Projekty AVT
2954
2954
część 1
część 1
TRX SDR na fale krótkie
TRX SDR na fale krótkie
Opisane w artykule urządzenie jest układem pracować tylko na jednym paśmie. W stosun- nych. Charakterystykę amplitudowo-często-
nadawczo-odbiorczym i pracuje w całym ku do wcześniejszej wersji tego urządzenia tliwościową zaprojektowanego filtru pokaza-
zakresie fal krótkich z wykorzystaniem tech- różni się głównie zastąpieniem dość trudno no na rysunku 3. Nie jest to wprawdzie filtr
niki SDR. Technika SDR bazuje na układach dostępnych i kosztownych wzmacniaczy typu o zbyt dobrych parametrach, układ jednak
z bezpośrednią przemianą częstotliwości, OPA1632 przez wzmacniacze NE5532 lub będzie współpracował z filtrem dolnoprzepu-
w których wytłumienie kanału lustrzanego podobne o identycznym rozkładzie wypro- stowym nadajnika, pracującym również pod-
odbywa się z wykorzystaniem zależności wadzeń. Stosując wzmacniacze operacyjne czas odbioru, co bardzo poprawi parametry
amplitudowo fazowych. Funkcję przesuwni- innego typu, należy wybierać typy moliwie odbiornika w przypadku budowania układu
ków fazowych małej częstotliwości, zarówno niskoszumne, o małych zniekształceniach. w wersji jednopasmowej. Odpowiedni moduł
po stronie nadawczej, jak i odbiorczej, w Znaczący wpływ na jakość opisanego urządze- filtrów pasmowych na cały zakres KF zosta-
układach SDR pełni komputer z kartą dz
wię- nia radiowego będzie miała też karta dz
więko- nie opisany póz
niej.
kową, sterowaną odpowiednim programem. wa obecna w komputerze. Do pierwszych Generator w.cz. zbudowany jest na ukła-
Opisany układ zbudowany jest w sposób prób wystarczy karta zintegrowana, jednak do dzie SI570 i wykorzystuje płytkę dostępną w
typowy i podczas jego uruchamiania nie w miarę komfortowej pracy należy użyć karty AVT, jako kit AVT-2912, opisaną w artykule
występują żadne niespodzianki. Do urucho- typu Audigy lub równoważnej. W oddzielnym  Power SDR . Opisany tam układ został
mienia tego układu wystarczy woltomierz artykule zostanie również niedługo opisane wielokrotnie sprawdzony i nie stwarza prak-
napięcia stałego. Bardzo pożądany jest też użycie tego układu w... radioastronomii, a tycznie żadnych problemów podczas urucho-
wobuloskop (np. serii NWT  potrzebny do konkretnie do odbioru promieniowania radio- miania. Początkujący powinni docenić fakt,
zestrojenia obwodów wejściowych), czasami wego Jowisza. Do głównych zalet omawiane- że nie wymaga on mozolnego wlutowywania
przydatny może okazać się oscyloskop, ale go układu należy zaliczyć niski koszt zasto- układu o dużej liczbie nóżek o gęstym rastrze,
jego posiadanie nie jest niezbędne. Obwody sowanych elementów, dużą prostotę i dobre jak w przypadku układów DDS. Układ SI570
wejściowo-wyjściowe można zestroić rów- parametry dynamiczne urządzenia, zależne ma obudowę, której montaż nie powinien
nież na  słuch , kierując się siłą odbierane- jednak od karty dz
więkowej w komputerze. stwarzać problemów nawet początkujące-
go sygnału, jest to jednak metoda bardziej W układzie tym wykorzystano szereg roz- mu. Zaletą układu SI570 jest duża czystość
