A
UK: 0R
Ż WYBRANYCH
A
:OW nie jest dodatkiem do W:GW. Jest to opracowanie pomyślane dla wszystkich
światów fantasy, choć przyznam, że odwołuję się w nim najczęściej do twórczości
ASa.
Mam nadzieję, że informacje tu zawarte pomogą Mistrzom Gry, graczom, lub być
może po prostu zaciekawią zainteresowanych tą wspaniałą bronią.
Miłej lektury!
P.S.: Z góry przepraszam za wszelkie błędy i nieścisłości, których mam nadzieję,
jest w tym tekście niewiele...
Spis treści:
1. Sprzęt  ogólnie , czyli wiedz, co w ręku dzierżysz ............................. 2
1.1 A
uk ............................................ 2
1.2 Strzały......................................... 2
2. Rodzaje i typy łuków, czyli z czego szyjemy...................................... 3
2.1 Rodzaje łuków ............................... 3
2.2 Typy łuków ................................... 4
3. Techniki strzeleckie czyli  no jak trzymasz ten łuk, no jak?! ............. 5
3.1 Zaczynamy... ................................ 5
3.1.1 Postawa to podstawa .................... 5
3.1.2  Czy mój łuk może być wyższy niż ja? .5
3.1.3.  A jak mam pięć dioptrii? .............. 5
3.1.4  Chyć-że tę cięciwę! .................... 6
3.1.5  To nie tak! .............................. 6
3.2 Techniki łucznicze .......................... 6
3.2.1 Technika klasyczna ....................... 6
3.2.2 Technika  angielska .................... 6
4. Ciekawostki czyli jak urealnić odgrywanie postaci łucznika lub uprzykrzyć życie
graczom .............. 6
strzały i palców prawej ręki strzelca
1. Sprzęt  ogólnie czyli wiedz, co
(praworęcznego, oczywiście;), zazwyczaj
w ręku dzierżysz...
wzmocnione dodatkową owijką.
Ponadto na cięciwie mogą się znajdować
drobne, czasem wielobarwne węzełki,
1.1. A
uk
noszące miano  bączków . Jest to
pomocnicze urządzenie celownicze. Bardzo
Główną częścią łuku, zwykle z nim
wytrawni strzelcy umieszczają blisko pętli
utożsamianą jest łęczysko, najczęściej
cięciw skórzane krążki mające wytłumić
wykonywane z drewna. W środku ciężkości
drganie sprzętu podczas strzału.
łęczyska znajduje się niesprężysty, sztywny
odcinek, zwany majdanem, na którym
opieramy dłoń przy strzelaniu. Na dłoni zaś
1.2. Strzały
lub w jej okolicach spoczywać będzie strzała.
Z majdanu wychodzą dwa ramiona łuku:
 Większość dostępnych w handlu gotowych
górne i dolne.
strzał miała lotki krótkie i ustawione prosto
Na końcach ramion znajdują się dość głębokie
wzdłuż brzechwy, a Milva używała wyłącznie
wycięcia na cięciwę, zwane zaczepami.
strzał upierzonych spiralnie, z lotkami nie
Czasem są w tych miejscach naklejane
krótszymi niż pięć cali.
końcówki z twardszego materiału (kości, rogu,
Chrzest ognia
metalu)  gryfy, które chronią drewno
łęczyska przed przecieraniem. Niekiedy
Jak i łuk, to i strzały, naturalnie. Głowica
jednak sposób mocowania cięciwy może być
rażąca cel to grot. Jest on osadzony na
inny: są to różnego rodzaju oploty, blokadki
drzewcu strzały, czyli promieniu i stanowi
itp.
około 1/7 ciężaru strzały. Aby pocisk był
Rozróżniamy dwie płaszczyzny łęczyska:
pewny w użyciu, dokłada się wszelkich starań
brzusiec  zwrócony przy strzelaniu do
dla zapewnienia mu stabilności lotu  z tego
łucznika, oraz grzbiet, którym łęczysko jest
powodu strzały opatruje się pierzyskiem,
skierowane w kierunku celu.
