1. Szczęka:
1. Szczęka:
a) Siekacze:
a) Siekacze:
I
I
·ð falista linia szyjki zÄ™ba
·ð korzeÅ„ pojedynczy, odchylony w stronÄ™ bocznÄ…
·ð wyraz
nie zaznaczone cechy Mühlreitera
·ð na krawÄ™dzi siecznej dwie sÅ‚abo zaznaczone wklÄ™sÅ‚oÅ›ci dzielÄ…ce jÄ… na 3 odcinki
·ð kÄ…t przyÅ›rodkowy mniejszy od prostego, a boczny wiÄ™kszy i o stÄ™pionym wierzchoÅ‚ku
·ð linia wargowo-boczna krótsza i bardziej wypukÅ‚a od wargowo-przyÅ›rodkowej
·ð powierzchnia wargowa ma 3 lekkie uwypuklenia utworzone przez 2 pÅ‚ytkie bruzdy
·ð powierzchnia jÄ™zykowa znacznie mniejsza i zwęża siÄ™ znacznie i stopniowo w kierunku szyjki
·ð pow. jÄ™zykowa jest wklÄ™sÅ‚o-wypukÅ‚a, po bokach znajdujÄ… siÄ™ listwy brzeżne zbiegajÄ…ce siÄ™ w guzek
·ð od guzka odchodzÄ… dwa waÅ‚ki siÄ™gajÄ…ce do poÅ‚owy zÄ™ba
·ð pow. przyÅ›rodkowa i boczna wypukÅ‚e w dwóch wymiarach
·ð powierzchnia boczna mniejsza, węższa i wypuklejsza od przyÅ›rodkowej
·ð brzeg sieczny Å‚agodnie wypukÅ‚y w stronÄ™ wargowÄ…
II
II
·ð podobny do przyÅ›rodkowego ale znacznie mniejszy
·ð bardziej wypukÅ‚a powierzchnia wargowa
·ð ukoÅ›niej przebiegajÄ…cy brzeg sieczny przechodzÄ…cy Å‚agodniej w cz. bocznÄ…
·ð korzeÅ„ pojedynczy, stożkowaty, mniejszy i spÅ‚aszczony bocznie
·ð wyraz
nie zaznaczone cechy Mühlreitera
·ð przejÅ›cie linii bocznych w krawÄ™dz
siecznÄ… jest Å‚agodniejsze
·ð na pow. wargowej tylko Å›lady podÅ‚użnych bruzd
·ð pow. jÄ™zykowa posiada wklÄ™sÅ‚ość i lepiej rozwiniÄ™te listwy brzeżne
·ð pod guzkiem niewielkie zagÅ‚Ä™bienie  otwór Å›lepy
·ð u podstaw listew brzeżnych podÅ‚użne bruzdy w ksztaÅ‚cie V (u zbiegu otwór Å›lepy)
·ð pow. boczna bardziej wypukÅ‚a niż w siekaczu przyÅ›rodkowym
·ð pow. styczne przechodzÄ… Å‚agodniej w pow. wargowÄ…
·ð brzeg sieczny ma wypuklejszy Å‚uk
b) KÅ‚y:
b) KÅ‚y:
·ð brzeg sieczny zaÅ‚amany pod kÄ…tem 120°
·ð masywniejszy niż siekacz szerszy brzeg sieczny
·ð powierzchnia wargowa w ksztaÅ‚cie piÄ™ciokÄ…ta, mocno i nieregularnie wypukÅ‚a
·ð pow. jÄ™zykowa w ksztaÅ‚cie czworokÄ…ta z wypukÅ‚oÅ›ciÄ… zamiast wklÄ™sÅ‚oÅ›ci
·ð powierzchnie styczne trójkÄ…tne, wypukÅ‚e, zbieżne ku pow. jÄ™zykowej i szyjce
·ð korzeÅ„ najgrubszy i najdÅ‚uższy, o trzech powierzchniach
·ð wszystkie cechy Mühlreitera zachowane
·ð przyÅ›rodkowy odcinek brzegu siecznego krótszy i mniej spadzisty od bocznego
·ð linia wargowo-tylna krótsza i bardziej wypukÅ‚a od wargowo przyÅ›rodkowej
·ð na pow. wargowej podÅ‚użny waÅ‚ek (grzbiet) dzielÄ…cy jÄ… na dwa pola (granica zaÅ‚amania Å‚uku zÄ™bowego)
·ð na pow. jÄ™zykowej 3 podÅ‚użne waÅ‚ki, guzek i listwy brzeżne
