Kaniulacja żył obwodowych
i centralnych u noworodków
Kaniulacja żył centralnych drogą żył
obwodowych
Wskazania:
1. Konieczność długotrwałego utrzymywania
dostępu dożylnego
2. Żywienie pozajelitowego z wykorzystaniem
stężonych roztworów glukozy i(lub)
aminokwasów
3. Monitorowanie ośrodkowego ciśnienia żylnego
(OCŻ)
4. Stosowanie leków, których nie można podawać
drogą żył obwodowych (np. amin
katecholowych, roztworów hiperosmolarnych)
Przeciwwskazania
1. Uszkodzenie skóry lub odczyn zapalny
w miejscu wkłucia
2. Nasilone zaburzenia krzepnięcia, skaza
krwotoczna (przeciwwskazanie względne)
Zestaw do zabiegu
1) Zestaw środków do dezynfekcji skóry: benzyna, 70% spirytus, betadyna lub
0,5% chlorheksydyna
2) Jałowe fartuchy, rękawiczki, maski, czapki
3) Jałowe kompresy do obłożenia pola zabiegu
4) Jałowe gaziki
5) Narzędzia: sterylna pęseta anatomiczna
6) Sterylne strzykawki o objętości 2 i(lub) 5 ml wypełnione:
 0,9% roztworem NaCl
 roztworem heparyny w 0,9% NaCl (1 j.m./ml)
7) Kaniula o odpowiednim rozmiarze, uzależnionym od wielkości żyły
wybranej do kaniulacji. W opisywanej metodzie średnica wprowadzanej
kaniuli jest znacznie mniejsza od używanej do nakłucia żyły igły i wynosi
odpowiednio: dla kaniuli 20G - igła 18G;
 dla kaniuli 24G (np. Nutriline, Vygon) - igła 20G;
 dla kaniuli 27G (np. Premicath, Vygon)  igła 24G.
8) Jałowe folie opatrunkowe;
 Od rozmiaru kaniuli zależy
maksymalna szybkość wlewu
i objętość podawanych płynów
infuzyjnych - im mniejsza kaniula
tym mniejszą objętość płynu
można przetoczyć w danej
jednostce czasu. Należy również
pamiętać, że ryzyko zatkania
kaniuli zależy od jej średnicy
(rozmiaru) i szybkości wlewu.
Zasadą jest stosowanie
u noworodków o masie ciała
>2500 g kaniul 20G, noworodków
o masie ciała 1000-2500 g - 24G,
a dzieci z masą ciała <1000g -
27G.
Kaniulacja
1. Wybierz żyłę do kaniulacji.
2. Ułóż noworodka na plecach. Jeżeli wybrałeś do kaniulacji żyłę kończyny górnej,
ułóż głowę dziecka twarzą w stronę tej kończyny (zmniejsza to ryzyko
wprowadzenia kaniuli do żył szyjnych), a gdy zdecydowałeś się na kaniulację żyły
skroniowej lub szyjnej - ułóż głowę dziecka w linii środkowej tak, aby była lekko
odgięta do tyłu (pod barki dziecka można włożyć zrolowaną pieluchę).
3. Przygotuj się tak, jak do zabiegu chirurgicznego - włóż maskę, czapkę, jałowy
fartuch i rękawice
4. Dokładnie umyj skórę w miejscu wkłucia - najpierw odtłuść ją przemywając
benzyną, a następnie zdezynfekuj, 3-krotnie przemywając 70% spirytusem
z dodatkiem 0,5% chlorheksydyny. Myj skórę ruchem spiralnym od miejsca
planowanego wkłucia na zewnątrz.
5. Miejsce zabiegu obłóż jałowymi kompresami.
6. Rozpakuj zestaw zawierający kaniulę i igłę (fot. 3) oraz przygotuj 2 jałowe
strzykawki - jedną z fizjologicznym roztworem NaCl, a drugą z roztworem
heparyny (1 j.m./ml fizjologicznego roztworu NaCl).
7. Sprawdz
drożność igły, przepłukując ją roztworem heparyny.
8. Wypełnij kaniulę fizjologicznym roztworem NaCl.
9. Zmierz odległość, na jaką należy wprowadzić kaniulę.
10. Jeżeli zdecydowałeś się na kaniulację żyły na kończynie, załóż jałową
opaskę uciskową proksymalnie od planowanego miejsca wkłucia.
11. Wybierz prosty odcinek żyły i nakłuj skórę w odległości około 1 cm od
planowego miejsca wprowadzenia kaniuli do żyły; przesuwaj igłę
w stronę naczynia, a następnie ostrożnie nakłuj żyłę - tylko tak, aby
w igle pojawiła się krew
12. Używając pęsety, wprowadz
powoli kaniulę przez igłę do żyły na
zaplanowaną odległość.
13. Połącz z kaniulą strzykawkę z fizjologicznym roztworem NaCl i powoli
wstrzyknij 1-2 ml roztworu - brak jakiegokolwiek oporu jest dowodem, że
kaniula została prawidłowo umieszczona w naczyniu.
14. Ostrożnie usuń igłę z żyły, a następnie ją rozłam.
15. Przemyj miejsce wkłucia 0,5% chlorheksydyną lub betadyną.
16. Umocuj kaniulę do skóry - najlepiej nadają się do tego celu tzw.
"plasterkowe szwy
17. Załóż jałowy opatrunek.
Uwagi
" U noworodków donoszonych można do dezynfekcji skóry stosować
preparaty jodowe, np. betadynę; u wcześniaków natomiast, szczególnie
noworodków ze skrajnie małą masą ciała, betadyna bardzo łatwo wchłania
się ze skóry i może powodować przejściową niedoczynność tarczycy. Jeżeli
zdecydowano się na zastosowanie betadyny u wcześniaka, należy
pamiętać, aby skórę po dezynfekcji betadyną zmyć 70% spirytusem.
" Nie wolno wprowadzać do naczynia niewypełnionej roztworem kaniuli!
" Kaniuli nie wolno obcinać, gdyż po obcięciu powstają ostre brzegi, które
mogą uszkodzić śródbłonek naczynia, powodując powstanie zakrzepów.
" Dla pełnego zabezpieczenia położenia kaniuli i zmniejszenia ryzyka
zakażenia opatrunek można zakleić specjalną folią opatrunkową
" Należy unikać wprowadzania kaniuli do prawego przedsionka, gdyż
zwiększa to ryzyko wystąpienia powikłań (np. zaburzeń rytmu serca).
Powikłania
" Zakażenia;
" Nieprawidłowe położenie kaniuli;
" Krwawienie w miejscu wkłucia - powikłanie to
związane jest z faktem, że średnica igły używanej
do nakłucia żyły jest znacznie większa od średnicy
wprowadzanej następnie kaniuli.
" Zakrzepy, zatory (skrzepliną, ale również
powietrzne)
" Uszkodzenie naczynia, pozanaczyniowy wlew
roztworu (płyn w jamie opłucnowej, krwiak
opłucnej, płyn w worku osierdziowym)
Postępowanie po założeniu cewnika
centralnego
" Obowiązuje ścisła aseptyka przy zmianie
opatrunku oraz zmianie roztworów infuzyjnych.
" Wskazane jest utrzymywanie ciągłego przepływu
płynu infuzyjnego przez kaniulę.
" W trakcie żywienia pozajelitowego wskazane jest
dodawanie do przetaczanych roztworów
heparyny w dawce 0,25 j.m./ml roztworu.
" Nie wolno przetaczać preparatów krwi przez
cewniki centralne
" Nie wolno pobierać krwi do badań