Rach Fin now3

�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
1
SYSTEM RACHU KOWOŚCI
1. Definicje i podstawowe cele systemu rachunkowości
Rachunkowość jako nauka stanowi dyscyplinę ekonomiczną zajmującą się
teorią pomiaru ekonomicznego i teorią analizy wielkości ekonomicznych
charakteryzujących działalność gospodarczą jednostki ekonomicznej w ujęciu
retrospektywnym i prospektywnym. Istotą tego pomiaru jest respektowanie
ogólnie przyjętych podstawowych założeń i zasad
System rachunkowości jest zbiorem metod i technik identyfikowania, mierzenia
i komunikowania informacji ekonomicznych aby różni zainteresowani i
decydenci dokonywali prawidłowych, racjonalnych ocen przy podejmowaniu
decyzji. Jego funkcją jest dostarczanie kwantyfikatywnej finansowej informacji
o jednostce ekonomicznej, użytecznej przy dokonywaniu wyboru między
alternatywnymi sposobami działania.
Podstawowy cel rachunkowości
Tworzenie i dostarczanie kwantytatywnych, finansowych informacji
dotyczących jednostki ekonomicznej i jej przedsięwzięć.
Podmioty zainteresowane informacja generowanymi przez system
rachunkowości:
zarządzający podmiotem gospodarczym,
decydenci zewnętrzni,
właściciel,
kredytodawca,
potencjalny inwestor,
agencja rządowa,
społeczeństwo.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
2
Rachunkowość jest sztuką mierzenia, komunikowania i interpretowania
działalności gospodarczej w kategoriach wartości przy zastosowaniu jednostki
krajowego pieniądza �! Rachunkowość - język biznesu i finansów
. Podstawowe zasady rachunkowości:
1. Mierzalność w jednostkach pieniężnych - rachunkowości podlegają tylko te
zdarzenia, które można zmierzyć i wyrazić w pieniądzu.
2. Podmiotowość rachunkowości - rachunkowość prowadzi się dla jednostki o
ściśle określonym zbiorze aktywów odgraniczonej od osób będących
właścicielami.
3. Zasada okresu rachunkowego - mierzy się rezultaty działalności w okresach,
zwykle rocznych, często zgodnych z rokiem kalendarzowym i podatkowym. Nie
wyklucza to raportów dodatkowych na przestrzeni okresu.
4. Zasada kontynuacji. Rachunkowość prowadzi się przy założeniu, że
jednostka będzie istniała w nieograniczonym czasie, i nic nie wskazuje na jej
niedaleką likwidację.
5. Zasada historycznego kosztu nabycia. Aktywa wprowadza się do ksiąg
według wartości nabycia, czyli przy uwzględnieniu cen rynkowych
występujących w procesie wymiany rynkowej. Koszt nabycia obejmuje
zapłaconą cenę oraz pozostałe koszty ponoszone w celu udostępnienia aktywu do
zużycia lub użytkowania.
6. Zasada dualizmu. Suma aktywów (A) firmy jest równa sumie zobowiązań
(D) i kapitału (K) należącego do właścicieli, czyli A = D + K.
7. Zasada realizacji - identyfikuje wartości przychodów. Za wartość
przychodów w danym okresie uznaje się niewątpliwe kwoty wnikające ze
zrealizowanych umów gdy produkty zostały postawione do dyspozycji odbiorcy.
8. Zasada współmierności wymaga przeciwstawiania właściwych kosztów
przychodom. Ta zasada pozwala więc określać rozmiar kosztów obciążających
wynik danego okresu, pozostałe nakłady stanowią aktywa jednostki. W
szczególności :
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
3
a) Koszty obciążają rachunek wyników danego okresu jeśli istnieje
bezpośredni związek z przychodem w tym okresie;
b) Przy braku bezpośredniego związku koszty obciążają wynik danego
okresu jeśli są związane z działalnością prowadzoną w jednostce w danym
okresie (np. koszty administracji i zarządzania).
9. Zasada konserwatyzmu (ostrożnej wyceny). Domniemane, prawdopodobne
zdarzenia związane z kosztami lub stratami uznaje się za pewne i wprowadza się
do ksiąg stosowne zapisy natomiast przychody księguje się przy całkowitej
pewności ich pozyskania (np. rezerwy na należności, koszty gwarancyjne).
10. Zasada zgodności. Zastosowane w danym okresie metody wyceny lub
amortyzacji należy kontynuować w kolejnych okresach o ile nie wystąpią
uzasadnione powody aby dokonać zmiany.
11. Zasada istotności, ujawniania, prawdy materialnej. Wszystkie znaczące
zdarzenia gospodarcze wpływające na ekonomiczne rezultaty firmy powinny być
udokumentowane i ujawnione w sprawozdaniach.
Schemat 1 System rachunkowości w jednostce organizacyjnej.
RZ
RF - rachunkowość finansowa
RF RZ - rachunkowość zarządcza
KS
RP - rachunkowość podatkowa
KS - system księgowości
RP
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
4
Ustawodawstwo polskie dopuszcza dwa sposoby ewidencjonowania operacji
gospodarczych:
pełną ewidencję księgową (księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z
ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994r. (Dz.U. nr 121, poz.
591.)
uproszczoną ewidencję dla celów podatkowych(osoby fizyczne i spółki
cywilne osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą na
podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej (a nie na
podstawie rejestru handlowego sądu rejestrowego).
Możliwe form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych:
Karta podatkowa
Ryczałt ewidencjonowany
Zasady ogólne opodatkowania.
Pamiętaj!
Księgowy wynik finansowy - zasady rachunkowości bilansowej
Podatkowy wynik finansowy - prawo podatkowe
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
5
Schemat 2 Sposoby prowadzenia ewidencji
SPOSOBY PROWADZE IA EWIDE CJI
EWIDE CJA KSIGOWA
EWIDE CJA PODATKOWA
EWIDE CJA PEA A
EWIDE CJA UPROSZCZO A
oparta na prawie bilansowym
oparta na prawie podatkowym
osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych
KSIGA RACHU KOWA
wpis do ewidencji działalności gospodarczej
Spółki prawa handlowego
KARTA PODATKOWA
Inne osoby prawne
oprócz BP i Skarbu Państwa
Banki, Ubezpieczyciele
EWIDE CJA PRZYCHODÓW
Fundusze powiernicze,
Ryczałt ewidencjonowany
Publiczny obrót papierami wartościowymi
Państwowe i gminne jednostki budżetowe
Jednostki organizacyjne
bez osobowości prawnej
PODATKOWA KSIGA
PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW
Zagraniczne jednostki
Osoby fizyczne, spółki cywilne, jawne osób fizycznych
oraz spółki partnerskie
(przychód e"
e" 1 200 000 Euro lub z wyboru)
e"
e"
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
6
ELEME TY SPRAWOZDA IA FI A SOWEGO
Obowiązkowe elementy sprawozdania finansowego:
bilans,
rachunek zysków i strat,
informacje dodatkowe.
Fakultatywne dla dużej części podmiotów gospodarczych elementy
sprawozdania finansowego obejmują:
- rachunek przepływów pieniężnych,
- zestawienie zmian w kapitale(fundusz) własnym
Podmioty, które obowiązkowo sporządzają powyższe elementy sprawozdania
finansowego obejmują:
1. banki, ubezpieczalnie oraz spółki akcyjne,
2. jednostki działające na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie
papierami wartościowymi, funduszach powierniczych i inwestycyjnych oraz
jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych,
3. inne jednostki, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który
sporządzono sprawozdanie finansowe, osiągnęły lub przekroczyły granicę
dwóch z trzech następujących wielkości:
a) średnioroczne zatrudnienie - 50 osób,
b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość
2.500.000 Euro w walucie polskiej (około 10.000.000 zł),
c) przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji
finansowych za rok obrotowy - równowartość 5.000.000 Euro w walucie
polskiej (około 20.000.000 zł).
Schemat 3 Struktura rocznego raportu finansowego
ROCZ Y RAPORT FI A SOWY
Sprawozdanie finansowe
bilans
rachunek wyników informacje Sprawozdanie z Opinia i raport
rachunek przepływów uzupełniające do działalności biegłego
pieniężnych sprawozdania (dyrekcji) rewidenta
zestawienie zmian w finansowego
kapitale(fundusz) własnym
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
7
1. Składniki Aktywów
Schemat 4 Struktura aktywów jednostek gospodarczych
Środki trwałe
Rzeczowy
Środki trwałe w budowie
majątek trwały Zaliczki na środki trwałe w
budowie
Wartości niematerialne i
Aktywa
prawne
Należności długoterminowe
trwałe
Pozostały
Inwestycje długoterminowe
(w tym rzeczowe
majątek trwały
długoterminowe inwestycje)
Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
Materiały
Półprodukty i produkty w
toku
Zapasy
Produkty gotowe
Towary
Zaliczki na dostawy
Aktywa
Należności krótkoterminowe
(w tym należności z tytułu
obrotowe
dostaw i usług poniżej i
Pozostałe aktywa
powyżej 12 miesięcy)
obrotowe
Inwestycje krótkoterminowe
(w tym papiery wartościowe
do zbycia, środki pieniężne)
Krótkoterminowe
rozliczenia międzyokresowe
MAJTEK
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
8
2. Struktura Kapitałów
Schemat 5 Struktura kapitałów (funduszy) jednostki gospodarczej
Kapitał podstawowy
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy (w tym z aktualizacji
Kapitały
wyceny)
własne
Wynik finansowy z lat ubiegłych
Wynik finansowy netto
Rezerwy na zobowiązania (w tym z tytułu
odroczonego podatku dochodowego)
Zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
i rezerwy na
Zobowiązania krótkoterminowe (w tym z tytułu
dostaw i usług powyżej i poniżej 12 miesięcy)
zobowiązania
Rozliczenia międzyokresowe (w tym ujemna
wartość firmy)
Kapitały
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
9
Schemat 6 Kapitały (fundusze) w różnych jednostkach gospodarczych
Jednostka Kapitał (fundusz) Kapitały (fundusze)
gospodarcza powierzony samofinansowania
Przedsiębiorstwo Fundusz Fundusz Fundusz
państwowe założycielski przedsiębiorstwa specjalny
Spółdzielnie Fundusz udziałowy Fundusz Fundusz
zasobowy specjalny
Spółka akcyjna Kapitał Kapitał Kapitał
zakładowy zapasowy rezerwowy
Spółka z o. o. Kapitał Kapitał Kapitał
zakładowy zapasowy rezerwowy
Spółka cywilna, jawna, Kapitał wspólników (właściciela) lub kapitał
komandytowa, itd. zakładowy
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
10
3. Bilans majątkowy
Bilans majątkowy - dwustronne, przeciwstawne, w sumach końcowych
równoważne, zestawienie wszystkich składników majątku i kapitałów
jednostki gospodarczej dokonane na dany moment tzw. moment bilansowy.
