Awangarda
Awangarda
w Edukacji
w Edukacji
Magazyn o Edukacji w przyszłości.
Magazyn o Edukacji w przyszłości.
Przyszłości, która zaczyna się już jutro&
Przyszłości, która zaczyna się już jutro&
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Dwumiesięcznik - Magazyn wydawany przez Instytut Nowoczesnej Edukacji
Redaktor naczelna: Małgorzata Taraszkiewicz
tel. [phone] [e-mail]
Zespół redakcyjny: Agata Baj, Zuzanna Taraszkiewicz.
Zdjęcie z okładki wykonała Karolina Czarska
Fundacja Instytut Nowoczesnej Edukacji
ul. Kaliskiego 29a, 01-476 Warszawa
tel. [phone]
email: [e-mail]
Grzegorz Pytkowski - Prezes ZarzÄ…du
Prof. dr hab. Paweł Rowiński - Przewodniczący Rady Naukowej
Katarzyna Lotkowska - Dyrektor ZarzÄ…dzajÄ…cy
Małgorzata Taraszkiewicz - Dyrektor ds. projektów
Rada Ekspertów INE:
Chris Alexiou jeden z założycieli firmy Accelerated Learning Systems Hellas, działającej na terenie Grecji oraz Europy
Południowej. Wykorzystuje metodę Przyspieszonego Uczenia Się, opartej m.in. na nagrodzonych Nagrodą Nobla badaniach
Howarda Gardnera, jak też pionierskiej pracy Colina Rose. Metodę tę wykorzystuje się obecnie w nauczaniu języków obcych, w
szkoleniach motywacyjnych, szkoleniach menedżerskich i rozwoju osobistego, pomocach naukowych dla dzieci i wielu innych
dziedzinach nauczania.
Robert Kozak Pełni funkcję Chief Executive Officer ekskluzywnego serwisu analitycznego dla zarządów i właścicieli
globalnych firm działających na rynku Europy Środkowej i Wschodniej. Karierę zawodową zaczynał jako naukowiec na
Wydziale Chemii UW. Większość życia zawodowego spędził w mediach jako dziennikarz i menadżer. 15 lat spędził w BBC,
gdzie zaczynał jako korespondent, a potem stworzył i prowadził oddział BBC w Polsce. Uczestniczył w powstaniu Radia TOK
FM. Wychował całe pokolenie dziennikarzy. Pracował w TVP, gdzie kierował "Wiadomościami" i "Teleexpressem". Od kilku lat
jest wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w A
odzi na kierunku Dziennikarstwo.
Prowadzi też szkolenia dla dziennikarzy i menadżerów zarządzających mediami.
Ivar Nakken Kierownik Science Circus (Cyrku Przyrodniczego) przy Centrum Eksperymentalnym w Muzeum Przyrodniczym
Jaermuseet w Norwegii. Był twórcą i kierownikiem Science Circus przy Science Centre (Centrum Eksperymentalnym)
"Technoteket" przy Muzeum Technicznym w Oslo. Uczestniczył w budowie pierwszego Science Centre w Reykjaviku na
Islandii. Jest nauczycielem, a przez wiele lat był również dyrektorem szkoły podstawowej.
dr Olga Stankiewicz Nakken - Nauczycielka fizyki w liceum Dalane w Egersund w Norwegii. Zdobyła tytuł doktora fizyki
jÄ…drowej na Uniwersytecie Göteborgskim. ByÅ‚a przewodniczÄ…cÄ… stowarzyszenia "Różnorodność przeciwko bezmyÅ›lnoÅ›ci"
(Mangfald Mot Enfald) przy Liceum Frölunda (Frölundagymnasiet), którego celem jest praca przeciwko rasizmowi i przemocy .
Od lat prowadzi kursy dla nauczycieli na temat nowych metod nauczania matematyki. Pomaga mężowi przy realizacji programu
Science Circus.
Colin Rose - psycholog i ekspert w zakresie nowoczesnych metod uczenia się. Stworzył wiele programów szybkiego rozwoju
i uczenia siÄ™ dla wszystkich grup wiekowych. np. "Zabawy FundaMentalne" oraz "MÅ‚ody Mistrz". Jest autorem licznych
publikacji, np. "Accelerated Learning" i "Accelerated Learning for the 21st Century" ("Ucz siÄ™ szybciej, na miarÄ™ XXI wieku").
Założyciel i prezes angielskiej firmy Accelerated Learning Systems, jest też doradcą uniwersytetów i koncernów. Jako członek
organizacji rządowych w Wielkiej Brytanii współtworzy sieć ośrodków edukacyjnych dla rodziców. Jest członkiem zarządu
brytyjskiego stowarzyszenia Kampania dla Nauki.
Marek Szurawski - tłumacz, żeglarz, dziennikarz i szkoleniowiec, ekspert w zakresie rozwoju osobowości i nowoczesnych
technik pracy umysłowej, w tym technik uczenia się i twórczego myślenia. Twórca Wakacyjnych Szkół Treningu Pamięci,
Sprawnego Myślenia i Rozwoju oraz programu Memoriad Szkolnych - uczniowskich Mistrzostw w Zapamiętywaniu. Autor
licznych tłumaczeń, programów radiowych i telewizyjnych, i dwóch bestsellerowych książek "Pamięć. Trening interaktywny" i
"Pamięć i intelekt. Trening mistrzowski". Autor programów szkoleniowych dla firm, instytucji i szkół wyższych. Odznaczony
Złotym Krzyżem Zasługi, w 1999 r opłynął przylądek Horn na s/y "Zawisza Czarny".
Brian Tracy - jeden z największych światowych autorytetów w zakresie zarządzania i planowania strategicznego. Jest
wymieniany obok Petera Druckera, Stephena Coveya czy Jacka Welcha za jednego z najbardziej wpływowych liderów biznesu
na świecie. Niezwykle kreatywny i pracowity - na świecie wydano ponad 300 programów edukacyjnych jego autorstwa! W
prowadzonych przez niego seminariach wzięło udział ponad cztery miliony osób w 53 krajach, w tym zarządy i kadra
menadżerska wielu koncernów plasujących się w ścisłej czołówce światowej gospodarki. Autor 42 książek przetłumaczonych na
35 języków, w tym światowych bestsellerów: "Maksimum osiągnięć", "Sposób na sukces" czy "Turbostrategie".
2
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
W czerwcu br. rzÄ…d
zaprezentował analizę
 Polska 2030  Wyzwania
rozwojowe , w której dużo
miejsca poświęcono
edukacji i nauczycielom.
Kompetencje nauczycieli
uznano za kluczowe dla
jakości edukacji, aby
polscy uczniowie w 2030 r.
znalez
li siÄ™ w pierwszej
dziesiątce krajów OECD w
badaniu PISA
Do tego czasu 100 % dzieci powinno zostać objętych edukacją
przedszkolną, powinien zmienić się system kształcenia nauczycieli, w
którym więcej miejsca muszą zajmować zajęcia o charakterze
praktycznym, trening umiejętności interpersonalnych oraz tematyka
sposobów uczenia i motywacji do uczenia się.
3
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Umysł
nie jest naczyniem,
które trzeba
napełnić
lecz ogniem,
który należy
rozniecić
Plutarch
4
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Spis treści artykułów
Od redakcji........................................................................................ str. 6
1. Dlaczego o emocjach kierujących naszym życiem
rozmawiamy dopiero z dorosłymi?
Robert Kozak...................................................................................... str. 7
2. Akademia Sukcesu Brian Tracy International
Anna Wojciechowska......................................................................... str. 9
3. Multimedialna szkoła
Ewa Prokopek..................................................................................... str. 13
4. Cinematic
Ewa Martynkien ................................................................................. str. 15
5. Inteligencje Wielorakie w klasie
Colin Rose i Małgorzata Taraszkiewicz.............................................. str. 18
6. MÅ‚ody Mistrz
(opr. red.) .......................................................................................... str. 23
7. Dobra zabawa fundamentem rozwoju
(opr. red.)........................................................................................... str. 24
8. Siedem warunków mistrzowskiego uczenia się
Marek Szurawski ............................................................................ str. 30
9. Inteligencje Wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce
Recenzja książki ............................................................................... str. 33
Prawa autorskie zastrzeżone. Korzystanie z materiałów dozwolone do użytku własnego i pracy
z uczniami; przedruki i inne formy używania materiałów są możliwe po uzgodnieniu z redakcją.
5
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Od redakcji
W tym wieku już nie dziwi nic. I mam na myśli wiek nie tyle mój, co generalnie naszego
świata, który też nie jest do końca rozpoznany przez ludzkość.
Za moich szkolnych czasów (ech  kiedy to było!) nie znosiłam historii  w takiej postaci jak
była - nam uczniom podawana, ale i wtedy i póz
niej i teraz uwielbiam czytać o historii
człowieka, a zwłaszcza zmianach w definiowaniu różnych koncepcji świata i o różnych
naukowych podejściach, które opisują: jak działa człowiek!
Do najbardziej pasjonujących historii należy poznawania mózgu&
Tradycyjnie przyjmuje się, że pierwszy ów organ docenił Alkmeon - uczeń Pitagorasa, ten
sam, który twierdził, że kozy oddychają przez uszy. Zarówno on, jak i póz
niejsi myśliciele
greccy mieli mętne - cytując za "Umysłem" Anthony Smitha - pojęcie o fizjologii mózgu.
Wierzyli po prostu, że tkanka ta w jakiś sposób organizuje inteligencję człowieka.
W rękopisie z XI wieku odnajdujemy pierwszy (w świecie zachodnim) szkic funkcji mózgu.
Wymienia się tu wątrobę, serce, jądra i mózg jako "cztery główne członki ludzkie", zaś
"fantazja, intelekt i pamięć" to trzy główne cechy ludzkiego psyche rezydujące w mózgu.