pracochłonna i nieprzynosząca tak dobrych wiązań opisywanych wcześniej przez autora. widmowa sygnału oscylatora. Wadą jest nie
rezultatów jak użycie wobuloskopu. Zaletą urządzenia jest również konstrukcja najlepsza stabilność częstotliwości w funkcji
Opisany układ umożliwia zbudowanie wie- modułowa, która upraszcza eksperymenty. W temperatury otoczenia; wada ta może być
lopasmowego TRX-a na cały zakres fal krót- różnych wariantach różniących się szczegó- jednak usunięta przez stabilizację tempera-
kich. W wersji najprostszej (i najtańszej) może łami konstrukcyjnymi układ ten odtworzono tury układu, co zostanie opisane w dalszych
parokrotnie z bardzo dobrym skutkiem. odcinkach tego artykułu wraz z odpowied-
Rys. 1
nim układem elektronicznym. Początkujący
Elementy wspólne TRX-a mogą użyć generatora o stałej częstotliwo-


Schemat blokowy urządzenia pokazano na ści pracy, co ograniczy zakres przestrajania

rysunku 1, a ideowy na rysun-
Rys. 3
ku 2. Duża część podukła-


dów jest wspólna zarówno dla




nadajnika, jak i odbiornika, co


pozwoliło zredukować liczbę

zastosowanych elementów do




minimum. Filtr wejściowy zbu-


dowany jest na popularnych dła-
wikach osiowych i strojony jest
za pomocą trymerów ceramicz-



S
i
e
r
p
i
e
Å„
2
0
1
0
El ekt roni ka dl a Wszyst ki ch Sierpień 2010
23
U2
R28
+9V
C11
+9V IN OUT
C54
C68 C67 C69 C56 C55 C51 C50 C49 C39 C30 GND
Do wyjS
cia liniowego karty dx
więkowej 10u
D
o
w
y
j
S

c
i
a
l
i
n
i
o
w
e
g
o
k
a
r
t
y
d
x

w
i
Ä™
k
o
w
e
j
R60 Rx R24 R18
51
C24 8 8 8
Audio
7805
9-12V
trx 1n 1n 100n 100n 100n 100n 10u 10u 10u 10u
22n
C22 100u U7p U5p U8p
10k R17 10k
prawy R31 R23 10k
R
2
3
1
0
k
4 4 4
9 13
C12
R33
U3
8 14
150 10k
R40
C31
10u
+9V IN OUT L13 -9V
+2,5V
10k
10 + 12 + +6V
1n
U4C U4D 51
ADJ
C25 C81 C82 C79 C80 C83
10u
TS914 10uH
14
R1 C53
22n C58 C66 C33 C52 C57
TS914 LM317L
51
100n 100n 10u 10u 1n
L3
Do wejS
cia liniowego karty dx
więkowej U6p
D
o
w
e
j
S

c
i
a
l
i
n
i
o
w
e
g
o
k
a
r
t
y
d
x

w
i
Ä™
k
o
w
e
j
5 3
U4B U4A C13
+ + 100n 10u 100n 10u 1n
10uH
Audio 100u
C40 R39 C42 R29
7
trx 7 1
10k C23
R19
lewy R32 R22 10k C7 R2
R
2
2
1
0
k
6 2
100n 10u 51
R
1
6
4
,
7
k
R
4
3
3
,
3
k
51 R16 4,7k R43 3,3k
C26 +5V
10u
100u
150 10k 22n
R21 R20
C59 10u
C32
10u
RX/TRX
1n C48
C14
R42
Sterowanie nadawanie-odbiór z portu RS232
S
t
e
r
o
w
a
n
i
e
n
a
d
a
w
a
n
i
e
-
o
d
b
i
ó
r
z
p
o
r
t
u
R
S
2
3
2
C47
R30
10k 10k
R41 47k D1
C6 100n
Rezystor 3k3 zewnętrzny -
R
e
z
y
s
t
o
r
3
k
3
z
e
w
n
Ä™
t
r
z
n
y
-
100n
1n
4,7k
C4V3
- (przy si570 na tej płytce co si570)
-
(
p
r
z
y
s
i
5
7
0
n
a
t
e
j
p
Å‚
y
t
c
e
c
o
s
i
5
7
0
)
51
C27
R27 Rx
10u
C5 1n
C45 BU1
C41
22n
Q1
15p 100p antena
U1
15
C35
3 1
C21 100p
1B4 OE1
4 15 100p
1B3 OE2 MMBT3904
33n C43
5 7 C34
L1
1B2 1A
R37 10k R10 L8 L5
R
3
7
1
0
k
6 9
C37 10uH
1B1 2A
10 2 C38 56p C36
R25 180
R
2
5
1
8
0
L2
2B1 S1
180uH 4,7uH 10-40p
6
11 14 56p
U7A 180 10-40p
10uH
2B2 S2
R12 10k R49 R61
R
1
2
1
0
k
12
7 2B3
TR1
R13 R35 470
180 13
R62
2B4
5 C28+5V
C17 C15
330
+2,5V
8
Audio FST3253
