KOMPETENCJE NAUCZYCIELI
KOMPETENCJE NAUCZYCIELI
WCZESNEJ EDUKACJI
WCZESNEJ EDUKACJI
Wejście w \
ycie zało\
eń reformy edukacji spowodowało konieczność
Wejście w \
ycie zało\
eń reformy edukacji spowodowało konieczność
przygotowania nauczycieli do pracy w nowym systemie.
przygotowania nauczycieli do pracy w nowym systemie.
Najwa\
niejszym elementem reformy edukacji stała się reforma
Najwa\
niejszym elementem reformy edukacji stała się reforma
programowa, czyli odejście od zasady 3 razy  z (zakuć, zdać,
programowa, czyli odejście od zasady 3 razy  z (zakuć, zdać,
zapomnieć). Zostały opracowane nowe podstawy programowe, w
zapomnieć). Zostały opracowane nowe podstawy programowe, w
których mniej miejsca zajmują encyklopedyczne wiadomości a
których mniej miejsca zajmują encyklopedyczne wiadomości a
większy nacisk kładzie się na rozwijanie logicznego myślenia i
większy nacisk kładzie się na rozwijanie logicznego myślenia i
przydatność wiedzy. Umo\
liwić to ma nowy sposób nauczania. Przez
przydatność wiedzy. Umo\
liwić to ma nowy sposób nauczania. Przez
trzy pierwsze lata nauki obowiązuje kształcenie zintegrowane, tzn.
trzy pierwsze lata nauki obowiązuje kształcenie zintegrowane, tzn.
bez podziału na przedmioty, dopiero póz
niej pojawia się podział na
bez podziału na przedmioty, dopiero póz
niej pojawia się podział na
przedmioty.
przedmioty.
Nowej organizacji zajęć szkolnych towarzyszy zmiana relacji między
Nowej organizacji zajęć szkolnych towarzyszy zmiana relacji między
uczniem a nauczycielem. Nauczyciel dysponujący większą swobodą w
uczniem a nauczycielem. Nauczyciel dysponujący większą swobodą w
prowadzeniu zajęć i mający mniej uczniów w klasie (do 25) będzie
prowadzeniu zajęć i mający mniej uczniów w klasie (do 25) będzie
mógł koncentrować się na interesujących klasę zagadnieniach, a nie
mógł koncentrować się na interesujących klasę zagadnieniach, a nie
jak dotychczas ,,gonić program , Będzie te\
mógł poświęcić ka\
demu
jak dotychczas ,,gonić program , Będzie te\
mógł poświęcić ka\
demu
uczniowi więcej czasu i energii.
uczniowi więcej czasu i energii.
Jakie są konsekwencje tych ogólnych zało\
eń
Jakie są konsekwencje tych ogólnych zało\
eń
dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej?
dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej?
Otó\
autorzy reformy zauwa\
ają, \
e ,,Kształcenie na tym
Otó\
autorzy reformy zauwa\
ają, \
e ,,Kształcenie na tym
etapie jest łagodnym przejściem od wychowania
etapie jest łagodnym przejściem od wychowania
przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie
przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie
szkolnym. Ma ono charakter zintegrowany. Zajęcia edukacyjne
szkolnym. Ma ono charakter zintegrowany. Zajęcia edukacyjne
prowadzi jeden nauczyciel lub nauczyciele według ustalonego
prowadzi jeden nauczyciel lub nauczyciele według ustalonego
przez siebie planu dostosowując czas zajęć i przerw do
przez siebie planu dostosowując czas zajęć i przerw do
aktywności uczniów  .
aktywności uczniów  .
,,Nauczyciel mo\
e wybrać odpowiedni program nauczania
,,Nauczyciel mo\
e wybrać odpowiedni program nauczania
spośród programów wpisanych do wykazu albo opracować
spośród programów wpisanych do wykazu albo opracować
własny program samodzielnie lub z wykorzystaniem
własny program samodzielnie lub z wykorzystaniem
programów nauczania wpisanych do wykazu .
programów nauczania wpisanych do wykazu .
,,W klasach I-III zawsze stosuje się ocenę opisową (...).
,,W klasach I-III zawsze stosuje się ocenę opisową (...).