Mimo że niekończące się wojny średniowiecza dostarczały badaczom tysięcy rozpłatanych
głów, nikt nie zainteresował się najbardziej oczywistą i doskonale widoczną cechą mózgu -
jego zakrętami. Te przypominające jelita twory sprawiały wrażenie takiego anatomicznego
chaosu, że przez wieki obrzydziły mózg większości badaczy. Wiek XIX całkowicie zmienił
ich podejście. Franz Joseph Gall wysunął wówczas tezę, że określone obszary mózgu są
odpowiedzialne za pewne cechy psychiczne. Tak zrodziła się frenologia, czyli próba
sporządzania dokładnych map czaszki, odzwierciedlających rozmaite cechy charakteru
skryte pod jej nierówną powierzchnią. Na jej podstawie rozwinęły się mikroskopia, anatomia
i fizjologia. I choć frenologia odeszła do lamusa, zainteresowanie mózgiem nie osłabło ani
na jotę. Miejsce lancetów zajęły lasery, a mikroskopów optycznych - elektronowe.
Sprzężone z komputerem urządzenia rejestrują funkcje pracującego mózgu. Mimo to jego
poznanie i zrozumienie nadal jest największym wyzwaniem stojącym przed naukami
biologicznymi.
Pewna ważna Osoba ze środowiska oświatowego niedawno ogłosiła publicznie iż  jest
tendencja, by nie uczyć faktów i informacji. Oczywiście należy uczyć, jak się uczyć. Ale
jednocześnie bez przyswajania konkretnych rzeczy, treningu umysłowego, który polega
właśnie na uczeniu się faktów na pamięć, nie da się wyćwiczyć innych umiejętności, jak
choćby sztuki syntezy czy analizy .
Ojej! To mi się skojarzyło od razu z Alkmeonem, który twierdził, że kozy oddychają przez
uszy. Nawet nie wiem jak to można skomentować& chyba tylko zapraszając do lektury
artykułów w tym i poprzednich numerach  Awangardy w Edukacji
Małgorzata Taraszkiewicz i Autorzy
6
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
DLACZEGO O EMOCJACH
KIERUJ
CYCH NASZYM ŻYCIEM
ROZMAWIAMY DOPIERO
Z DOROSA
YMI?
Robert Kozak
Prowadzimy zajęcia z dorosłymi ludz
mi, którzy w trakcie warsztatów na temat
samodyscypliny, zarządzania czasem czy pewności siebie uświadamiają sobie jak ważne
jest odpowiednie wyznaczanie celów, jak ogromny wpływ na nasze działanie ma
psychologiczne prawo przyciągania i konsekwentne dążenie do tego, co sobie
postanowiliśmy. Gdy widzę reakcje dorosłych ludzi, uczestników warsztatów, którzy jak
dzieci odkrywają te proste prawdy i potrafią zmienić swoje życie, czerpać z niego więcej i być
bardziej skutecznymi, zastanawiam się dlaczego większość z nas dowiaduje się tych prawd
gdy już jesteśmy dorośli. Wielu z nas zresztą nigdy nie skorzysta z dobrodziejstwa tej
wiedzy, bo nigdy nie trafi na szkolenia, czy warsztaty, na których przeżywamy to, co może
mieć dla nas ogromne znaczenie lub nigdy nie wez
mie do ręki książki, która mówi o tych
podstawowych prawach psychologii, które decydują o naszych działaniach, sukcesie,
osiąganiu rezultatów itd. Prowadzę często coaching i warsztaty z autoprezentacji i wystąpień
publicznych i też mam okazję obserwować jakim odkryciem dla uczestników jest
uświadomienie sobie, że dobre wystąpienie zależy nie tylko od merytorycznej zawartości.
Istotny element to emocje własne i emocje odbiorców  forma wystąpienia. Te emocje, które
decydują także o budowaniu relacji z innymi ludz
mi, które decydują o naszych zachowaniach
i decyzjach. Jak to jest, że żyjemy w świecie, którym rządzą emocje, a współczesna
edukacja próbuje nam wmówić, że wszystko zależy tylko od wiedzy i racjonalnego myślenia.
Przecież gdyby tak było, to marketing, a w szczególności działające na nasze emocje
reklamy nie miałyby racji bytu, budowanie relacji w biznesie byłoby stratą czasu itd.
Tymczasem emocjonalna strona naszego życia jest dominująca. To emocje decydują o
naszym rozwoju, działaniach i sukcesie. Można by postawić śmiałą tezę, że współczesna
edukacja zaniedbuje ten właśnie aspekt naszego rozwoju, wmawiając nam, że od wiedzy i
7
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
umiejętności tylko zależy osiąganie pragnień, celów i sukcesu. Dlatego właśnie firma
doradczo-szkoleniowa Brian Tracy International, której mam zaszczyt być prezesem, podjęła
wraz z Gimnazjum Pro Futuro eksperyment prowadzenia zajęć z rozwoju osobistego.
Nasi eksperci weszli do szkoły i musieli dostosować programy dla dorosłych do sposobu
postrzegania świata przez 13-14-latków. Było to nie lada wyzwanie dla trenerów, ale opłaciło
się bo satysfakcja z przeprowadzenia tej próby była ogromna. Gimnazjaliści polubili te
zajęcia i nie wiem, czy zdają sobie sprawę jak ogromną wartość otrzymali, bo przecież nie
myślą o tym, że takich zajęć nie mają ich rówieśnicy w innych szkołach. Oczywiście
przedsięwzięcie było ryzykowne, bo mówienie o tym, że sukces w życiu zależy w dużej
mierze od emocji, budowania relacji, inteligencji emocjonalnej i tym podobnych trudno
mierzalnych i nieokreślonych czynników mogło doprowadzić młodych ludzi do przekonania,
że nie warto się uczyć, a tego byśmy nie chcieli. Dlatego położyliśmy duży nacisk na
świadomość tego, że wiedza i umiejętności są niezbędne, ale bez zrozumienie
emocjonalnego aspektu naszego życia mogą się na nic nie zdać.
Nie jest dla nikogo tajemnicą, że  wyłączywszy może karierę naukową  sukces w życiu nie
jest najczęściej udziałem prymusów. Jak spojrzymy na naszych kolegów ze szkoły, to
widzimy, że ci, którzy osiągnęli swoje cele, to często nie są wcale ci, którzy byli najlepsi w
szkole. Nie oznacza to, że bycie prymusem przeszkadza, oczywiście tak nie jest  żyjemy
przecież także w świecie wiedzy i ma ona podstawowe znaczenie dla funkcjonowania w
społeczeństwie. Chodzi o to, że sama wiedza nie wystarcza bo  świat jest pełen dobrze
wykształconych biedaków , którzy nie osiągnęli sukcesu, bo zabrakło im umiejętności
budowania relacji czy inteligencji emocjonalnej. Co ciekawe, młodzi ludzie dużo bardziej
podczas zajęć mieli świadomość istnienia tych czynników, niż wielu dorosłych podczas
warsztatów, które prowadzimy.
Czyżby naturalna świadomość tego, że relacyjność czy inteligencja emocjonalna w toku
edukacji zostaje zmniejszona?
Czy szkoła wmawia uczniom, że tylko od wiedzy zależy ich sukces?
To śmiała teza, ale ciekawe, czy prawdziwa.
Wracając do naszych zajęć w Gimnazjum Pro Futuro. Podzieliliśmy je na dwa etapy. W
pierwszym uczniowie mogli doświadczyć czym jest stawianie celów i samoświadomość
emocjonalna, a w drugiej  prowadzonej zresztą po angielsku  uczyli się jak panować nad
własnymi emocjami i emocjami odbiorców podczas autoprezentacji i wystąpień publicznych.
Eksperyment był ogromnym doświadczeniem dla uczniów, ale także i dla trenerów. Wielu z
8
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
nas mogło zupełnie z innej perspektywy spojrzeć no to, czym się zajmujemy. Za wcześnie
jeszcze na ostateczną ocenę, ale nie mam wątpliwości, że młodzi ludzie wyposażeni w to,
czego mogli doświadczyć podczas zajęć prowadzonych przez ekspertów Brian Tracy
International mają znacznie lepszy start w dorosłe życie niż inni ich rówieśnicy.
Akademia Sukcesu BTI
dla Pro Futuro
ANNA WOJCIECHOWSKA
www.briantracy.pl
CELE AKADEMII SUKCESU
üðPoznanie najważniejszych zasad i koncepcji sukcesu
oraz zastosowanie ich w praktyce
üðZbudowanie poczucia wÅ‚asnej wartoÅ›ci i pewnoÅ›ci siebie
üðNauka sprawdzonych technik, dziÄ™ki którym w peÅ‚ni
zostanie wykorzystany wewnętrzny potencjał
üðZmiana sposobu myÅ›lenia i ukierunkowanie go na cel
üðStanie siÄ™ osobÄ… kreatywnÄ…, pozytywnÄ… i otwartÄ…
üðStanie siÄ™ liderem i wzorem
üðOpanowanie umiejÄ™tnoÅ›ci wyznaczania celów i robienia planów ich realizacji
üðUmiejÄ™tne korzystanie z systematycznych planów, które warunkujÄ… sukces
üðPoznanie schematu wyznaczania i realizacjicelów
üðSkuteczne wykorzystanie technik skupiania wÅ‚asnej energii
9
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
üðPoznanie sposobów koncentracji
üðPoznanie najważniejszych umiejÄ™tnoÅ›ci koniecznych do funkcjonowania jako
członek zespołu
üðNauczenie siÄ™ radzenia sobie z nieuniknionymi wzlotami i upadkami codziennoÅ›ci
üðUwolnienie kreatywnoÅ›ci poprzez powtarzanie i praktykÄ™
üðNauka stosowania technik kreatywnego myÅ›lenia
üðRozwiniÄ™cie cech osobowoÅ›ci czÅ‚owieka sukcesu
üðUmiejÄ™tność prowadzenia prezentacjii wystÄ…pieÅ„ publicznych
PROGRAM AKADEMII SUKCESU
Czas trwania Akademii Sukcesu: 10 modułów;
1 moduł to 2 lekcje x 45 min.