U5A 2
10k 100 R7 R5 R3
U7B
out R36 C2
C61 C92 C94 C98 C84
1k 150 1k
100n 1n 10u
1 NE5532N
C19 1n
4,7n
3
U6B
3 R14 R34
100 100n 1n 10u 10u
1 74ACT74
10u C9 C10
8 13 osc*4
NE5532N
2 Q/ CLR
10k 100 Q3 Q2
11
R15
CLK
BFT92
Z
g
e
n
e
r
a
t
o
r
a
12 Z generatora
C20
R
3
8
1
0
k
10k 1n R38 10k
R11 L6 L9
D C8 C4
R8
47n 47n
9 kwarcowego
10
R4
Q PR
1k
R6
lub Si570
l
u
b
S
i
5
7
0
1k R9
180uH 4,7uH
180
100n 1n
470
51
C29 100p R50
180 6
1
Q/ CLR
3
L4
CLK
R44 Rx
2
100nH
D
C1
5
4
Q PR +5V
4,7n
C60 100p
U6A
R56 10k R45 L7 L12
R
5
6
1
0
k
180uH 4,7uH Patrz tekst - opcja
P
a
t
r
z
t
e
k
s
t
-
o
p
c
j
a
6
U8A 180 Q4
14,85MHz
R26
R47 10k R57 D2
R
4
7
1
0
k
1 14
7 nc +5V +5V
R48 R54
180
470 C99 C3 C100 C18
5
8 7
out GND
LED R
L
E
D
R
Audio
6
U5B
10k 100
U8B 10u 10u 100n 100n
out R55 C72
C63 14,85MHz
7 NE5532N
C44 1n
4,7n
3
5 R51 R53
100
1
10u
-9V
NE5532N
2
10k 100
C97
C71 C70 C76 C75 C74 C78 C77
R52
C46 1n R59 10k
R
5
9
1
0
k
10k R46 L11 L10
10u 10u 100n 100n 100n 1n 1n
100u
180uH 4,7uH
180
100p
C62 R58
+9V +6V +fx
180
L14 U9
+2,5V IN OUT
10uH
C86 C85 C87 C88 C89 C91 C96 C90 C16 GND C95 C93 C64 C65
C73
U4p
4,7n 7806
10u 10u 100n 100n 100n 1n 1n 100n 100n 10u 100n 100n 10u
Projekty AVT
Rys. 2
do częstotliwości generatora kwarcowego
typu BFT92. Sygnały kwadraturowe w.cz.,
niacz zbudowany na dwóch tranzystorach
multipleksery (mieszacze) zapewnia wzmac-
generatora do poziomów wymaganych przez
jak i przewlekanej.
Wzmocnienie sygnału z
no na generator kwarcowy w wersji SMD,
drukowanej przewidziane jest miejsce zarów-
wej (wycinek jednego pasma). Na płytce
częstotliwości próbkowania karty dz
więko-
podzielonej przez cztery, plus minus połowa
ale o częstotliwości czterokrotnie mniejszej
od
częstotliwości
wejściowej,
wytwarza układ 74AC(T)74. W
przypadku stosowania gene-
+
+
GND
VCC
+
+
+
+
+
+
+
Projekty AVT
ratora o poziomach sygnału w standardzie IQ, ale przesuniętych w fazie o
TTL lub CMOS, konieczne jest zastosowanie 180°). Odwracanie fazy o 180°
dzielnika oporowego ograniczającego poziom zrealizowane jest z użyciem
sygnału wejściowego do około 0,25V lub wzmacniaczy operacyjnych,
niemontowanie toru wzmacniacza na tran- pracujÄ…cych w konfiguracji
zystorach BFT92 i podłączenie sygnału z wzmacniacza odwracającego.
generatora bezpośrednio do układu AC(T)74. Układ zawiera cztery identycz-
W przypadku stosowania generatora mono- ne wzmacniacze odwracajÄ…ce,
litycznego zasilanego z 3,3V, montujemy przy czym dwa pracujÄ… dodat-
szeregową diodę LED obniżającą napięcie kowo jako wzmacniacze bufo-
zasilania generatora z 5V do około 3,5V. W rujące sygnał z karty dz
wiÄ™-
przypadku stosowania generatora zasilanego kowej komputera. Na wejściu
z 5V, w miejsce diody LED montujemy zworÄ™ wzmacniaczy buforujÄ…cych znajdujÄ… siÄ™ filtry Rezystor o wartoÅ›ci 180© na wyjÅ›ciu multi-
(opornik 0 omów). Większość generatorów dolnoprzepustowe usuwające składowe w.cz., pleksera zapewnia impedancję wyjścia nadaj-
TCXO (termokompensowanych) ma sygnaÅ‚ jakie mogÅ‚oby nanieść siÄ™ na sygnaÅ‚ m.cz. z nika od strony w.cz. na poziomie okoÅ‚o 200©.