Stosowanie tej formy oceny wymaga zachowania spójności
Stosowanie tej formy oceny wymaga zachowania spójności
między sposobem oceniania a strategią nauczania, a tak\
e
między sposobem oceniania a strategią nauczania, a tak\
e
wyjaśnienie rodzicom celów i funkcji przyjętej formuły .
wyjaśnienie rodzicom celów i funkcji przyjętej formuły .
,,Dzieci z zaburzeniami zdolności do uczenia się
,,Dzieci z zaburzeniami zdolności do uczenia się
czytania i pisania w przewa\
ającej większości
czytania i pisania w przewa\
ającej większości
uczęszczają do masowych (publicznych) szkół,
uczęszczają do masowych (publicznych) szkół,
gdzie z zasady stawiane są im takie same
gdzie z zasady stawiane są im takie same
wymagania jak pozostałym dzieciom . Problemy te
wymagania jak pozostałym dzieciom . Problemy te
dotyczą 10-15% populacji. Powa\
niejsze przypadki
dotyczą 10-15% populacji. Powa\
niejsze przypadki
dysleksji występują w 2-4% populacji, zaś o
dysleksji występują w 2-4% populacji, zaś o
umiarkowanym nasileniu u około 10%. Oznacza to,
umiarkowanym nasileniu u około 10%. Oznacza to,
\
e w ka\
dej klasie mo\
na spotkać co najmniej
\
e w ka\
dej klasie mo\
na spotkać co najmniej
jedno dziecko ze specyficznymi trudnościami w
jedno dziecko ze specyficznymi trudnościami w
czytaniu i pisaniu.
czytaniu i pisaniu.
Wymienione wy\
ej zało\
enia niosą za sobą konieczność zmian w
Wymienione wy\
ej zało\
enia niosą za sobą konieczność zmian w
funkcjonowaniu nauczycieli, doskonaleniu ich własnych
funkcjonowaniu nauczycieli, doskonaleniu ich własnych
kompetencji, a jednocześnie przystosowanie ich pracy i
kompetencji, a jednocześnie przystosowanie ich pracy i
kształcenia do nowych warunków wynikających z reformy.
kształcenia do nowych warunków wynikających z reformy.
Grupa specjalistów przy MEN
Grupa specjalistów przy MEN
przygotowująca standardy kompetencji
przygotowująca standardy kompetencji
zawodowych wyodrębniła kompetencje:
zawodowych wyodrębniła kompetencje:
prakseologiczne,
prakseologiczne,
komunikacyjne,
komunikacyjne,
współdziałania,
współdziałania,
kreatywne,
kreatywne,
informatyczne.
informatyczne.
Kompetencja, według ,,Słownika języka
Kompetencja, według ,,Słownika języka
polskiego , to zakres czyjejś wiedzy,
polskiego , to zakres czyjejś wiedzy,
umiejętności lub odpowiedzialności
umiejętności lub odpowiedzialności
Jakie kompetencje są
Jakie kompetencje są
niezbędne przyszłym
niezbędne przyszłym
nauczycielom pracującym z
nauczycielom pracującym z
dziećmi w młodszym wieku
dziećmi w młodszym wieku
szkolnym?
szkolnym?
Kompetencje prakseologiczne wyra\
ają się w skuteczności
Kompetencje prakseologiczne wyra\
ają się w skuteczności
nauczyciela w planowaniu, organizowaniu, realizacji, kontroli i ocenie procesów
nauczyciela w planowaniu, organizowaniu, realizacji, kontroli i ocenie procesów
edukacyjnych, a tak\
e procesów korekcyjno  wyrównawczych.
edukacyjnych, a tak\
e procesów korekcyjno  wyrównawczych.
