Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Historia wyglądającego ultranowocześnie
przetwornika koncentrycznego rozpoczęła
się w firmie Cabasse prawie pół wieku temu.
W latach pięćdziesiątych Georges Cabasse
stworzył model Diphone, koaksjalny system
dwudrożny, oparty na 11-calowym głośniku
nisko-średniotonowym. Pod koniec tej deka-
dy Cabasse odłożył tę ideę na półkę, zajmu-
jąc się bardziej konwencjonalnymi układami,
zaabsorbowany możliwościami systemów
trójdrożnych, które wówczas dopiero zaczęły
się pojawiać. Warto przy tej okazji wspo-
mnieć o produkowanej wówczas konstrukcji
aktywnej - z zewnętrzną zwrotnicą aktywną i
wzmacniaczami... lampowymi, w latach
sześćdziesiątych zamienionymi na zbudowa-
ne z tranzystorami germanowymi.
Powrót do prac nad układem koncentrycz-
nym wiązał się z przyjęciem dwóch założeń -
miał on, odmiennie od innych tego typu,
gdzie głośnik wysokotonowy znajduje się w
stożku membrany głośnika nisko-średnioto-
Zintegrowanie
przez którą promieniuje prze-
nowego lub średniotonowego, powierzchnią
trzech przetworników
twornik średnio-wysokotonowy.
pracujących membran bardziej przypominać
wymagało od konstruktorów Centymetr dalej od centrum jest
część sfery, a ponadto być układem trójdroż-
więc kolejna krawędz
, ograniczajÄ…-
nym. poważnej gimnastyki; fascynu-
ca tę szczelinę, i krawędzie te mają
Pierwsza wersja TC21 pojawiła się w roku
jąca złożoność TC21 nie jest
wpływ na działanie przede wszystkim
1990, po pięciu latach prac. Kolejne dwa lata
jednak gwarancją, że każdy z
głośnika wysokotonowego, generując odbi-
zajęło zastosowanie przetwornika do projek-
przetworników pracuje w idealnych
cia fal i zaburzając liniowość charakterysty-
tu Atlantis.
warunkach; na szczęście ich para- ki częstotliwościowej. Z punktu widzenia
W trójdrożnym przetworniku Cabasse
(promieniowania) głośnika wysokotonowego
splatają się dwie odmienne idee - wielodroż- metry są tak dobrane, że przy
piękna kula, na której fale będą się łagodnie
ności, czyli uzupełniania się przetworników
precyzyjnym ustaleniu częstotliwości
uginać, ma defekt - znajdującą się w pobliżu
wyspecjalizowanych do jak najlepszego
podziału większość problemów
pułapkę - szczelinę. Membrana głośnika
przetwarzania określonych podzakresów, i
można wyeliminować.
średnio-wysokotonowego i sposób jej pro-
wspomnienie jednego, szerokopasmowego
mieniowania są zupełnie nietypowe; memb-
przetwornika, który promieniuje z jednego
rana jest pierścieniem, zawieszonym na kra-
punktu, dającego lepszą spójność odtwarza-
wędzi zewnętrznej, a prowadzonym przez
nym z
ródłom dz
więku, oraz nie będącego ob-
brany trzeba zainstalować jak ruskie baby -
cewkę zamocowaną do krawędzi wewnętr-
ciążonym problemami zmieniających się,
jednÄ… w drugiej, drugÄ… w trzeciej, i niestety
znej. Ciśnienie przechodzi przez szczelinę,
wraz ze zmianą kąta odsłuchu, realcji fazo-
nie jest im w takiej pozycji zbyt wygodnie.
której kształt z pewnością musiał być przed-
wych między rozsuniętymi głośnikami kon-
Warunki do samej współpracy między nimi
miotem długotrwałych studiów i doświad-
wencjonalnego układu wielodrożnego, pro-
są doskonałe, ale każdy z nich ma mniej
czeń, zanim uzyskano odpowiedni kształt
wadzącymi do osłabienia charakterystyki kie-
swobody, niż głośniki niezależne. Po pierw-
charakterystyki przetwarzania. Najkorzyst-
runkowej. Idea zintegrowania trzech prze-
sze chodzi o otoczenie każdej z membran -
niejsze warunki ma największa membrana -
tworników tak, aby ich centra akustyczne się
wokół kopułki wysokotonowej ukształtowano
przetwornika nisko-średniotonowego. Jej ze-
pokrywały, jest piękna, ale trzeba za nią za-
krótką tubkę, i jeszcze nic w tym złego, ale
wnętrzny pierścień, część sfery kuli, będący
płacić pewną cenę. Trzy niezależne układy
krawędz
tubki nie przechodzi płynnie w po-
z
ródłem promieniowania, nie widzi już żad-
magnetyczne, trzy cewki drgajÄ…ce, trzy mem-
wierzchnię przedniej ścianki, jak to się dzieje
nych istotnych dla siebie przeszkód, a wspo-
w tradycyjnych konstrukcjach, lecz ost-
minana szczelina między wysokotonowym a
ro się odznacza, gdyż zaraz za
średnio-wysokotonowym znajduje się na
niÄ… znajduje siÄ™ szczelina,
szczęście dla niego dość... blisko - w odleg-
łości odpowiadającej długości fal, które leżą
poza założonym zakresem wykorzystania te-
TC21 zbudo-
go głośnika.