·ð od kÄ…ta zaÅ‚amania brzegu siecznego odchodzi waÅ‚ek dochodzÄ…cy do guzka , oddzielony od niego wklęśniÄ™ciem,
jest on najwyraz
niejszy i dzieli pow. językową na 2 części
·ð pow. tylna wypuklejsza od przyÅ›rodkowej
c) Przedtrzonowce:
c) Przedtrzonowce:
I
I
·ð korona w ksztaÅ‚cie szeÅ›cianu o zaokrÄ…glonych krawÄ™dziach
·ð korzeÅ„ rozwidlajÄ…cy siÄ™ w dwie odnogi (policzkowÄ… i jÄ™zykowÄ…)
·ð pow. policzkowa podobna do kÅ‚a
·ð pow. jÄ™zykowa podobna do wargowej lecz mniejsza i wypuklejsza
·ð pow. styczne w ksztaÅ‚cie czworoboków (przednia spÅ‚aszczona, tylna wypukÅ‚a), zbieżne w kierunku szyjki i
strony językowej
·ð ostra krawÄ™dz
żująca, zwłaszcza po stronie policzkowej
·ð dwa guzki oddzielone bruzdÄ… przednio-tylnÄ… (rozszczepiajÄ…cÄ… siÄ™ na koÅ„cach)
·ð guzek policzkowy wyższy, szerszy i ostrzejszy niż jÄ™zykowy
·ð guzki poÅ‚Ä…czone po bokach wzdÅ‚uż krawÄ™dzi żujÄ…cej listwami brzeżnymi
·ð pow. przednia i tylna szersze od jÄ™zykowej i policzkowej, zbrużdżone
·ð krawÄ™dz
żująco- policzkowa podzielona na dwie równe części
·ð podÅ‚użny waÅ‚ek na pow. policzkowej
·ð cecha komory nie zachowana
·ð pow. jÄ™zykowa Å‚agodniej przechodzi w styczne niż policzkowa
·ð guzki posiadajÄ… grzbiety (w policzkowym wyraz
niejszy)
·ð bruzdy nie leżą na jednej wysokoÅ›ci
II
II
·ð podobny do przedtrzonowca pierwszego
·ð pow. styczne sÄ… mniej zbieżne w kierunku szyjki i pow. jÄ™zykowej niż w zÄ™bie poprzednim
·ð pojedynczy korzeÅ„, spÅ‚aszczony przednio-tylnie i odchylony zgodnie z cechÄ… Mühlreitera
·ð wiÄ™ksza asymetryczność korony
·ð równej wielkoÅ›ci guzki
·ð brzeg żujÄ…co-policzkowy tworzy kÄ…t bardziej rozwarty, część tylna nieco dÅ‚uższa
·ð sÅ‚abo zaznaczony podÅ‚użny waÅ‚ek
·ð szersza pow. jÄ™zykowa
·ð powierzchnie styczne prawie tej samej wielkoÅ›ci
·ð pow. żujÄ…ca bardziej regularna
·ð guzek jÄ™zykowy nieco węższy od policzkowego
·ð nieco dÅ‚uższa bruzda przednio-tylna (rozszczepiona na koÅ„cach)
·ð mniej ostre guzki
d) Trzonowce:
d) Trzonowce:
I
I
·ð najwiÄ™kszy zÄ…b w Å‚uku górnym
·ð linia szyjki w niewielkim stopniu falista
·ð siedmioboczna pow. policzkowa oraz bardziej wypukÅ‚a i mniejsza jÄ™zykowa
·ð trapezowata pow. styczne, przednia szersza, wyższa i bardziej pÅ‚aska od tylnej
·ð powierzchnie jÄ™zykowa i policzkowa zbieżne w stronÄ™ tylnÄ… i krawÄ™dzi żujÄ…cej a styczne w stronÄ™ szyjki
·ð 3 korzenie: 2 policzkowe (przedni i tylny) oraz 1 jÄ™zykowy (masywniejszy i nieco dÅ‚uższy)
·ð krawÄ™dz
żująco-policzkowa składa się z 4 linii tworzących rozwarte kąty (kąt między 2 przednimi ostrzejszy)