Fundamenty
Żyjemy w takich czasach, gdzie możemy osiągnąć bardzo
wiele, jeśli tylko pragniemy tego dostatecznie mocno i
konsekwentnie dążymy do wyznaczonych celów.
Pierwszy, czasami najtrudniejszy krok, to dokładnie określić, czego chcemy. Ale
dlaczego tylko niektórzy osiągają wszystkie swoje cele,podczas gdy innitylko marzą
o lepszym życiu?
"Cele są paliwem w lokomotywie osiągnięć."
Szkolenia prowadzone przez Brian Tracy International wspierajÄ… uruchamianie
ludzkiego potencjału, czasami głęboko ukrytego we wnętrzu człowieka oraz pokazują
strategie jak osiągać sukces.
10
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Realizacja
Akademia Sukcesu BTI dla Pro Futuro to cykl warsztatów szkoleniowych, podczas
których wspólnie z młodzieżą i dla młodzieży odkrywamy postawy sukcesu.
L.p Temat Agenda
.
1. Siła motywacji Definicjamotywacji
Określenie poziomów motywacjiwłasnej
Funkcjonowanie naszych emocji
Czym sÄ… nawyki
2. Metody skutecznego Definicjasukcesu
działania Cele wspólne dla wszystkich
Najważniejsze korzyści płynące z sukcesu
Metody skutecznego uczenia się i działania
Cechy lidera
Zasady skutecznego działania
3. WystÄ…pienia publiczne I Autoprezentacja
4. Osiąganie celów Definicjacelu i planu
Jak stworzyć plan realizacjicelu
Jak wyznaczać terminy realizacjicelu
Jak określać wiedzę i umiejętności potrzebne do osiągnięcia
wyznaczonych celów
Jak konsekwentnie realizować postawione cele
5. WystÄ…pienia publiczne II Dlaczego wystÄ…pienia publiczne
Czego najbardziejboimy się i jak sobie z tym poradzić
Struktura wystÄ…pienia publicznego
Mowa ciała, głos, treść przekazu
Kontakt wzrokowy
6. Kreatywność Definicjakreatywności
Technikikreatywnego myślenia
Skuteczne metody rozwiązywania problemów
Jak korzystać z burzy mózgów
7. Wystąpienia publiczne III Jak wyrażać myśli i odczucia
Technikiwpływu na odbiorców
Próby kamerowe
8. Panowanie Czym sÄ… emocje
nad emocjami Jak panować nad własnymi emocjami
Pochodzenie negatywnych emocji jak siÄ™ ich uczymy
Jak budować poczucie własnej wartości
9. Koncentracja Skuteczne techniki i sposoby skupiania własnej energii i
koncentracji
Jak oszczędzać codziennie dodatkowe godziny czasu
Zwiększanie własnej wydajności
10. Praca w zespole Zespół a grupa
Czym jestwspółpraca w zespole
Jak być wartościowym członkiem zespołu
Jak efektywnie pracować w zespole
11
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
STOSOWANE METODOLOGIE
Podczas przygotowywania i prowadzenia warsztatów
szkoleniowych opieramy się na materiałach opracowanych
przez samego Briana Tracy. Wszystkie materiay zostały
Å‚
przetłumaczone i zaadaptowane do warunków polskich,
stanowią bazę rozwiązań dopasowywanych do projektu dla
młodzieży.
Stosowane podczas warsztatów metody:
" Wykłady
" Interaktywne ćwiczenia praktyczne
" Scenki (z możliwością nagrania na video)
" Praca indywidualna
" Praca w grupach kreatywnych
" Dyskusja moderowane przez Eksperta BTI
"  Ice-reakers
b
" Oglądanie nagrań video
" Nietypowe ćwiczenia uruchamiające kreatywność
" Inne techniki przyspieszonego uczenia, pozwalające na szybkie i trwałe
przyswajanie materiau.
Å‚
ZALICZENIE
Warunki otrzymania zaliczenia:
üð Obecność na zajÄ™ciach 80%
üð Indywidualna praca zaliczeniowa
üð Indywidualna prezentacja  wystÄ…pienie publiczne
Uczniowie otrzymają certyfikaty ukończenia Akademii Sukcesu Brian Tracy
International.
12
MULTIMEDIALNA SZKOA
A
Ewa Prokopek
Multimedialna szkoła to oczywiście tablice interaktywne i programy, które - w sposób
preferowany przez współczesnych uczniów, przyciągają do uczenia się!
Poniżej zaprezentujemy znakomite programy, których autorem jest Colin Rose  lider
nowoczesnej edukacji.
Każdy program zawiera setki przepięknych animacji, plansz graficznych, dzięki którym
każda lekcja staje się niepowtarzalna! Dzieci otwierają szeroko oczy i kwitują swój zachwyt
okrzykiem: wow! A w międzyczasie się uczą!
Oprócz animacji w programach są:
- interaktywne ćwiczenia, które pomogą uczniom zrozumieć trudne pojęcia, np.
sprowadzanie do wspólnego mianownika, ułamki, przepływ prądu elektrycznego, cykl
życiowy roślin, adaptację zwierząt do środowiska, czy też szereg tematów związanych z
funkcjonowaniem ludzkiego ciała. Dlaczego nachylenie osi ziemskiej powoduje zmiany
pór roku w trakcie jej obiegu po orbicie? Co dokładnie dzieje się po zapyleniu rośliny?
- pytania kontrolne, zadania ukierunkowane na budowanie umiejętności analitycznych w
oparciu o 8 podstawowych pytań programu matury międzynarodowej  kształtują
umiejętności krytycznego myślenia od najwcześniejszych lat szkolnych
- a także zawierają moduł dotyczący  uczenia się uczenia .
Przyroda*
Pakiet: nauczanie przyrodnicze (klasy 1-3)
Pakiet: przyroda (klasy 4-6)
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Matematyka*
Pakiet: nauczanie matematyczne dla klas 1-3
Pakiet: matematyka dla klas 4-6
* pełen zakres materiału oraz cennik wszystkich pakietów dostępny jest na stronie
www.multitablica.pl
TASK MAGIC
Oprogramowanie do samodzielnego tworzenia interaktywnych lekcji również na
multitablicach.
Pozwala błyskawicznie  wyczarować kilkanaście wariantów zadań, gier i zabaw
utrwalających materiał z dowolnego przedmiotu: historii, języka polskiego, języka obcego,
matematyki, nauk przyrodniczych, religii, itp.
Uczniowie mogą zainstalować specjalną, darmową wersję programu na domowym
komputerze. Dzięki niej będą mieli dostęp do przesyłanych przez nauczyciela ćwiczeń 
a praca domowa stanie się być może ich największym hobby.
Interaktywne testy powtórzeniowe: ćwiczenie  Test wielokrotnego wyboru pozwala stworzyć
narzędzia do powtórek przed egzaminami czy sprawdzianami.
Po więcej zapraszamy na strony:
www.multitablica.pl
www.transferlearning.pl
 Tablice ożywiają lekcję i czynią ją znacznie przyjemniejszą dla uczniów
 Najważniejsze korzyści to większe zaangażowanie uczniów w proces
uczenia
British Educational Communications and Technology Agency
14
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
CINEMATIC
Ewa Martynkien
POSZUKIWANIA
Któregoś dnia, gdy dzieci w klasie czwartej prezentowały scenki dialogowe, postanowiliśmy
nagrać je na kamerę. Następnie w sali telewizyjnej, bez wstępnego montażu, prosto z
kamery obejrzeliśmy nakręcony materiał. Reakcje dzieci, emocje, jakie im wtedy
towarzyszyły, nasunęły mi myśl, że właśnie to jest metoda, którą mogę świetnie wykorzystać
podczas lekcji języka niemieckiego. Metodę tę nazwałam metodą  Cinematic .
II. CO TO JEST CINEMATIC?
Metoda Cinematic polega na nagrywaniu wypowiedzi uczniów w języku obcym oraz
tworzeniu krótkich filmów (scenek, dialogów, prezentacji) w celu kształtowania
UMIEJ
TNOÅšCI J
ZYKOWYCH.
Do tego celu wykorzystuje siÄ™ KAMER
CYFROW
i KOMPUTER.
III. JAKIE S
CELE METODY CINEMATIC?
1. Celem głównym jest naturalnie kształtowanie umiejętności językowych. Uczniowie
utrwalajÄ… poznane na lekcjach struktury leksykalno  gramatyczne, wykorzystujÄ…c je
w praktycznych sytuacjach.
2. W sposób naturalny uczniowie kształtują umiejętności autoprezentacji. Widzą się na
filmie i wypracowują swój własny styl komunikacyjny.
3. Uczą się pracy w zespole. Mają świadomość odpowiedzialności grupowej za projekt.
UczÄ… siÄ™ dyscypliny na planie filmowym.
4. Zgłębiają tajniki programu montażowego. Po jednym dwóch projektach potrafią już
właściwie sami zmontować taki film.
5. Uczą się pracy z kamerą. Wiedzą, co to jest plan amerykański, ujęcie podstawowe.
15
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
IV. DLACZEGO POWSTAA
A METODA CINAMETIC?
1. Metoda CiNEMATIC, która powstała z potrzeby dotarcia do ucznia w XXI wieku. W epoce,
w której uczniowi nie wystarczy już książka, ćwiczenia, czy zeszyt.
2. Coraz częściej książkę zastępuje komputer i Internet, podające informacje w sposób o
wiele bardziej atrakcyjny. Tekst zastępuje obraz. Dlatego więc powstała metoda Cinematic.
3. Metoda Cinematic powstała również dlatego, że coraz bardziej powszechne staje się
stosowanie środków audio-wizualnych: komputerów, projektorów, filmów, prezentacji, czy
animacji. Mamy do nich swobodny dostęp i chętnie wykorzystujemy je na lekcjach.