wano na typo-
Pierścień nisko-średniotonowy zawieszo-
wym odlewa- ny jest na obydwu krawędziach i połączony z
wykonanym z tego samego materiału (poli-
nym koszu
mer) niewidzialnym z zewnątrz stożkiem, któ-
o średnicy
rego geometria przypomina klasycznÄ… mem-
21 cm, słu-
branÄ™, prowadzonym przez cewkÄ™ drgajÄ…cÄ…,
żącym innym
centrowanÄ… przez typowy resor. Drugim
problemem, z którym musieli się zmagać
głośnikom
konstruktorzy TC21, było odprowadzenie fali
Cabasse -
od tylnych stron membran. Głośnik nisko-
niskotonowym
średniotonowy nie ma z tym problemu, ciś-
i nisko-śred-
nienie przechodzi między żebrami typowego
niotonowym.
kosza, który jest konstrukcją nośną dla całe-
Przetwornik nisko- go układu. Promieniowanie tylnej strony
membrany średnio-wysokotonowej jest już
średniotonowy wyko-
zamknięte w małej objętości, co odbija się na
rzystuje tradycyjny, du-
dość wysokiej częstotliwości rezonansowej
ży ferrytowy układ mag-
(mała podatność) tego przetwornika - 1000
netyczny, przetworniki - Hz. Głośnik wysokotonowy nie miał szans na
własną puszkę, jego rezonans leży więc przy
średnio-wysokotonowy
ok. 1600 Hz. Głośniki wysokotonowy i śred-
i wysokotonowy - małe
nio-wysokotonowy majÄ… magnesy neodymo-
magnesy neodymowe
we, charakteryzujÄ…ce siÄ™ wysokÄ… skutecz-
nością przy niewielkich wymiarach. Wymie-
nione wyżej problemy na szczęście nie prze-
14 AUDIO 5/2000
sądzają, że cały układ nie może działać po- Cyklopie oko
prawnie. Siła układu - jego wielodrożność -
Adriatisów to trój-
jest jednocześnie jego słabością - głośniki do
drożny układ współ-
pewnego stopnia przeszkadzajÄ… sobie naw-
osiowych przetworni-
zajem, ale jednak mogą sobie również po-
ków TC21, zainstalo-
móc - odpowiednio się uzupełniając, w ten
sposób, aby niedoskonałości każdego z nich wany w kulistej
leżały poza jego zakresem przetwarzania.
obudowie.Szero-
PatrzÄ…c na indywidualne charakterystyki
kopasmowe,
trzech przetworników TC21 (niefiltrowanych),
punktowe z
ródło
widać głęboką zapadłość na charakterystyce
dz
więku, kulista
kopułki wysokotonowej przy ok. 2,8kHz - naj-
prawdopodobniej wpływ szczeliny średnio- obudowa to
wysokotonowego; ale właśnie sprawca tej
teoretycznie
szkody sam ją może naprawić - pokazuje ład-
głośnikowy
ną charakterystykę do ok. 4kHz, więc wyko-
ideał. Jednak
nując precyzyjne cięcie, czyli dobrze wybie-
idealnych
rając częstotliwość podziału, i stosując ostre
filtry można zrobić dobre przejście między
rozwiązań
tymi przetwornikami. Analogicznie wyglÄ…da
w praktyce
sprawa współpracy między średnio-wysoko-
nie ma...
tonowym a nisko-średniotonowym. Ten pier-
wszy ma dość wysoko położony rezonans -
przy ok. 1000Hz, czemu w pewnym sensie
winien jest głośnik nisko-średniotonowy, nie
pozwalający swobodnie ujść ciśnieniu od tyl- techniki, którego nie po-
nej strony membrany średnio-wysokotono- trafią skopiować inni znani
wego. Ale on sam, przy odpowiednim producenci i dlatego trzymajÄ…
ukształtowaniu charakterystyki filtru, może się prymitywnych, tradycyjnych
przetwarzać do 1500Hz, jest więc i tutaj pew- układów. Wypada jednak potwier-
ne pole manewru. Dokładne rozważanie dzić, że TC21 jest najwyższą formą roz-
działania TC21 i wskazanie zarówno jego za- woju układów koncentrycznych - jedynym
let, jak i ograniczeń, ma na celu wykazanie, znanym układem trójdrożnym tego typu. I po-
że jest to, tak jak wiele innych koncepcji w za wszelkimi kwestiami akustycznymi pozo-
technice głośnikowej - zwrotnic pierwszego staje jego niepowtarzalny wygląd, zwłaszcza
rzędu, układów aktywnych, kopułek twardych w połączeniu z kulą - punkt zaczepienia dla
lub miękkich, konfiguracji D'Appolito lub nie, konstruktorów Atlantisa i Adriatisa, szansa
ścianek wąskich lub szerokich - pomysł ma- stworzenia kolumny głośnikowej o niezwykle
jÄ…cy swoje zalety i ograniczenia, a nie cud atrakcyjnej formie.