zwanymi również lotkami. Z reguły są one
Drugim zasadniczym elementem łuku jest
wykonywane z piór o sztywnych, stosinowych
cięciwa. Najczęściej wykonywana z włókien
włoskach.
konopnych, lnianych lub jedwabnych
Pierzyska preparuje się na wiele różnych
(najdroższe i najlepsze). Zazwyczaj cięciwę
sposobów: jedni wręcz je lakierują  takie
wykonuje się dla konkretnego egzemplarza
lotki są łamliwe ale doskonale stabilizują lot;
broni. Wówczas na jej końcach znajdujemy
inni doprowadzają je do zupełnej miękkości
dwie, zwykle wzmacniane owijką, pętle.
aby zupełnie nie stawiały oporu. Nie ma
Zakładamy je na zaczepy lub gryfy. Czasami
jednej szkoły  traktowania pierzyska...
cięciwa ma tylko jedną pętlę i luz
ny koniec,
Jesteśmy przyzwyczajeni do widoku strzał,
który oplata się wokół jednego z ramion 
których lotki umieszczone zostały w odcinku
pozwala to na regulowanie naprężenia
promienia odwrotnym do grotu, zdarzają się
cięciwy, jeśli jest wykonana z materiału
jednak strzały z pierzyskiem sięgającym
reagującego na temperatury i wilgotność.
połowy promienia jak i zupełnie lotek
Aby zachować celność i skuteczność strzału,
pozbawione. Te ostatnie używane są zwykle
łuk musi być za każdym razem jednakowo
do polowań na drobne gryzonie i ryby(!).
napięty. Swoją drogą,  napinać łuk znaczy 
Strzała miała zwykle cztery lotki rozstawione
a wie o tym niewielu   uzbrajać go w
co 90 stopni, lub trzy  co 120.
cięciwę, zakładać ją na łęczysko. Jednym
By pocisk spoczywał dość pewnie na cięciwie
słowem napinanie łuku to jedno, a
stosuje się pionowe nacięcie końca strzały o
naciąganie łuku, czyli odciąganie cięciwy
głębokości 1/5  1 cala, które musi ciasno
przy strzelaniu, to coś innego... Jest chyba
obejmować siodełko. Strzały produkowane
już jednak za póz
no by ten błąd prostować,
masowo dla chłopstwa, które zwykle
skoro nawet mistrz AS pisze:
stanowiło trzon oddziałów łuczniczych,
posiadały krzyżowe nacięcie, by mniej
 Trzymała łuk, nie napięty, ale strzała była
doświadczony łucznik tracił jak najmniej
na cięciwie.[...]
czasu na mocowanie strzały na cięciwie i
(Miecz przeznaczenia)
dokonywał tego wręcz  na chybił trafił .
Najpopularniejsze są groty typu  płaskie
Majdan łęczyska ma swoje odzwierciedlenie w
delto oraz romboidalne groty tnące lub
konstrukcji cięciwy. W jej odcinku środkowym
długie szpikulce. Równie skutecznie dziurawią
znajduje się siodełko  miejsce oparcia dla
kolczugę, jak i blachy. Groty z zadziorami
2
2
stanowią ledwie około 5% do 15% produkcji. wnikają głęboko, lecz tną skórę i mięsnie
(rzut k100 na szansę?;-). Ich kształt nastręcza zwierzęcia na znacznej powierzchni.
po prostu zbyt wielu kłopotów użytkownikowi: A
ucznik oczywiście dba o swoje strzały i
zadziory ustawicznie o coś zawadzają... zabezpiecza je przed wilgocią i brudem
Jednak strzały oplatane poniżej zadziorów kawałkiem miękkiego płótna lub wojłoku.
pakułami i nasączane żywicami są doskonałe Taka szmatka to taftuj. Służy ona również do
jako trudno usuwalne pociski zapalające. wycierania użytych strzał.