Każdy bilans musi zawierać:
�! wyszczególnienie jednostki której dotyczy,
�! określenie daty na którą jest sporządzany,
�! składniki majątku (aktywa) i kapitału (pasywa),
�! bilansowanie się sum cząstkowych i ogólnych aktywów i pasywów,
�! datę sporządzenia oraz podpisy osób odpowiedzialnych za jego
prawidłowość i rzetelność.
Układy bilansu:
" układ bieżący
�! kolejność ujmowania składników:
# aktywa - zgodnie z zasadą wzrastającej płynności, czyli szybkości
zmiany danego składnika na gotówkę,
# pasywa - zgodnie z zasadą wzrastającego stopnia wymagalności
(zagrożenie sankcjami i terminu zwrotu ),
" układ znormalizowany - stanowi ujednoliconą formę dla wszystkich jednostek
gospodarczych wynikającą z regulacji prawnych rachunkowości (ustawa o
rachunkowości) oraz innych przepisów (GUS - sprawozdanie F-01 oraz F-02).
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
11
4. Rachunek zysków i strat
Przychody i zyski - uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym
korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie
zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które
doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w
inny sposób niż wniesienie wkładów przez udziałowców lub właścicieli.
Koszty i straty - uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym
korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie
zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i
rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia
jego niedoboru w inny sposób niż pobranie środków przez udziałowców lub
właścicieli.
Punktem wyjścia dla dalszych podziałów jest rozgraniczenie przychodów i
kosztów ze względu na ich związek z charakterem działalności jednostki co
skutkuje następującym podziałem na typy działalności:
działalność operacyjna,
pozostała działalność operacyjna,
działalność finansowe
zdarzenia losowe.
Działalność operacyjna obejmuje podstawową (statutową) działalność
gospodarczą prowadzoną w sposób standardowy. Działalność ta może mieć
charakter wytwórczy, usługowy lub handlowy.
Pozostała działalność operacyjna obejmuje ogół zdarzeń nietypowych,
niestandardowych, działalności operacyjnej nie będące związane bezpośrednio
ze statutową działalnością jednostki a w szczególności nie związane z
działalnością finansową.
Działalność finansowa wiązana jest z prowadzeniem przez jednostkę
działalności polegającej na angażowaniu części środków w obrót papierami
wartościowymi, udziałami oraz zaciąganiu pożyczek, lokacie środków
pieniężnych w banku czy zaciąganiu kredytów bankowych.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
12
Zdarzenia losowe skutkują stratami i zyskami nadzwyczajnymi powstającymi
na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną
jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.
Warto podkreślić, iż przychody nie są wiązane z momentem płacenia, a z
pewnością ich uzyskania oraz okresem faktycznego uzyskania (naliczenia).
Koszty nie są wiązane z ich opłaceniem a są wynikiem zużycia czynników
wykorzystywanych w trakcie działalności. W przypadku ustalania wyniku
finansowego netto szczególnie ważne są podstawowe zasady rachunkowości a w
szczególności zasada realizacji oraz współmierności. Należy wykazać przychody
które ze względu na zasady są przypisane do danego okresu sprawozdawczego i
współmierne do nich koszty.
Zadanie 1. Jednostka R&H w marcu zakupiła 600 szt. towarów po 100 zł/szt, płacąc gotówką 30.000 zł
reszta zostanie zapłacona w następnym miesiącu.. Również w marcu jednostka R&H sprzedała 450 szt.
towarów po 180 zł/szt. Na rachunek jednostki R&H wpłynęło do końca marca 50.000 zł. Jednostka R&H
poniosła w marcu następujące koszty opłacone gotówką: wypłata dla pracownika za marzec 1.800 zł, czynsz
za pierwszy kwartał 900 zł (płatny z dołu ), odsetki od kredytu za marzec 140 zł. Również w marcu
jednostka sprzedała na kredyt za 8.000 zł zbędną maszynę o wartości początkowej 16.000 zł i
dotychczasowym umorzeniu 10.000 zł. Sporządzić rachunek wyników przyjmując, że jednostka R&H płaci
20% podatek dochodowy, jak również uproszczony cash flow zakładając, iż jednostka posiada na początek
marca gotówką
Pełny rachunek zysków i strat w warunkach polskich może być sporządzony w dwóch
wariantach. Zgodnie z ustawą o rachunkowości możliwe jest przedstawienie rachunku
zysków i strat wg tzw. wariantu porównawczego albo kalkulacyjnego w układzie
jednostronnym (układ drabinkowy- tj. dla każdego rodzaju działalności przedstawia się
osiągnięte przychody i koszty ich uzyskania oraz ustalany jest cząstkowy wynik finansowy).
Zasadnicza merytoryczna różnica pomiędzy wariantami rachunku wyników dotyczy rodzaju
pozycji rejestrowanych jako składniki kosztów sprzedanych towarów i przychodów ze
sprzedaży i zrównanych z nimi. W wariancie kalkulacyjnym ustala się koszt wytworzenia
sprzedanych produktów oraz wyodrębnia koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.
Natomiast w wariancie porównawczym wykazuje się koszty wg rodzajów z uwzględnieniem
zmiany stanu produktów, ujmowanej w grupie przychodów ze sprzedaży, oraz kosztu
wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki. Poczynając od pozycji Zysk/Strata na
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
13
sprzedaży, z merytorycznego punktu widzenia, struktura rachunku wyników jest taka sama
(patrz Schemat 7).
Schemat 7 Ogólny schemat rachunku zysków i strat
(+) Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi
(-) Koszt sprzedanych towarów i produktów
(=) Zysk/Strata ze sprzedaży
(+) Pozostałe przychody operacyjne
(-) Pozostałe koszty operacyjne
(=) Zysk/Strata z działalności operacyjnej
(+) Przychody finansowe
(-) Koszty finansowe
(=) Zysk/Strata z działalności gospodarczej
(ą) Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
(=) Zysk/Strata brutto
(-) Podatek dochodowy
(-) inne obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia
straty)
(=) Zysk/Strata netto
5. Informacje dodatkowe
Zgodnie z art. 48 ustawy o rachunkowości w informacji dodatkowej podaje się
nie ujęte w bilansie oraz rachunku zysków i strat dane oraz wyjaśnienia
niezbędne do tego, aby sprawozdanie finansowe przedstawiało rzetelnie i jasno
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
14
sytuację majątkową i finansową, wynik finansowy oraz rentowność jednostki
(szczegółowy wykaz informacji został zamieszczony w załączniku do ustawy o
rachunkowości [Dz. U. Nr 121. poz. 591, załącznik nr 1]). Warto pamiętać, iż
zgodnie z nowelizacją z 9 listopada 2000 roku ustawy o rachunkowości
informacje dodatkowe dzielą się na te umieszczane przed formą sprawozdawczą
oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. W obu elementach informacji
dodatkowej nakazano weryfikacje zasady kontynuacji działalności. Obecnie
dodatkowe informacje i objaśnienia obejmują dziewięć grup i są znaczeni
bardziej szczegółowe niż dotychczas. Szczególną uwagę warto zwrócić na
następujące informacje:
" stosowane metody wyceny i księgowania oraz zmiany tych metod wraz
z przedstawieniem przyczyn ich ewentualnych zmian w stosunku do
roku poprzedniego,
" zdarzenia po dacie bilansowej,
" dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia,
" podział zobowiązań według pozycji bilansu o pozostałym na dzień
bilansowy okresie spłaty: do 1 roku, od 1 do 5 lat, ponad 5 lat.