AUDIO 5/2000 15
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zejdz
my już z tej kuli, wejdz
my do skrzyni. mo - o ile ma ambicję zejść do najniższych
Innowacyjności i finezji głośnika koncentrycz- rejestrów, a tego przecież każdy, patrząc na
nego towarzyszą tradycyjnej konstrukcji, ale kubaturę Adriatisów, słusznie będzie oczeki-
pierwszej klasy solidności głośniki niskotono- wał. Jak sobie z tym sekcja basowa poradziła
we - dwie  30 , z 15-cm układami magnetycz- - sprawdzi już nasze laboratorium.
nymi, oczywiście na odlewanych koszach, z Warto też zwrócić uwagę, w jaki sposób
typowymi dla Cabasse polimerowymi, białymi zainstalowano obydwa głośniki niskotonowe.
membranami, na również preferowanych Jeden jest układem magnetycznym zwróco-
przez Francuzów piankowych zawieszeniach. ny w stronę komory tylnej, drugi odwrotnie.
Zainstalowano je na wewnętrznej przegro- Oczywiście podłączone są w ten sposób, aby
dzie, która biegnąc w pionie dzieli obudowę działać w zgodnej fazie - ich membrany poru-
Adriatisów na dwie komory - zamkniętą, w szają się równolegle, razem sprężając po-
kierunku tylnej ścianki, i przednią, której ot- wietrze. Takie ustawienie - nazywane push-
wory sÄ… ostatecznym z
ródłem promieniowa- pull - powoduje akustyczne usymetrycznienie
nia niskich częstotliwości. Dodatkowy otwór całego układu drgającego - kiedy membrana
znajduje się w przegrodzie, tworząc dodatko- jednego głośnika idzie w stronę tylnej komory
wy układ rezonansowy między komorami. swoim  frontem , membrana drugiego idzie
Ciśnienie z przedniej komory wyprowadzane  tyłem - od strony drugiej komory wygląda to
jest dwoma grupami otworów; mniejsza ich analogicznie, kształt całej powierzchni drga-
powierzchnia znajduje się w tle kuli, przysło- jącej jest po obydwu stronach taki sam. Spo-
nięta metalową siatką, większą powierzchnię sób ten uwzględnia smutny fakt, że zachowa-
mają cztery otwory w dnie obudowy, od któ- nie się pojedynczego głośnika wcale nie jest
rych ciśnienie prowadzone jest przez wyżło- symetryczne, tzn. głośnik trochę inaczej re-
bienia do szczelin znajdujących się w przed- aguje na pobudzenie sygnałem dodatnim, a
niej części płytkiego cokołu. inaczej ujemnym, co wynika z ogólnego, wi- Dwa 30-cm głośniki niskotonowe
Głośnik nisko-średniotonowy układu TC21, docznego gołym okiem braku symetrii mię- pozwalają osiągnąć 91dB efektyw-
mając rezonans przy 170Hz, nie pozwala na dzy przednią a tylną stroną głośnika, a w
ności. Ich ustawienie - jeden
ustalenie niższej częstotliwości podziału. szczególności niejednorodnego rozkładu po-
przodem, drugi tyłem - służy stwo-
Okolice 200Hz to wystarczająco nisko dla la magnetycznego, innego poniżej, innego
rzeniu symetrycznego układu
układu konwencjonalnego, z głośnikami nis- powyżej szczeliny. Przedstawiony sposób
drgającego, który charakteryzuje się
kotonowymi promieniującymi bezpośrednio, zainstalowania głośników niskotonowych nie
ale przy obudowie pasmowo-przepustowej traci swoich walorów poza obudową pasmo-
mniejszymi zniekształceniami.
należy uznać, że podział leży dość wysoko. wo-przepustową, może przynieść podobne
Układ rezonansowy obudowy ma przecież za korzyści w typowych obudowach bass-reflex ków. Bardziej popularny w subwooferach
zadanie obsłużyć zaskakująco szerokie pas- czy zamkniętych. Dlaczego więc jest tam tak pasmowo-przepustowych jest również sy-
rzadko spotykany (a przecież dwa głośniki metryczny układ z dwoma głośnikami skiero-
niskotonowe nie należą do egzotyki)? Po wanymi przodami do siebie - w ten sposób w
prostu zwykle górę biorą racje estetyczne - obydwie strony pracują  tyły , a układ taki,
wystający z obudowy, nawet najsilniejszy kosztem efektywności, pozwala radykalnie
magnes, nie przyciągnąłby wielu zwolenni- zmniejszyć objętość obudowy dla uzyskania
tej samej częstotliwości granicznej (również
Obudowa pasmowo- taki układ nazywany jest push-pull). Wielkość
obudowy nie była jednak problemem dla kon-
przepustowa wyprowadza
struktorów Adriatisów, a uzyskanie wysokiej
ciśnienie na zewnątrz z jednej
efektywności było ważnym celem,
komory, ale w dwóch kierun-
więc umieścili głośniki obok
kach. Jeden otwór znajduje
siebie.
się bezpośrednio za kulą
(widoczny na zdj. 1), drugi
na dolnej ściance, skąd
ciśnienie biegnie przez
szczeliny w cokole.