4. Metoda Cinematic powstała również dlatego, by stworzyć uczniom możliwość kreowania
rzeczywistości. Współczesne metody nauczania aktywizują uczniów do samodzielnego
zdobywania informacji, a następnie zachęcają uczniów do dzielenia się nimi na forum
klasowym. Uczniowie przygotowują plakaty, foldery, prezentacje multimedialne. Dzięki
czemu obok zdobywania wiedzy, wypracowują swój własny styl komunikacyjny.
5. W XXI wieku zmienia się również rola nauczyciela: który inspiruje, towarzyszy, wspiera.
Nauczyciela jako mistrza. Tak jest też w metodzie CInematic.
6. Metoda Cinematic powstała również dlatego, by uczeń mógł poznać przede wszystkim
swoje mocne strony i na bazie tej wiedzy pracować nad słabymi stronami wykonanej pracy.
Cinematic dokładnie realizuje założenia oceniania kształtującego.
JAKIE S
ZALETY METODY CINEMATIC?
1. Po pierwsze odgrywanie scenek, czy dialogów zyskuje realny cel. Jest nim
kilkuminutowy film. A przecież w każdym filmie też odgrywa się sceny. Uczniowie
zazwyczaj nie kojarzą tradycyjnego odgrywania dialogów z dialogiem przed kamerą.
Tu jest jak w prawdziwym filmie. W tak zaaranżowanych zajęciach, nauczenie się
tekstu na pamięć nie stanowi dla dzieci żadnego problemu. Bo gdy zadanie brzmi
 przygotuj scenkę , a nie  naucz się dialogu na pamięć , dzieci potrafią w mig
opanować materiał. I jak na prawdziwym planie filmowym, gdy coś się nie uda,
możemy scenkę powtórzyć i nagrać jeszcze raz. Tu także nie ma oporów. Przecież
chodzi o to, żeby powstał film. Powtarzanie staje się więc czymś naturalnym  tak
właśnie jest na planie filmowym;
2. Pamiętajmy, że możliwość poprawienia doskonali komunikację. Błędy w wymowie,
czy końcówkach przed kamerą wykorzystywane są w sposób twórczy.
3. Wprowadzenie kamery na lekcjÄ™ bÄ…dz
zajęcia dodatkowe z języka obcego, daje
możliwość pracy uczniom o najróżniejszych predyspozycjach. Szczególnie polecana
będzie ta metoda w pracy w grupie z dziećmi o przewadze kinestetyków i
słuchowców, którzy podczas tradycyjnych zajęć często odczuwają dyskomfort,
16
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
wynikający z odmiennego sposobu przyswajania wiedzy. Co więcej właśnie ci
uczniowie będą mogli wreszcie się wykazać, bo dla nich nauka poza ławką szkolną
jest najlepszym i nie rzadko jedynym sposobem, by czegoś się nauczyć. Istnieje tu
także możliwość łączenia wiedzy z różnych przedmiotów (plastyka, geografia,
muzyka, technika). Jeśli trzeba zrobić kartę dań, czy plakat na wystawie przed
sklepem, wykorzystamy zdolności plastyczne. Gdy przygotowujemy show, mogą to
być elementy muzyczne.
CZEMU SA
UŻY WSPÓLNA OCENA NAGRANIA?
1. Po wykonaniu zadania oglądamy wspólnie materiał. To bardzo ważny moment.
Oglądając materiał razem ma się poczucie wspólnoty. Nauczyciel swobodniej może
omówić, co było mocną, a co słabą stroną wykonanego projektu.
2. Dzieci zupełnie inaczej podchodzą do tego typu oceny. To nie tylko kwestia umiałem
nie umiałem. Przede wszystkim słyszą się i widzą. W procesie nauczania języka
obcego to bardzo ważne. Uczniowie sami wychwytują swoje błędy.
3. Spontanicznie kształtuje się ocena koleżeńska. Powstają pozytywne emocje.
4. Nauczyciel swobodniej może omówić, co było mocną, a co słabą stroną wykonanego
projektu. Tworzy się więc ocena kształtująca.
5. A kiedy rozdamy dzieciom kwestionariusze talentów, zobaczymy, że oprócz
umiejętności językowej, metoda Cinematic pozwala naszym uczniom poszerzyć ich
definicję zdolności.
JAK TWORZY SI
POCZUCIE SUKCESU?
Korzyści, płynące z metody filmowania są ogromne.
1. Powstał przecież film, którym można pochwalić się rodzicom, czy znajomym. Jest bardzo
prawdopodobne, że uczniowie obejrzą dzieło wspólnie z rodzicami, a więc wrócą tym samym
do przerobionych treści. Znów sobie utrwalą to, czego się nauczyły.
2. Jeśli jest możliwość, można film umieścić na stronie internetowej szkoły. To dodatkowe
wyróżnienie dla uczniów. Taki film można przecież ściągnąć z Internetu!
3. powielenie filmu na płyty CD czy DVD daje możliwość rozdania go wśród znajomych i
rodziny.
4. Można zorganizować szkolny czy międzyszkolny festiwal filmów obcojęzycznych, gdzie
zwycięzcom wręczymy Oskarki.
Autorka metody, Ewa Martynkien jest germanistką UW oraz dyplomowanym reżyserem i scenariopisarzem AFiT-
u. Na co dzień uczy języka niemieckiego. Jest też członkiem niezależnej grupy filmowej Ex Nihil, za metodę
 cinematic otrzymała Certyfikat Jakości nadany przez Komisarza Unii Europejskiej i Ministra Edukacji w 2007
roku. Informacje na temat metody można znalez
ć w czasopiśmie Języki Obce w szkole  nr 3/2007.
17
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
INTELIGENCJE WIELORAKIE
W KLASIE
Małgorzata Taraszkiewicz i Colin Rose
 Jeśli dziecko nie uczy się
w sposób w jaki nauczasz,
wtedy musisz nauczać je
w ten sam sposób
w jaki siÄ™ uczy
Rita Dunn
(cytat z książki Anne Bruetsch
 Multiple Intelligences Lesson Plan Book )
Teoria Wielorakich Inteligencji Howarda Gardnera zrewolucjonizowała sposób
myślenia o inteligencji i samym uczeniu.
Przez ponad wiek psychometrycy lub osoby testujące inteligencje, zauważyli stałą cechę 
testy IQ wykazały, że jesteś albo  mądry albo  normalny  albo  wadliwy .
Gardner pokazuje, że inteligencja jest wielopłaszczyznowa i dynamiczna  wykraczająca
poza zdolności lingwistyczno  logiczne, które tradycyjnie testujemy i oceniamy w szkołach.
W swojej ostatniej książce  Zredefiniowana Inteligencja  Inteligencja Wieloraka Gardner
ostrożnie kładzie nacisk na kulturowe  w przeciwieństwie do czysto genetycznych -
czynniki kształtujące rozwój intelektualny jednostki:
18
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
 Obecnie wyobrażam sobie inteligencje jako biopsychologiczny potencjał przetwarzania
informacji, który można  aktywować w otoczeniu kulturowym, aby skutecznie rozwiązywać
problemy lub tworzyć produkty wartościowe dla kultury...inteligencje nie są rzeczami, które
można zobaczyć czy policzyć. Inteligencje są potencjałami  przypuszczalnie
neurologicznymi  które można aktywować w zależności od wartości występujących w danej
kulturze, szansach dostępnych w danej kulturze oraz poszczególnych decyzjach
podejmowanych przez poszczególne osoby oraz/i ich rodziny, nauczycieli oraz otoczenie.
(Gardner, 1999)
Gardner obecnie rozróżnia osiem inteligencji, każda z nich jest uznana przez niego jako
 posiadane od urodzenia . Jednakże Gardner podkreśla, że  nie ma dwóch ludzi którzy mają
dokładnie taką samą kombinację inteligencji.
Wspomniane wcześniej osiem inteligencji to: lingwistyczna, logiczna, muzyczna,
przestrzenna, kinestetyczna, interpersonalna, intrapersonalna, oraz naturalistyczna. Rozmiar
w jakim dana inteligencja się rozwinie u danej osoby jest w dużym stopniu zależna od
edukacji oraz kultury, w której się wychowała dana osoba.
Nauczanie w sposób, w jakim uczy się uczeń
Teoria inteligencji wielorakiej zmusza do przemyślenia sposobu w jaki nauczyciele powinni
podchodzić do przedmiotów i tematów, których uczą.
Jeśli dzieci nie są w stanie uczyć się w sposób, w jaki są nauczane, wtedy nauczyciel
powinien uczyć je we właściwy dla tych dzieci sposób.
Kierowani zróżnicowanymi profilami intelektualnymi uczniów w danej klasie, nauczyciele
muszą zrezygnować z jednego stylu nauczania dla wszystkich uczniów, na rzecz bardziej
dopasowanego do indywidualnych potrzeb uczniów podejścia  wykorzystującego teorie
inteligencji wielorakich.
W swojej książce Gardner zidentyfikował  dostępność nowych i elastycznych technologii
jako  jeden z faktów, który sprawi, że indywidualnie skonfigurowana edukacja stanie się z
czasem rzeczywistością
Kiedy już rodzice nauczą się, że jest kilka metod nauczania większości przedmiotów i
tematów, zamożne rodziny nabędą materiały do użytku domowego. Oczywiście nacisk
będzie też kładziony na szkoły, żeby posiadały  Osiem sposobów nauczania teorii
Pitagorasa albo  Osiem metod nauki filozofii Platona . Nie będzie możliwe, aby nauczyciel
powiedział  nauczyłem ich dobrze, ale on/ona nie potrafili posiąść tej wiedzy. Zamiast tego
wszyscy biorący czynny udział w nauczaniu będą umotywowani, aby znalez
ć najlepszą i
dobrze funkcjonującą metodę nauczania dla danego ucznia mającego nauczyć się
konkretnego zagadnienia, a stworzona metoda nauczania posłuży jako podstawa tworzenia
następnych metod w przyszłości.