wyjściowy o amplitudzie około 1V i wymaga toru nadajnika. Na wyjściach wzmacniaczy Transformator o przekładni 1 do 4 obniża tę
zastosowania wzmacniacza sygnałów w.cz. W operacyjnych znajdują się rezystory ograni- impedancję do znormalizowanej impedancji
egzemplarzu modelowym sygnaÅ‚ z generatora czajÄ…ce o wartoÅ›ci od 33 do 51© (wszystkie filtru, równej 50©. Transformator nawiniÄ™ty
TCXO o częstotliwości 14,85MHz (3,3V) oporniki muszą mieć jednakową wartość, jest na rdzeniu F1001 (2 razy po 8 zwojów)
podłączony został przez opornik szeregowy lepsza jest mniejsza wartość oporności  nie dwoma przewodami jednocześnie, przy czym
o wartoÅ›ci 470© do wejÅ›cia wzmacniacza. każdy jednak ze wzmacniaczy równie dobrze najlepiej użyć przewodów różniÄ…cych siÄ™
Pojedynczy generator TCXO o częstotliwo- ją  znosi ). Przy doborze wzmacniaczy ope- kolorem. Koniec jednego z uzwojeń łączy-
ści 14,85MHz umożliwia pokrycie odcinka racyjnych pracujących w torze nadajnika my z początkiem drugiego uzwojenia. Moc
SSB (fonia) w centrum polskiej aktywności kluczową rolę odgrywa typ zastosowanego nadajnika wynosi około 1mW. Układ wymaga
na paśmie 80m. Otrzymana częstotliwość wzmacniacza operacyjnego. W tym miejscu zastosowania odpowiedniego wzmacniacza
po podziale przez układ AC(T)74 jest czę- powinny być zastosowane wzmacniacze o mocy, który zostanie opisany póz
niej. Element
stotliwością środkową zarówno nadajnika, dużej wydolności prądowej wyjścia i potra- oznaczony na schemacie rx jest potencjome-
jak i odbiornika i występuje na wyprowa- fiące sterować obciążeniem o charakterze trem wieloobrotowym SMD, umożliwiającym
dzeniach 2 i 14 układu FST3253. Sygnał pojemnościowym. Duża część z powszech- dokładną regulację wzmocnienia jednego z
w.cz. sterujący pracą mieszacza idzie przez nie dostępnych wzmacniaczy ma zbyt małą kanałów nadajnika (równoważenie modula-
rezystory o wartoÅ›ci 0© z odpowiednich wydajność prÄ…dowÄ… lub wzbudza siÄ™ pod- tora). Wypadkowa wartość rezystancji poten-
wyjść układu AC(T)74 (rezystory te mogą czas sterowania obciążenia o charakterze cjometru z rezystancją równoległą, włączoną
być zastÄ…pione innymi z zakresu od 22© do pojemnoÅ›ciowym. Po kilku eksperymentach na staÅ‚e, powinna dać wartość bardzo zbliżonÄ…
100© o rozmiarze 0603). Zastosowanie rezy- w ukÅ‚adzie zastosowano wzmacniacz typu do analogicznego opornika o staÅ‚ej warto-
storów o wartoÅ›ci różnej od 0© poprawia w TS914, lepszym wyborem jest wzmacniacz Å›ci rezystancji w drugim kanale. UkÅ‚ad ma
niektórych wypadkach wytłumienie kanału typu TLE2064, jest on jed-
R E K L A M A
lustrzanego, ich montaż nie jest jednak nie- nak trudniej dostępny. Dwa
zbędny. Jako mieszacze zastosowano układ wymienione tutaj wzmacnia-
FST3253. Układ ten zawiera dwa niezależnie cze operacyjne mają najlep-
wybierane multipleksery typu 1 z 4. Jeden z szy stosunek jakości do ceny.