Ponad 100-kilogra-
mowa masa Adria-
tisów opiera się
na trzech stożkach,
gwarantujÄ…cych
pełną sta-
bilność.
16 AUDIO 5/2000
16 AUDIO 5/2000
AUDIO 5/2000 17
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
wyborem opcji musimy właściwie ustawić
zwory.
Cóż jeszcze? To już prawie wszystko
Gniazdo
na temat tych wspaniałych kolumn. W cza-
przyłączeniowe to
sie wykonywania zdjęcia zamieszczonego
prawdziwa tablica
na stronie tytułowej testu obiektyw aparatu
rozdzielcza - mamy do
ustawiliśmy bardzo wysoko, tak, aby poka-
wyboru opcje podłącze-
zać górną ściankę - wraz z nią bryła Adria-
tisów nabiera pełnych kształtów. Takie uję-
nia pasywnego (rzÄ…d
cie nie daje jednak wrażenia rzeczywistej
lewych gniazd) i
wielkości, wydaje się, jakby kolumny miały
aktywnego (po prawej
wysokość typową dla średniej wielkości ze-
stronie), w wersjach
społów wolnostojących. W rzeczywistości
bi-amping (dwa
Adriatisy to monstra. Piękne monstra, peł-
wzmacniacze - jeden
ne pięknej techniki.
dla sekcji niskotono- Tęskniąc do tańszych aplikacji grającej
kuli, wypada wspomieć o systemie Baltic -
wej, drugi dla jednost-
dwóch satelitach, samych kulach z prze-
ki koncentrycznej,
twornikiem TC21, na prostych statywach,
między której przetwor-
kosztujących 25000 zł, lub w wersji Murual
niki sygnał rozdzieli
- bez statywu, do przymocowania na ścia-
zwrotnica bierna)
nie - w cenie 21000 zł para. Dla przetwa-
i multi-amping (wszys- rzania pełnego pasma Baltiki powinny być
uzupełnione subwooferem z rodziny Vul-
tkie głośniki sterowa-
can (kilka modeli). Sam głośnik TC21 za-
ne przez niezależne
stosowany jest też - już bez kulistej obudo-
wzmacniacze, za
wy - w bardziej konwencjonalnych kolum-
pośrednictwem
nach Pacific, zainstalowany  na płasko na
zwrotnicy aktywnej).
przedniej ścianie, razem z dwoma 20-cm
głośnikami niskotonowymi. Ale i w tym
przypadku trójdrożnego koncentryka tanio
nie zdobędziemy - para Pacyfików to wyda-
tek 42000zł. Przypomnijmy więc na pocie-
szenie, że dwudrożny koncentryk BC12,
zawierający 2/3 układu TC21 - przetworniki
średnio-wysokotonowy i wysokotonowy,
znajduje się już w szeregu znacznie tań-
szych modeli.
UporzÄ…dkowana
Z produktami firmy Cabasse mieliśmy
już do czynienia - testowane przez nas
zwrotnica Adriatisów
w numerze 3/99 Iroise 500 pozostawiły
zawiera ciekawy dobór
po sobie dobre wrażenie. Ponieważ Adriati-
elementów - kondensa-
sy używają takiego samego współosiowego
tory tylko foliowe,
zespołu średnio-wysokotonowego, można by-
cewki tylko... rdze- ło spodziewać się podobnych wrażeń, przy-
najmniej w tym zakresie częstotliwości.
niowe. Rezystorów
Zanim jednak przejdę do opisu wrażeń
nie stwierdzono.
dz
więkowych, parę słów należy się formie
Adriatisów. Jest ona bardzo nietypowa i dale-
ce odbiega od tego, z czym do tej pory mia-
Każdemu głośni-
łem do czynienia. Zresztą zdjęcia kolumn
kowi przypisane sÄ…
mówią same za siebie. Wspominam o tym,
dwie pary - jedna,
ponieważ u wielu osób o szczególnie rozwi-
w szeregu po le-
niętej wrażliwości plastycznej, Adriatisy mo-
wej stronie, do pod-
gą odbiór muzyki wywindować na niespoty-
łączeń pasywnych (okablo- kany poziom; niestety, możemy też mieć do
wanie pojedyncze, podwójne, potrójne lub czynienia z przeciwną sytuacją. Nasza sala
poczwórne, bi-amping), druga, po prawej odsłuchowa, ze swoją elegancko postindust-
rialną aranżacją wnętrza, wystrojem szcze-
Chociaż głośniki niskotono- stronie, do podłączeń aktywnych. W takim
gólnie pasowała do Adriatisów - nie musieliś-
we są dobrze widoczne przez otwory w przypadku musimy wybrać między multi-
my słuchać z zamkniętymi oczyma.