Pomimo że Gardner pisze, że o indywidualnie skonfigurowanej edukacji jako sprawie
przyszłości, część nauczycieli stosuje już obecnie teorie inteligencji wielorakiej we własnych
klasach.
Teoria inteligencji wielorakiej nie wskazuje jedynego słusznego podejścia w
nauczaniu. Sam Gardner jest ostrożny we wskazywaniu co jego zdaniem jest lepsze.
19
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Gardner wyraz
nie mówi, że  to nauczyciele są tymi osobami, które mają podejmować
najważniejsze decyzje w tym procesie nauczania i decydować o tym w jakim stopniu można
zastosować teorie inteligencji wielorakich we własnych praktykach nauczania .
Koncepcja inteligencji wielorakich zrodziła się jako teoria psychologiczna koncentrująca się
na  indywidualnych różnicach w sile i sposobie prezentacji . Gardner twierdzi, że nie ma
bezpośredniego połączenia pomiędzy teorią naukową i zestawem edukacyjnych posunięć.
W przypadku, gdy nauczyciel decyduje się na wdrożenie teorii o inteligencji wielorakiej w
codziennych zajęciach klasowych, musi taki etap rozpocząć określeniem jakie typy
inteligencji posiadają uczniowie, których będzie uczył.
Od standardowych testów inteligencji do profili inteligencji
Gardner twierdzi, że większość ludzi, kiedy słyszy o teorii wielorakich inteligencji,
instynktownie zadaje pytanie: jak tak nienamacalne inteligencje jak  cieleśnie- kinestetyczna
oraz  interpersonalna można zmierzyć i zweryfikować.
Jednakże mierzenie nie jest dobrym określeniem czynności jaką wykonują nauczyciele w
celu określenia inteligencji wielorakiej poszczególnych uczniów. (mowa tu o tradycyjnym
sposobie w jaki nauczyciele określają inteligencje uczniów).
Jak mierzyć - jak efektywnie uczeń uczy się nowej piosenki albo jak efektywnie uczeń
wyraża swoje zdanie w grupie. Jako że standardowe testy mające na celu uzyskanie
wyników oraz rezultatów porównawczych na dużej populacji uczniów nie nadają się do
pomiarów wielu z tych inteligencji, do ich pomiaru należy zastosować bardziej ekspansywne i
wielopłaszczyznowe podejście.
 Metody podejścia, które uważamy za najskuteczniejsze  mówi Gardner   powinny
docelowo szukać najlepszych metod i umiejętności w rozwiązywaniu problemów lub w
dopasowywaniu produktu do poszczególnych ludzi w ramach całego zakresu materiałów .
Metody podejścia, o których pisze Gardner są zależne od kontekstu, w jakim występują. Tak
jak w procesie nauczania należy wziąć pod uwagę mnogość sposobów, w jakie dzieci się
uczą, tak więc należy poczynić założenia bazujące na zróżnicowaniu poszczególnych
uczniów:
 Zamiast doprowadzać uczniów do z gotowych założeń, jak zrobiliby to psychometrycy
(często dla zrozumiałych celów), dopasujmy te założenia do potrzeb dzieci .
Gardner i jego współpracownicy przedstawili uczniom gotowe założenia tworząc  bogate
otoczenie , określanej mianem Spectrum Classroom  czyli klasy-spektrum. W takiej klasie
dzieci mogły by w sposób naturalny używać dowolnej liczby swoich inteligencji i
przedstawiać obserwatorom, jak to określa Gardner  obfitość i wysokie zaawansowanie ich
interakcji oraz  ich zakresu posiadanych inteligencji . Część materiałów zawiera elementy
środowiska naturalnego, gry planszowe, przedmioty plastyczne, instrumenty muzyczne,
ćwiczenia fizyczne, taniec oraz budowanie .
Kiedy dziecko unika pewnych czynności lub materiałów, Gardner i jego
współpracownicy przedstawili techniki pomostowe.
Dla przykładu  jeśli dziecko nie chciało opowiedzieć historyjki związanej z oglądanym
rysunkiem, wtedy otrzymywało od nas przedmioty umożliwiające zbudowanie dioramy.
Diorama miała służyć jako pomost  dzięki niej dziecko mogło opowiedzieć nam, co się
działo z ludz
mi i zwierzętami w dioramie.
20
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Tak samo jak klasy - spektrum, tak i muzea dla dzieci mogą służyć jako otoczenia
bogate w kontekst, w których dzieci mogą uaktywnić różne inteligencje poprzez
interakcje z różnymi przedmiotami.
Obserwując dzieci w takim otoczeniu, według Gardnera, można uzyskać surowy obraz
posiadanych przez te dzieci inteligencji, w danym momencie ich życia. Gardner używa tego
samego rozumowania, aby ocenić profile inteligencji u ludzi dorosłych.
Dobry moment na pomiar posiadanych przez danÄ… osobÄ™ inteligencji
następuje, gdy ta osoba jest przeniesiona w nowe otoczenie. Gdybym
został wysłany do trzech regionów Australii  interior, rejon Wielkiej Rafy
czy miasto na wybrzeżu. I gdyby poddać obserwacji moje poczynania,
można by wyciągnąć wiele wniosków odnośnie moich inteligencji  tak
samo, jak wiele wniosków dotyczących reprezentowanych przeze mnie
głupoty wielorakiej.
Wydobywanie Inteligencji w klasie
Zgodnie z teorią Gardnera, nauczyciele mogą  wydobyć inteligencje poszczególnych
uczniów w klasie - pokój spektrum czy muzeum dla dzieci, pomimo, że są idealnym
miejscem, aby tego dokonać wcale nie są nieodzowne:
 Powinno być możliwe uzyskanie w miarę dokładnego obrazu intelektualnego profilu danej
osoby  bez względu na to czy ma 3 lata czy też 13  na przestrzeni miesiąca czasu,
podczas gdy obserwowany uczeń znajduje się w normalnej klasie i zajmuje się zwykłymi
czynnościami.
Dzienny czas obserwacji może się wahać w zakresie od 5 do 10 godzin.
Pośród wielu nauczycieli, którzy napisali książki na temat wdrażania teorii inteligencji
wielorakich Gardnera, znalazł się David Lazear. W 1990 roku wydał on książkę  Siedem
sposobów zdobywania wiedzy: Nauczanie teorii Inteligencji Wielorakich , w której opisuje
profile indywidualne jako określanie silnych i słabych stron ucznia, poprzez co można dać
nauczycielom konkretne wskazówki.
 Taki indywidualny profil wskaże metody najpełniejszego wykorzystania potencjału
posiadanych przez danego ucznia inteligencji. W poczÄ…tkowych latach nauki taki profil
pomógłby określić sposoby rozwoju pełnego spektrum inteligencji w sposób jak najbardziej
kompletny.
Anne Bruetsch, autorka książki z 1995 roku  Plan lekcji z wykorzystaniem Inteligencji
Wielorakich , ostrzega przed wykorzystywaniem inteligencji w nieprecyzyjny sposób. Zamiast
tego zachęca nauczycieli, aby zapoznali się z silnymi oraz słabymi stronami każdego z
uczniów.
Nie ma dla mnie zbyt dużego znaczenia wiedza o tym jak silna lub słaba jest dana osoba w
przypadku poszczególnych inteligencji. Dla mnie jako nauczyciela, najważniejsza jest
świadomość ekstremów. Mogę użyć takiej informacji w celu zaplanowania zajęć w oparciu o
świadomość posiadanych przez moich uczniów umiejętności (silnych i słabych stron każdego
z uczniów) i bazując na tej wiedzy łączyć uczniów w pary lub grupy .
21
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Bruetsch w dalszej części tłumaczy jak świadomość posiadanych przez jej studentów
umiejętności pozwala na rozwój poszczególnych inteligencji u poszczególnych uczniów.
Czasami, kiedy chciałabym połączyć uczniów o różnych umiejętnościach oraz słabych
stronach tak, aby dzięki współpracy ucznia ze słabiej rozwiniętą daną inteligencją, uczniowie
uczyli się nawzajem od siebie. Należy pamiętać, że posiadane inteligencje nie są statyczne .
Jak można wykorzystać obecny profil posiadanych przez ucznia inteligencji, lub jak sugeruje
Bruetsch, w jaki sposób nauczyciele mogą zdobyć świadomość słabych i mocnych stron
uczniów?
Lazear kładzie nacisk na znaczenie zastosowania materiałów szkoleniowych dopasowanych
do poszczególnych inteligencji, ma to znaczenie przy założeniach prezentowanych w
systemie symboli albo języku używanym przez daną inteligencję, która jest testowana. Na
przykład, Lazear tłumaczy, że żaden nawet najbardziej dokładny opis słowny czynności
fizycznej nie może posłużyć do dokładnego przetestowania inteligencji cielesno
kinestetycznej. Język albo system symboli systemu cielesno kinestetycznego - jak pisze
autor  jest w samym sobie fizycznym ruchem i trzeba go poprzez taką czynność testować
(np. taniec)
Lazear sugeruje, aby nauczyciele używali gier i zagadek/łamigłowek (takich jak np. kostka
rubika, zagadki, albo zabawy wymagające wysiłku ruchowego), ale w formie języka
dopasowanego do inteligencji posiadanych przez dzieci w ich klasie, co pozwoli dotrzeć do
poszczególnych uczniów przez jego profil kognitywny.
Inteligencja wieloraka w klasie
Jakikolwiek artykuł dotyczący inteligencji wielorakich byłby niekompletny bez wzmianki o
niebezpieczeństwach związanych z przypisywaniem ludziom pewnych cech, co może
przyczynić się do upadku całego systemu.
Gardner przestrzega przed tworzeniem baterii krótkich testów mających na celu
pomiar inteligencji. W takich testach jak twierdzi Gardner  zainteresowania są często
mylone z umiejętnościami.