multiplekserów pracuje w torze nadajnika, Istnieją wzmacniacze opera-
drugi w torze odbiornika. Stanem aktywujÄ…- cyjne lepsze do tego zastoso-
cym multiplekser (mieszacz) jest stan niski wania, jednak cena ich wynosi
(piny 1,15 układu FST3253). W danej chwili nawet 50 zł za sztukę. Użycie
może być aktywny tylko jeden mieszacz, w tym miejscu wzmacniacza
co osiągnięto przez zastosowanie inwertera o niższej wydajności prądowej
na tranzystorze MMBT3904. Użycie w tym wyjścia (np. TL084) powoduje
miejscu tranzystora MMBT3904 jest dość wzrost zniekształceń sygnału
przypadkowe, funkcję tę może pełnić prak- nadawanego (rosnący wyraz
-
tycznie dowolny tranzystor npn. Zastosowana nie ze wzrostem mocy nadajni-
w układzie dioda Zenera ogranicza poziom ka), spadek mocy ze wzrostem
stanu wysokiego do około 4V. Bez zastosowa- odchylenia od częstotliwości
nia tej diody i z podaniem na wejście wyboru środkowej pracy urządzenia
mieszacza napięcia większego niż około 6V (f /4) i pogorszenie
generatora
układ FST3253 ulega uszkodzeniu. Przyjęte wytłumienia wstęgi bocz-
rozwiązanie pozwala na bezpośrednie stero- nej. Wszystkie wymienione
wanie układu z portu RS232 komputera. wzmacniacze mają identycz-
ny rozkład wyprowadzeń, co
Nadajnik otwiera szerokie pole do eks-
Układ SDR, zarówno w torze nadajnika, jak i perymentów. Wzmacniacze te
odbiornika, wymaga dwóch sygnałów przesu- mogą być zasilane na stałe lub,
niÄ™tych miÄ™dzy sobÄ… o 90° (kwadraturowych co jest lepszym rozwiÄ…zaniem,
I i Q) oraz w niektórych układach dodatkowo tylko na czas nadawania (taka
sygnałów komplementarnych do kwadraturo- opcja jest przewidziana rów-
wych (sygnałów analogicznych z sygnałami nież na proponowanej płytce).
S
i
e
r
p
i
e
Å„
2
0
1
0
El ekt roni ka dl a Wszyst ki ch Sierpień 2010
25
25
Projekty AVT
niwelować różnice wzmocnienia na poziomie 4,7nF). Opisany układ dipleksera zapropo- Montaż układu
maksymalnie 2 procent. Analogiczne poten- nował Marco IK1ODO. Uzyskane właści- Układ zbudowany jest prawie w całości z
cjometry znajdują się w torze odbiornika i wości dipleksera pozwalają wykorzystać go wykorzystaniem elementów SMD o rozmia-
pełnią taką samą funkcję. W opcji podsta- w układzie z pasmem karty dz
więkowej na rze 0805, wyjątek stanowią kondensatory
wowej potencjometrów tych nie ma potrzeby poziomie 192kHz. Sygnał m.cz. wzmacniany ceramiczne o wartości 10źF, które mają obu-
montować, do czego mogą być one przydatne jest przez dwa podwójne wzmacniacze ope- dowę o rozmiarze 1206, dwa oporniki z
zostanie wyjaśnione w podsumowaniu, na racyjne, pracujące w konfiguracji wzmac- typoszeregu 0603 montowane opcjonalnie
końcu opisu urządzenia. niacza odwracającego, co łatwo pozwala oraz elementy indukcyjne. Opisany układ
uzyskać dopasowanie każdego z torów mul- zmontowano na dwustronnej płytce z lami-
Odbiornik tipleksera do wymaganej impedancji 200©. natu szklanego z metalizacjami otworów i
Sygnał w.cz. z wejścia antenowego trans- Wzmocnienie wzmacniacza operacyjnego soldermaskami (rysunki 4 i 5). W układzie
formowany jest w górę w stosunku 1 do 4 zależy od ilorazu rezystancji w sprzężeniu użyto szereg elementów odsprzęgających o
(transformacja z 50 na 200©). RozwiÄ…zanie zwrotnym wzmacniacza i rezystancji na wartoÅ›ci 1nF, 100nF i 10źF. Wszystkie zasto-
takie poprawia stosunek sygnału do szumu. jego wejściu. Kondensatory 100pF w torze sowane w układzie kondensatory są konden-
Różnicowy sygnał mieszania (sygnał odbie- sprzężenia zwrotnego wzmacniacza NE5532 satorami ceramicznymi. Kondensatory 10źF
rany minus sygnał sterujący pracą mieszacza) zmniejszają wzmocnienie wzmacniacza dla można zastąpić kondensatorami tantalowymi.