 podłodze , to dostęp do nich jest przez ampingiem, czyli zasilaniem każdego głoś-
Wróćmy jednak do wrażeń czysto dz
wiÄ™-
duże okno na tylnej ścianie, zamknięte pły- nika własnym wzmacniaczem o ściśle
kowych. Cechy brzmieniowe tych kolumn Å‚at-
tą z gniazdami przyłączeniowymi. Z tyłu tej określonym pasmie przenoszenia (dosko-
wo dawały się zauważyć: brzmienie było bar-
płyty zainstalowano zwrotnicę. Intrygujący nale nadają się do tego firmowe wzmacnia-
dzo spójne (wspomniany głośnik współosio-
jest dobór elementów - nie ich wartości, ale cze Polaris AM1000, o regulowanym za-
wy?) i bardzo dynamiczne. Nie było to jednak
rodzaj. Kondensatory - tylko foliowe, żad- kresie częstotliwości), albo bi-ampingiem -
proste rozwinięcie cech tańszych Iroise 500;
nych elektrolitów, nawet bardzo duże po- wtedy jeden wzmacniacz o pasmie ograni-
jeśli mówimy o barwie dz
więku, Adriatisy wy-
jemności w obwodach równoległych złożo- czonym do 200Hz zasila sekcję niskotono-
dajÄ… mi siÄ™ zestrojone bardziej aksamitnie,
ne są z małych wartości MKT (największa wą, a drugi, z pasmem odciętym od dołu,
nie tak rześko jak Iroise, cieplej, czego przy-
bateria - 16x15µF). Natomiast wszystkie sekcjÄ™ TC21. W tym przypadku możemy
czyną może być bardzo dobrze rozwinięty
cewki są... rdzeniowe - nawet najmniejsze! skorzystać z firmowej zwrotnicy aktywnej
bas. Brzmienie wszystkich instrumentów było
Kolejna ciekawostka to brak rezystorów - Polaris FST2, która ma regulowane w za- zawsze soczyste, nie wyostrzone, a jednak
bardzo precyzyjnie rysowane - nie zawsze
wszystkie głośniki dopasowano bez użycia kresie 50-200Hz filtry dolnoprzepustowy i
przesadnie cienkÄ… kreskÄ…, ale zawsze tak,
tłumików, nie stosowano także żadnych górnoprzepustowy. Podział pasma między
aby naturalność dz
więku nie ucierpiała.
kompensacji impedancji. poszczegolne przetworniki TC21 odbywa
Szczególnie zapadła mi w pamięć umiejęt-
Adriatisy wyposażone są w 8 par zacis- się wówczas w zwrotnicy biernej. Wraz z
ność kreowania niespotykanej dotąd nigdzie
ków głośnikowych, czyli podwójny komplet.
18 AUDIO 5/2000
indziej wielowarstwowej sceny dz
więkowej. może jedyną) wadą Adriatisów jest ich cena -
Pacific
Odgłosy przyrody z płyty Apolonii Nowak, wspominam o tym, ponieważ tak wybitne
- aplikacja TC21
mimo iż miały być tylko tłem dla muzyki, przekaz
niki pełnię swoich możliwości osiąg-
zaczynały żyć swoim, niesłychanie zróżni- nąć mogą tylko we współpracy z równie wy-
w konwencjonalnej
cowanym życiem. Podobnie porażająco re- bitnymi (czytaj: bardzo drogimi) urządzenia-
obudowie, za połowę
alistycznie rozrysowanie planów dz
więko- mi towarzyszącymi. Ale to już temat na zu-
ceny Adriatisa
wych miało miejsce w przypadku płyty z pełnie inne opowiadanie.
sonatami smyczkowymi G. Rossiniego.