·ð przednia część pow. policzkowej wiÄ™ksza i wypuklejsza od tylnej
·ð cecha korony i korzenia zachowana
·ð na powierzchni jÄ™zykowej pÅ‚ytka bruzda dzielÄ…ca jÄ… część na przedniÄ… i tylnÄ… (mniej wypukÅ‚Ä…)
·ð ksztaÅ‚t pow. jÄ™zykowej podobny do policzkowej, regularnie wypukÅ‚a
·ð w części przedniej pow. jÄ™zykowej krótka, równolegÅ‚a do brzegu żujÄ…cego bruzda (oddziela guzek Carabellego)
·ð kolejność guzków pod wzglÄ™dem wysokoÅ›ci: policzkowy przedni, jÄ™zykowy przedni, policzkowy tylny i
językowy tylny
·ð trapezowo-romboidalny ksztaÅ‚t z góry (ostre kÄ…ty miÄ™dzy liniami: policzkowÄ… a przedniÄ… oraz jÄ™zykowÄ… a tylnÄ…)
·ð guzek jÄ™zykowy przedni jest najrozleglejszy a tylny najmniejszy
·ð 3 bruzdy ukÅ‚adajÄ…ce siÄ™ na ksztaÅ‚t H
·ð bruzda policzkowo-przednia okala guzek policzkowy przedni i przechodzi na pow. policzkowÄ…
·ð bruzda jÄ™zykowo-tylna okala guzek jÄ™zykowy tylny i przechodzi na pow. jÄ™zykowÄ…
·ð bruzda Å›rodkowa oddziela guzek jÄ™zykowy przedni od policzkowego tylnego i Å‚Ä…czy siÄ™ z pozostaÅ‚ymi
·ð niewielkie listwy brzeżne oddzielone od guzków pÅ‚ytkimi bruzdami
·ð u zbiegu bruzd trójkÄ…tne doÅ‚ki, najgÅ‚Ä™bszy z nich jest doÅ‚ek Å›rodkowy
·ð każdy guzek posiada grzbiet
·ð guzek jÄ™zykowy przedni i policzkowy tylny Å‚Ä…czÄ… siÄ™ grzbietami
II
II
·ð podobny do pierwszego lecz nieproporcjonalnie mniejszy (najwiÄ™kszemu skróceniu ulegÅ‚a szerokość)
·ð w porównaniu z poprzednim zÄ™bem pow. jÄ™zykowa jest wypuklejsza, a przednia bardziej pÅ‚aska
·ð guzki mniej rozbudowane
·ð znaczne zmniejszenie guzka jÄ™zykowego tylnego
·ð trzy korzenie (węższe i krótsze), zakrzywione zgodnie z cechÄ… Mühlreitera
·ð wiÄ™ksze kÄ…ty na krawÄ™dzi żujÄ…co-policzkowej niż w trzonowcu pierwszym
·ð dwa odcinki przednie sÄ… wyraz
niej dłuższe od tylnych
·ð bruzda dzieli pow. policzkowÄ… na znacznie wiÄ™kszÄ… cz. przedniÄ… i mniejszÄ… cz. tylnÄ…
·ð powierzchnie policzkowa i jÄ™zykowa bardziej zbieżne w stronÄ™ tylnÄ…
·ð pow. tylna bardziej wypukÅ‚a od przedniej
·ð kolejność guzków pod wzglÄ™dem rozlegÅ‚oÅ›ci: jÄ™zykowy przedni, policzkowy przedni (najwyższy), policzkowy
tylny i językowy tylny
·ð podobny rozkÅ‚ad bruzd (znieksztaÅ‚cone H) oraz doÅ‚ków jak w zÄ™bie poprzednim
·ð nieco mniej wydatne grzbiety guzków
·ð posiada listwy brzeżne
III
III
·ð zÄ…b mÄ…droÅ›ci, najmniejszy trzonowiec
·ð najczęściej 3 zroÅ›niÄ™te korzenie rozdzielajÄ…ce siÄ™ na koÅ„cu
·ð pow. policzkowa i jÄ™zykowa wyraz
nie zbieżne ku tyłowi a styczne w stronę językową
·ð ksztaÅ‚t romboidalno-trapezowy
·ð 3 guzki: 2 policzkowe i 1 jÄ™zykowy