Nauczyciel kształcenia zintegrowanego powinien zatem:
Nauczyciel kształcenia zintegrowanego powinien zatem:
posiadać podstawy wiedzy z zakresu współczesnej
posiadać podstawy wiedzy z zakresu współczesnej
humanistyki, pozwalające mu rozumieć otaczający go świat i
humanistyki, pozwalające mu rozumieć otaczający go świat i
zjawiska w nim zachodzące,
zjawiska w nim zachodzące,
interpretować współczesne teorie programu szkolnego
interpretować współczesne teorie programu szkolnego
dokonywać oceny podręczników według kryteriów ( tematyki,
dokonywać oceny podręczników według kryteriów ( tematyki,
czytelności, wartości poznawczych i wychowawczych tekstów,
czytelności, wartości poznawczych i wychowawczych tekstów,
koncepcji graficznej),
koncepcji graficznej),
realizować zało\
enia kolejnych kierunków edukacji w
realizować zało\
enia kolejnych kierunków edukacji w
kształceniu zintegrowanym stymulując wielokierunkową
kształceniu zintegrowanym stymulując wielokierunkową
aktywność dziecka,
aktywność dziecka,
organizować sytuacje dydaktyczne z uwzględnieniem
organizować sytuacje dydaktyczne z uwzględnieniem
ciekawych metod, form, środków dydaktycznych,
ciekawych metod, form, środków dydaktycznych,
wykorzystywać elementy edukacji równoległej w procesie
wykorzystywać elementy edukacji równoległej w procesie
dydaktyczno-wychowawczym,
dydaktyczno-wychowawczym,
 diagnozować środowisko społeczne, w którym funkcjonuje uczeń,
diagnozować środowisko społeczne, w którym funkcjonuje uczeń,
określać poziom rozwoju środowiska wychowawczego klasy szkolnej,
określać poziom rozwoju środowiska wychowawczego klasy szkolnej,
stosować konwencjonalne i niekonwencjonalne metody poznawania
stosować konwencjonalne i niekonwencjonalne metody poznawania
uczniów,
uczniów,
projektować pracę wychowawczą z daną grupą dzieci, dostosowując
projektować pracę wychowawczą z daną grupą dzieci, dostosowując
cele i treści do poziomu rozwoju społecznego tej grupy,
cele i treści do poziomu rozwoju społecznego tej grupy,
oceniać napotykane trudności i osiągnięcia dzieci, zarówno
oceniać napotykane trudności i osiągnięcia dzieci, zarówno
dydaktyczne jak i wychowawcze,
dydaktyczne jak i wychowawcze,
usprawniać zaburzone funkcje percepcyjno-motoryczne i
usprawniać zaburzone funkcje percepcyjno-motoryczne i
wyrównywać opóz
nienia rozwojowe,
wyrównywać opóz
nienia rozwojowe,
skompletować niezbędne narzędzia diagnostyczne i pomoce
skompletować niezbędne narzędzia diagnostyczne i pomoce
dydaktyczno-terapeutyczne,
dydaktyczno-terapeutyczne,
stosować w praktyce edukacyjnej ró\
norodne metody terapeutyczne
stosować w praktyce edukacyjnej ró\
norodne metody terapeutyczne
i programy profilaktyczne.
i programy profilaktyczne.
Kompetencje komunikacyjne
Kompetencje komunikacyjne
dotyczą porozumiewania się, przekazywania myśli,
dotyczą porozumiewania się, przekazywania myśli,
udzielania wiadomości.
udzielania wiadomości.
Komunikacja interpersonalna to przepływ informacji między
Komunikacja interpersonalna to przepływ informacji między
nadawcą a odbiorcą.
nadawcą a odbiorcą.
W akcie komunikacji interpersonalnej nadawca przekazuje
W akcie komunikacji interpersonalnej nadawca przekazuje
określoną treść (przekazu) za pośrednictwem jakiegoś kanału
określoną treść (przekazu) za pośrednictwem jakiegoś kanału
do odbiorcy, na którego ta treść powinna w określony sposób
do odbiorcy, na którego ta treść powinna w określony sposób
oddziaływać (wpływać na zmiany jego działania, postaw,
oddziaływać (wpływać na zmiany jego działania, postaw,
poglądów). Mowa nie jest jedyną formą komunikacji.
poglądów). Mowa nie jest jedyną formą komunikacji.
Są nimi tak\
e:
Są nimi tak\
e:
mimika,
mimika,
gest,
gest,
środki wyrazu artystycznego.
środki wyrazu artystycznego.
Freud mówił nawet o porozumiewaniu się podświadomości z
Freud mówił nawet o porozumiewaniu się podświadomości z
podświadomością, rozumiejąc przez to, \
e jednostki potrafią
podświadomością, rozumiejąc przez to, \
e jednostki potrafią
postrzegać subtelne znaki, których sobie jasno nie
postrzegać subtelne znaki, których sobie jasno nie
uświadamiają.
uświadamiają.