Do odsłuchu użyto następujących płyt:
Szczerze mówiąc, ten aspekt wierności Do odsłuchu użyto następujących płyt:
Do odsłuchu użyto następujących płyt:
Do odsłuchu użyto następujących płyt:
Do odsłuchu użyto następujących płyt:
przekazu plasuje Adriatisy zdecydowanie
l D. Szostakowicz:
l D. Szostakowicz:
l D. Szostakowicz:  Symphony No. 8 ,
l D. Szostakowicz:
l D. Szostakowicz:
ponad wszystkimi dotychczas poznanymi
Concertgebouw Orchestra pod batutÄ…
przeze mniej kolunami. Do zaistnienia ta-
Bernarda Haitinka, Decca 4250712;
kich wrażeń przyczyniła się wspomnia-
l G. Rossini:
l G. Rossini:
l G. Rossini:  String Sonatas , Polska
l G. Rossini:
l G. Rossini:
na już doskonała dynamika tych kolumn:
Orkiestra Kameralna pod dyrekcjÄ… Jerzego
dz
więki, które były ciche w rzeczywis-
Maksymiuka, EMI 72435695243;
tości, pozostały takie również przy od-
l  Zaświeć mosiądzu , Apolonia Nowak
l Apolonia Nowak
l Apolonia Nowak
l Apolonia Nowak
l Apolonia Nowak
tworzeniu - gradacja skali dynamicznej
z towarzyszeniem grupy Ars Nova
z towarzyszeniem grupy Ars Nova
z towarzyszeniem grupy Ars Nova
z towarzyszeniem grupy Ars Nova
z towarzyszeniem grupy Ars Nova
przekazana została perfekcyjnie. Cabas-
l F. Schubert:
l F. Schubert:
l F. Schubert:  Sonata B-dur , na fortepia-
l F. Schubert:
l F. Schubert:
sy potrafiły też bez najmniejszych proble-
nie gra Valery Afanassiev, ECM8295392;
mów wytworzyć bardzo wysokie pozio-
l Froberger:  Pieces de clavessin , gra
l Froberger:
l Froberger:
l Froberger:
l Froberger:
my dz
więku. Oddzielne słowa należą
Blandine Verlet, Astree E8716;
się zdolnościom w odtwarzaniu basu:
l M. Musorgski:
l M. Musorgski:
l M. Musorgski:  Obrazki z wystawy ,
l M. Musorgski:
l M. Musorgski:
szybki i twardy, pełny i soczysty, niski i
transkrypcja organowa Jeana Guilou, Dorian
wyrównany, kiedy trzeba subtelnie po-
DOR99117;
mrukujÄ…cy, kiedy trzeba rytmicznie pul-
l J. Brahms:
l J. Brahms:
l J. Brahms:  Sonatas for piano and Cello ,
l J. Brahms:
l J. Brahms:
sujący, kiedy indziej powalający - kró-
Bylsma&Orkis, SONY SK68249;
tko mówiąc, jeden z najlepszych, jakie
l Johann Sebastian Bach:
l Johann Sebastian Bach:
l Johann Sebastian Bach:  Sonaty i partity
l Johann Sebastian Bach:
l Johann Sebastian Bach:
miałem okazję słyszeć podczas na-
na skrzypce solo , Henryk Szeryng -
szych testów. Duet saksofonu tenoro-
skrzypce, DG 4373652;
wego i kontrabasu ( Lush Life ) od-
l Kari Bremnes:
l Kari Bremnes:
l Kari Bremnes:  Losrivelse , FXCD 123;
l Kari Bremnes:
l Kari Bremnes:
tworzony został w sposób, który po-
Holy Cole:
Holy Cole:
Holy Cole:  Temptation , Metro Blue CD
Holy Cole:
Holy Cole:
zwalał nie tyle usłyszeć, co ujrzeć
724383434824;
grające instrumenty. Główną (i być
l Cyrus Chestnut:
l Cyrus Chestnut:
l Cyrus Chestnut:  The Dark before the
l Cyrus Chestnut:
l Cyrus Chestnut:
Dawn , Atlantic Jazz 82719-2;
Atlantis
Atlantis
Atlantis - pierwowzór
Atlantis
Atlantis
l Joe Henderson:
l Joe Henderson:
l Joe Henderson:  Lush Life , VERVE 314
l Joe Henderson:
l Joe Henderson:
Adriatisów, jeszcze większy,
511 779-2.
znacznie droższy - kosztuje
Sprzęt współpracujący:
Sprzęt współpracujący:
Sprzęt współpracujący: TacT Millennium
Sprzęt współpracujący:
Sprzęt współpracujący:
mkII, Sonic Frontiers Transport 3.
tyle, ile 100-metrowe
mieszkanie w Warszawie
AUDIO 5/2000 19
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Hi-End
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Zespoły głośnikowe
Laboratorium
Przebieg modułu impe- inaczej mówiąc, chyba żaden konwencjonal-
rys. 1
dancji Adriatisów (rys. 1 ny układ wielodrożny nie ma tak stabilnych
rys. 1)
rys. 1
rys. 1
pokazuje bardzo dużą charakterystyk w dowolnej płaszczyz
nie.
zmienność, wynikającą Niedoskonałości przetwarzania zakresu
przede wszystkim z za- średnio-wysokotonowego sprowadzają się
stosowania skomplikowa- do pewnych nierównomierności w zakresie 1-
nych filtrów zwrotnicy - ale nic 2kHz i na samym górnym skraju pasma -
dziwnego, mamy do czynienia z ukła- zapadłości przy 15kHz i podbiciu przy
dem czterodrożnym, a przetworniki syste- 18kHz. Tym razem odsłuch pod kątem nic
mu koncentrycznego wymagały ostrego filt- nie zmieni. Przy 200Hz widzimy spadek ok. -
rowania. Można nawet silić się na analizę, że 8 dB, trochę większy, niżby teoretycznie tego
gwałtowny wzrost modułu w zakresie 800Hz - wymagało płynne przejście do sekcji niskoto-
1300Hz wskazuje na działanie filtru dolno- nowej, która przy tej częstotliwości wykazuje
przepustowego wysokiego rzędu dla prze- rówież spadek większy niż 6dB. Jeśli jednak
twornika nisko-średniotonowego, a minimum należy się w związku z tym spodziewać osła- rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
przy ok. 1600Hz wyznacza środek pasma bienia w tym zakresie, to tylko bardzo lekkie-
przepustowego przetwornika średnio-wyso- go.