Konie rażone strzałą z zadziorami, nawet jeśli
od razu nie padły, trzeba było przeznaczyć na
straty. Często do bojowych rumaków
strzelano za pomocą grotów rozwidlonych na
kształt półksiężyca: takie  widełki nie
Rysunek 1: Budowa łuku i strzały
1. Górne ramię łęczyska
2. Dolne ramię łęczyska
3. Majdan
4. Grzbiet
5. Brzusiec
6. Pętla (zaczep)
7. Gryf
8. Wspornik
9. Cięciwa
10. Siodełko
11. Bączek
12. Promień
13. Grot
14. Pierzysko (lotki)
15. Stopka (osada)
Cały ten cudowny sprzęt trzeba oczywiście
gdzieś trzymać. Służyły do tego skórzane lub
2. Rodzaje i typy łuków czyli z czego
płócienne pojemniki na łuki  łubie, zwane
czasem również tułami. A
ucznicy nosili je
szyjemy
zwykle po lewej stronie, w przeciwieństwie
do kołczanu, noszonego po prawej.
Na wyposażeniu łucznika powinna znajdować
2.1 Rodzaje łuków:
się również skórzana  łucznicza rękawiczka
czyli osłona na palce wskazujący, środkowy i
2.1.1 A
uk  drewniany .
serdeczny, oraz ochraniacz na przedramię
zabezpieczający przed uderzeniem cięciwy
Każdy jest drewniany, powie mi ktoś. No tak,
(ze skóry lub metalu). W roli tego ostatniego
tu nie chodzi o surowiec. Pod tą nazwą
występować mógł karwasz
umieszczamy wszystkie łęczyska, które
3
3
składają się z jednego kawałka. Czasem jest dla odbiorcy indywidualnego, nie zaś produkt
to po prostu kawał sprężystego kija... dla mas...
2.1.2 A
uk  łączony
2.2 Typy łuków:
Chodzi o te łęczyska, które zrobiono z dwóch
jednakowych kawałków surowca, ale musiano
je połączyć w środku majdanu. Czasem 2.2.1  Równikowy
klejono je, wzajemnie w siebie wpuszczając,
jednak metalowa rurka obejmująca wiązanie Jest to prosty łuk o długości cięciwy 90  120
dodatkowo jeszcze je wzmacniała. cm. Ma on dość kiepską siłę rażenia. Jego
zasięg skuteczny dochodzi do 30-50m, zaś
maksymalny 120-150 m. Najczęściej należy do
rodzaju łuków  drewnianych lub  klejonych
2.1.3 A
uk  klejony
Prawie do wszystkich łuków używano kleju,
nie o sam składnik więc chodzi. Niektóre 2.2.2  Długi
łęczyska wyrabiano po prostu z dwóch pasków
(prętów) drewna, klejonych równolegle. Poza długością cięciwy, mieszczącą się
Bardziej elastyczne pasmo znajdowało się po między 150 a 190 cm, nie różnił się niczym od
stronie grzbietowej, sztywniejsze po stronie poprzednika. niekiedy jednak długie łuki
brzuśca. A
uki takie wykonywano gdy wykonywane są techniką przynależną
brakowało jednego surowca lecz efekty tej rodzajowi  łączonemu lub  klejonemu .
konstrukcji były całkiem zadowalające. Długość łęczyska może wydatnie zwiększyć
Stosowano tu np. twarde drewno dębu, osiągi łuków  długich w stosunku do
praktycznie do wyrobu łuków nie stosowane.  równikowych . Najdoskonalsze w tej
dziedzinie łuki mają zasięg skuteczny ponad
200 m, a maksymalny nawet 400 m.