" zobowiązania warunkowe, w tym udzielone poręczenia i gwarancje,
" przeciętne zatrudnienie w roku obrotowym w różnych grupach
zawodowych i inne informacje o pracownikach,
" podstawowe informacje dotyczące organów kierowniczych jednostki,
" zmiany sposobów sporządzania sprawozdania i ich wpływ na rentowność,
sytuację majątkową i finansową a także możliwość porównywalności
danych ze sprawozdania z danymi z lat poprzednich,
" udzielone przez jednostkę gwarancje i poręczenia,
" weryfikacje zasadności założenia o kontynuowaniu przez jednostkę
działalności,
" proponowany podział zysku lub pokrycie straty.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
15
ZAKAADOWY PLA KO T
r konta wersja:
Wyszczególnienie
Uproszczona rozwinięta
ZESPÓA 0 - Aktywa Trwałe
010 Środki trwałe
011 Grunty własne
012 Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej
013 Urządzenia techniczne i maszyny
014 Środki transportowe
015 Pozostałe środki trwałe
020 Wartości niematerialne i prawne
021 Koszty prac rozwojowych
022 Wartość firmy
023 Pozostałe wartości niematerialne i prawne
030 Inwestycje długoterminowe
031 Udziały i akcje
032 Papiery wartościowe
033 Udzielone pożyczki długoterminowe
034 Inwestycje w nieruchomości
035 Inwestycje w wartości niematerialne i prawne
036 Pozostałe inwestycje
039 Odpisy aktualizujące wartości inwestycji
070 Umorzenie środków trwałych
071 Umorzenie budynków i budowli
072 Umorzenie urządzeń technicznych i maszyn
073 Umorzenie środków transportowych
074 Umorzenie pozostałych środków trwałych
075 Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych
076 Umorzenie kosztów prac rozwojowych
077 Umorzenie wartości firmy
078 Umorzenie pozostałych wartości niematerialnych i prawnych
080 Środki trwałe w budowie
081 Środki budowlano montażowe
082 Maszyny i urządzenia wymagające montażu
083 Inne środki trwałe w budowie
087 Odpisy umorzeniowe środków trwałych w budowie
090 Konta pozabilansowe
091 Środki trwałe w likwidacji
092 Środki trwałe dzierżawione
093 Środki trwałe obce
095 Niskocenne składniki rzeczowe długotrwałego użytku
ZESPÓA 1 - Krótkoterminowe Aktywa Finansowe
100 Kasa
101 Kasa krajowych środków pieniężnych
102 Kasa zagranicznych środków pieniężnych
130 Rachunki i kredyty bankowe
131 Bieżący rachunek bankowy
132 Rachunki bankowe lokat
133 Rachunki bankowe środków wyodrębnionych
134 Akredytywy
135 Inne rachunki bankowe
138 Długoterminowe kredyty bankowe
139 Krótkoterminowe kredyty bankowe
140 Krótkoterminowe aktywa finansowe
141 Udziały lub akcje obce do zbycia
142 Akcje obce
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
16
143 Inne krótkoterminowe papiery wartościowe
145 Inne środki pieniężne
146 Weksle czeki obce i inne środki pieniężne
149 Środki pieniężne w drodze
ZESPÓA 2 - Rozrachunki i Roszczenia
200 Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami
201 Rozrachunki krajowe z odbiorcami
202 Rozrachunki krajowe z dostawcami
203 Rozrachunki zagraniczne z dostawcami i odbiorcami
205 Zaliczki wypłacone dostawcom i otrzymane od odbiorców
207 Zobowiązania wekslowe
209 Odpisy aktualizacyjne należności
220 Rozrachunki publicznoprawne
221 Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT
222 Rozliczenie należnego VAT
223 Rozliczenie naliczonego VAT
224 Rozrachunki z urzędem celnym
225 Korekta naliczonego VAT
229 Pozostałe rozrachunki publicznoprawne
230 Rozrachunki z pracownikami
231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
234 Inne rozrachunki z pracownikami
236 Należności z tytułu pożyczek mieszkaniowych
240 Pozostałe rozrachunki
241 Rozrachunki z udziałowcami i akcjonariuszami (właścicielami)
242 Rozliczenie wynagrodzeń
243 Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek
244 Należności dochodzone na drodze sądowej
245 Rozrachunki wewnątrz zakładowe
246 Zobowiązania z tytułu własnych papierów wartościowych
247 Długoterminowe pożyczki otrzymane
248 Krótkoterminowe pożyczki udzielone i otrzymane
249 Inne rozrachunki i rozliczenia
290 Konta pozabilansowe
291 Należności warunkowe
292 Zobowiązania warunkowe
293 Weksle obce dyskontowane lub indosowane
294 Zobowiązania z tytułu wieczystego użytkowania grunów
ZESPÓA 3 Materiały i Towary
300 Rozliczenie zakupu
301 Rozliczenie zakupu materiałów
302 Rozliczenie zakupu usług
303 Rozliczenie zakupu towarów
304 Rozliczenie zakupu innych składników majątku
310 Materiały
311 Materiały na składzie
319 Materiały w przerobie
330 Towary
331 Towary w pkt. sprzedaży detalicznej
332 Towary w hurcie
333 Towary w zakładach gastronomicznych, stołówkach i bufetach
339 Towary w przerobie handlowym
340 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów
341 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
342 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów w pkt. sprzedaży detalicznej
343 Odchylenia od cen detalicznych cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT
344 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów w hurcie
345 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów w zakładach gastronomicznych
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
17
390 Konta pozabilansowe
391 Zapasy obce
392 Towary przyjęte w komis
393 Niskocenne przedmioty w użytku
ZESPÓA 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczenie
400 Koszty według rodzaju
401 Zużycie materiałów i energii
402 Usługi obce
403 Podatki i opłaty
404 Wynagrodzenia
405 Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
408 Amortyzacja
409 Pozostałe koszty
490 490 Rozliczenie kosztów
ZESPÓA 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczenie
500 Koszty działalności podstawowej
501 Koszty podstawowej działalności produkcyjnej
502 Koszty podstawowe działalności usługowej
503 Koszty podstawowej działalności handlowej
506 Koszty wydziałowe podstawowej działalności produkcyjnej
507 Koszty wydziałowe podstawowej działalności usługowej
509 Koszty sprzedaży
530 Koszty działalności pomocniczej oraz bytowej i socjalnej
531 Koszty działalności pomocniczej
534 Koszty działalności bytowej
535 Koszty własnej działalności socjalnej
536 Koszty wydziałowej działalności pomocniczej
550 Koszty ogólne
551 Koszty ogólnego zarządu
580 580 Rozliczenie kosztów działalności
ZESPÓA 6 Produkty i Rozliczenia Międzyokresowe
600 Produkty gotowe i półfabrykaty
601 Wyroby gotowe
602 Półfabrykaty
620 Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów
621 Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów
622 Odchylenia od cen ewidencyjnych półfabrykatów
630 ie fakturowane usługi wykonane na podstawie długotrwałych umów
640 Rozliczenia międzyokresowe
641 Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów operacyjnych
642 Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów finansowej
643 Rozliczenia międzyokresowe czynne różnicy podatku dochodowego
646 Rozliczenia międzyokresowe bierne
660 Koszty organizacji i rozszerzenia spółki akcyjnej
ZESPÓA 7 Przychody i Koszty Związane z ich Osiągnięciem
700 Sprzedaż produktów
701 Sprzedaż wyrobów działalności podstawowej
702 Sprzedaż usług działalności podstawowej
707 Sprzedaż usług działalności pomocniczej
708 Sprzedaż usług działalności bytowej
709 Sprzedaż usług działalności socjalnej
710 Koszt własny sprzedanych produktów
711 Koszt własny sprzedanych produktów działalności podstawowej
712 Koszt własny sprzedanych usług działalności podstawowej
717 Koszt własny sprzedanych usług działalności pomocniczej
718 Koszt własny sprzedanych usług działalności bytowej i socjalnej
730 Sprzedaż usług i materiałów
731 Sprzedaż detaliczne towarów
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
18
732 Sprzedaż hurtowa towarów
733 Sprzedaż posiłków i towarów w gastronomii
734 Sprzedaż materiałów
735 Wartość sprzedanych towarów i materiałów wg cen nabycia (zakupu)
736 Wartość sprzedanych towarów w detalu wg cen nabycia
737 Wartość sprzedanych towarów w hurcie wg cen nabycia
738 Wartość sprzedanych posiłków i towarów wg cen nabycia
739 Wartość sprzedanych materiałów wg cen nabycia
750 Przychody finansowe
751 Dywidendy z tytułów udziałów i akcji
752 Odsetki uzyskane
753 Dodatnie różnice kursowe
754 Pozostała przychody finansowe
755 Koszty finansowe
756 Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku (trwałego i krótkoterminowego)
757 Odsetki zapłacone
758 Ujemne różnice kursowe
759 Pozostałe koszty finansowe
760 Pozostałe przychody operacyjne
761 Przychody ze sprzedaży rzeczowego majątku trwałego
762 Dotacje, subwencje, dopłaty
764 Inne pozostałe przychody operacyjne
765 Pozostałe koszty operacyjne
766 Wartość netto sprzedanych składników majątku trwałego
767 Inne zmniejszenia majątku trwałego
769 Inne pozostałe koszty operacyjne
770 770 Zyski nadzwyczajne
771 771 Straty nadzwyczajne
790 790 Obroty wewnętrzne
791 791 Koszt własny obrotów wewnętrznych
ZESPÓA 8 Kapitały (Fundusze), Rezerwy i Wynik Finansowy
800 Kapitały (Fundusze) zasadnicze
801 Kapitał zakładowy
803 Kapitał wspólników-właściciela (osoba fizyczna, sp. jawna, komandytowa, cywilna)
804 Fundusz założycielski w przedsiębiorstwie państwowym
Fundusz udziałowy spółdzielni
805 Fundusz przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwie państwowym
Fundusz wkładów spółdzielni
806 Kapitał (fundusz) zapasowy
Fundusz zasobowy spółdzielni
807 Kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny
808 Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
809 Fundusze wydzielone
821 821 Rozliczenie wyniku finansowego za dwa lata poprzednie
822 822 Rozliczenie na poczet wyniku finansowego roku obrotowego bieżącego
840 Rezerwy i przychody przyszłych okresów
841 Rezerwy na różnicę podatku dochodowego
843 Rezerwa na pewne i prawdopodobne straty
844 Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne
855 Pozostałe rezerwy
846 Przychody przyszłych okresów
850 Fundusze specjalne
851 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
852 Pozostałe fundusze specjalne
860 860 Wynik finansowy
870 Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
871 Podatek dochodowy
872 Inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
19
EWIDE CJA AKTYWÓW TRWAAYCH
1. Ewidencja rzeczowych aktywów trwałych
Środki trwałe rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi o przewidywanym
okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do
użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w
szczególności: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego
gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale,
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze
prawo do lokalu użytkowego, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne
rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy.
W przypadku przedmiotów o niskiej jednostkowej wartości początkowej, które
spełniają warunki ich zaliczenia do środków trwałych, istnieje możliwość ich nie
zakwalifikowania do środków trwałych (zasada istotności art. 8 ust. 1 ustawy o
rachunkowości). Pozwala to na jednorazowy odpis ich wartości w koszty firmy.
Środki trwałe ewidencjonuje się w księgach rachunkowych według wartości
początkowej (brutto). Jest to:
cena nabycia rzeczywista cena zakupu środka trwałego powiększona o
koszty bezpośrednio związane z nabyciem i przystosowaniem go do użytku
(np. koszty transportu, ubezpieczenia, montażu, naliczony podatek VAT nie
podlegający odliczeniu od podatku należnego)
koszt wytworzenia koszty bezpośrednio produkcyjne oraz przypadająca na
okres jego wytworzenia uzasadnioną część kosztów pośrednich produkcji,
cena rynkowa w przypadku środków otrzymanych w formie spadku,
darowizny lub przy braku dokumentów pozwalających wycenić bezpośrednio
środek trwały
wartość wynikająca z umów dla środków otrzymanych w postaci aportu
(nie wyższej jednak od ich wartości rynkowej).
Zwiększenie wartości początkowej środka trwałego może nastąpić wówczas gdy
w wyników nakładów poniesionych na przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcje,
adaptację lub modernizację nastąpiły wymierne efekty w postaci:
przedłużenia okresu użytkowania,
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
20
wzrostu zdolności wytwórczej,
poprawy jakości produkowanych wyrobów,
obniżenia kosztów eksploatacji,
poprawy ochrony środowiska,
poprawy warunków BHP.
Wartość początkowa środków trwałych może być również zwiększona na
skutek dokonanej aktualizacji wyceny. Natomiast nakłady poniesione w okresie
eksploatacji, które przywracają pierwotną zdolność użytkową środka trwałego,
traktowane są jako koszty remontu.
W bilansie środki trwałe wykazywane są w kwocie netto tj. wartości
początkowej (brutto) pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie.
