Kultura języka
1
Kultura języka
Kultura języka  termin językoznawczy, w Polsce różnie definiowany na przestrzeni lat. Najogólniejsza definicja
Andrzeja Markowskiego brzmi: świadome i celowe posługiwanie się językiem we wszelkich sytuacjach
komunikatywnych[1] . Wyróżnia on także cztery precyzyjniejsze znaczenia tego terminu:
" Jako umiejętność poprawnego mówienia i pisania zgodnie z przyjętymi w danej społeczności normami
językowymi. W tym znaczeniu kultura języka jest zawsze wartościowana dodatnio. Takie podejście reprezentuje
np. zdanie: Nauczyciele powinni dbać o kulturę języka swoich wychowanków[2] .
" Kultura języka rozumiana jako działalność kulturalnojęzykowa. Takie znaczenie terminu ma najstarszy
rodowód, ponieważ wywodzi się z drugiej połowy XIX wieku, z publikacji m.in Fryderyka Skobla, Aleksandra
Walickiego, Ludomira Szczerbowicza-Wieczora, Józefa Blizińskiego. Chociaż nie byli oni wykształconymi
językoznawcami, to zajmowali się ustalaniem normy językowej, jej opisem i udzielaniem porad użytkownikom.
Prace wykształconych lingwistów pojawiły się na początku XX wieku: Artura Passendorfera Słowniczek błędów
językowych i najważniejszych prawideł gramatycznych (1905), Antoniego Krasnowolskiego Najpospolitsze błędy
językowe, zdarzające się w mowie i piśmie polskim (1902). Także w okresie dwudziestolecia międzywojennego w
Polsce pojawiły się prace, które miały za zadanie zwalczanie błędów językowych. Były to publikacje Adama
Kryńskiego (Jak nie należy mówić i pisać po polsku, 1921, część druga 1931), Stanisława Szobera (Na straży
języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego oraz Słownik ortoepiczny - Jak mówić i pisać po
polsku, 1937). Działalność kulturalnojęzykowa tego typu trwa do dziś ze względu na spore zainteresowanie
Polaków kwestiami językowymi, zadawaniem pytań o formy poprawne, pisownię wyrazów itd.
" Jako pozytywna postawa osób wobec języka, które posługują się nim posiadając wysoki stan wiedzy
lingwistycznej, oraz ugruntowaną świadomość językową.
" Nazwa dyscypliny naukowej, która wyodrębniła się na gruncie zainteresowania językoznawców sprawami
związanymi z normatywnością w języku. Przez niektórych badaczy jest to synonim językoznawstwa
normatywnego. To także przedmiot nauczania wykładany na wydziałach filologii polskiej.
Historia pojęcia
Kwestię różnych znaczeń pojęcia "kultura języka" po raz pierwszy podjęła Halina Kurkowska w podręczniku
Kultura języka polskiego, wydanym w 1971 roku. Nadała terminowi trzy znaczenia: 1) działalność zmierzająca do
udoskonalenia języka i rozwinięcia umiejętności posługiwania się nim w sposób poprawny i sprawny (...) 2) stopień
umiejętności poprawnego i sprawnego używania języka (...) 3) dział językoznawstwa stosowanego. Podobnie uczynił
Marian Bugajski w Językoznawstwie normatywnym (1993). Janina Puzynina z kolei wymieniła tylko dwa znaczenia
tego terminu (w tomie Współczesny język polski, 2001): 1) określenie związanej z językiem części ogólnej kultury
społeczeństwa lub jednostki, 2) nazwa dziedziny myśli humanistycznej i działalności poświęconej kształtowaniu
kultury języka w znaczeniu pierwszym. Podobnie uczynił Walery Pisarek w Encyklopedii języka polskiego (1991), a
także Zygmunt Saloni w Encyklopedii językoznawstwa ogólnego (1995). Cztery znaczenia tego terminu Andrzej
Markowski opublikował w tomie III Nowej encyklopedii powszechnej PWN (1995)[3] .
Kultura języka
2
Zobacz też
" Rada Języka Polskiego
" Preskryptywizm
Przypisy
[1] Andrzej Markowski: Kultura języka. W: Nowy słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 1650.
ISBN 83-01-13681-2.
[2] Andrzej Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 16. ISBN
83-01-14526-9.
[3] Andrzej Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 15. ISBN
83-01-14526-9.
Bibliografia
" Andrzej Markowski: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14526-9.
y
ródła i autorzy artykułu
3
y
ródła i autorzy artykułu
Kultura języka y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=20015925 Autorzy: AndrzejzHelu, Awersowy, Gdarin, Gregul, Jozef-k, Maniek981, Qurqa, Staszek99, Żbiczek, 4
anonimowych edycji
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/