Wskazane byłoby zatem, aby nauczyciel wczesnej
Wskazane byłoby zatem, aby nauczyciel wczesnej
edukacji potrafił w zakresie kompetencji
edukacji potrafił w zakresie kompetencji
komunikacyjnych:
komunikacyjnych:
wejść w dialog z drugim człowiekiem,
wejść w dialog z drugim człowiekiem,
dostrzegać fizjologiczne wskaz
niki oddziaływania emocji na
dostrzegać fizjologiczne wskaz
niki oddziaływania emocji na
organizm człowieka,
organizm człowieka,
spostrzegać zachowania dzieci i interpretować je,
spostrzegać zachowania dzieci i interpretować je,
odbierać i nadawać komunikaty werbalne i pozawerbalne w
odbierać i nadawać komunikaty werbalne i pozawerbalne w
określonych sytuacjach wychowawczych,
określonych sytuacjach wychowawczych,
inspirować dzieci do rejestrowania, poznawania i
inspirować dzieci do rejestrowania, poznawania i
ustosunkowywania się do własnych emocji poprzez środki
ustosunkowywania się do własnych emocji poprzez środki
wyrazu plastycznego i muzycznego,
wyrazu plastycznego i muzycznego,
organizować zabawy teatralne uczące nawiązywania
organizować zabawy teatralne uczące nawiązywania
kontaktów interpersonalnych, rozwijające kompetencje
kontaktów interpersonalnych, rozwijające kompetencje
komunikacyjne, pamięć, refleks, wyobraz
nię, fantazję.
komunikacyjne, pamięć, refleks, wyobraz
nię, fantazję.
Kompetencje współdziałania widoczne są w
Kompetencje współdziałania widoczne są w
skutecznych zachowaniach prospołecznych i sprawnych
skutecznych zachowaniach prospołecznych i sprawnych
działaniach integracyjnych. Dotyczą one współdziałania nie
działaniach integracyjnych. Dotyczą one współdziałania nie
tylko z dziećmi, lecz tak\
e z ich rodzicami i najbli\
szym
tylko z dziećmi, lecz tak\
e z ich rodzicami i najbli\
szym
środowiskiem. Nauczyciel powinien więc:
środowiskiem. Nauczyciel powinien więc:
rozwijać w sobie i w swoich uczniach wszelkie pozytywne uczucia,
rozwijać w sobie i w swoich uczniach wszelkie pozytywne uczucia,
takie jak: tolerancja, szacunek, miłość, radość, zaufanie, asertywność
takie jak: tolerancja, szacunek, miłość, radość, zaufanie, asertywność
w wyra\
aniu emocji i krytyki,
w wyra\
aniu emocji i krytyki,
umieć nieść pomoc uczniom potrzebującym wsparcia,
umieć nieść pomoc uczniom potrzebującym wsparcia,
umieć tworzyć klimat społeczny, wyzwalający pomoc i współdziałanie
umieć tworzyć klimat społeczny, wyzwalający pomoc i współdziałanie
uczniów.
uczniów.
umiejętnie wpływać na niewłaściwe postawy rodzicielskie, korygować
umiejętnie wpływać na niewłaściwe postawy rodzicielskie, korygować
błędy wychowawcze,
błędy wychowawcze,
współpracować z rodzicami dzieci dyslektycznych z wadami wymowy,
współpracować z rodzicami dzieci dyslektycznych z wadami wymowy,
postawy, itp.,
postawy, itp.,
udzielać instrukta\
u, jak pomagać dziecku z trudnościami w nauce,
udzielać instrukta\
u, jak pomagać dziecku z trudnościami w nauce,
umieć współdziałać z ró\
nymi ośrodkami wychowania równoległego,
umieć współdziałać z ró\
nymi ośrodkami wychowania równoległego,
organizować pomoc specjalistyczną (psychologiczną, logopedyczną
organizować pomoc specjalistyczną (psychologiczną, logopedyczną
itp.) dla uczniów.
itp.) dla uczniów.
Kompetencje kreatywne przejawiają się
Kompetencje kreatywne przejawiają się
w innowacyjności i niestandardowości działań nauczyciela
w innowacyjności i niestandardowości działań nauczyciela
i w ciągłym poszukiwaniu nowych i skutecznych działań
i w ciągłym poszukiwaniu nowych i skutecznych działań
o charakterze prorozwojowym.
o charakterze prorozwojowym.