Klasyfikacja Rodzajowa Środków Trwałych (KRŚT) od 1 stycznia 2000
Klasyfikacja Środków Trwałych {KŚT}:
grupa 0 grunty i melioracje szczegółowe,
grupa 1 budynki,
grupa 2 budowle,
grupa 3 kotły i maszyny energetyczne,
grupa 4 maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
grupa 5 maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe,
grupa 6 urządzenia techniczne,
grupa 7 środki transportu,
grupa 8 narzędzia, przyrządy i nieruchomości
grupa 9 inwentarz żywy
Podstawowe dokumenty związane z obrotem środkami trwałymi:
OT przyjęcie środka trwałego,
LT likwidacja środka trwałego,
PT - przekazanie środka trwałego.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
21
Ewidencja analityczna środków trwałych:
karty analityczne środków trwałych identyfikują poszczególne obiekty i
ustalają komórki (osoby) odpowiedzialne za stan i należyte użytkowanie
środków trwałych. Zawierają: numer inwentarzowy, nazwę i charakterystykę,
datę przyjęcia do użytkowania, koszty remontów i modernizacji, miejsce
eksploatacji;
tabele amortyzacyjno-umorzeniowe ustalają wartość odpisów
amortyzacyjnych i umorzeniowych zarówno miesięcznie jak i rocznie.
księga inwentarzowa posiada porządek chronologiczny i ujmuje
przyjmowane środki trwałe z jednoczesnym nadaniem im odpowiednich
numerów inwentarzowych. Zawiera: numer inwentarzowy, nazwę i charakter
obiektu, wartość początkową, przychód, rozchód oraz uwagi;
Pamiętaj!
Amortyzacja to nie to samo co umorzenie pomimo, iż są one równe w kwotach w pierwszym
okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych!
Amortyzacja pieniężny odpowiednik zużycia środka trwałego zaliczany do
kosztów działalności. Planowa amortyzacja odnoszona jest na konto 408
(Amortyzacja), nieplanowe odpisy amortyzacyjne obciążają konto 765
(Pozostałe koszty operacyjne) lub 771 (Straty nadzwyczajne).
Umorzenie okresowe korygowanie wartości początkowej środków trwałych na
skutek ich zużycia. Odpisy te są odnoszone na konto 070 (Umorzenie środków
trwałych) którego stan koryguje wartość początkową środków trwałych
wykazywaną na koncie 010.
Teoria i praktyka rachunkowości wyróżnia następujące metody amortyzacyjne:
amortyzacja równomierna (liniowa),
amortyzacja nierównomierna:
amortyzacja degresywno-liniowa (tzw. metoda podatkowa),
amortyzacja degresywna (metoda SOYD, metoda malejącego salda)
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
22
amortyzacja progresywna (metoda SOYD, metoda rosnącego salda),
amortyzacja naturalna.
Zwyczajowo odpisów umorzeniowych, traktowanych na równi z amortyzacją,
dokonuje się w równych miesięcznych kwotach począwszy od pierwszego dnia
miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały przyjęto do
używania, aż do miesiąca, w którym nastąpiło całkowite umorzenie, sprzedaż lub
likwidacja środka trwałego. Zgodnie z prawem bilansowym rozpoczęcie
amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do
używania, zaś jej zakończenie nie pózniej niż z chwilą zrównania wartości
odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) z wartością początkową środka
trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego
niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji
wartości godziwej pozostałości środka trwałego.
Schemat 8 Schemat funkcjonowania konta środki trwałe
010 Środki trwałe
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Sprzedaż środka trwałego:
1. Przekazanie z budowy środka trwałego
070
1. Do wysokości umorzenia
080
2. Zwiększenie wartości obiektów
ulepszonych 766
2. W zakresie wartości netto
Likwidacja, nieodpłatne przekazania lub
Środki trwałe otrzymane jako aport
darowizna środka trwałego:
241,801,
wniesiony przez akcjonariuszy,
070
802,803
1. Do wysokości umorzenia
udziałowców lub wspólników
767
2. W zakresie wartości netto
Niedobór środka trwałego:
243 Nadwyżki inwentaryzacyjne
1. Do wysokości umorzenia
070
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
23
243
2. W zakresie wartości netto
Środki trwałe przekazane na podstawie
umów (np. leasingu kapitałowego):
100,130,
070
Zakup nowych obiektów środków trwałych
1. Do wysokości umorzenia
200
2. W zakresie wartości netto
249
807
Aktualizacja wartości środków trwałych Aktualizacja wartości środków trwałych
807
(zwiększenia) (zmniejszenia)
Sk. Y
Schemat 9 Schemat funkcjonowania konta umorzenie środków trwałych
070 Odpisy umorzeniowe środków trwałych
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Nieplanowe odpisy amortyzacyjne
Przeniesienie dotychczasowego umorzenia
spowodowane trwałą utratą przydatności
środków trwałych: zlikwidowanych,
767
środków trwałych oraz doprowadzenie
010 darowanych, przekazanych nieodpłatnie
wartości netto wycofywanych z
771
oraz w związku z innymi rozchodami (np.
użytkowania lub przeznaczonych do
aport)
likwidacji na poziomie cen sprzedaży netto
Zmniejszenie umorzenia na skutek
807 Planowe odpisy amortyzacyjne 408
aktualizacji wyceny
Zwiększenie umorzenia na skutek
807
aktualizacji wyceny
Sk. Y
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
24
Środki trwałe w budowie obejmują ogół kosztów - takich jak nabycie,
adaptacja, przebudowa rozbudowa, rekonstrukcja czy modernizacja - które
zostały poniesione w związku z niezakończoną budową, montażem lub
przekazaniem do użytkowania nowego względnie ulepszenie już istniejącego
środka trwałego.
Na koncie Środki trwałe w budowie (080) ujmuje się m.in. dotyczące środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych koszty:
badań geologicznych i geofizycznych,
dokumentacji projektowej,
ubezpieczeń w okresie trwania robót inwestycyjnych,
odszkodowań wypłaconych za dostarczenie obiektów zastępczych lub
przesiedlenie osób z terenów zajętych w związku z realizacją inwestycji,
przygotowania terenu w celu realizacji inwestycji,
wykonania budynków i budowli,
zakupu lub wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych, koszty ich
transportu, montażu załadunku, wyładunku, napraw, remontów, ulepszenia i
wykonania prób montażu jeżeli zostały wykonane przed przekazaniem ich do
eksploatacji,
założenia strefy ochronnej oraz nadzoru autorskiego i inwestycyjnego,
VAT naliczonego nie podlegającego rozliczenia z Urzędem Skarbowym.
Schemat 10 Schemat funkcjonowania konta Środki trwałe w budowie
080 Środki trwałe w budowie
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Zmniejszenie kosztów dostaw i usług
201,203, Koszty dostaw i usług obcych 201,203,
obcych wykonawców na rzecz
304 kontrahentów 304
inwestycji
Koszty, które nie dały efektu
Koszty dostaw i usług wykonanych gospodarczego; Efekty inwestycji lub
790 767
we własnym zakresie kosztów inwestycji w toku realizacji
nieodpłatnie przekazane
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
25
Wartość netto likwidowanych Wartość uzyskanych z inwestycji
010 010
obiektów w związku z inwestycją środków trwałych oddanych do użytku
Wydanie materiałów z magazynów Wartość uzyskanych z inwestycji
311 020
własnych wartości niematerialnych i prawnych
Nadwyżka rzeczowych składników Odzyski z rozbiórki obiektów
243 311
inwestycji likwidowanych w związku z inwestycją
Odsetki, prowizje i ujemne różnice
131,135, Niedobory rzeczowych składników
kursowe dotyczące inwestycji 243
zesp. 2 inwestycji
rozpoczętych
Likwidacja inwestycji rozpoczętych na
skutek zdarzenia losowego lub sprzedaż
771
Wynagrodzenie należne z tytułu
całego zadania inwestycyjnego na skutek
230 sprawowania nadzoru autorskiego i
zaniechania jego kontynuacji
inwestycyjnego (w kwocie brutto)
Dodatnie różnice kursowe dotyczące 131,135,
inwestycji zesp. 2
Sk. Y
2. Ewidencja wartości niematerialnych i inwestycji
Wartości niematerialne i prawne nabyte przez jednostkę prawa majątkowe
nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie
używania dłuższym niż rok, przeznaczone na własne potrzeby jednostki.
W szczególności, są to:
prawa autorskie,
prawa do projektów, wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów
zdobniczych, licencji,
programy komputerowe.
wartość firmy,
koszty zakończonych prac rozwojowych.
Zasady wyceny wartości niematerialnych i prawnych oraz zasady obliczania
odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) są analogiczne jak środków
trwałych, z tym że - zgodnie z Ustawą o rachunkowości - okres dokonywania
odpisów od: kosztów prac rozwojowych,nie może przekraczać 5 lat. W stosunku
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
26
do innych tytułów wartości niematerialnych i prawnych w Ustawie o
rachunkowości nie określono okresu ich umarzania.
Wartość firmy goodwill. Występuje w bilansie firmy tylko wówczas, jeśli
nastąpiły przekształcenia własnościowe, np. sprzedaż bądz przyjęcie nowego
wspólnika. Określana jest jako przewidywana zdolność zarobkowa firmy. Jest to
wartość niematerialnego aktywu, oznaczająca wartość sławy, renomy na rynku,
doskonałych warunków lokalizacyjnych, tradycji historycznych. Jej wartość w
bilansie stanowi kwotę równą różnicy między ceną zapłaconą za daną firmę a jej
wartością rynkową.
Utratę wartości praw majątkowych przed upływem okresu amortyzacji oraz
skutki likwidacji tych składników majątku z innych powodów zalicza się w
części nie umorzonej wartości początkowej do pozostałych kosztów
operacyjnych (765) z wyjątkiem likwidacji spowodowanej zdarzeniami
losowymi której skutki odpisuje się w ciężar strat nadzwyczajnych (771).
Przez inwestycje rozumie się aktywa posiadane w celu osiągnięcia korzyści
ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych zasobów, uzyskania z
nich przychodów w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym
również transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te
nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane
przez jednostkę, lecz są posiadane w celu osiągnięcia określonych wyżej
korzyści. Standardowo inwestycje dzielą się na długo i krótkoterminowe.
