kazimierza Odnowiciela przeniesiona do Krakowa(inne miasta były
zniszczone), za Zygmunta Wazy do Warszawy(bliżej Szwecji, pożar na Wawelu), w  44 i  45
rząd w Lublinie, trzy lata po wojnie większośd urzędów w A
odzi, po odbudowie Warszawa;
Rosja: Moskwa, Petersburg(kwestia komunikacyjna), Moskwa(Petersburg kojarzy siÄ™ z
carem); Turcja : Istambuł(do 1922), Ankara( w środku kraju); Indie: Kalkuta, New
Delhi(specjalnie wybudowane); Pakistan: stolica przeniesiona do Islamabadu , bo jest bliżej
Kaszmiru; Wybrzeże Kości Słoniowej: stolica przeniesiona ze względów osobistych ludzi
rzÄ…dzÄ…cych; Belize: przeniesiona z powodu zniszczenia starej stolicy; Brazylia: Rio de Janerio
 Brasila (przeniesiona aby ożywid kraj w głębi lądu)
- stolice paostw federalnych : USA: rywalizacja Filadelfii i Nowego Jorku, aby zapobiec
dominacji któregoś ze stanów wykrojono Dystrykt Kolumbii i wybudowano tam Waszyngton
 obecną stolicę. Australia: aby nie doprowadzid konfliktu między Sydney i Melbourne stolice
umieszczono w mieście Camberra. Kanada: Aby zabiec rywalizacji między anglojęzycznym
Toronto i francuskojęzycznym Quebeckiem stolica w Ottawie.
- stolica w dwóch miastach: Holandia: Amsterdam-stolica konstytucyjna, Haga- siedziba
rządu; Boliwia: konstytucyjna Sucre  urzędowa- La Paz; RPA : Pretoria  siedziba rządu,
Kapsztad  siedziba parlamentu; Izrael: oficjalnie Tel Awiw, realnie Jerozolima
KOCIOA
BAA
KAC
SKI- ROZPAD JUGOSA
AWII
KOCIOA
BAA
KAC
SKI- ROZPAD JUGOSA
AWII
KRÓTKO O JUGOSA
AWII
1) Różnorodnośd religijna, językowa, kulturowa.
2) XIV w. ekspansja na Bałkany.
3) Po I wojnie światowej Królestwo SHS (Serbów, Chorwatów i Słoweoców) zmienno na
Jugosławię-  południowi Słowianie .
4) Po II wojnie światowej- Federacyjna Republika Jugosławii.
5) Zróżnicowanie narodowościowe- narodowośd dominująca  Serbowie.
PRZYCZYNY ROZPADU JUGOSA
AWII
Wojna była konsekwencją rozpadu Jugosławii.
POÅšREDNIE:
Øð zróżnicowanie etniczne, jÄ™zykowe, kulturowe i religijne;
Strona 15 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
Øð różnice ekonomiczne;
Øð brak nastÄ™pcy Tito;
Øð  sztucznoÅ›d paostwa poÅ‚udniowych SÅ‚owian
Øð polityczna i demograficzna przewaga Serbów;
Øð kryzys ekonomiczny;
Øð silne poczucie odrÄ™bnoÅ›ci i tożsamoÅ›ci oraz chÄ™d samostanowienia;
Øð krzyżowanie siÄ™ na obszarze JugosÅ‚awii politycznych wpÅ‚ywów różnych, czÄ™sto
antagonistycznych paostw;
Øð idea Wielkiej Serbii;
Øð zaszÅ‚oÅ›ci historyczne;
BEZPOÅšREDNIE:
Øð upadek komunizmu
Øð wyniki wolnych wyborów
Øð demokratyzacja kraju
POROZUMIENIE Z DYTON (1995)
PODZIAA
BOÅšNI I HERCEGOWINY
ZAKOOCZENIE WOJNY
INDIE
INDIE
Indie to kraj kontrastów społeczno- gospodarczych.
REPUBLIKA INDII
1) ustrój demokratyczny
2) republika federacyjna
3) niepodległośd- 15 sierpnia 1947
4) stolica- NEW DELHI
Strona 16 z 15
WSMiP--------------------------Geografia polityczna, ekonomiczna i cywilizacji--------------------------WSMiP
Bartłomiej Nowicz
LUDNOŚĆ INDII
1) ponad milion obywateli (1 200 000 000)
2) 2 miejsce na świecie (po Chinach)
3) Przyrost naturalny 14 %
4) Co 6-ty człowiek na świecie mieszka w Indiach
5) Gęstośd zaludnienia ok. 360 osób na km2
6) Bardzo zróżnicowany etnicznie
7) Hindusi oto rasa biała
8) Zróżnicowanie języka Indii
ZRÓŻNICOWANIE RELIGIJNE
1) Hindusi  80,5%
2) Muzułmanie  13,4%
3) Chrześcijanie  2,3%
4) Sikhowie  2%
5) Buddyści  0,8%
6) Dżihiści  0,4%
Indie od 1974-  mocarstwo atomowe!
Strona 17 z 15