Tzw. ,,dobry nauczyciel powinien:
Tzw. ,,dobry nauczyciel powinien:
znać elementy wiedzy psychologicznej i socjologicznej dotyczącej
znać elementy wiedzy psychologicznej i socjologicznej dotyczącej
procesu twórczego, jego cech, uwarunkowań zewnętrznych i
procesu twórczego, jego cech, uwarunkowań zewnętrznych i
wewnętrznych, właściwości osób twórczych,
wewnętrznych, właściwości osób twórczych,
docierać do własnych, indywidualnych zasobów spontanicznego i
docierać do własnych, indywidualnych zasobów spontanicznego i
twórczego działania (np. w działaniach wychowawczych,
twórczego działania (np. w działaniach wychowawczych,
resocjalizacyjnych, terapeutycznych),
resocjalizacyjnych, terapeutycznych),
dostrzegać, rozumieć i określać problemy,
dostrzegać, rozumieć i określać problemy,
stosować metody i techniki twórczego rozwiązywania problemów w
stosować metody i techniki twórczego rozwiązywania problemów w
ró\
nych sytuacjach, np. rozwiązywania konfliktów,
ró\
nych sytuacjach, np. rozwiązywania konfliktów,
podejmować działania innowacyjne i wprowadzać zmiany w \
ycie
podejmować działania innowacyjne i wprowadzać zmiany w \
ycie
szkoły i najbli\
szego otoczenia,
szkoły i najbli\
szego otoczenia,
projektować sytuacje inspirujące aktywność twórczą uczniów,
projektować sytuacje inspirujące aktywność twórczą uczniów,
planować aktywność twórczą dzieci w ró\
nych formach:
planować aktywność twórczą dzieci w ró\
nych formach:
plastycznych, muzycznych, ruchowych, teatralnych itp.
plastycznych, muzycznych, ruchowych, teatralnych itp.
Kompetencje informatyczne przejawiają
Kompetencje informatyczne przejawiają
się w sprawnym korzystaniu z nowoczesnych
się w sprawnym korzystaniu z nowoczesnych
z
ródeł informacji.
z
ródeł informacji.
Wskazane jest by nauczyciel wiedział jak:
Wskazane jest by nauczyciel wiedział jak:
posługiwać się systemem komputerowym,
posługiwać się systemem komputerowym,
zapisywać i odczytywać wyniki swojej pracy,
zapisywać i odczytywać wyniki swojej pracy,
organizować, z wykorzystaniem komputera,
organizować, z wykorzystaniem komputera,
pomiar dydaktyczny,
pomiar dydaktyczny,
wykorzystywać programy komputerowe w
wykorzystywać programy komputerowe w
procesie edukacyjnym, diagnozie i terapii,
procesie edukacyjnym, diagnozie i terapii,
projektować i wykonywać pomoce
projektować i wykonywać pomoce
dydaktyczne do pracy z dziećmi.
dydaktyczne do pracy z dziećmi.
Absolwent kierunku pedagogika powinien dysponować
Absolwent kierunku pedagogika powinien dysponować
rzetelnym przygotowaniem teoretycznym o
rzetelnym przygotowaniem teoretycznym o
charakterze interdyscyplinarnym zorientowanym na
charakterze interdyscyplinarnym zorientowanym na
konkretną specjalność pedagogiczną (np.
konkretną specjalność pedagogiczną (np.
przedszkolną, wczesnoszkolną, społeczno 
przedszkolną, wczesnoszkolną, społeczno 
opiekuńczą, rewalidacyjną), posiadać umiejętności
opiekuńczą, rewalidacyjną), posiadać umiejętności
prowadzenia badań naukowych, dostrzegania oraz
prowadzenia badań naukowych, dostrzegania oraz
samodzielnego rozwiązywania problemów
samodzielnego rozwiązywania problemów
teoretycznych i praktycznych z zakresu swojej
teoretycznych i praktycznych z zakresu swojej
specjalności oraz powinien być nastawiony na
specjalności oraz powinien być nastawiony na
działalność prospołeczną i samodoskonalenie.
działalność prospołeczną i samodoskonalenie.