Finansowe inwestycje długoterminowe obejmuje długoterminowe lokaty
kapitałowe powierzone innym podmiotom gospodarczym w celu uzyskania
określonych korzyści (np. dywidendy, udziały w zyskach, odsetki)
Nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz inne inwestycje ujmuje się w
księgach rachunkowych na dzień ich nabycia lub powstania według ceny nabycia
albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji są
istotne.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
27
Wartość finansowych długoterminowych inwestycji na dzień bilansowy ustala
się według cen nabycia, lub wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy z
tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej
Schemat 11 Struktura finansowych inwestycji długoterminowych
Lokaty finansowe
Lokaty
Lokaty
wierzytelnościowe
udziałowe
Pożyczki i depozyty
Dłużne papiery
Akcje Udziały w spółkach
bankowe
wartościowe
nieemisyjnych
Papiery
wartościowe
Schemat 12 Schemat funkcjonowania konta inwestycje długoterminowe
030 Inwestycje długoterminowe
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Wniesienie udziałów pieniężnych;
Zakup akcji obcych;
Wycofanie udziałów pieniężnych;
101,131,
101,131, 135
Zakup papierów wartościowych lub
135
Spłata pożyczki
wniesienie lokaty terminowej;
Udzielenie pożyczki długoterminowej
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
28
011-015, Wycofanie wkładów rzeczowych 011-015,
Wniesienie wkładów rzeczowych
024, 081- (aportów) w zamian za akcje lub 024, 081-
(aportów) w zamian za akcje lub udziały
083 udziały 083
Dodatnie różnice kursowe przy sprzedaży, Rozchód sprzedanych udziałów i
753 759
wycofaniu, wycenie, rozliczeniu ID papierów wartościowych
Ujemne różnice kursowe przy
sprzedaży, wycofaniu, wycenie, 758
Przywrócenie uprzednio utraconej
rozliczeniu ID
754 wartości ID do wysokości ceny nabycia
(odpisy aktualizujące)
Odpisy aktualizujące wartość ID na
756
skutek trwałej utraty wartości
Sk. Y
EWIDE CJA ŚRODKÓW PIE IŻ YCH I KRÓTKOTERMI OWYCH
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
Środki pieniężne - obejmują aktywa w formie krajowych środków płatniczych,
walut obcych i dewiz. Na potrzeby sprawozdania z przepływów pieniężnych do
aktywów pieniężnych zalicza się również inne aktywa finansowe, jeżeli aktywa
te są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania,
wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty).
Dokumentacja związana z obrotem gotówkowym:
KP kasa przyjmie,
KW kasa wypłaci,
LW listy wypłat dotyczące np. wynagrodzeń, premii, nagród
Własne zródłowe dokumenty kasowe
RK raport kasowy.
Środki pieniężne bilansowo dzielone są na: na środki pieniężne w kasie, w banku
oraz pozostałe środki pieniężne. Składni te wyceniane są według wartości
nominalnej. W przypadku gdy jednostka dysponuje zagranicznymi jednostkami
pieniężnymi są one wyceniane po przeliczeniu na złote według średniego kursu
NBP, natomiast ewentualne różnice w wycenie odnoszone są w koszty (758) lub
przychody finansowe (753).
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
29
Schemat 13 Schemat funkcjonowania konta Kasa
100 Kasa
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
200 Wpłaty od odbiorców Wypłaty dla dostawców 200
Wypływy gotówki z kasy na rachunek
149 Wpływy środków pieniężnych w drodze 149
bankowy potwierdzone RK
Zwrot sum pobranych do rozliczenia Wypłaty sum pobranych do rozliczenia
234 234
przez pracowników przez pracowników
243 Nadwyżki kasowe Niedobory kasowe 243
146 Wpłaty z tytułu wykupu weksli obcych Zakup czeków podróżnych 146
801-803 ,
Wpłaty na poczet kapitału Wykup weksla obcego 207
243
Dodatnie różnice kursowe dotyczące Ujemne różnice kursowe dotyczące
753 758
środków pieniężnych środków pieniężnych
Sk. Y
Schemat 14 Schemat funkcjonowania konta Rachunki i kredyty bankowe
130 Rachunki i kredyty bankowe
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Wypływy gotówki z rachunku
149 Wpływy środków pieniężnych w drodze 149
bankowego do kasy potwierdzone WB
201 Wpływy od odbiorców Zapłata zobowiązań wobec dostawców 201
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
30
247,248 Wpływy pożyczek otrzymanych Spłata pożyczek otrzymanych 247,248
Przelewy zobowiązań publiczno-
205 Zwrot udzielonych dostawcom zaliczek 229
prawnych
Przelewy wynagrodzeń na rachunki
249 Błędy w WB dotyczące wpływów 231,249
bankowe pracowników
Wpływy dywidend, ze sprzedaży papierów Odsetki i prowizje od kredytów i
249 757
wartościowych i innych należności pożyczek
Odsetki od środków na rachunku Zapłata kar, grzywien, odszkodowań i
752 769
bankowym innych opłat o charakterze sankcji
Opłaty za usługi bankowe
753 Dodatnie różnice kursowe 409
(manipulacyjne)
Sk. Y
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu stanowią dłużne papiery
wartościowe, reprezentujące wierzytelności pieniężne na sumy oznaczone, o
terminie wykupu krótszym niż rok na dzień bilansowy oraz nabyte w celach
handlowych (sprzedaż w okresie krótszym niż jeden rok od dnia bilansowego)
inne papiery wartościowe.
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu obejmują min.:
obligacje,
bony skarbowe,
akcje,
inne papiery wartościowe (np. weksle o terminie wykupu dłuższym
niż 3 miesiące ale krótszym niż 1 rok)
Krótkoterminowe papiery wartościowe są wyceniane:
na dzień bilansowy: w walucie polskiej po cenie nabycia lub wartości
rynkowej w zależności od tego która z nich jest niższa, natomiast w
walucie obcej po cenie nabycia (lub wartości rynkowej w zależności od
tego która z nich jest niższa) po przeliczeniu na złote według średniego
kursu prezesa NBP na dzień bilansowy.
w ciągu roku obrotowego - w walucie polskiej po cenie nabycia, natomiast
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
31
w walucie obcej po cenie nabycia (jednak nie wyższej niż cena sprzedaży
netto po przeliczeniu na złote według kursu kupna banku świadczącego
usługi).
W przypadku zakupu papierów wartościowych wraz z narosłymi odsetkami do
dnia nabycia, należy wartość tych odsetek ująć na odrębnym koncie (można
wprowadzić odpowiednią analitykę do konta 140). Faktycznie wpłacone lub
skapitalizowane odsetki w terminie pózniejszym dzieli się na :
dotyczące okresu przed ich nabyciem która jest odliczana od ceny nabycia
(kompensując cenę nabycia) i odnoszona w ciężar kosztów finansowych
(755),
dotyczące okresu po ich nabyciu które stanowią przychód finansowy (750).
Schemat 15 Schemat funkcjonowania konta krótkoterminowe aktywa finansowe
140 Krótkoterminowe aktywa finansowe
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
101,131, Zakup udziałów lub akcji własnych w celu Rozchód umorzonych udziałów lub akcji
801,802
201 umorzenia własnych
101,102, Zakup udziałów lub akcji obcych według Rozchód sprzedanych udziałów lub akcji 101,131,
131,249 cen nabycia lub zakupu własnych według cen ewidencyjnych 241
Rozchód krótkoterminowych papierów
wartościowych sprzedanych według
wartości ewidencyjnej;
101,102, Zakup obligacji i innych papierów
759
Obniżenie (na dzień bilansowy) wartości
131,249 wartościowych
akcji obcych i innych papierów
wartościowych do ceny sprzedaży netto
możliwych do uzyskania
753 Dodatnie różnice kursowe Ujemne różnice kursowe 758
Sk. Y
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
32
EWIDE CJA ROZRACHU KÓW
Rozrachunki krótkoterminowe stanowią ogół należności z tytułu dostaw i
usług oraz całość lub część rozrachunków z innymi podmiotami czy osobami
fizycznymi, których termin spłaty jest krótszy niż 1 rok od dnia bilansowego.
Wyróżnia się następujące podstawowe rodzaje kont rozrachunkowych:
Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami (200) obejmują rozrachunki z
kontrahentami krajowymi i zagranicznymi z tytułu dostaw materiałów,
towarów, produktów i dóbr inwestycyjnych, robót i usług, zaliczek na poczet
dostaw, kaucji gwarancyjnych, jak również z tytułu przychodów finansowych
i zobowiązań z tytułu weksli,
Rozrachunki publicznoprawne (220) obejmują należności i zobowiązania
wobec instytucji skarbowych, jednostek administracji terenowej, urzędów
celnych, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednostek ubezpieczeń
majątkowych i osobowych (np. PZU), Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
Pracodawca Pracownik
Fundusz emerytalny 9,76% Fundusz emerytalny 9,76%
Fundusz rentowy 4,5% Fundusz rentowy 1,5%
Ubezpieczenie wypadkowe (0,4 8,12)% Ubezpieczenie chorobowe 2,45%
Fundusz pracy 2,45% Ubezpieczenie zdrowotne 9,00%
Fundusz gwarantowanych 0,10%
świadczeń pracowniczych
Rozrachunki z pracownikami (230) obejmują należności i zobowiązania z
tytułu wynagrodzeń (wszelkie wypłaty pieniężne oraz świadczenia w naturze
wynikające z umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło oraz umowy
ajencyjnej) oraz pozostałych rozrachunków z pracownikami (np. pożyczki z
Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych),
Pozostałe rozrachunki (240) w szczególności obejmują rozrachunki: z
udziałowcami i akcjonariuszami, z tytułu niedoborów, szkód oraz nadwyżek,
z tytułu roszczeń spornych, oraz wewnętrzne,
Rozrachunki wykazywane w ewidencji pozabilansowej (290)
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
33
EWIDE CJA TOWARÓW I MATERIAAÓW
Pełna trójszczeblowa ewidencja materiałów obejmuje:
ewidencję ilościową prowadzoną w magazynach oddzielnie dla każdego
materiału oraz magazynu rejestrującą przychody i rozchody materiałów
ilościowo,
ewidencję ilościowo-wartościową prowadzoną w dziale księgowości
materiałowej umożliwiającą porównanie ilościowej ewidencji w magazynie z
syntetyczną ewidencją wartościową,
ewidencję wartościową - prowadzoną w dziale księgowości finansowej na
koncie syntetycznym (310) Materiały.
Podstawowe dokumenty księgowe związane z ruchem materiałów:
Przychód zewnętrzny (Pz) przyjęcie i przekazanie do magazu materiałów z
zewnątrz
Zwrot wewnętrzny (Zw) zwrot materiałów z produkcji,
Między magazynami (Mm) przesunięcie materiałów między magazynami,
Przyjęcie odpadków (Po) przyjęcie do magazynu odpadków użytkowych,
Magazyn przyjmie (Mp) inwentaryzacyjne nadwyżki materiałów,
Wydanie na zewnątrz (Wz) wydanie na zewnątrz materiałów,
Rozchód wewnętrzny (Rw) pobranie materiałów z magazynu.