kotonowego, ale kolejne rysunki lepiej nam Niezależne gniazda przyłączeniowe po-
objaśnią działanie TC21. Zmienność impe- zwoliły zmierzyć każdy z przetworników
rys. 3a
rys. 3a). Częstotliwości po-
rys. 3a
rys. 3a
dancji w zakresie średnio-wysokotonowym TC21 oddzielnie (rys. 3a
jest bardzo duża; z pewnością  moduluje to działu, określone przecięciami charakterys-
brzmienie wzmacniacza o wysokiej impedan- tyk, leżą przy ok. 1300Hz i ok. 4000Hz. Wi-
cji wyjściowej, jednak, jak słyszałem, Adriati- dać, że wspomniane nierównomierności
sy są często demonstrowane ze wzmacnia- średnicy powoduje głośnik średnio-wysokoto-
czami lampowymi. W zakresie niskich częs- nowy, mający zapadłość przy ok. 1,2kHz, a
totliwości dobrze widać jedno maksimum - lekkie podbicie niedaleko, przy 1,5kHz. Wy-
przy 40Hz, ale oprócz niego są dwa inne, daje się, że gdyby filtrowanie odbywało się
wiążące się z działaniem obudowy - przy ok. minimalnie wyżej i bardziej zdecydowanie, to
150Hz, i kolejne, niewidoczne na rysunku, można by delikatnie ściąć 1,5kHz, a niżej już
leżące już poniżej 10Hz, tylko sygnalizowane mocno tłumić podbicie przy 1kHz, i w efekcie
rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar sinusoidą w
rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar sinusoidą w
rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar sinusoidą w
rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar sinusoidą w
rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar sinusoidą w
wzrostem modułu na samym skraju skali lepiej wygładzić całą charakterystykę. Z dru-
polu bliskim. Charakterystyki wiarygodne do 200Hz.
polu bliskim. Charakterystyki wiarygodne do 200Hz.
polu bliskim. Charakterystyki wiarygodne do 200Hz.
polu bliskim. Charakterystyki wiarygodne do 200Hz.
polu bliskim. Charakterystyki wiarygodne do 200Hz.
częstotliwości. giej strony trudno posądzać konstruktorów
Rys. 2 pokazuje działnie obudowy pas- Cabasse o nieznajomość tych faktów i niewy-
Rys. 2
Rys. 2
Rys. 2
Rys. 2
mowo-przepustowej. Widać trzy krzywe; próbowanie wszelkich dostępnych możliwoś-
dwie dolne to charakterystyki ciśnień, uzys- ci - proszę więc traktować powyższe speku-
kanych z poszczególnych otworów. Ich wza- lacje jako swobodną improwizację. Nato-
jemne położenie nie jest zgodne z rzeczywis- miast nie ma już co spekulować na temat
tym stosunkiem promieniowanych energii, podziału między średnio-wysokotonowym a
ale nie ma to większego znaczenia dla wysokotonowym - tam wszystko odbywa się
kształtu pochodzącej z ich sumowania cha- jak na ćwiczeniach, cięcia są ostre, rezonans
rakterystyki wypadkowej (trzecia, górna krzy- na zboczu wysokotonowego leży poniżej po-
wa), gdyż są one do siebie bardzo podobne; ziomu -20dB.
na charakterystyce z otworu górnego (krzywa Połączenie charakterystyki z pola bliskie-
dolna) silniej zaznacza siÄ™ rezonans przy go i charakterystyki z pomiaru MLS, dajÄ…ce
150Hz, powyżej którego charakterystyka już zwykle eksponowaną przez nas, wynikową
bardzo szybko opada, z nachyleniem ok. charakterystykę przetwarzania w całym pas-
rys. 3. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej
rys. 3. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej
rys. 3. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej
rys. 3. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej
rys. 3. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej
20dB/okt., wynikającym ze złożenia akus- mie akustycznym, tym razem nie dawało wia-
i pod kątami 15O i 30O w płaszczyz
nie poziomej,
i pod kątami 15O i 30O w płaszczyz
nie poziomej,
i pod kątami 15O i 30O w płaszczyz
nie poziomej,
i pod kątami 15O i 30O w płaszczyz
nie poziomej,
i pod kątami 15O i 30O w płaszczyz
nie poziomej,
tycznego filtra obudowy i filtra elektrycznego. rygodnych rezultatów ze względu na przypa-
pomiar metodą MLS z odległości 1m.
pomiar metodą MLS z odległości 1m.
pomiar metodą MLS z odległości 1m.
pomiar metodą MLS z odległości 1m.
pomiar metodą MLS z odległości 1m.