·ð kolejność guzków pod wzglÄ™dem wielkoÅ›ci: jÄ™zykowy, policzkowy przedni oraz policzkowy tylny
·ð bruzda przednio-tylna (Å›rodkowa) i policzkowa zbiegajÄ… siÄ™ w doÅ‚ku Å›rodkowym
·ð posiada listwy brzeżne (tylna nie dochodzi do guzka jÄ™zykowego)
·ð na stokach guzków drobne faÅ‚dy i bruzdy (zmarszczki)
2. Żuchwa:
2. Żuchwa:
a) Siekacze:
a) Siekacze:
I
I
·ð pow. przyÅ›rodkowa i boczna sÄ… lekko zbieżne ku szyjce i stronie jÄ™zykowej, prawie równe
·ð pow. jÄ™zykowa niewiele mniejsza od wargowej, wklÄ™sÅ‚o-wypukÅ‚a (sÅ‚absza wklÄ™sÅ‚ość niż w siekaczach górnych)
·ð korzeÅ„ spÅ‚aszczony i nieznacznie odchylony bocznie
·ð przy brzegu siecznym kÄ…ty nieco mniejsze od 90° po obu stronach
·ð linia przyÅ›rodkowa nieco dÅ‚uższa i prostsza od bocznej
·ð cecha korony nie jest zaznaczona
·ð guzek oraz listwy brzeżne sÅ‚abo zaznaczone
·ð powierzchnia boczna i przyÅ›rodkowa prawie takie same, bardziej pÅ‚askie i ostrzej przechodzÄ… w pow. jÄ™zykowÄ…
niż w siekaczach szczęki
II
II
·ð podobny do przyÅ›rodkowego, nieco wiÄ™kszy (proporcjonalnie)
·ð brzeg sieczny opada lekko ku doÅ‚owi (dyskretna cecha kÄ…ta)
·ð dyskretnie zaznaczona cecha krzywizny korony
·ð bardziej wklÄ™sÅ‚a powierzchnia jÄ™zykowa niż w siekaczu przyÅ›rodkowym
·ð wyraz
niejsze listwy brzeżne i guzek
b) KÅ‚y:
b) KÅ‚y:
·ð podobny do górnego ale smuklejszy i mniejszy
·ð mniej wypukÅ‚e powierzchnie styczne i jÄ™zykowa
·ð korzeÅ„ krótszy, węższy, spÅ‚aszczony
·ð wyraz
ne cechy Mühlreitera
·ð brzeg sieczny zaÅ‚amany pod kÄ…tem 115°
·ð przejÅ›cie krawÄ™dzi siecznej w liniÄ™ wargowo-przyÅ›rodkowÄ… wyraz
niejsze i ostrzejsze niż w kle górnym
·ð wiÄ™ksza różnica miÄ™dzy dÅ‚ugoÅ›ciami odcinków brzegu siecznego
·ð sÅ‚abiej uwydatniony waÅ‚ek podÅ‚użny
·ð powierzchnie styczne mniej wypukÅ‚e i bardziej równolegÅ‚e
·ð zatarcie listew brzeżnych, waÅ‚ka Å›rodkowego oraz guzka
·ð powierzchnia jÄ™zykowa bardziej pÅ‚aska, a nawet lekko wklÄ™sÅ‚a
c) Przedtrzonowce:
c) Przedtrzonowce:
I
I
·ð maÅ‚y guzek jÄ™zykowy,
·ð korona pochylona w stronÄ™ jÄ™zykowÄ…
·ð stożkowaty korzeÅ„
·ð pow. styczne zbiegajÄ… siÄ™ znacznie w stronÄ™ jÄ™zykowÄ…
·ð korzeÅ„ odchylony zgodnie z cechÄ… Mühlreitera
·ð zarys korony  piÄ™cioboczna figura podobna do kÅ‚a
·ð krawÄ™dz
żująco-policzkowa podzielona (odcinek przedni krótszy od odcinka tylnego)
·ð sÅ‚abo zaznaczony waÅ‚ek podÅ‚użny ale tworzy wypukÅ‚y grzbiet
·ð zachowana cecha korony
·ð pow. styczne w ksztaÅ‚cie trapezów, przednia wiÄ™ksza od tylnej
·ð zÄ…b jest bardziej wypukÅ‚y na stronie policzkowo-przedniej i jÄ™zykowo-tylnej