pojawia się na wyjściach układu FST3253, sygnałów wysokoczęstotliwościowych i W przypadku zastosowania (elektrolitycz-
w praktyce są to 4 sygnały m.cz. przesunięte działają jako filtr dolnoprzepustowy. Sygnał nych) kondensatorów tantalowych szczególną
wzglÄ™dem siebie o 90°. NapiÄ™cie zasilajÄ…ce ze wzmacniaczy NE5532, dopasowujÄ…cych uwagÄ™ należy zwrócić na ich biegunowość.
układy cyfrowe wytwarzają dwa stabiliza- impedancję, podawany jest na wzmacniacz Jak pokazała praktyka, najczęstszym błę-
tory scalone oddzielnie dla układu multi- odejmujący na układzie NE5532. Parametry dem jest odwrotne wlutowanie kondensatora
pleksera i oddzielnie dla układu 74ACT74 szumowe tego wzmacniacza nie są już tak elektrolitycznego, czego konsekwencją jest
(przerzutników D). Układ FST3253 zasilany istotne, bo o całkowitych szumach w ukła- zniszczenie odwrotnie włączonego konden-
jest z napięcia 6V, co zwiększa szybkość dzie decyduje w sumie pierwszy stopień. satora i zwarcie. Bardzo duża liczba zastoso-
przełączania układu i jest bardzo korzystne Na wyjściach wzmacniaczy operacyjnych, wanych elementów odsprzęgających wynika
w prezentowanym układzie. Przyjęte roz- z których sygnał idzie na wejście audio z konieczności zapewnienia dobrego odsprzę-
wiązanie redukuje przenoszenie zakłóceń karty dz
więkowej, umieszczone są oporni- żenia układu w szerokim zakresie częstotliwo-
w ukÅ‚adzie, bo stabilizatory scalone dzia- ki o wartoÅ›ciach 100©. Oporniki te zapo- Å›ci. Kondensatory 1nF powinny być typu NP0
łają jak filtry. Każde z wyjść multipleksera biegają wzbudzeniom układu wywołanym (COG), w razie problemu kupienia konden-
obciążone jest impedancjÄ… zbliżonÄ… do 200© obciążeniem pojemnoÅ›ciowym wzmac- satorów o takiej pojemnoÅ›ci można je zastÄ…-
w szerokim zakresie częstotliwości, a stałą niacza (kable audio prowadzące do karty pić kondensatorami np. 820pF. Powszechnie
impedancję, niezależnie od częstotliwości, dz
więkowej komputera). Napięcie refe- stosowane kondensatory X7R (produkowane
zapewnia układ zwany diplekserem (rezy- rencyjne dla wzmacniaczy operacyjnych zwykle od pojemności 1nF wzwyż) mają
story 180©, dÅ‚awiki 180źH i kondensatory wytwarza stabilizator LM317L. Warto w znacznie gorsze wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci odsprzÄ™gajÄ…-
tym układzie zwrócić uwagę ce. Kondensatory ceramiczne 22nF i 4,7nF
na małe wartości rezystancji zastosowane w układzie powinny odznaczać
R E K L A M A
ustalającej napięcie wyjścio- się możliwie niskim rozrzutem pojemności.
we stabilizatora. Stabilizator Ideałem byłoby tu również użycie kondensa-
LM317L, w przeciwieństwie torów typu NP0 (COG), wadą ich jest jednak
do stabilizatorów serii 7800, bardzo wysoka cena wynosząca około paru
musi być wstępnie obciążony złotych za sztukę przy tej wartości pojem-
przez układ zewnętrzny, by ności, czasami można je jednak kupić na
stabilizował napięcie. Funkcję serwisach aukcyjnych za ułamek tej kwoty.
obciążenia pełnią oporniki Kondensatory X7R również będą pracować,
51©, wartość ich nie jest kry- jednak osiÄ…gniÄ™te wyniki bÄ™dÄ… nieco gorsze.
tyczna i można je zwiększyć, Wszystkie rezystory, zastosowane w otocze-
pamiętając, że układy różnych niu wzmacniaczy operacyjnych, powinny
producentów wymagają różnej mieć tolerancję 1%  zapewniają one najlep-
wartości minimalnego prądu szy stosunek ceny do otrzymanych parame-
obciążenia. Napięcie odniesie- trów. Cewki 180źH są typowymi dławikami
nia wynosi w tym układzie osiowymi. Układ FST3253 może być bez żad-
2,5V. Zastosowany w układzie nych zmian zastąpiony układem 74CBT3253.