Gardner zwraca też uwagę na potencjalne zyski jak i niebezpieczeństwa identyfikacji
obecnego profilu inteligencji danej osoby. Pomimo że świadomość silnych i słabych stron
może być pomocna i dawać możliwość wprowadzenia ludzi w stan osobistej refleksji, co
może być bardzo produktywne. Takie działania dają przyzwolenie ludziom na wyznaczanie
sobie i innym ograniczeń  zarówno podświadomie jak i świadomie.
W nawiÄ…zaniu do inteligencji wielorakich, proces znakowania jest wÄ…tpliwie zwodniczy w
sensie, że implikuje on, że profil inteligencji danej osoby jest stały i statyczny, a także jak ujął
to Gardner  dokładnie wiemy jak docierać do poszczególnych inteligencji . Jednakże
inteligencje są niestałe, ulegają zmianom związanym z naszymi doświadczeniami życiowymi.
Nasze inteligencje są na tyle skomplikowane, że nie da się ich w pełni przeanalizować
używając ołówka i kartki,  fotografia danej osoby też nie jest wystarczająco
reprezentatywna, jeśli mamy zamiar analizować daną osobę i jej dotychczasowe życie.
Gardner kładzie nacisk na wagę przeprowadzania obserwacji dzieci w otoczeniu
wielopłaszczyznowym (takim jak klasy  spektrum, muzea dla dzieci itp.).
22
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
 Jeśli poproszono by mnie, abym ocenił inteligencje posiadane przez daną osobę  nie
byłbym w pełni usatysfakcjonowany dopóki bym nie miał możliwości zaobserwowania jak
taka osoba rozwiązuje problemy w różnych otoczeniach ... nawet wtedy nie mógłbym
zagwarantować, że stworzony przeze mnie profil byłby aktualny za rok czy za 2 lata.
Próba oznakowania inteligencji fałszywie zakłada, że my wiemy bez cienia wątpliwości, które
inteligencje są w danym momencie zaangażowane, ale po dziś dzień nie jesteśmy w stanie
tego potwierdzić ze stuprocentową pewnością.  Dopóki nie uda nam się wyszczególnić, które
zwoje nerwowe są odpowiedzialne za działania poszczególnych inteligencji, do tego czasu
nie możemy ze stuprocentową pewnością powiedzieć, które inteligencje zostają
zaangażowane w konkretnym przypadku .
Istotnym problemem dla nauczycieli jest, pomijajÄ…c wiele aplikacji teorii inteligencji
wielorakich, czy ta teoria może być zmobilizowana do celów wywołania konkretnych
konsekwencji w edukacji. Świadomość posiadanych przez ucznia kognitywnych słabych i
mocnych stron wraz ze zrozumieniem wielu sposobów, w jakie można zaprezentować świat
na bazujÄ…c na teorii inteligencji wielorakich Gardnera jest kluczowa na poczÄ…tkowym
etapie.....
23
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
& to jedyny w Polsce kompleksowy program
dla uczniów, pomagający w rozpoznaniu własnego stylu uczenia się oraz
dopasowaniu odpowiednich technik uczenia siÄ™,
aby uczyć się szybko i skutecznie we własnym stylu!
Z uczeniem siÄ™ jest jak z preferencjami kulinarnymi, ubieraniem siÄ™ czy wybieraniem sposobu
spędzenia wolnego czasu  każdy z nas ma swoje osobiste, ulubione menu. Jedne rzeczy
lubimy bardziej, inne mniej, jeszcze innych  nie znosimy.
Z uczeniem jest dokładnie tak samo: każdy ma swoje osobiste menu uczenia się, którego
podstawę tworzy przede wszystkim neurologiczna baza, osobnicza konstrukcja naszych zmysłów
i mózgu.
Poznanie własnego menu uczenia się równa się posiadaniu klucza do sukcesu w uczeniu się!
Oto mini przewodnik po programie:
oc pewności siebie. Krok pierwszy to konieczność mentalnego przygotowania się do uczenia
M się  nabrania pewności siebie,że się uda, że dam radę, że potrafię!
koncentracja na faktach  jak zebrać informacje na wymagany w szkole temat? W tejczęści
poznasz wzrokowe, słuchowe i kinestetyczne (dotykowo-czuciowe) sposoby uczenia się. Wybierz
Icoś w zależności od kanału, w którym lubisz pracować. Wolisz coś oglądać? słuchać? czytać na
głos? czy budować lub ruszać się? Jesteś wzrokowcem, słuchowcem czy kinestetykiem? Dla każdego
typu istniejÄ…skuteczne technikiuczenia siÄ™! Poznaj je i ucz siÄ™ efektywnie zgodnie ze swoim
systemem odbierania świata!
tart  czas działania! Najpierw zrób test i zdiagnozuj własny profilinteligencji! Zdziwiony?!
Tak! każdy
S z nas ma własny profilinteligencji, w czym jestbardzo dobry, w czym  nieco mniej&
Å› Å›
Każdy profilinteligencjijestdobry! Naucz si uczyć we własnym stylu,poznawaj te inne style  im
ę ż
więcej,tym lepiej!
eraz pamięć. Tu poznasz najważniejsze technikizapamiętywania. Po co się męczyć i
 wkuwać  na wszystko jestsposób  zapamiętujsłowa, liczby,wydarzenia korzystając z
Tmetod, które działają od tysięcy lat.Poznasz też zasady planowania i zasady organizacji
powtórek  bo bez tego ani rusz&
zecz w tym, żeby udowodnić. Sprawdz
swoją wiedzę, oceń sam pracę domową,
zanim ją oddasz nauczycielowi.Naucz się budować  bank pytań ,a w ogóle może najlepiej
R zostań mistrzem egzaminów! Dla Ciebie - do wyboru, dziesiątkipomocnych podpowiedzi,jak
przygotować się do egzaminów i jak je zdawać. Poznasz też sprawdzone technikiuczenia się
ortografii.
astanów się!  jak się uczysz?! Czy Twoje metody uczenia są skuteczne? Wiesz,
pamiętasz, jesteś pewny siebie i zadowolony? Może warto coś zmienić, aby osiągać jeszcze
Z lepsze rezultaty?
WiÄ™cej Ä…ð w w w.mi strz.edu.pl
24
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Dobra zabawa 
fundamentem wielostronnego
rozwoju dziecka!
Z prawdziwą przyjemnością przedstawiamy nowoczesny
program edukacyjny dla dzieci w wieku od 0 do 6 lat 
Zabawy FundaMentalne.
Program ten odpowiada na pytanie:
Jak tworzyć wielostronnie stymulujące środowisko
edukacyjne dla dzieci?
" Zabawy FundaMentalne sÄ… opracowane zgodnie z
potrzebami dzieci w danym okresie rozwojowym i
zgodnie z nowoczesnÄ… wiedzÄ… o rozwoju dziecka.
" W konstrukcji scenariuszy zabaw wykorzystano
najbardziej dynamiczne i efektywne formaty wspierania rozwoju i przyspieszonego
uczenia siÄ™.
" Program zabaw jest tak zaplanowany, aby dostarczać dziecku wszechstronnej
stymulacji zmysłów (smaku, węchu, słuchu, wzroku, dotyku i równowagi) oraz by
dziecko rozwijało się wielostronnie pod względem aktywizacji różnych rodzajów
inteligencji  zgodnie z teoriÄ… Wielorakich Inteligencji autorstwa Howarda Gardnera.
" Są to zabawy, które rozwijają językowo, rozwijają logiczne myślenie i myślenie
matematyczne, wyobraz
nię przestrzenną, muzykalność i słuchanie, koordynację ruchową
i zręczność manualną, umiejętności społeczne, a także kreatywność i poczucie własnej
wartości.
" Wiele zabaw  wykorzystujÄ…c naturalne predyspozycje dzieci, stanowi wprowadzenie do
nauki liczenia, czytania, pisania i koordynacji oko-ręka, czyli umiejętności, które
przydadzą się z całą pewnością dziecku w dalszej edukacji, a które można (i trzeba)
stymulować od najwcześniejszych lat życia dziecka.
Każda zabawa jest opisana jak na karcie poniżej:
Tytuł zabawy, określenie wieku dziecka, opis zabawy, pogłębienie informacji jak ta zabawa
wpływa na umiejętności uczenia się. Na dole karty zawsze jest informacja której sfery
rozwoju zabawa ta dotyczy (na tej karcie jest zabawa dotycząca rozwijania zmysłu słuchu),
wskazówki co można dodatkowo robić i & jeszcze jedno, czyli rada na zakończenie.
Także praktycznie w całym zestawie jest dużo więcej niż 400 zabaw!
25
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Dlaczego polecamy Zabawy fundaMentalne?
Cel zabaw i składowe klocki, z których jest zbudowany program, najlepiej ilustruje
poniższa piramida.
Celem jest szczęście dziecka, a rozwój oparty jest na wartościach takich jak: szacunek dla
innych, miłość i życzliwość oraz odwaga i szczerość. Ufność, współpraca i przyjaz
Å„ oraz
wytrwałość i optymizm to cechy charakteru, które w szczególny sposób są podkreślane i
budowane. Niżej opisane są umiejętności i fundamenty rozwoju.
26
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Program stanowi znakomity przewodnik dla rodziców i dziecka, który prowadzi ich od jednej
do następnej przygody, służącej odkrywaniu świata, lepszej komunikacji językowej i
emocjonalnej, społecznej, nabywaniu coraz to nowych kompetencji, rozwijania wszystkich
zmysłów, wszystkich rodzajów inteligencji i kształtowaniu aktywnej, twórczej postawy wobec
siebie i otoczenia.
prof. Marta Bogdanowicz, psycholog dziecięcy
27
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Przykład Karty z zabawą  Coś w ten deseń 1 &
& to pierwsza z serii książeczek rozwijających
wszechstronnie zdolności językowe dziecka. Zabawy
zostały tak dobrane, aby dziecko rozwijało słownictwo,
uczyło się myśleć logicznie i rozumieć sens wypowiedzi
innych osób. Umiejętność prezentacji swojej wiedzy jest
kluczowa dla osiągnięcia przez dziecko sukcesu w
szkole. Umiejętności i możliwości językowe dziecka mają decydujący wpływ na jego karierę
szkolnÄ….