2.1.4 A
uk  kompozytowy
2.2.3  Płaski
 Miał łęczysko długie na sześćdziesiąt dwa
cale, mahoniowy, dokładnie wyważony
Wiele łuków ma płaski przekrój swych ramion.
majdan i płaskie, laminowane ramiona,
Nazwa  płaski została jednak zaadaptowana
sklejone z przeplatających się warstw
tylko do łuków  równikowych i  długich o
szlachetnego drewna, warzonych ścięgien i
tymże przekroju (klasyczne bowiem łuki
kości wielorybich.
 równikowe i  długie mają przekrój
Chrzest ognia
podkowiasty, okrągły, soczewkowaty lub
trójkątny).
Umiejętne połączenie odpowiednich
gatunków drewna, kości, rogu, ścięgien, żył,
skóry, kory i emalii, dawało doskonały,
perfekcyjny produkt. Warstwy ścięgniste 2.2.4  Asymetryczny
pozostawały po stronie grzbietowej łęczyska.
Rdzeniem konstrukcji było drewniane ramię. Raczej niespotykany na Kontynencie. Jedno z
Sztywne i sprężyste warstwy rogowe jego ramion, zazwyczaj górne, jest znacznie
wzmacniały brzusiec. Tak wykonane łęczysko dłuższe od drugiego. Rozwiązanie to pozwala
można było uformować w najkorzystniejszy na strzelanie z długich łuków z siodła.
kształt, nadać mu sprężystość i łagodność Niesymetryczność ramion powoduje jednak
elastyczność. A
ęczysko nie odkształca się, nie częste  zrywanie strzały w lewo lub w
jest podatne na warunki zewnętrzne. A
uk taki prawo. łuki te wymagają delikatnego
służy z powodzeniem kilku pokoleniom, a obsługiwania.
mimo to opłacalność jego wyrobu jest
dyskusyjna; proste bowiem konstrukcje
strzeleckie nie odbiegają parametrami od
2.2.5  Gięty
 kompozytu - mają zaś znacznie niższą cenę.
Pamiętaj o tym MG i nie rozdawaj
Jest to przeważnie drewniany, długi łuk o
 kompozytów na prawo i lewo. Tym
wyprofilowanych jedynie końcach ramion i
bardziej, że jest to broń wykonywana zwykle
majdanie. Końce ramion pochylają się w
4
4
stronę grzbietu, majdan zazwyczaj wygina się (zainteresowanych odsyłam na ten przykład
w stronę brzuśca. Wygięcia są minimalne, do podręczników Przysposobienia Obronnego
ograniczone możliwością uszkodzenia dla liceum;) Trzeba zatem celować inaczej...
jednolitego, nie kompozytowego, łęczyska. Najdrobniejsza nawet zmiana naszego
Taki zabieg tylko nieznacznie poprawia zasięg ustawienia spowoduje bowiem
łuki, natomiast dużo bardziej wpływ na kilkucentymetrowe, zazwyczaj niezauważalne
dynamikę strzału, a więc siłę rażenia różnice w długości naciągu. Te zaś potrafią
(penetracji strzały). Rozwiązanie dość częste nawet o kilkadziesiąt (!) procent zredukować
w  długich łukach. lub zwiększyć potencjał skumulowanej w
łęczysko energii. Obojętnie zatem od sposobu
celowania, najważniejsze abyśmy przy
każdym strzale zachowywali identyczną,
2.2.6  Angular
posągowo stabilną sylwetkę.
Tyle teoria. Ponieważ piszę te słowa do
Nazwa pochodzi od łacińskiego angulus, czyli
graczy i MG, myślę, że wspomną oni sytuacje
kąt. A
uk ten łączy swoje ramiona pod kątem
w których gracze  strzelali w bynajmniej nie
prostym (!). Bardzo, a bardzo rzadko
komfortowych warunkach  czy miało to
spotykany. Już częstsze są  angulary ,
wpływ na celność?...
zbudowane nie z jednego segmentu tylko z
oddzielnych ramion łączonych metalowym
majdanem.
