Kaniule - obecnie stosuje siÄ™ kaniule
wykonane głównie z poliuretanu lub silikonu w
różnych rozmiarach. Rozmiary kaniul podane
są w mm przekroju zewnętrznego lub
jednostkach zwanych G (gauge), które
oznaczają liczbę kaniul, jaka mieści się w
okręgu o średnicy l cala (czyli im większa jest
wartość G, tym cieńsza kaniula). Dostępne są
następujące rozmiary: 12G, 14G, 16G, 18G,
20G, 22G i 24G. Długość kaniul jest najczęściej
znormalizowana i wynosi około 50 mm.
Kaniula dożylna (fot. l) składa się z
wykonanej z tworzywa sztucznego (najczęściej
poliuretanu) kaniuli właściwej o stożkowym
zakończeniu, co ułatwia jej wprowadzenie do
naczynia krwionośnego. Po bokach kaniuli
znajdują się służące do jej przymocowania do
skóry "skrzydełka" oraz otwór do wstrzykiwania
(tzw. port) z zastawkÄ… jednokierunkowego
przepływu zamykaną zatyczką o odpowiednim dla
danego rozmiaru kolorze.
Do kaniuli właściwej wprowadzona jest
wystająca poza jej koniec metalowa igła, która
umożliwia nakłucie żyły i służy jako prowadnica.
Cele wykonywania nakłucia żyły:
Å›ð WstrzykniÄ™cie leku (lek podany drogÄ… dożylnÄ… dziaÅ‚a
natychmiast, jest równomiernie rozprowadzony
w organizmie),
Å›ð Nawodnienie organizmu chorego,
Å›ð Skorygowanie zaburzeÅ„ równowagi wodno-elektrolitowej,
kwasowo-zasadowej,
Å›ð Å»ywienie pozajelitowe,
Å›ð Dostarczenie krwi, preparatów krwiopochodnych lub
krwiozastępczych,
Å›ð Podawanie Å›rodków cieniujÄ…cych,
Å›ð Pomiar OCÅ»,
Å›ð WywoÅ‚anie znieczulenia.
Miejsce nakłucia żyły:
Å›ð Najczęściej wykorzystuje siÄ™ Å‚atwo dostÄ™pne, poÅ‚ożone
obwodowo żyły podskórne grzbietu ręki, przedramienia,
okolicy zgięcia łokciowego, u niemowląt natomiast żyły
głowy.
Å›ð Należy unikać nakÅ‚uwania żyÅ‚y w obrÄ™bie stawu, aby nie
ograniczać jego ruchomości oraz nie powodować załamania
cewnika, a tym samym zatrzymania przetaczania,
powstania skrzepu w świetle kaniuli lub zakrzepu żylnego,
Å›ð Nie powinno wykonywać siÄ™ kaniulacji w obrÄ™bie żyÅ‚ zgiÄ™cia
łokciowego, szczególnie po stronie łokciowej, ponieważ
bezpośrednio w sąsiedztwie tego miejsca przebiega tętnica,
Sprzęt:
1. Środek do dezynfekcji skóry,
2. Gaziki,
3. Fizjologiczny roztwór soli 0,9% NaCl,
4. Strzykawka - należy ją wypełnić 0,9% NaCl,
5. Okleina lub plastry - służące do umocowania kaniuli,
które przed zabiegiem należy odpowiednio przyciąć,
6. Środek do znieczulenia skóry np. krem EMLA,
7. Rękawiczki jednorazowe,
8. Pojemniki na zużyte igły i materiały.
Znieczulenie planowanego miejsca wkłucia:
Przed wykonaniem kaniulacji skórę w miejscu
planowanego nakłucia należy znieczulić. W celu
znieczulenia stosuje się krem EMLA (fot.4), który jest
mieszaninÄ… prilokainy i lidokainy
Składniki te wnikają do skóry i sprawiają, że zabieg
jest całkowicie bezbolesny.
Krem EMLA dostępny jest w tubce wraz z folią
samoprzylepną. Nakłada się go obficie na skórę
w planowanym miejscu wkłucia, a następnie zakleja
folią samoprzylepną (opatrunek zamknięty; fot.4).
Znieczulenie skóry następuje po około 2
godzinach. Przed kaniulacją żyły powierzchnię skóry
należy oczyścić z kremu i zdezynfekować.
Wykonanie zabiegu kaniulacji żyły:
1. Załóż opaskę zaciskową (tzw. stazę) powyżej miejsca
wkłucia (fot.5), tak aby żyły wypełniły się krwią i uległy
rozszerzeniu; wkłucie kaniuli jest wówczas łatwiejsze.
Uwaga: najlepiej stosować elastyczną opaskę ze
specjalnym zamkiem klamrowym (fot.5) lub mankiet
aparatu do pomiaru ciśnienia tętniczego (należy
wytworzyć w nim ciśnienie powyżej wartości ciśnienia
rozkurczowego, ale mniejsze niż ciśnienie skurczowe).
Opaska powinna być zaciśnięta z umiarkowaną
siłą, tak aby uciskała tylko żyły, nigdy zaś naczynia
tętnicze. Żyły można także rozszerzyć poprzez
oklepywanie skóry
w okolicy planowanego wkłucia i(lub) potrząsanie ręki za
kciuk, co powoduje przemieszczenie krwi i zwiększa
wypełnienie żył grzbietu ręki i przedramienia.
2. Usuń krem EMLA ze skóry i zdezynfekuj ją, przemywając
okolicę planowanego wkłucia gazikiem nasączonym 70%
roztworem spirytusu etylowego lub izopropylowego,
3. Wyjmij venflon z jałowego opakowania i zdejmij plastikową
osłonkę,
4. Wybierz prosty odcinek żyły lub miejsce połączenia dwóch
żył,
5. Chwyć kaniulę między kciuk a palec wskazujący
dominującej ręki.