Czego dziecko może nauczyć się w czasie zabaw z tej książeczki?
Oto lista:
" dzielenie na kategorie
" myślenie logicznego
" nazwy przedmiotów codziennego użytku
" nazwy wykonywanych czynności
" orientacja przestrzenna ciała
" opisywanie różnych cech przedmiotów
" osobiste zaangażowanie
" rozpoznawanie przedmiotów na obrazku
" rozróżnianie kolorów
" układania puzzli
" współpraca
" słuchanie poleceń i wykonywanie zadań zgodnie z nimi
Jak się bawić z wykorzystaniem Zabaw fundaMentalnych?
1. wybierz zestaw Zabaw fundaMentalnych 1 lub 2  odpowiedni do wieku dzieci
2. przeczytaj tekst w podręczniku  Zabawa jest nauką , który pasuje do wieku dzieci
oraz rozdział  zasady wykonywania ćwiczeń
3. zapoznaj się z zabawami, które są opracowane dla wybranego wieku dziecka
4. wybierz odpowiednią grupę zabaw dostosowaną do edukacyjnego planu działania
5. wykorzystaj scenariusz zabawy wprost lub jako inspiracjÄ™
28
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
O autorach programu i zawartości
Ten znakomity zestaw 400 zabaw opracowali Colin Rose i Gordon Dryden
Colin Rose jest założycielem i prezesem angielskiej firmy  Accelerated Learning Systems .
Jest członkiem organizacji rządowych i zarządu Stowarzyszenia Naukowego pod patronatem
rządu brytyjskiego  Kampania na rzecz uczenia się (Campaign for Learning)..Współtworzył
narodową sieć ośrodków zajmujących się edukacją rodziców. Jest również członkiem Autor
wielu książek, które stały się światowymi bestsellerami, jak również programu  Champs dla
uczniów w wieku 10-16 lat; w Wielkiej Brytanii program używany jest w ponad 45% szkół.
Gordon Dryden jest światowej sławy pisarzem i badaczem istoty nauczania we wczesnym
dzieciństwie, a także producentem telewizyjnym i dziennikarzem. Jest też współautorem
książki  Rewolucja w uczeniu , która stała się bestsellerem na świecie.
Opis szczegółowy pakietu Zabawy fundaMentalne
Pierwsza część programu skierowana do opiekunów dzieci w wieku od urodzenia do 2
lat.
Zestaw zawiera:
" Podręcznik dla rodziców
" Karty z zabawami - 95 scenariuszy
" Karty do stymulacji wzroku (na płycie CD-ROM)
" Karty do nauki czytania (na płycie CD-ROM)
Druga część programu przeznaczona jest dla opiekunów dzieci w wieku od 2 do 6 lat.
Zestaw zawiera:
" Podręcznik dla rodziców
" Karty z zabawami  289 scenariuszy zabaw
" Gry i karty słowne do nauki czytania (na płycie CD-ROM)
" Gry i karty matematyczne do nauki liczenia (na płycie CD-ROM)
" Szablony do nauki pisania (na płycie CD-ROM)
GorÄ…co polecamy!
więcej www.zabawyfundamentalne.pl
29
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Zapraszamy także do zapoznania się z bezpłatnym magazynem internetowym  Wielka
Zabawa , w którym znajdziecie Państwo wiele informacji na temat nowoczesnej edukacji
małego dziecka, inspiracje dla zabaw, które rozwijają wielostronnie potencjał dziecka, jego
zdolności i talenty oraz pomagają w wychowaniu szczęśliwego dziecka.
www.transferlearning.pl
www.zabawyfundamentalne.pl
30
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Siedem warunków mistrzowskiego
uczenia siÄ™
Marek Szurawski
Tak zwane  przełomy w różnych dziedzinach nauki i techniki, wyznaczające kamienie
milowe w rozwoju cywilizacji to bardzo często powrót do idei znanych, ale
zapomnianych lub odkrywanych na nowo, tyle, że wzbogaconych o doświadczenia i
wiedzę czasów współczesnych. Tak jest w przypadku sztuki skutecznego uczenia się i
zapamiętywania, której podwaliny położyli starożytni Grecy i które stały się podstawą
współczesnego systemu, zwanego Accelarated Learning.
Co odkryli współcześni Arystotelesa, Platona, Simonidesa Ajschylosa, i oni sami? Drogą
genialnej intuicji, przy okazji? Że o sprawnym, szybkim uczeniu się decydują przede
wszystkim bujna, nieskrępowana wyobraz
nia i siła niebanalnych skojarzeń. Wiedza czyli
pamięć, w połączeniu z energią wyobraz
ni rodzą również nasz potencjał twórczy. Grecka
bogini pamięci - Mnemozyna, Zeus i 9 Muz - ich potomstwo - tak naprawdę zamieszkali w
synergicznie współpracującej lewej i prawej półkuli ludzkiego mózgu. I w tym względzie do
dzisiaj właściwie nic się nie zmieniło, z wyjątkiem, być może, szczegółów technicznych i
metodycznych, no i rzeczy najważniejszej: żeśmy skutecznie naukę Greków zapomnieli,
odchodząc w stronę nagminnego wykorzystywania pamięci mechanicznej - żmudnego
powtarzania i zwykłego kucia....
Najwyższy czas na  przełomową powtórkę.
Siedem warunków mistrzowskiego uczenia się
I. Wykorzystuj pełnię danego Ci potencjału. Ucz się  całym sobą , włączając w proces
zdobywania wiedzy cały potencjał intelektualny, swoją cielesność, psychikę, nawet siły
duchowe. W kontekście pracy samego mózgu najistotniejsza staje się synergiczna
współpraca lewej i prawej półkuli. Niestety prawa, odpowiedzialna za holistyczne widzenie
świata, artystyczne uzdolnienia, świat naszej wyobraz
ni, emocji i twórczych skojarzeń
pozostaje nieczynna, bo system ciągle rozwija półkulę lewą, werbalną, ścisłą i analityczną.
Przede wszystkim ćwicz wyobraz
nię i siłę skojarzeń. Ćwiczenie: wymyśl sześć niemożliwych
do zrealizowania rzeczy, podaj możliwie najwięcej zastosowań dla pinezki, określ jakiś
problem, najlepiej życiowej wagi i zapisz w ciągu kilku minut min. 20 pomysłów na jego
rozwiązanie (uwaga: nie może być mniej).,
II. Stosuj własne strategie uczenia się. Dzisiejsza wiedza potwierdza, ze każdy z nas
jest indywidualną, niepowtarzalna kombinacja genów, co nie zdarzyło się nigdy i nigdy nie
zdarzy się w przyszłości. Jesteśmy  jednorazowi i unikalni. Budzi to uzasadnione
podejrzenie, ze każdy ma swój własny, niepowtarzalny sposób najskuteczniejszego uczenia
się, i trzeba to odkryć jak najszybciej, aby uczyć się zgodnie z predyspozycjami własnego
mózgu, a nie  pod prąd . Zadanie: w oparciu o dostępną literaturę lub stosowne konsultacje
rozpoznaj swój główny kanał sensoryczny (czy jesteś wzrokowcem, słuchowcem,
dotykowcem, a może kinestetykiem) i ustal własną  półkulowość (przewagę lewej albo
31
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
prawej półkuli lub pracę synergiczną), określ rodzaje pobudzonej inteligencji, własny,
przyrodzony styl myślenia (którego nie zmieniasz do końca życia? - sprawdzić), walory
osobowościowe i charakterologiczne i własne biorytmy. I przełóż to na swój
najskuteczniejszy, indywidualny styl uczenia siÄ™.*
III. Poznaj i stosuj nowoczesne techniki pracy umysłowej. Znane dzisiaj
 narzędzia niezwykle efektywnej pracy z informacją to szybkie czytanie, techniki
pamięciowe, notowanie przy pomocy Map Myśli i wykorzystywanie zasad Accelarated
Learning. Przyszłość to również uczenie się intuicyjne i  równoległe . Zadanie: sięgnij do
dostępnej literatury i poznaj podstawy trzech głównych metod pamięciowych, A
ańcuchowej
metody skojarzeń, Zakładkowej metody zapamiętywania i Techniki Słów Zastępczych.
Przełóż je na praktyczne opanowywanie wszelkich zadań pamięciowych z programu
szkolnego.
IV. Ucz się w stanie relaksu. Ściślej w Optymalnym Stanie Uczenia się (ang. Optimal
Learning State), w którym uspokojony umysł najszybciej i najskuteczniej przyswaja nowe
informacje, czemu sprzyja również maksymalne rozluz
nienie ciała. Ćwiczenie: najszybszy
sposób na zmniejszenie stresu  opuść ramiona, zrób głęboki wydech i uśmiechnij się,
nawet jeśli sytuacja temu nie sprzyja. Metoda dłuższa: zamknij oczy i skupiaj uwagę na
poszczególnych partiach ciała,  mentalnie je rozluz
niajÄ…c. Po czym przez kilkadziesiÄ…t
sekund posłuchaj stale pogłębiającego się własnego oddechu. Wejdz
w wyobraz
ni do
miejsca ulubionego wypoczynku, i zobacz i poczuj możliwie szczegółowo radość z
oczekiwanych efektów uczenia się.
Przypomnienie
Stan OLS, bliski stanowi alfa albo  czujnej relaksacji ( relaxed  concentrationa jest
specyficznym stanem rozluz
nienia ciała i uspokojenia umysłu, charakteryzującym się niższą
niż w stanie czuwania (stan beta) częstotliwością fal mózgowych (7  12 Hz) i wzmożoną
podatnością umysłu do absorbowania nowych informacji. W tym stanie mózg myśli lepiej i
bardziej twórczo, sięga śmielej do pokładów podświadomości i jest bardziej podatny na
wszelkie autosugestie. Każdy doświadcza podobnych stanów przynajmniej dwa razy
dziennie: tuż przed zaśnięciem i tuż po obudzeniu. Sposób osiągania stanu OLS to właściwa
pozycja ciała (bardzo dobry jest  szczęśliwy dorożkarz (patrz Marek Szurawski. Pamięć.