polaryzacji wzmacniacza U5 Kondensatory 100pF w układzie sprzężenia
opornik pokazany na płytce o zwrotnego wzmacniaczy NE5532 montujemy
wartoÅ›ci 0© i rozmiarze 1206 na rezystorach 10k©. CaÅ‚y ukÅ‚ad jest zasi-
pełni funkcję zwory. lany napięciem symetrycznym ą9V, co jest
Rys. 4. Skala 50% Rys. 5. Skala 50%
Sierpień 2010
S
i
e
r
p
i
e
Å„
2
0
1
0
El ekt roni ka dl a Wszyst ki ch
26
Projekty AVT
Rys. 6
niewielką niedogodnością układu. W ukła- com/site/sq4avs/sdr. W przy-
dzie można wykorzystać również zasilanie padku używania systemów now-
napięciem niesymetrycznym. W tym wypad- szych niż Windows XP najlepiej
ku wskazane byłoby użycie wzmacniaczy z użyć programu SDRadio (opis
wyjściem typu rail to rail lub przynajmniej w EdW 2/2010). W prawidłowo
wzmacniaczy NE5532 w wersji z rozszerzo- działającym układzie widoczny
nym zakresem napięć zasilania (wzmacnia- jest jeden sygnał, sygnał lustrza-
cze NE5532 występują w wersjach z napię- ny powinien być wytłumiony. W
ciem zasilania Ä…5 do Ä…15V i Ä…3 do Ä…20V). celu sprawdzenia toru nadaw-
Aby wykonać układ zasilany z pojedynczego czego instalujemy programy
napięcia zasilania, konieczne jest zastąpienie IQout (http://www.m0kgk.
przynajmniej paru kondensatorów odsprzęga- co.uk/sdr/iqout_setup.exe) i
jących ujemne napięcie zasilania opornikami drivery ASIO4ALL (http://tip-
o wartoÅ›ci 0© (najlepiej wszystkich). Praca pach.business.t-online.de/asio-
układów NE5532 przy pojedynczym napię- 4all/ASIO4ALL_2_9_English.
ciu zasilania psuje nieco dynamikę układu i exe). Wyjście karty m.cz. pod-
wymaga zmniejszenia wartości rezystancji łączamy do wejść TRX, pod-
w obwodzie ujemnego sprzężenia zwrotne- łączamy napięcie zasilające
go wzmacniaczy z 10k© na 4,7k© przy poczwórny wzmacniacz opera-
jednoczesnym proporcjonalnym wzroście cyjny (TS914) i wprowadzamy
pojemności w obwodzie ujemnego sprzężenia TRX-a w stan nadawania przez podanie powiększonej (lub pomniejszonej) o czę-
zwrotnego wzmacniaczy operacyjnych. W napięcia z zakresu od 6 do 12V na wypro- stotliwość sygnału audio generowaną przez
dalszej części artykułu zostanie opisana odpo- wadzenie tr/rx. Uruchamiamy program IQ komputer. Zamiana między sobą kanałów
wiednia przetwornica (opcja), która umożliwi output tester (rysunek 6) i generujemy ton audio powinno spowodować, że otrzymamy
rozwiązanie tego problemu. Cały układ naj- 10kHz (jego dokładna częstotliwość nie ma drugi z produktów mieszania, to znaczy
lepiej umieścić w obudowie ekranującej z większego znaczenia). Wartość I/Q Balance jeśli za pierwszym razem otrzymaliśmy pro-
cienkiej blachy. Zamiast układu 74AC(T)74 powinna podczas testów wynosić 1, a I/Q dukt będący sumą częstotliwości, za drugim
można zastosować również układ serii LVC. Phase 0. Każda większa zmiana tych war- razem powinniśmy otrzymać produkt będący
Układy serii LVC pracują poprawnie przy 5V tości będzie powodowała złe wytłumienie różnicą częstotliwości. Szczegółowy opis
zasilania, co wynika z ich danych katalogo- kanału lustrzanego. W przypadku prawidło- podłączenie urządzenia do komputera opisa-
wych (oryginalnie są to układy stworzone do wej pracy nadajnika powinniśmy uzyskać po ny będzie w kolejnym artykule.