W kierunku niskich częstotliwości układ roz- dającą w okolicy 200Hz - miejsca łączenia
ciąga swoje efektywne działanie do ok. 40Hz, charakterystyk - częstotliwość podziału mię-
z 3-decybelowym podbiciem przy 50Hz. W dzy sekcją niskotonową a kulą. Ratowaliśmy
rys. 4
rys. 4), który - przy-
stosunku do poziomu maksymalnego przy tej się więc pomiarem RTA (rys. 4
rys. 4
rys. 4
właśnie częstotliwości, punkt -6dB można pomnijmy, bo jest on rzadko przez nas poka-
wskazać przy ok. 35Hz. Nie jest to rekord zywany - pozwala mierzyć  za jednym zama-
świata, w relacji do wielkości konstrukcji, fak- chem całe pasmo, pokazując ciśnienie
tu zastosowania dwóch 30-cm głośników nis- uśrednione w tercjach akustycznych, ale
kotonowych, rezultat ten może nie wydawać wraz z wpływem pomieszczenia (owo uśred-
się bardzo inspirujący, ale konstruktorzy po- nienie pozwala eliminować wpływ ostrych re-
stawili przed sobą niełatwe zadanie rozciąg- zonansów i antyrezonansów powstających
nięcia pasma przetwarzania układu aż do na skutek odbić). Znając inne rezultaty uzys-
200Hz, jak i uzyskania wysokiej efektywnoś- kiwane w tym pomieszczeniu przy użycieu tej
ci; z natury działania obudowy pasmowo- metody, spieszymy donieść, że Adriatisy nie
przepustowej oznacza to konieczność dość wykazują żadnych poważnych problemów,
rys. 3a. Niezależne charakterystyki przetworników
rys. 3a. Niezależne charakterystyki przetworników
rys. 3a. Niezależne charakterystyki przetworników
rys. 3a. Niezależne charakterystyki przetworników
rys. 3a. Niezależne charakterystyki przetworników
nisko-średniotonowego, średnio-wysokotonowego
nisko-średniotonowego, średnio-wysokotonowego
wysokiego strojenia układu rezonansowego, przejście przez pierwszą częstotliwość po- nisko-średniotonowego, średnio-wysokotonowego
nisko-średniotonowego, średnio-wysokotonowego
nisko-średniotonowego, średnio-wysokotonowego
i wysokotonowego (na osi głównej).
i wysokotonowego (na osi głównej).
i wysokotonowego (na osi głównej).
i wysokotonowego (na osi głównej).
i wysokotonowego (na osi głównej).
co pociąga za sobą przesunięcie dolnej częs- działu jest niezauważalne, nierównomiernoś-
totliwości granicznej. W tym kontekście uzys- ci zakresu 1-2kHz marginalne.  Zęby w za-
kany wynik jest bardzo dobry - układ działa z kresie niskich tonów są przypisane metodzie
wysoką efektywnością w zakresie ponad pomiarowej - tutaj rezonanse pomieszczenia,
dwóch oktaw. zajmujące szersze pasma częstotliwości, nie
rys. 3
Na rys. 3
rys. 3 pokazano charakterystykę prze- dają się już tak łatwo uśrednić.
rys. 3
rys. 3
twarzania  kuli , zmierzoną na osi głównej i
O O
O O
O O
O O
pod kÄ…tami 15O i 30O. Obrazek ten nie do
Cabasse Adriatis 600 Evolution
końca ilustruje zalety układu koncentryczne-
go; w naszym labarotorium zwykle mierzymy Impedancja znamionowa 4
Impedancja znamionowa
Impedancja znamionowa [&!]
Impedancja znamionowa
Impedancja znamionowa
i pokazujemy charakterystyki z różnych osi w
Efektywność
Efektywność
Efektywność (2,8V/1m) [dB] 91
Efektywność
Efektywność
płaszczyz
nie poziomej, które z reguły wyglą-
Moc znamionowa
Moc znamionowa
Moc znamionowa [W] 200
Moc znamionowa
Moc znamionowa
dają znacznie lepiej, niż analogiczne charak-
Wymiary
Wymiary
Wymiary (WxSxG) [cm] 154x60x87
Wymiary
Wymiary
terystyki z płaszczyzny pionowej. Tymcza-
Masa 103
Masa
Masa [kg]
Masa
Masa
sem dzięki obrotowej symetrii kuli, rodzinę
Cena 100000
Cena
Cena (za parę) [zł]
Cena
Cena
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym
rys. 3
charakterystyk z rys. 3 można uważać za
rys. 3
rys. 3
rys. 3
Dystrybutor The Hi-End pasmie akustycznym, określona metodą RTA.
Dystrybutor
Dystrybutor pasmie akustycznym, określona metodą RTA.
Dystrybutor pasmie akustycznym, określona metodą RTA.
Dystrybutor
pasmie akustycznym, określona metodą RTA.
pasmie akustycznym, określona metodą RTA.
reprezentatywną dla dowolnej płaszczyzny;
20 AUDIO 5/2000