Podstawą wyceny przychodów materiałów i towarów mogą być: ceny zakupu,
ceny nabycia lub koszt wytworzenia we własnym zakresie.
Od strony ewidencyjnej przychód materiałów może być wyrażony w cenach
rzeczywistych bądz w stałych cenach ewidencyjnych (z uwzględnieniem
odchyleń od cen ewidencyjnych). Warto podkreślić, iż odchylenia od stałych cen
ewidencyjnych może być określane względem cen zakupu bądz cen sprzedaży.
Koszty zakupu mogą być zaliczone do okresu sprawozdawczego w którym
powstały lub być rozliczane w czasie (w przypadku znacznych ich wahań)
Na dzień bilansowy materiały wycenia się według ceny zakupu (nabycia) jednak
nie wyższych od ceny sprzedaży netto.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
34
Rozchód materiałów i towarów może być wyceniony wg:
zmiennych cen ewidencyjnych:
metoda średniej ceny ważonej,
metoda FiFo (first in first out),
metoda LiFo (last in first out),
metoda HiFo (higest in first out) nie stosowana w Polsce,
metoda LoFo (lower in first out) nie stosowana w Polsce,
stałych cen ewidencyjnych.
W przypadku stosowania stałych cen ewidencyjnych powinno nastąpić
rozliczenie odchyleń przypadających na wydane z magazynu zapasy (On).
Rozliczenie to dokonywane jest na koniec miesiąca zgodnie z poniższymi
wzorami:
Saldo konta Odchylenie od cen ewidencyjnych
Wn = �" 100
Obroty Wn odpowiedniego konta Zapasów
Obroty Ma odpowiedniego konta Zapasów �" Wn
On =
100
W przypadku towarów ewidencja i wycena jest podobna do tej stosowanej w
przypadku materiałów z tym, że:
w przypadku obrotu hurtowego ewidencja towarów na magazynie odbywa się
według cen hurtowych będących sumą ceny zakupu netto i marży stosowanej
przez hurtownie,
w przypadku obrotu detalicznego ewidencja towarów w sklepie odbywa się
według cen detalicznych w skład której wchodzą: cena zakupu netto, marży
stosowanej przez sklep oraz podatek VAT płacony przez klientów sklepu.
Różnica między ceną zakupu, a ceną ewidencyjną towarów w hurtowni stanowi
marżę zarezerwowaną która jest księgowana i rozliczana zgodnie z teorią
odchyleń. Podobnie w przypadku sklepu detalicznego rozliczeniu ulegają
odchylenia związane z marżą oraz odchylenia związane z podatkiem VAT.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
35
Schemat 16 Schemat funkcjonowania konta Materiały
310 Materiały
Wn Ma
Sp. X
Strona Ma konta przeciwstawnego Strona Wn konta przeciwstawnego
Symbol Symbol
Treść operacji Treść operacji
konta konta
Przyjęcie materiałów do magazynu z
301 Rozchód materiałów do zużycia 401
zakupu
401, Rozchód materiałów na działalność
Zwroty z produkcji 081-083
zesp.5 inwestycyjną
243 Nadwyżka inwentaryzacyjna Rozchód sprzedanych materiałów 739
081 Zwroty z inwestycji Niedobory inwentaryzacyjne 243
764 Otrzymane darowizny materiałów Przekazanie darowizny materiałów 769
Zmniejszenia cen ewidencyjnych 341
341 Zwiększenia cen ewidencyjnych
Przecena (do cen sprzedaży netto)
769
materiałów na dzień bilansowy
Sk. Y
EWIDE CJA I KALKULACJA KOSZTÓW
Podstawowy podział kosztów w rachunkowości finansowej:
koszty rodzajowe,
koszty w układzie funkcjonalnym,
Układ rodzajowy koszty grupowane są według kryterium związku z rodzajem
zużytego zasobu (pytanie: Co to jest za koszt?). Koszty według rodzajów,
obejmują:
Amortyzację (408) planowe odpisy amortyzacyjne środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych;
Zużycia materiałów i energii (401) tj.: rozchód nabytych materiałów
podstawowych i pomocniczych oraz nie przechodzących przez magazyn
(materiałów biurowych, czasopism, środków czystości), opakowań, paliw,
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
36
ogumienia, części zapasowych, a także kosztów zużycia wody, energii
elektrycznej, gazu;
Usługi obce (402) obejmują koszty obróbki obcej, usług transportowych,
obcych usług remontowych, koszty napraw i przeglądów gwarancyjnych, usługi
wynajmu, handlowe (organizacja np. targów, wystaw), usługi w zakresie techniki
obliczeniowej, usługi łączności, pocztowe, usługi komunalne;
Podatki i opłaty (403) tj. podatek VAT naliczony nie podlegający odliczeniu
(stanowiący koszt), podatek od nieruchomości, środków transportu, opłaty
skarbowe oraz urzędowe opłaty administracyjne i manipulacyjne, opłaty sądowe
i notarialne (nie zaliczone do wartości początkowej środków trwałych), opłaty
licencyjne, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów oraz opłaty za rzecz
miasta.
Wynagrodzenia (404) obejmują zarówno pieniężne, jak i w naturze (np.
deputaty) świadczenia za pracę wynikające z umowy o pracę, umowy zlecenia,
umowy o dzieło oraz umowy ajencyjnej. Nie ujmowane są na tym koncie
wypłaty z funduszy specjalnych, z zysku netto i z nadwyżki bilansowej w
spółdzielniach.
Ubezpieczenie społeczne i inne świadczenia (405) obejmują składniki z
tytułu ubezpieczenia społecznego (fundusze: emerytalny, rentowy, wypadkowy),
składniki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
pracowniczych, a także odpisy na fundusze zakładowe: socjalny i mieszkaniowy,
wydatki na BHP, dopłaty na okresowe dojazdy pracowników do pracy i inne
świadczenia rzeczowe.
Pozostałe koszty rodzajowe (409) obejmują nie wymienione powyżej koszty
proste, a w szczególności: koszty krajowych i zagranicznych podróży
służbowych, koszty reprezentacji i reklamy, koszty ubezpieczeń majątkowych,
koszty wypłat ryczałtów za używanie dla celów służbowych własnych
samochodów osobowych, odprawy, stypendia.
Koszty w układzie funkcjonalnym koszty grupowane są według kryterium
związku z miejscem zużycia zasobu (pytanie: Gdzie ten koszt wystąpił?).
Podstawowe koszty według funkcji obejmują:
Koszty działalności podstawowej (501, 502, 503) obejmują całość kosztów
związanych bezpośrednio z wytwarzaniem wyrobów, usług czy działalności
handlowej. Koszty fazy produkcji obejmują: koszty bezpośrednie wyrobów,
robót i usług, powstałe w wydziałach produkcji podstawowej, tzn. materiały
bezpośrednie, robociznę bezpośrednią i inne koszty bezpośrednie np. narzędzia
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
37
specjalne; są to więc koszty proste, które da się odnieść do konkretnej
produkowanej jednostki.
Koszty wydziałowe działalności podstawowej (506, 507) - obejmują całość
kosztów związanych pośrednio z wytwarzaniem wyrobów i usług. Koszty
pośrednie powstałe w wydziałach produkcji podstawowej są związane z:
utrzymaniem stanowisk pracy w gotowości produkcyjnej (swoim zasięgiem
obejmują: amortyzację maszyn i urządzeń, zużycie uniwersalnych przyrządów i
narzędzi, koszt konserwacji, a także koszty energii napędowej) oraz z
organizacją, kierowaniem i obsługą produkcji (do tej grupy należy wliczyć: płace
robotników pomocniczych, kierownictwa i personelu biurowego w wydziałach
produkcyjnych, materiały zużyte na cele ogólne (w tym biurowe), koszty
oświetlenia, ogrzewania, utrzymania czystości).
Koszty sprzedaży (509) bezpośrednio związane ze sprzedażą wyrobów (po ich
wydaniu z magazynu), robót i usług, dające się odnieść do określonej sprzedaży.
Obejmują one: zużycie opakowań, koszty usług transportowych i spedycyjnych,
z uwzględnieniem kosztów załadunku, składowania, wyładunku, jak również
koszty obsługi poprodukcyjnej (np. naprawy gwarancyjne), koszty reklamy i
prowizji z uwzględnieniem opłat za udziały w targach, wystawach, koszty
degustacji produktów, upominki reklamowe. Pozostałe koszty sprzedaży np.
ubezpieczenia, cło wywozowe stanowią jeden z elementów kosztu własnego
sprzedanych wyrobów.
Koszty działalności pomocniczej oraz bytowej i socjalnej (530) Koszty te
obejmują np.: usługi remontowo-konserwacyjne, transportowych,
laboratoryjnych, wytwarzanie energii elektrycznej, cieplnej, usługi w celu
zaspokojenia potrzeb bytowych pracowników (np. prowadzenie hoteli
robotniczych, zakładowych stołówek, bufetów, zakładowych placówek służby
zdrowia) jak również potrzeb socjalnych (np. koszty utrzymania ośrodków
wczasowych, domów wypoczynkowych, ogródków działkowych, przedszkoli
czy koszty utrzymania placówek kulturalnych czy sportowo-rekreacyjnych).
Koszty ogólnego zarządu (551) koszty utrzymania komórek zarządu jednostki
oraz koszty obsługi przedsiębiorstwa jako całości z wyjątkiem kosztów
finansowych i pozostałych kosztów operacyjnych. Obejmują one między innymi:
koszty wynagrodzenia kierownictwa i komórek organizacyjnych ogólnego
zarządu, koszty podróży służbowych, koszty łączności, koszty biurowe, koszty
reprezentacji jak również koszty utrzymania terenu i magazynów, ochrony
mienia oraz koszty służbowych samochodów osobowych, wynalazczości i
racjonalizacji.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
38
Koszty produktu są identyfikowane z wytworzonymi wyrobami lub zakupionymi
produktami przeznaczonymi na sprzedaż. W firmie produkcyjnej są to te koszty rozliczane
na produkty, które są brane pod uwagę przy wycenie zapasów wyrobów gotowych lub
produkcji w toku.