3.1.2  Czy mój łuk może być wyższy niż
ja?
2.2.7  Refleksyjny i retrofleksyjny
Pierwszym, niezwykle ważnym dla postawy
Są to dwa typy łuków o bardzo strzelca, parametrem łuku jest długość
skomplikowanej budowie. Znane są w wielu ramion broni w stosunku do wysokości jej
wersjach lecz zachowują pewne cechy użytkownika.
wiodące. W obu typach wygięcie ramion w Każde łęczysko odgina się przy naciąganiu
stronę grzbietu jest tak znaczne, że nie najwyżej do punktu, w którym dalszy ruch
napięte łęczysko ma kształt litery  C . końców ramion łuku nie zbliża ich do siebie,
Zdecydowana większość tych łuków ma lecz zaczyna przesuwać po równoległych
łęczyska kompozytowe. Niektóre łuki mają liniach w stronę strzelca. Logicznie zatem:
usztywnione, dłuższe końce ramion. W łęczysko jest dłuższe, tym bardziej można je
momencie uderzenia cięciwy o łęczysko naciągnąć. Długość ta nie może jednak
gwałtownie odbijała ona te końce. Zwiększało przekraczać naszego wzrostu więcej niż 4-8
to dynamikę i tak już mocnego łuku. Dla cm. Wtedy bowiem nasze ręce pozostaną za
odróżnienia ten doskonalszy model zwie się krótkie, abyśmy dociągnęli ramiona łuku do
retrofleksyjnym. Jeśli dobrze są wykorzystane owego krytycznego punktu.
składniki kompozytowe, łuki te mają znaczne
osiągi. Pozwala to na użycie niewielkiej
długości cięciwy (100-130 cm). Właśnie dzięki
3.1.3  A jak mam pięć dioptrii?
temu sprzęt ten może być stosowany w
kawalerii.
Głównym zmysłem wykorzystywanym podczas
celowania jest wzrok, a jakże. Ewentualnie
szósty zmysł jeśli ktoś takowy posiada;).
Perspektywa, jaką mamy, pokrywając cel z
elementem celowniczym (np. bączkiem),
3. Techniki strzeleckie czyli  jak
tworzy linię celowania. Jeśli chcemy by
trzymasz ten łuk, no jak!...
istotnie prowadziła ona do celu a nie była
tylko złudzeniem optycznym, oko nasze musi
być umiejscowione zawsze w tym samym
3.1. Zaczynamy...
punkcie względem stopki strzały. Jeśli
będziemy w stanie pokryć z ową osią nie tylko
3.1.1 Podstawa to postawa
promień, ale i widzianą pionowo cięciwę,
odniesiemy połowę sukcesu  strzała nie
Najważniejsze jest utrzymanie odpowiedniej
zbaczając ani w prawo, ani w lewo, pomknie
postawy strzeleckiej. A
uk często zawiera
w wybranym przez nas kierunku.
elementy, które pełnią podobną rolę jak
muszka w karabinie, prawie nigdy nie ma
jednak odpowiednika szczerbinki
5
5
A
ucznik staje bokiem do celu, w lekkim
3.1.4  Chyć-że tę cięciwę!...
rozkroku, lewą stopę zwracając nieco w
kierunku tarczy. Głowa skręcona w lewo,
Cięciwę trzymamy jak sobie chcemy... ale są
ramiona pozostają w jednej płaszczyz
nie. W
pewne szkoły, oczywiście ;)
lewej dłoni dzierży łęczysko, prawą dociąga
Chwyt tzw. klasyczny: trzymamy strzałę
cięciwę pod brodę lub w dowolny punkt
pomiędzy palcem wskazującym a serdecznym,
twarzy nieco poniżej prawego oka. Proste,
przyciskając jednak do tych dwóch palec
prawda?
serdeczny, dla wzmocnienia chwytu.