pracy przy 3,3V w układach pośredniczących filtrze pasmowym (obciążonym impedancją
pomiÄ™dzy logikÄ… 3,3 i 5V). Użycie ukÅ‚adu znamionowÄ… 50©) sygnaÅ‚ o czÄ™stotliwoÅ›ci RafaÅ‚ OrodziÅ„ski SQ4AVS
serii LVC daje możliwość odbioru pasma 6m. pracy generatora w.cz. podzielonej przez 4 [e-mail]
Wykorzystane przerzutniki powinny mieć jak
Wykaz elementów
najwyższą częstotliwość pracy. Należy rów-
Rezystory C9,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47nF 0805
nież pamiętać, że występują znaczne różnice
R1-R2,R9,R28-30,R33. . . . . . . . . . . . . . . . . . 51© 0805 C21,C29,C35,C45,C60,C62. . . . . . . . . 100pF 0805 NP0
szybkości pracy układów, w zależności od
R3-R4,R7-R8,R61 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1k© 0805 C24-C27 . . . . . . . . . . . . . . .22nF 0805 NP0 (patrz tekst)
producenta, nawet w obrębie tej samej rodzi-
R5,R31-R32. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150© 0805 C34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33nF 0805 NP0 (patrz tekst)
ny układów (np. ACT).
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470© 0805 C36,C37 . . . . . . . . . . . 10-40pF trymer ceramiczny 5mm
R10-R11,R25,R45-R46,R49-R50,R57-R58 . . . . . 180© C38,C43 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56pF 0805 NP0
Uruchomienie układu
0805 1% C41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15pF 0805 NP0
Pierwszą czynnością jaką musimy wyko-
R12-R15, R17-R24,R37-R40,R47,R48,R51,R52,R56, Półprzewodniki
nać, jest podłączenie zewnętrznego filtru
R59 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10k© 0805 1% D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C4V3
pasmowego lub zestrojenie filtru obecnego
R16,R41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,7k© 0805 D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LED 0805 Czerwona
na płytce. W przypadku prawidłowej pracy
R26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470© (przewlekany, opcja) U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . FST3253 SMD
odbiornika, na wejściach 2 i 14 układu
R27,R44,R60 . . . . . . .Rx wieloobrotowy smd (patrz tekst) U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7805
FST3253 powinniśmy uzyskać sygnał o czę-
R34-R36,R53-R55. . . . . . . . . . . . . . . . . 100© 0805 1% U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LM317L (TO92)
stotliwości będącej częstotliwością cztero-
R42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47k 0805 U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TS914 SMD
krotnie mniejszą od częstotliwości genera-
R43 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,3k© 0805 U5,U7,U8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . NE5532 SMD
tora. Napięcie stałe mierzone w tym miejscu
R62 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330© 0805 U6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74AC(T)74 SMD
za pomocÄ… multimetru cyfrowego powinno
R63 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0© 1206 (patrz tekst) U9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7806
wynosić około 2,5V. Napięcia na wszystkich
Kondensatory Q1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . MMBT3904
wyprowadzeniach wzmacniaczy operacyj-
C1,C2,C72,C73 . . . . . . . . . 4,7nF 0805 NP0 (patrz tekst) Q2,Q3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BFT92
nych powinny być równe napięciu odnie-
C3,C11-C14,C22,C23,C28,C30,C39,C42,C49,C50, Q4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14,85MHz (opcja)
sienia wytwarzanemu przez z
ródło napię-
C52,C59,C61,C63,C65,C66,C70,C71,C79,C80, Indukcyjne
cia odniesienia (2,5V). Przebiegi obecne w
C84-C86,C95,C98,C99 . . . . . . . . . .10µF 1206 L5,L9,L10,L12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,7µH 1008
praktycznie wszystkich kluczowych punk-
C4,C5,C15,C19,C20,C31,C32,C44,C46,C48,C57,C67, L1,L2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10µH osiowy
tach tego układu można znalez
ć na stronie
C68,C77,C78,C83,C91,C 94,C96 1nF 0805 NP0 L4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nH 1008
http://sites.google.com/site/sq4avs/trx-sdr
C6,C8,C16-C18,C33,C40,C47,C55,C56,C58,C64,C69,C L3,L13,L14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10µH 1206
 opisany układ jest dość podobny do wyżej
74-C76,C81,C82,C87-C90,C92,C93,C100,C101 L6-L8,L11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180µH osiowy
opisywanego. Odbiornik najlepiej wstępnie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100nF 0805 Tr1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2*8 zwojów 10*6*4 F1001
sprawdzić, wykorzystując program Rocky.
C7,C53,C54,C97 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V można również użyć FT37-43
Szczegółowa instrukcja korzystania z tego
programu znajduje siÄ™ http://sites.google.
Płytka drukowana jest dostępna
w sieci handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2954.
S
i
e
r
p
i
e
Å„
2
0
1
0
El ekt roni ka dl a Wszyst ki ch Sierpień 2010
27