·ð rozlegÅ‚y guzek policzkowy oddziela od maÅ‚ego jÄ™zykowego bruzda przednio-tylna przerwana w Å›rodku
miejscem połączenia się wałków obu guzków
·ð listwy brzeżne oddzielone sÄ… bruzdÄ… przedniÄ… i tylnÄ… od guzków
·ð bruzdy stykajÄ… siÄ™ ze sobÄ… tworzÄ…c koliste doÅ‚ki
II
II
·ð wiÄ™kszy od przedtrzonowca dolnego pierwszego
·ð dobrze rozwiniÄ™ty guzek jÄ™zykowy (prawie równy z policzkowym)
·ð korona szersza, niższa, masywniejsza i grubsza, pochylona w stronÄ™ jÄ™zykowÄ…
·ð maÅ‚o ostry brzeg żujÄ…cy
·ð stożkowate korzenie
·ð pow. policzkowa tworzy piÄ™ciobocznÄ… figurÄ™
·ð zaÅ‚amana krawÄ™dz
policzkowo-żująca (podzielona na dwie prawie równe części), kąt większy niż
przedtrzonowcu pierwszym
·ð sÅ‚abo zaznaczona cecha korony
·ð prawie niewidoczny waÅ‚ek podÅ‚użny
·ð pow. jÄ™zykowa niewiele mniejsza od policzkowej i regularnie wypukÅ‚a
·ð krawÄ™dz
żująco-językowa załamana w 3 miejscach
·ð od Å›rodkowego zaÅ‚amania odchodzi krótka bruzda
·ð pow. styczne w ksztaÅ‚cie czworoboków, spÅ‚aszczone przy szyjce, podobne do siebie
·ð dość regularna budowa zÄ™ba
·ð guzki oddzielone bruzdÄ… przednio-tylnÄ…
·ð listwy brzeżne oddzielone od guzków bruzdami: przedniÄ… i tylnÄ…
·ð guzek policzkowy szerszy i gÅ‚Ä™bszy ale podobnej wysokoÅ›ci co jÄ™zykowy
·ð guzek jÄ™zykowy podzielony na szerszÄ… i wyższÄ… cz. przedniÄ… i niższÄ… i węższÄ… cz. tylnÄ…
·ð bruzdy w miejscach zbiegu tworzÄ… doÅ‚ki
·ð brzeg żujÄ…co-jÄ™zykowy ostrzejszy niż żujÄ…co-policzkowy
d) Trzonowce:
d) Trzonowce:
I
I
·ð najwiÄ™kszy i najmasywniejszy zÄ…b w caÅ‚ym uzÄ™bieniu
·ð korona jest szersza od górnych trzonowców ale ma podobnÄ… dÅ‚ugość
·ð korona pochylona w stronÄ™ jÄ™zykowÄ… (pow. policzkowa pochyÅ‚a, jÄ™zykowa prostopadÅ‚a)
·ð brzeg i guzki po stronie policzkowej sÄ… mniej ostre niż po stronie jÄ™zykowej
·ð dwa szerokie i spÅ‚aszczone korzenie z podÅ‚użnymi bruzdami: przedni (wiÄ™kszy i szerszy) oraz tylny
·ð powierzchnia policzkowa zÅ‚ożona z trzech Å‚ukowatych odcinków oddzielonych dwiema bruzdami
·ð przedni odcinek najdÅ‚uższy a tylny najkrótszy
·ð bruzda policzkowo-przedniadÅ‚uższa i gÅ‚Ä™bsza (koÅ„czy siÄ™ doÅ‚kiem) a tylna pÅ‚ytsza i krótsza
·ð korona wypukÅ‚a zgodnie z cechÄ… Mühlreitera
·ð pow. jÄ™zykowa krótsza, węższa (mniejsza), z jednÄ… bruzdÄ… dzielÄ…cÄ… jÄ… na 2 równe części
·ð krawÄ™dz
żująco-językowa złożona z 4 odcinków tworzących kąty rozwarte
·ð pow. jÄ™zykowa dość regularnie wypukÅ‚a
·ð pow. jÄ™zykowa i policzkowa lekko zbieżne ku tyÅ‚owi
·ð pow. przednia pÅ‚aska a tylna wypuklejsza i mniejsza (zbieżne w kierunku szyjki i strony jÄ™zykowej)
