Stany nagłe w endokrynologii
Przełom tarczycowy
" zagra\
ające \
yciu nasilenie objawów nadczynności tarczycy
" czynniki spustowe: poród, strumektomia, 131-J, jakiekolwiek
" objawy: podwy\
szona ciepłota ciała, zaburzenia ze strony
CUN, układu krą\
enia, odwodnienie
" patogeneza nieznana
" rozpoznanie na podstawie całości obrazu
" badania dodatkowe niecharakterystyczne
Leczenie przełomu tarczycowego
" zahamowanie syntezy HT - PTU 1200 mg, Favistan 120 mg
" hamowanie uwalniania HT - Sol. Lugoli, iopodat sodu,
kwas iopanowy, węglan litu
" zmniejszenie konwersji T-4 do T-3 - propranolol 120 mg
p.o, hydrokortyzon 400-800 mg/dobę
" blokada receptorów �-adrenergicznych - propranolol
" związanie lub usunięcie nadmiaru hormonów - krew pełna,
dializa, plazmafereza
" wyrównanie zaburzeń metabolicznych i niewydolności
narządów - obni\
enie ciepłoty ciała, nawodnienie,
wyrównanie niewydolności krą\
enia, leki sedatywne
Przełom hipometaboliczny
" śpiączka w następstwie hipotyreozy
" końcowy etap nierozpoznanej i nieleczonej niedoczynności
tarczycy, dotyczy głównie starców \
yjących w złych warunkach
" objawy: hipotermia, hipowentylacja, hiponatremia, kwasica
oddechowa, hipoglikemia, wzrost stę\
enia mleczanów i ADH w
surowicy
" brak kontaktu z chorym, skóra bladosina, mogą być
podbiegnięcia krwawe, twarz obrzękła, usta rozchylone, język
obrzmiały, siny, oddech płytki, wolny, bradykardia, RR niskie
" leczenie: HC, L-T3, L-T4, ogrzanie, ew. respirator
Przełom nadnerczowy
" ostra niewydolność kory nadnerczy: szybkie uszkodzenie kory
i/lub zwiększone zapotrzebowanie ustroju na kortykoidy
" obraz wstrząsu z obwodową niewydolnością krą\
enia
" mo\
e wystąpić: wymioty, biegunka, bóle brzucha, gorączka,
odwodnienie, hipoglikemia, drgawki
" leczenie: 0,9% NaCl we wlewie kroplowym 2-4 l/dobę
hydrokortyzon 100 mg i.v. co 4-6 h
leczenie choroby podstawowej
Przełom hiperkalcemiczny
(przytarczycowy)
" zwiększenie stę\
enia Ca>3,5 mmol/l (poza tym kwasica
metaboliczna, hipofosfatemia, dehydratacja, dyselektrolitemia
" przyczyny: 70% nowotwory, 20% nadczynność przytarczyc
" wielomocz, polidypsja, nudności, wymioty - odwodnienie
hipertoniczne - wstrząs
" zaparcia, niedro\
ność pora\
enna jelit, zaburzenia
świadomości, mo\
e być śpiączka
Leczenie przełomu
hiperkalcemicznego
" nawodnienie 0,45% NaCl (0.9%), woda -zwiększają
kalciurię
" po nawodnieniu furosemid lub kwas etakrynowy
" hydrokortyzon - hamuje wchłanianie Ca z jelit
" kalcytonina 200-600 j./dobę
" fosforany 2-4 g fosforu/dobę
" indometacyna, mitramycyna, estrogeny, EDTA
" dwufosfoniany(pamidronian dwusodowy (Aredia) - tabl. 200
mg, 2 fiolki a 30 mg substancji suchej + rozpuszczalnik
Rak tarczycy
" nowotwór złośliwy wywodzący się głównie z komórek
nabłonka tarczycy lub komórek okołopęcherzykowych
" rak zró\
nicowany: brodawkowaty, pęcherzykowy (z nabłonka
pęcherzykowego), rak rdzeniasty (komórki C)
" rak niezró\
nicowany
Objawy raka tarczycy
" pojedynczy lub mnogie guzy tarczycy, szczególnie
powiększające się
" powiększenie węzłów chłonnych szyi
" pora\
enie strun głosowych, duszność
" zaburzenia połykania
" stwierdzenie przerzutów odległych
" podstawowe badanie: biopsja guzka (BACC)
Leczenie raka tarczycy
" eliminacja tarczycy i przerzutów
" strumektomia
" 131-J
" supresja hormonami tarczycy
" chemioterapia
Ektopowe wytwarzanie
hormonów
" wytwarzanie dodatkowych hormonów w gruczole
wydzielania wewnętrznego objętym zmianą nowotworową
" powstawanie hormonów w tkance nowotworowej nie
pozostającej w związku z gruczołami wydzielania
wewnętrznego
MEN
multiple endocrine neoplasia
Zmiany rozrostowe w kilku ró\
nych gruczołach dokrewnych
" MEN 1 - guz przytarczyc, guz przysadki, wyspiak
" MEN 2A - rak rdzeniasty tarczycy, guz chromochłonny, guz
przytarczyc
" MEN 2B - rak rdzeniasty tarczycy, guz chromochłonny,
nerwiaki błon śluzowych
Jadłowstręt psychiczny
Choroba w zasadzie psychiczna - zespół objawów klinicznych i
głębokich zaburzeń hormonalnych, występujący w wyniku
znacznego wychudzenia spowodowanego uporczywym
wstrzymywaniem się od przyjmowania pokarmów.
Motywacja egocentryczna, utrata wagi, ustanie miesiączek.
Upośledzone wydzielanie LH - niedobór estrogenów,
progesteronu. Podwy\
szone stę\
enie testosteronu.
Spadek T-3, T-4, wzrost rT-3.
Wysokie stę\
enie kortyzolu przy prawidłowym ACTH.