Jak pisze Zbigniew Kwieciński ,,Studia pedagogiczne są tak\
e
Jak pisze Zbigniew Kwieciński ,,Studia pedagogiczne są tak\
e
uczeniem się swoistego dla nich kanonu, ale są te\
ciągłym
uczeniem się swoistego dla nich kanonu, ale są te\
ciągłym
jego przekraczaniem, zarazem są drogą ku mądrości i
jego przekraczaniem, zarazem są drogą ku mądrości i
etyczności, to znaczy do samodzielnego rozumienia świata,
etyczności, to znaczy do samodzielnego rozumienia świata,
odkrywania innego człowieka i do pomagania mu w
odkrywania innego człowieka i do pomagania mu w
rozstrzyganiu najwa\
niejszych dylematów moralnych. Stąd te\

rozstrzyganiu najwa\
niejszych dylematów moralnych. Stąd te\

w strukturze kompetencji pedagogicznej i przed nią -
w strukturze kompetencji pedagogicznej i przed nią -
znajdują się filozofia, etyka, antropologia kulturowa,
znajdują się filozofia, etyka, antropologia kulturowa,
socjologia, psychologia, biologia, historia myśli pedagogicznej
socjologia, psychologia, biologia, historia myśli pedagogicznej
i wychowania, pedagogika porównawcza odsłaniająca myśli i
i wychowania, pedagogika porównawcza odsłaniająca myśli i
działania edukacyjne w innych krajach, a zatem dyscypliny
działania edukacyjne w innych krajach, a zatem dyscypliny
tworzące razem, a nie ka\
da z osobna, okazję do budowania
tworzące razem, a nie ka\
da z osobna, okazję do budowania
w nas całościowego rozumienia człowieka w jego świecie
w nas całościowego rozumienia człowieka w jego świecie
wewnętrznym i zewnętrznym, w przyrodzie, kulturze i w
wewnętrznym i zewnętrznym, w przyrodzie, kulturze i w
społeczeństwie, wśród innych krajów i w procesie dziejowym .
społeczeństwie, wśród innych krajów i w procesie dziejowym .
Nauczyciel uczniów młodszych, jak sądzi Józefa
Nauczyciel uczniów młodszych, jak sądzi Józefa
Bałachowicz, ma do spełnienia szczególną rolę.
Bałachowicz, ma do spełnienia szczególną rolę.
Nie zastąpi go telewizor, komputer czy nawet
Nie zastąpi go telewizor, komputer czy nawet
ksią\
ka.
ksią\
ka.
Wstępna edukacja jest swego rodzaju paszportem do \
ycia; jest
Wstępna edukacja jest swego rodzaju paszportem do \
ycia; jest
to okres kształtowania kariery szkolnej dziecka i jego przyszłej
to okres kształtowania kariery szkolnej dziecka i jego przyszłej
pozycji społecznej. Określenie kompetencji nauczycieli
pozycji społecznej. Określenie kompetencji nauczycieli
edukacji wczesnoszkolnej powinno być przedmiotem
edukacji wczesnoszkolnej powinno być przedmiotem
pogłębionych analiz nie tylko w środowisku naukowym, ale
pogłębionych analiz nie tylko w środowisku naukowym, ale
tak\
e wśród praktyków edukacji i ich doradców. Są to bowiem
tak\
e wśród praktyków edukacji i ich doradców. Są to bowiem
działania niezbędne dla projektowania procesu kształcenia,
działania niezbędne dla projektowania procesu kształcenia,
dokształcania i doskonalenia nauczycieli. Opracowanie
dokształcania i doskonalenia nauczycieli. Opracowanie
sylwetki nauczyciela pozwoli na dokładniejsze ustalenie celów
sylwetki nauczyciela pozwoli na dokładniejsze ustalenie celów
nauczania poszczególnych przedmiotów i celów praktycznego
nauczania poszczególnych przedmiotów i celów praktycznego
kształcenia studentów. Pozwoli to nauczycielom akademickim,
kształcenia studentów. Pozwoli to nauczycielom akademickim,
doradcom metodycznym i innym osobom wspierającym
doradcom metodycznym i innym osobom wspierającym
nauczycieli w ich rozwoju mieć świadomość, \
e są
nauczycieli w ich rozwoju mieć świadomość, \
e są
odpowiedzialni nie tylko za przygotowanie merytoryczne, ale
odpowiedzialni nie tylko za przygotowanie merytoryczne, ale
tak\
e za kompetencje przyszłych nauczycieli oraz tych
tak\
e za kompetencje przyszłych nauczycieli oraz tych
dokształcających i doskonalących się w zawodzie.
dokształcających i doskonalących się w zawodzie.