Koszty produktu obciążają rachunek wyników jednostki w momencie sprzedaży produktów,
których dotyczą. Koszty te można podzielić na:
koszty produktu bezpośrednie stanowią te koszty produktu, które można odnieść na
poszczególne produkty wprost w momencie ich powstania,
koszty produktu pośrednie stanowią te koszty produktu które w momencie powstania
nie można przypisać na poszczególne produkty (istnieje konieczność ich przypisania na
podstawie różnych kryteriów np. kluczy rozliczeniowych).
Koszty okresu nie są brane pod uwagę przy wycenie zapasów i stanowią koszty okresu w
którym zostały poniesione. Powstanie kosztu równoznaczne jest z włączeniem go do
rachunku wyników.
W myśl powyższej definicji również pozostałe koszty operacyjne oraz koszty finansowe
stanowią koszty okresu i tak są traktowane w praktyce.
Kalkulacja proces umożliwiający ustalenie (wyliczenie) kosztów
jednostkowych.
Można wyróżnić następujące metody kalkulacji:
Kalkulacja podziałowa:
prosta,
ze współczynnikami.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
39
Kalkulacja doliczeniowa:
zleceniowa,
asortymentowa.
Kalkulacja wielostopniowa:
procesowa,
fazowa.
Schemat 17 Struktura kosztów w rachunku kalkulacyjnym
Materiały bezpośrednie (zwykle z kosztami zakupu)
(+) Wynagrodzenia bezpośrednie z narzutami
(+) Inne koszty bezpośrednie
(=) Razem koszty bezpośrednie
(+) Narzuty kosztów wydziałowych (produkcyjnych)
(=) Techniczny koszt wytworzenia (TKW)
(=) Techniczny koszt wytworzenia sprzedanych produktów
(+) Koszty ogólnego zarządu
(+) Koszty sprzedaży
(=) Koszt własny sprzedaży (KWS)
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
40
Schemat 18 Przepływy kosztu w układzie rodzajowo-funkcjonalnym dla celów wyceny produkcji
Koszty działalności
Rozliczenie produkcji
podstawowej
Ró\ne konta Koszty wg rodzaju
( 580)
(500)
(100, 130, 201 ...) (zespół 4)
(6b)
(1)
Koszty wydziałowe
Wyroby gotowe
działalności podstawowej
(601)
(506)
(5)
Rozliczenie kosztów
( 490)
(7a)
(2a)
Koszty sprzeda\y
Odchylenia od cen
(509)
ewidencyjnych
Rozliczenia
(621)
międzyokresowe kosztów
(640)
(2b)
(7b)
(3)
Koszty ogólnego
Produkcja w toku
zarządu
(602)
(550)
(6a)
Koszty działalności
pomocniczej
(530)
(4)
Objaśnienia:
(1) bieżąca ewidencja kosztów prostych według rodzaju
(2a) równoległe (lub okresowe) rozliczenia kosztów w układzie funkcjonalnym
(2b) bieżąca ewidencja kosztów rozliczanych w czasie
(3) przeksięgowanie (naliczenie) części kosztów, rozlicznych w czasie, przypadających na dany okres sprawozdawczy
(4) rozliczenie kosztów działalności pomocniczej i bytowej na ostatecznych odbiorców (konto 530 po tej operacji wykazuje
saldo 0)
(5) rozliczenie kosztów wydziałowych działalności podstawowej na koszty działalności podstawowej
(6a) przeksięgowanie rzeczywistego technicznego kosztu wytworzenia wyrobów produkcji nie zakończonej (stan produkcji
niezakończonej na koniec danego okresu przeksięgowuje się na początek następnego okresu na konta właściwych kosztów
według funkcji)
(6b) przeksięgowanie rzeczywistego technicznego kosztu wytworzenia produkcji zakończonej
(7a) przyjęcie do magazynu wyrobów gotowych po stałej cenie ewidencyjnej
(7b) ustalenie i zaksięgowanie odchyleń od stałych cen ewidencyjnych produktów przyjętych do magazynu
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
41
1. Pozostałe przychody i koszty operacyjne
Pozostałe przychody i koszty operacyjne występują w obu wariantach
rachunku wyników. Są to przychody i koszty nie związane bezpośrednio ze
zwykłą działalnością jednostki, spowodowane m.in.:
sprzedażą, likwidacją, dzierżawą lub nieplanowanymi odpisami
amortyzacyjnymi środków trwałych oraz wartości niematerialnych i
prawnych, w tym również z tytułu dodatniej i ujemnej wartości firmy,
odpisami aktualizującymi wartość należności (tj. utworzenie i rozwiązanie
rezerw),
odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych i
nieściągalnych,
utworzeniem lub rozwiązaniem rezerwy na przewidywane straty,
zapłatą lub otrzymaniem odszkodowań, kar, grzywien, kosztów postępowania
spornego,
otrzymaniem lub przekazaniem darowizn,
odpisami aktualizującymi wartość zapasów materiałów, towarów, produktów
gotowych, półproduktów, produkcji w toku w związku z zastosowaniem
zasady ostrożnej wyceny,
odpisaniem inwestycji, które nie dały zamierzonego efektu gospodarczego,
otrzymaniem dotacji, subwencji, dopłat na inne cele niż nabycie lub
wykorzystanie środków trwałych lub wykonaniem prac rozwojowych,
odpisaniem dotacji, subwencji i dopłat dokonywanych równolegle do
amortyzacji środków trwałych oraz prac rozwojowych sfinansowanych z tych
dotacji, subwencji i dopłat,
prowadzeniem działalności socjalno - bytowej.
2. Przychody i koszty finansowe
Przychody i koszty finansowe wiążą się z prowadzeniem przez jednostkę
działalności finansowej polegającej na angażowaniu części środków w obrót
papierami wartościowymi, udziałami i zaciąganiu pożyczek, lokacie środków
pieniężnych w banku, zaciąganiu kredytów bankowych itp.
Do przychodów finansowych zalicza się:
przychody ze sprzedaży papierów wartościowych,
przychody z dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych,
odsetki i prowizje od pożyczek i środków na rachunkach bankowych z
wyjątkiem środków funduszu socjalnego,
dyskonto przy zakupie weksli, czeków obcych i papierów wartościowych,
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
42
odsetki zwłoki,
dodatnie różnice kursowe nie zaliczone do przychodów przyszłych okresów,
odsetki od obligacji obcych.
Do kosztów finansowych zalicza się m.in.:
wartość nabycia sprzedanych papierów wartościowych,
odsetki od obligacji własnych,
koszty z tytułu sprzedaży udziałów,
odsetki i prowizje od kredytów i pożyczek,
odsetki zwłoki,
dyskonto przy sprzedaży weksli, czeków obcych i papierów wartościowych,
rezerwy tworzone na ryzyko finansowe,
różnice w wycenie majątku finansowego,
odsetki i opłaty dodatkowe od środków trwałych przyjętych w leasing
finansowy,
ujemne różnice kursowe.
Nie są kosztami finansowymi odsetki, prowizje, różnice kursowe naliczone
od pożyczek, kredytów i zobowiązań służących finansowaniu zakupu lub
budowy środków trwałych, które zwiększają wartość środków trwałych lub
inwestycji rozpoczętych.
Różnice kursowe powstają w związku z wyceną na dzień bilansowy aktywów
i pasywów bilansu wyróżnionych w walutach obcych, a także przy zapłacie
wyrażonych w walutach obcych należności i zobowiązań oraz przy innych
operacjach wyrażonych w walucie obcej.
3. Straty i zyski nadzwyczajne
Straty i zyski nadzwyczajne stanowią element rachunku wyników i są to skutki
finansowe zdarzeń występujących niepowtarzalnie poza zwykłą działalnością
jednostki. Do strat i zysków nadzwyczajnych zalicza się jedynie skutki zdarzeń
trudnych do przewidzenia (losowych).
4. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
Wykazany w rachunku wyników zysk brutto pomniejszany jest o
obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, którymi są:
podatek dochodowy " księgowy " - czyli podatek dochodowy wynikający z
zeznania podatkowego powiększony o rezerwę na odłożony podatek
dochodowy,
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
43
zobowiązania z tytułu obowiązkowych wpłat z zysku przedsiębiorstw
państwowych, komunalnych i jednoosobowych Spółek Skarbu Państwa.
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego doprowadzają wynik finansowy
brutto do wyniku finansowego netto.
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
44
USTALA IE WY IKU FI A SOWEGO
1. Ustalanie wyniku finansowego dla działalności produkcyjnej
Schemat 19 Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym
Koszty wg rodzaju
Wyroby gotowe
Koszty własny
(zespół 4)
(601)
sprzedanych produktów
(710)
(*)
(*)
(4b)
Sprzeda\ produktów
(1)
(700)
(*)
(5)
(4a)
Koszty sprzeda\y
Rozliczenie kosztów
(509)
( 490)
Wynik finansowy
( 860)
(*)
(*)
(2)
Koszty ogólnego
zarządu
(550)
Koszty sprzedanych
Sprzeda\ towarów i
(*)
(3)
towarów i materiałów
materiałów
(735)
(730)
(*)
(*)
(7)
(6)
Objaśnienia:
(1) wyksięgowanie wartości sprzedanych wyrobów gotowych według technicznego kosztu wytworzenia
(2) przeksięgowanie kosztów sprzedaży
(3) przeksięgowanie kosztów ogólnego zarządu (po tym księgowaniu na koncie 710 ustalony zostaje KWS koszt własny
sprzedaży)
(4a) przeksięgowanie kosztu własnego sprzedaży (KWS) na wynik finansowy
(4b) przeniesienie kosztów według rodzaju na rozliczenie kosztów (księgowanie zamykające krąg kosztów według rodzaju)
(5) przeksięgowanie wartości przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy (wg cen sprzedaży)
(6) przeniesienie na konto wyniku finansowego (860) wartości sprzedanych towarów i materiałów według cen nabycia (zakupu)
(7) przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy (po tym księgowaniu można na koncie
wynik finansowy (860) ustalić Zysk/Stratę na sprzedaży)
(*) oznaczają stany na wybranych kontach
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
45
Schemat 20 Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie porównawczym
Wynik finansowy
( 860)
Koszty wg rodzaju
Wyroby gotowe
(zespół 4)
Koszty własny
(601)
Sprzeda\ produktów
sprzedanych produktów
(*)
(700)
(710)
(*)
(4b)
(1)
(*)
(4a) (5)
Koszty sprzeda\y
Rozliczenie kosztów
(509)
( 490)
(*)
(*)
Koszty sprzedanych Sprzeda\ towarów i
(2)
towarów i materiałów materiałów
(735) (730)
(4c) (*) (*)
(7)
(6)
Koszty ogólnego
zarządu
(550)
(*)
(3)
Objaśnienia:
(1) wyksięgowanie wartości sprzedanych wyrobów gotowych według technicznego kosztu wytworzenia
(2) przeksięgowanie kosztów sprzedaży
(3) przeksięgowanie kosztów ogólnego zarządu (po tym księgowaniu na koncie 710 ustalony zostaje KWS koszt własny
sprzedaży)
(4a) przeksięgowanie kosztu własnego sprzedaży (KWS) na rozliczenia kosztów celem ustalenia zmiany stanu produktów
(4b) przeniesienie kosztów według rodzaju na wynik finansowy
(4c) ustalenie zmiany stanu produktów i przeksięgowanie jej na wynik finansowy (po tym księgowaniu konto rozliczenie
kosztów 490 jest zbilansowane); równocześnie po tym księgowaniu na wyniku finansowym znajduje się równowartość koszt
własny sprzedaży - KWS (wyznaczony jako wartość kosztów według rodzaju ą zmiana wartości stanu produktów); alternatywne
księgowania pkt. (4c):
księgowanie w przypadku zwiększenia się stanu produktów
księgowanie w przypadku zmniejszenia stanu produktów
(5) przeksięgowanie wartości przychodów ze sprzedaży na wynik finansowy (wg cen sprzedaży) rozliczenie kosztów
(6) przeniesienie na konto wyniku finansowego (860) wartości sprzedanych towarów i materiałów według cen nabycia (zakupu)
(7) przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy (po tym księgowaniu można na koncie
wyniku finansowego (860) ustalić Zysk/Stratę na sprzedaży)
(*) oznaczają stany na wybranych kontach
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
46
SPRAWOZDA IE Z PRZEPAYWÓW PIE IŻ YCH (CASH FLOW)
W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych następuje grupowanie przepływów
w jednorodne strumienie dzięki czemu podwyższa się walory użytkowe tego
sprawozdania. Zgodnie z MSR Nr 7 podział ten może być przedstawiony
następująco:
1. Działalność operacyjną obejmuje przepływy z podstawowej, statutowej
działalności podmiotu. Przepływy te obejmują między innymi:
wpływy środków pieniężnych ze sprzedaży produktów i towarów,
wpływy z tytułu najmu i dzierżawy,
wydatki związane z zatrudnieniem pracowników oraz wydatki związane
z pokryciem kosztów sprzedanych produktów i towarów,
płatności na rzecz dostawców,
wydatki z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych.