Drugi typ: trzymamy strzałę między
wskazującym i środkowym  jest to chwyt
bardzo precyzyjny i pozwalający na 3.2.2 Technika  angielska
dynamiczny spust.
Trzeci typ: strzałę trzymamy między kciukiem Wiązała się ona z łukami o znacznie większej
a palcem wskazującym  sposób niepewny i sile ( długie 200 centymetrowe łuki i
zbyt słaby dla łuków o sile średniej lub  kompozyty ); technika klasyczna pozwalała
większej na obsługę łuków o twardość 20  30 kg, ta zaś
stosowana była przy łukach o twardości 50 
70 kg, gdy trzeba przy celowaniu pozostać w
bezruchu na około 2  4 sekundy.
3.1.5  To nie tak!
W technice tej strzelec stoi zwrócony całym
ciałem w stronę celu, lekko ugiąwszy prawą
Wbrew sugestiom niektórych twórców
nogę, a lewą nieznacznie wysuwając. Cięciwę
literackich, nie można regulować zasięgu
naciąga do pewnego, indywidualnie
przez  mocne czy  słabe naciąganie.
dobranego punktu na prawej stronie twarzy,
Zawsze musi być ono jednakowe. Niezależnie
pomagając sobie ramionami oraz barkami i
od mocy łuku zasięg zależy od kąta
klatką piersiową. Mimo potwornego naciągu,
podniesienia broni przy strzale.
cięciwę trzymał zazwyczaj tylko palcem
O, właśnie tak:
wskazującym i środkowym, gdyż umożliwiało
 Opuściła napięty łuk i zaczęła go powoli
to niezwykle dynamiczny i precyzyjny spust.
podnosić, coraz wyżej i wyżej.
W pracę zaangażowane były niemal wszystkie
Chrzest ognia
partie mięśni. Zdecydowanie technika dla
 mięśniaków ;). Ma jednak swoją wadę:
Niedorzecznością jest celowanie po
powoduje trwałe uszkodzenia kręgosłupa 
płaszczyz
nie promienia przy jednoczesnym
przypuszczam, że jest to jakiegoś rodzaju
umieszczaniu stopki tuż pod celującym okiem.
skrzywienie, jakieś scoliosis albo lordosis ale
Przecież pocisk, poza kilkumetrowymi
kto mówił, że żywot łucznika jest  prosty ...
dystansami, leci po paraboli balistycznej!
Trzeba więc wypracować sobie technikę
umieszczania punktu celowania w miejscu, w
którym parabola dosięga realnego celu. i
właśnie w tym celu stworzono techniki
4. Ciekawostki czyli jak urealnić
łucznicze
odgrywanie postaci łucznika lub
uprzykrzyć życie graczom;)...
3.2. Techniki łucznicze
- średnia szybkostrzelność łucznika
(długi łuk)  12 strzał na minutę, choć
Przedstawię tu dwie najbardziej rozwinięte i
dochodziło do 15  18...;
najpopularniejsze techniki strzeleckie. Samo
- czas wyrobu grotu u kowala : 2  6
nasuwa się skojarzenie i podział typowy dla
minut;
 rpg : technika ludzka i elficka. Nie
- czas wyrobu łuku długiego, cisowego:
ośmieliłam się jednak sama dokonać takiego
100 minut;
podziału ;). Wszystko zależy od Twojego,
- siła niektórych długich łuków była tak,
czytelniku, punktu widzenia...
iż strzały przebijały dębowe wrota o
grubości do 10 centymetrów;
- tzw.  paradoks łuczniczy : zbyt
3.2.1 Technika  klasyczna
sztywne strzały odbijają w lewo na
dystanse większe niż 50 metrów
Stosowana przy łukach równikowych, długich,
_______________________________________
tych najbardziej typowych, o niezbyt wielkiej
mocy.
6
6