Uwaga: kaniulę chwytamy dwoma palcami za złożone uchwyty
("skrzydełka") do mocowania, przytrzymując równocześnie
plastikową obsadkę metalowej igły, tak aby nie wysunęła się
z kaniuli podczas wkłuwania. Zapewnia to właściwe położenie
tnącej końcówki igły i pozwala na pokonanie oporu przy
przejściu przez skórę,
6. Naciągnij skórę ponad żyłą,
7.Uprzedz
pacjenta o chwili wkłucia,
8. PrzekÅ‚uj skórÄ™ pod kÄ…tem 45°, natomiast drugim
ruchem pod kÄ…tem 30° (zwÅ‚aszcza przy twardej skórze,
cienkich, z
le wyczuwalnych, leżących głęboko żyłach) i
wprowadzaj kaniulę ostrożnie w kierunku naczynia do
chwili, gdy w otworze plastikowej obsadki
igły pojawi się krew (jest to sygnał, że końcówka kaniuli
znajduje się w żyle),
9. Stopniowo wsuwaj kaniulę głębiej do naczynia,
wycofując jednocześnie metalową igłę,
Uwaga: kaniulę należy maksymalnie wprowadzić do
naczynia. Jeżeli kaniula z tworzywa sztucznego
znajduje się w świetle żyły, wypełnia się krwią,
a wstrzykując 0,9% NaCl, nie napotyka się na opór,
10. Na obwodowy koniec kaniuli załóż korek i
zakręć zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
10. Plastikową obsadkę kaniuli przyklej do skóry
opatrunkiem włóknikowym typu Vena-Plast lub
Tegaderm,
11. Otwórz zatyczkę otworu do wstrzykiwania i
wypełnij
kaniulÄ™ 3 ml fizjologicznego roztworu soli, co
zapobiega
skrzepnięciu w niej krwi,
12. Przymocuj kaniulę do skóry za pomocą opaski
elastycznej.
Do wprowadzonej do naczynia
kaniuli można podłączyć trójdrożny
kranik i(lub) linię przedłużającą (fot.8).
Kranik umożliwia podłączenie
zestawu do przetaczania i równoczesne
pobieranie krwi lub podawanie leków,
linie przedłużające (długości 5 lub 10
cm) ułatwiają natomiast umocowanie
kaniuli. Istnieją również linie
przedłużające z zamocowanym na stałe
kranikiem.
Pielęgnacja wkłucia obwodowego
typu venflon:
Podczas pielęgnacji kaniuli obwodowej musimy pamiętać o:
żð Dokonywaniu zmiany opatrunku w zależnoÅ›ci od jego
rodzaju: gazik, plaster oraz opatrunek włóknikowy co
24h; opatrunek przezroczysty raz w tygodniu (jeśli
venflon może pozostać dłużej niż 3 dni); opatrunek
powinien być jałowy, suchy, hipoalergiczny i
przepuszczalny dla powietrza, zmieniany przy odklejeniu
i zabrudzeniu, wymieniany po uprzednim zmyciu okolicy
wkłucia preparatem antyseptycznym oraz posiadać
metryczkÄ™.
żð Dokonywaniu wzrokowego i palpacyjnego badania
miejsca wkłucia pod kątem ewentualnego stanu
zapalnego przynajmniej raz dziennie.
żð Utrzymaniu staÅ‚ej jaÅ‚owoÅ›ci przy użytkowaniu dostÄ™pu
żylnego: stosowanie jałowych strzykawek, korków,
rękawiczek do badania miejsca wkłucia i zmiany
opatrunku.
żð Przestrzeganiu maksymalnego przepÅ‚ywu pÅ‚ynu przez
kaniulę, również przy podawaniu leku ze strzykawki
przez dodatkowÄ… zastawkÄ™ znajdujÄ…cÄ… siÄ™ w venflonie.
żð Zapewnieniu staÅ‚ej, caÅ‚odobowej podaży pÅ‚ynu do
dostępu żylnego, w sytuacji przerwania podaży
zabezpieczenie wkłucia specjalnym jałowym mandrynem
lub korkiem oraz zachowanie drożności cewnika przez
przepłukanie go roztworem heparyny.
żð Delikatnym obsÅ‚ugiwaniu dostÄ™pu żylnego, chroniÄ…cym
przed wystąpieniem powikłań technicznych (zagięcie,
wysunięcie kaniuli, rozłączenie linii podaży), a w czasie
przerwania podaży płynów zabezpieczenie venflonu
bandażem.
żð wymianie venflonu co 3 dni; zestawu do
kroplowego wlewu dożylnego co 24h;
każdorazowo zestawu po krwi.
żð BezzwÅ‚ocznym usuniÄ™ciu cewnika w
przypadku jego niedrożności lub zakażenia
miejsca wkłucia.
żð W przypadku zdiagnozowania zapalenia w
miejscu wkłucia, należy założyć opatrunek
np.: z Altacetu.
Wskazania do usunięcia venflonu
wg Daschnera
1. Zaczerwienie miejsca wkłucia
2. Zaczerwienienie przebiegu żyły
3. Naciek tkanki podskórnej wokół miejsca
wkłucia
4. Przemieszczenie wkłucia
5. Wypływ płynu lub ropy z miejsca wkłucia
6. Dolegliwości bólowe
7. Czas założenia venflonu  48h
8. GorÄ…czka niejasnego pochodzenia
Dziękujemy za uwagę