Trening interaktywny), koncentracja na oddechu (uspokojenie umysłu) i rozluz
nienie
kolejnych partii ciała, przez samo skupienie uwagi, pracę wyobraz
ni i autosugestiÄ™.
Dodatkową pomocą jest wizualizacja podobnego stanu z przeszłości i wykorzystanie
 kotwic .
V. Zadbaj o środowisko sprzyjające pracy mózgu. Zewnętrzne i wewnętrzne.
Pamiętaj: środowisko ma inspirować i odprężać.
Generalnie: tworzysz otoczenie, które przyspiesza uczenie się, i eliminujesz lub ograniczasz
bariery
To szalenie ważne, co widzisz, słyszysz, czego dotykasz, jakie czujesz zapachy w miejscu,
w którym się uczysz.. Równie ważna jest wysoka samoocena i wiara we własne siły, dająca
poczucie pewności siebie. Pracuj nad tym. Brak tych przymiotów to główny powód
niepowodzeń szkolnych i życiowych. I przegranej walki ze stresem Ćwiczenie: przypomnij
sobie, co sobie mówisz w momencie niepowodzeń. Jeśli sam się  dołujesz , następnym
razem zmień wewnętrzny monolog na pozytywny i wspierający. Rób chociażby tylko to, na
początek. Nie urodziłeś się, by przegrywać.
32
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
VI. Miej odpowiednie zasoby energii psychofizycznej. Stale dbaj o kondycjÄ™:
zdrowie daje ci odpowiednia dieta, właściwy wypoczynek, ruch i ćwiczenia fizyczne
(pamiętaj: ruch to najlepszy sposób na pobudzenie i poprawę koncentracji). Naucz się
zarządzać czasem i możliwie najszybciej rozpoznaj misję/wizję własnego życia. Zadbaj też o
kształtowanie właściwych walorów osobowości i cech charakteru. Zadanie: ustal jakie w
Twoim życiu sprawy są ważne, chociaż nie pilne i im poświęcaj najwięcej czasu i uwagi. Zrób
test  nagrobka : zapisz, co chciałbyś, aby było napisane na Twoim grobie. Zrób test
 encyklopedii : zapisz przynajmnij na pół strony notkę o sobie w encyklopedii. Zacznij od
imienia i nazwiska i roku urodzin. Przypomnij sobie co naprawdę lubisz robić. Czy wiesz już
do czego jesteś powołany i co możesz robić najlepiej na świecie? Co Ci w tym przeszkadza?
VII. Wypocznij. Znajdz
czas na regenerację sił i na to, aby cieszyć się osiągnięciami. I
zaplanować następne sukcesy.
Naucz się radości życia. I osiągania wewnętrznego spokoju  tego najważniejszego, czyli
 świętego . To sprawa tylko jednego nawyku  żebyś przy każdej nadarzającej się okazji
stosował zasadę:  Zatrzymaj się, rozejrzyj i posłuchaj. A na końcu pomyśl . I wbij sobie w
głowę  10 kroków prowadzących do pełni życia - przemyśl je, przefiltruj przez własne
doświadczenie i mądrość, poszerz, uzupełnij i uczyń z nich praktykę codzienności.
Otrzymasz ten materiał pisząc po prostu pod [e-mail]
Zatrzymaj się, rozejrzy i posłuchaj. Teraz. Posiedz
sam w ciszy, milczeniu i ciemności przez
2 godziny. Pojedz
pociągiem w daleka trasę bez żadnej książki, gazety ani notatek. Połóż się
pod ulubioną sosną i popatrz na chmury. I załóż prywatny, chociaż z przyjaciółmi Klub
Miłośników Hamaka, Fotela Bujanego i Mydlanych Baniek. Ułóż statut i nastaw się na
praktykÄ™. Od dziÅ›
Zapraszam bardzo na strony www.homo21.com.pl i na platformÄ™ internetowÄ… dla
czytelników książek  Pamięć. Trening interaktywny i  Pamięć i intelekt. Trening
mistrzowski (Wydawnictwo Aha!, A
ódz
2004 i 2008).
prezentacja dla nauczycieli Jak uczyć uczniów?
http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=621&Itemid=1
33
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
Recenzja książki
 Inteligencje wielorakie.
Nowe horyzonty w teorii i praktyce
Wydawnictwo Laurum
W i e l e k o n ceptó w n a te m a t ro zw o j u cz ł o w i e k a ( w t y m 
p ed a go g i cz n y ch ) po w i n n o o dej ś ć da w n o do la m u s a , by u w o ln ić
m i e j s ce na n o w e my ś l e n i e o czł o w i e k u i j e g o sy t u a c j i o ra z
p ers pek ty w a ch edu k a cy j n o - e gzy s t e n cj a ln y ch . D o t a k i c h n o w y c h
w i e l k i c h k o n c e p t ó w n a leż y bez w ą tpien ia te o ria W ie lo ra k ich
In telig en cj i G a rdn e r a . J e j z r o zu m ie n ie u w a ln ia w y o b r a z
n iÄ™
p ed a go g i cz n ą , co w pra k ty ce m o że s ię prze ł o ży ć n a j a k o ś cio w ą
z m i a n ę e g z y s t e n c j a ln ą ba rdzo w ie lu lu dzi, a zw ł a s zcza u czn ió w
p o d d a w a n y c h z a b i e go m e du k a cy j n y m .
Zro z u m i e n ie teo rii WI i w pro w a dz e n ie j e j za s a d d o p r z e d s z k o l i i
s zk ó ł m o ż e w r ę c z z a o w o co w a ć  prze w ro t e m  n a m ia rę
k o p e rn ik a ń s k iego ! Przew ró t ten by ł by po n a dto  co ce n n e , z m ia n ą
n isk o b u d ż e t o w ą , b o w ie m g ł ó w n ie ch o d z i o zm ia n ę n a po zio m ie
m e n ta ln y m : na p o z i o m ie r o z u m ie Å„ i st ra t e gi i d zia Å‚ a n ia .
G a r dn er do ś ć o d w a ż n i e p o d w a ż y ł ( os o b y z n a j ą c e ś r o d o w i s k a
n a uk o w e za p e w n e ro z u m i e j ą delik a t n o ś ć tego o k re ś le n ia )
tra dy cy j n y s po s ó b r o zu m ie n ia in t e lig e n cj i , k t ó r y j es t u p r a w i a n y o d
p o n a d s t u la t . Z a p r o p o n o w a ł po s zerze n ie s pe ct r u m r o d za j ó w
in teligen cj i i w do da tk u o w o s pect ru m n a ł o ży ł n a r ze czy w is t o ś ć ,
p o k a z u j ą c, że j e go t e o r ia d zia ł a w p r a k t y c e ! J e s t na m a c a l n a , j es t
w y g o d n y m n a rzę d z ie m d i a g n o s t y cz n y m , j es t t o t e ż n a r z ę d z i e
k rea ty w n e.
 O d k ry cie G a rdn era ma o gro m n e zn a cze n ie dla p r a k t y k i
e du k a cy j n e j , pra k t y k i t e r a p e u t y c z n e j , w s p i e r a n i a cz Å‚ o w i e k a w
ro z w o j u , n ie t y lk o zdo ln o ś ci i t a le n t ó w ( c h o ć w ty m p r zy pa d k u j e s t
to su p e r u ż y t e czn e) . K o ns ek w e n cj ą za a k ce pt o w a n ia t e o rii W I m us i
b y ć z m i a n a k on s tru k cj i le k cj i , o c e n i a n i a , s t ru k tu ry po drę c zn ik ó w ,
z a d a Å„ t e s to w y c h , egza m in a cy j n y ch , t a k a b y z o s t a Å‚ y u w z g lÄ™ d n i o n e
w i e l o r a k i e i n telig en cj e , w ie lo ra k i e ście żk i do ch o dzen ia do w i e d z y i
um i e j ętn o ś ci, w ielo ra k ie s pos o by ro zw ią zy w a n ia pro bl em ó w , c z y l i
ca ł a w i e l o r a k a ga m a ró ż n i c m ię d z y lu d z k i c h .
P rzy p o m i n a m s o b i e j a k k ie dy Å› przeds ta w ia Å‚ a m teo riÄ™ Wielo ra k iej
In telig en cj i u czn io m w g im n a z j u m . P o s p o t k a n i u j e d e n z u c z n i ó w
p o d s z e d ł d o m n ie i po w ie dz ia ł : ca ł e ży cie my ś la ł e m , ze j es t e m
n iein t e li ge n t n y , cz y t o pra w da co p a n i m ó w ił a ? Mo im z d a n ie m
34
 Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)
w y ra z i ł ty m py ta n ie m ca ł ą t r a g e d ię d zie c i, k t ó re nie m a j ą
s z cz ę ś cia , a b y m i e ć s z k o l n y p r o f il in t e l i g e n cj i.
N i n i ej s z a k s ią żk a to pa s j o n u j ą ca le k t u r a . P o l e c a m ją w s z ys t k im ,
k tó rz y cz u j ą i ż i c h d z i a ł a n i a w p ł y w a j ą n a l o s y w i e l u lu d z i ( a m o ż e
n a wet św i a t a ) , k tó rzy c z u j ą s ię za to o dp o w i e d z i a l n i .
W s z ys c y m ó w ią o k r y z y s ie t r a d y cy j n e j s zk o ł y . G a r dn ero ws k a t e o ria
W I o twi era s z ero k o d r z w i n a n o w e , k rea ty w n e pe rs pe k t y w y .
Zainteresowanych zakupem książki prosimy o kontakt pod adres
[e-mail]
WWW.laurum.pl
35