·ð 5 guzków: 3 policzkowe i 2 jÄ™zykowe (wyższe)
·ð od góry ma ksztaÅ‚t zaokrÄ…glonego czworokÄ…ta (nie ma ksztaÅ‚tu romboidalnego)
·ð kolejność guzków pod wzglÄ™dem rozlegÅ‚oÅ›ci: policzkowy przedni, jÄ™zykowy przedni, policzkowy Å›rodkowy,
językowy tylny i policzkowy tylny
·ð posiada bruzdÄ™ przednio-tylnÄ…, policzkowo-przedniÄ…, policzkowo-tylnÄ… i jÄ™zykowÄ…
·ð krótkie listwy brzeżne
·ð doÅ‚ki w zbiegach bruzd (najgÅ‚Ä™bszy w Å›rodku)
·ð guzki policzkowe nie majÄ… grzbietów a jÄ™zykowe tak
II
II
·ð mniejszy, bardziej symetryczny od poprzedniego
·ð pow. policzkowa i jÄ™zykowa bardziej równolegÅ‚e
·ð komora pochylona w stronÄ™ jÄ™zykowÄ…
·ð 4 guzki prawie jednakowej wielkoÅ›ci oddzielone 2 bruzdami (w ksztaÅ‚cie +)
·ð korzenie prawie takie same
·ð krawÄ™dz
policzkowo-żująca złożona z 2 prawie równych łukowatych odcinków
·ð krawÄ™dz
żująco-językowa. językowa złożona z 4 odcinków tworzących kąty rozwarte
·ð bruzdy dzielÄ… pow. jÄ™zykowÄ… i policzkowÄ… na 2 prawie równe części
·ð zachowana cecha korony
·ð pow. jÄ™zykowa mniejsza, węższa i krótsza od policzkowej
·ð powierzchnie styczne podobne do siebie
·ð guzki tylne sÄ… nieznacznie niższe
·ð krawÄ™dzie żujÄ…ce i guzki sÄ… ostrzejsze po stronie jÄ™zykowej
·ð z góry ma ksztaÅ‚t zaokrÄ…glonego kwadratu
·ð powierzchnia żujÄ…ca czworoboczna, wydÅ‚użona przednio-tylnie
·ð doÅ‚ek Å›rodkowy na zbiegu bruzd
·ð krótkie listwy brzeżne
·ð guzki jÄ™zykowe majÄ… grzbiety a policzkowe nie
III
III
·ð zmienność ksztaÅ‚tu ale w mniejszym stopniu niż w trzonowcu trzecim górnym
·ð najczęściej 4 guzki i 2 zroÅ›niÄ™te korzenie
·ð pow. jÄ™zykowa i policzkowa bardziej zbieżne
·ð bardzo podobny do trzonowca drugiego
·ð na stokach guzków drobne zmarszczki
·ð korzenie odchylone zgodnie z cechÄ… Mühlreitera
·ð sÄ… masywniejsze i lepiej osadzone niż górne zÄ™by mÄ…droÅ›ci
a  powierzchnia policzkowa, b  językowa, c  przyśrodkowa/przednia, d  boczna/tylna, e  sieczna/żująca
Cechy Mühlreitera:
1. Cecha korzenia - najbardziej stała ze wszystkich cech zębowych: korzeń odchyla się w kierunku dystalnym od długiej osi zęba.
2. Cecha krzywizny (wypukłości korony) - charakterystyczna dla górnych siekaczy i kłów: po stronie mezjalnej zęby mają
większy stopień krzywizny niż po stronie dystalnej.
3. Cecha kąta brzegu siecznego - szczególnie wyraz
na w górnych siekaczach: kąt jaki tworzy brzeg sieczny z powierzchnią
styczną korony, jest po stronie mezjalnej bardziej ostry niż po stronie dystalnej (wierzchołek kąta bocznego jest zaokrąglony).