2. Działalność inwestycyjną obejmuje przepływy związane z nakładami
jakie poniesiono na zasoby które umożliwią w przyszłości przychody, a
więc nabycie lub sprzedaż środków trwałych, wartości niematerialnych i
prawnych lokat finansowych (w tym krótkoterminowych lokat
bankowych). Na przepływy te składają się między innymi:
wydatki (wpływy) poniesione na nabycie (sprzedaż) rzeczowych
składników majątku trwałego, wartości niematerialnych i prawnych,
wydatki na nabycie udziałów, akcji, obligacji oraz innych papierów
wartościowych,
wpływy ze sprzedaży lub wykupu obcych udziałów, akcji i obligacji,
wpływy ze spłaty udzielonych pożyczek długoterminowych oraz odsetek
od nich,
wpływy z tytułu dywidend oraz odsetek od papierów wartościowych.
3. Działalność finansową obejmuje strumienie związane z pozyskiwaniem
przez jednostkę i obsłudze kapitału własnego oraz obcego. Przykładem
tego rodzaju przepływów mogą być:
wpływy z emisji własnych akcji, obligacji, podwyższenia oraz dopłaty
do kapitału podstawowego,
wydatki z tytułu dywidend na rzecz właścicieli,
wpływy w związku z zaciągnięciem kredytów i pożyczek,
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
47
wydatki związane ze spłatą zadłużenia oraz odsetek od kredytów i
pożyczek,
wydatki leasingobiorcy na spłatę zobowiązań wynikających z umowy
leasingu finansowego.
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych może być sporządzane zasadniczo
dwoma podstawowymi metodami: pośrednią i bezpośrednią. W metodzie
pośredniej punktem wyjścia jest wynik finansowy netto który następnie
poddawany jest korektom zapewniającym jego doprowadzenie do kategorii
pieniężnej na działalności operacyjnej. Natomiast przy metodzie bezpośredniej
najpierw następuje korekta do kategorii pieniężnej wielkości wpływających na
zysk (wpływów i wydatków) i dopiero ich zestawienie pozwala na ustalenie
stanu gotówki z działalności operacyjnej.
Zgodnie z Ustawą o rachunkowości strukturę sprawozdania z przepływów
pieniężnych (w metodzie bezpośredniej oraz pośredniej) dla podmiotów nie
będących bankami ani ubezpieczalniami przedstawia Schemat 21.
Schemat 21 Struktura sprawozdania z rachunku przepływów pieniężnych w
wersji bezpośredniej i pośredniej
RACHU EK PRZEPAYWÓW PIE IŻ YCH (metoda bezpośrednia)
A. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI OPERACYJ EJ
I. Wpływy
1. Sprzedaż
2. Inne wpływy z działalności operacyjnej
II. Wydatki
1. Dostawy i usługi
2. Wynagrodzenia netto
3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia
4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym
5. Inne wydatki operacyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II)
B. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI
I WESTYCYJ EJ
I. Wpływy
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
48
1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów
trwałych
2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Z aktywów finansowych, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- zbycie aktywów finansowych, dywidendy i udziały w zyskach
- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych, odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych
4. Inne wpływy inwestycyjne
II. Wydatki
1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów
trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach (nabycie aktywów finansowych, udzielone pożyczki
długoterminowe)
4. Inne wydatki inwestycyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI FI A SOWEJ
I. Wpływy
1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych
oraz dopłat do kapitału
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Inne wpływy finansowe
II. Wydatki
1. Nabycie udziałów (akcji) własnych
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. PRZEPAYWY PIE IŻ E ETTO, RAZEM (A.III+/-B.III+/-C.III)
E. BILA SOWA ZMIA A STA U ŚRODKÓW PIE IŻ YCH, w tym:-
zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
49
F. ŚRODKI PIE IŻ E A POCZTEK OKRESU
G. ŚRODKI PIE IŻ E A KO IEC OKRESU (F+/-D), w tym:- o
ograniczonej możliwości dysponowania
RACHU EK PRZEPAYWÓW PIE IŻ YCH (metoda pośrednia)
A. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI OPERACYJ EJ
I. Zysk (strata) netto
II. Korekty razem
1. Amortyzacja
2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych
3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej
5. Zmiana stanu rezerw
6. Zmiana stanu zapasów
7. Zmiana stanu należności
8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i
kredytów
9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych
10. Inne korekty
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II)
B. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI
I WESTYCYJ EJ
I. Wpływy
1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów
trwałych
2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Z aktywów finansowych, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach ( zbycie aktywów finansowych, dywidendy i
udziały w zyskach, spłata udzielonych pożyczek długoterminowych, odsetki,
inne wpływy z aktywów finansowych)
4. Inne wpływy inwestycyjne
II. Wydatki
1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów
trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
50
b) w pozostałych jednostkach
- nabycie aktywów finansowych, udzielone pożyczki długoterminowe
4. Inne wydatki inwestycyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. PRZEPAYWY ŚRODKÓW PIE IŻ YCH Z DZIAAAL OŚCI FI A SOWEJ
I. Wpływy
1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów
kapitałowych oraz dopłat do kapitału
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Inne wpływy finansowe
II. Wydatki
1. Nabycie udziałów (akcji) własnych
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. PRZEPAYWY PIE IŻ E ETTO RAZEM (A.III+/-B.III+/-C.III)
E. BILA SOWA ZMIA A STA U ŚRODKÓW PIE IŻ YCH, w tym- zmiana
stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
F. ŚRODKI PIE IŻ E A POCZTEK OKRESU
G. ŚRODKI PIE IŻ E A KO IEC OKRESU (F+/-D), w tym- o ograniczonej
możliwości dysponowania
�Prof. nadzw. dr hab. Artur Hołda: Rachunkowość Finansowa (Wykład)
51
Spis treści
SYSTEM RACHU KOWOŚCI..................................................................................................................... 1
1. DEFINICJE I PODSTAWOWE CELE SYSTEMU RACHUNKOWOŚCI ................................................................... 1
ELEME TY SPRAWOZDA IA FI A SOWEGO ................................................................................... 6
1. SKAADNIKI AKTYWÓW .............................................................................................................................. 7
2. STRUKTURA KAPITAAÓW .......................................................................................................................... 8
3. BILANS MAJTKOWY ............................................................................................................................... 10
4. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ................................................................................................................... 11
5. INFORMACJE DODATKOWE ...................................................................................................................... 13
EWIDE CJA AKTYWÓW TRWAAYCH................................................................................................. 19
1. EWIDENCJA RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAAYCH .................................................................................. 19
2. EWIDENCJA WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I INWESTYCJI ....................................................................... 25
EWIDE CJA ŚRODKÓW PIE IŻ YCH I KRÓTKOTERMI OWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH 28
EWIDE CJA ROZRACHU KÓW ............................................................................................................ 32
EWIDE CJA TOWARÓW I MATERIAAÓW ......................................................................................... 33
EWIDE CJA I KALKULACJA KOSZTÓW ............................................................................................ 35
1. POZOSTAAE PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE ..................................................................................... 41
2. PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE.......................................................................................................... 41
3. STRATY I ZYSKI NADZWYCZAJNE............................................................................................................. 42
4. OBOWIZKOWE OBCIŻENIA WYNIKU FINANSOWEGO ............................................................................. 42
USTALA IE WY IKU FI A SOWEGO ................................................................................................ 44
1. USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO DLA DZIAAALNOŚCI PRODUKCYJNEJ ............................................... 44
SPRAWOZDA IE Z PRZEPAYWÓW PIE IŻ YCH (CASH FLOW) ............................................. 46

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
fin i rach zadprzekr1
7 Analiza fin Spr rzecz i fin Zas rach
fin i rach zadprzekr2
zmiany w sprawozdaniach fin
historia rach odp
RACHUNKOWOŚĆ KSIĘGI RACH
Podstawy Nieprzemiennego Rach Prawd Lenczewski p1
Dz Urz Min Fin z dnia 10 września 2014 r poz
Lab ME II zad rach 12 13
rach kosztow inz
Maciej Baldys rach za kwiecień2012
rach kosz t4
EULA FIN
wszystkie odp rach

więcej podobnych podstron