Wykład 1
Ilości poszczególnych pierwiastków chem. W ustroju dorosłego mężczyzny o ciężarze ciała 70kg
Nazwa: W% ciężaru ciała Przybliżona ilość na kg na 70kg ciężaru ciała
TLEN 65,0 45,5
Węgiel 18,0 12,6
Wodór 10,0 7,0
Azot 3,0 2,1
Wapń 1,5 2,2 1,05 1,54
Fosfor ~99% 0,8 1,2 0,56 0,84
AMINOKWASY
 białkowe(20)  taki sam  szkielet cząsteczki, różne podstawniki przy węglu alfa (alifatyczne, aromatyczne, heterocykliczne)
 niebiałkowe np. aminokwasy cyklu mocznikowego (ornityna, cytrulina)
BIAA
KA funkcje w komórce i organizmie
Szkieletowa(tubulina,kolagen,elastyna) Ochronna(HSP,keratyna) Identyfikacyjna(antygeny HLA,ABO,Rh i inne,ubikwityna) Komunikacyjna(kanały błonowe,receptory błonowe,białka G,neuromodulatory)
Magazynująca(mioglobina,kalmodulina) Zapasowa (witellina)Enzymatyczna(amylaza,transferaza,proteazy proteasomu) Transportowa(hemoglobina,lipoproteiny,transferryna) Odpornościowa(przeciwciała
immunoglobuliny)Regulacyjna(hormony np.GH,PRL,FSH,TSH; kinazy,proteazy) Motoryczna(aktyna,miozyna,dyneina) Energetyczna(ATP aza)
TA
USZCZOWCE
 proste
Glicerydy Skład: trój glicerydy Występowanie: tłuszcz zapasowy kom., tłuszcz mleka, tłuszcze i oleje jadalne; Woski Skład: estry wyższych kw. Tłuszczowych i wyższych alkoholi, niestrawne dla ludzi; Występ.:
powłoka woskowa owoców i liści, składnik wydzieliny gruczołów łojowych
 złożone
a)fosfolipidy(fosfatydy)
1 Fosfoglicerydy Skład: kw.nasycony,kw.nienasycony,reszcza kw. Fosforowego; (lecytyny skład: połączone z choliną), występ: komórki i płyny ustrojowe(lipoproteidach),żółtko jaj,nieco w tkance tłuszczowej i
mięśniowej; (kafaliny poł. Z kolaminą lub seryną. Występ: istota szara mózgu(30% suchej masy) 2Fosfofingozydy,(sfingomieliny) skład: amino alkohol sfingozyna, kw. Tłuszczowy, kw fosforowy i cholina; występ: w
lipidach mózgu, śledziony, wątroby,nerek
b)glikolipidy i galaktolipidy skład: sfingozyna, kw tłuszczowy, heksoza; występ: istota biała mózgu, wątroba,nadnercza,też w pszenicy i fasoli
 pochodne tłuszczowców i sterole:
a) pochodne tłuszcz. Skład: produkty hydrolizy: kw tłuszczowe,glicerol,cholina itp.
b) sterole skład wysokocząsteczkowe alkohole zwierzęce(cholesterol) i roślinne (ergosterol,sitosterol)
Kwasy nukleinowe:
DNA kwas deoksyrybonukleinowy: zasada azotowa (A T,G C),deoksyryboza,r.kw fosforowego
RNA kwas rybonukleinowy:zasada azotowa(A U,G C),ryboza,r.kw fosforowego; matrycowy RNA,transportowy RNA,rybosomalny RNA,niekodujący RNA
Wspólne cechy budowy wszystkich biomolekuł: podjednostki są zbudowane z łańcuchów węglowych, podjednostki łączą się wiązaniem bezwodnikowym; Znaczenie:synteza zachodzi z odłączeniem cząsteczki
wody, rozkład na części składowe (trawienie) zachodzi w obecności wody; Organelle budują komórki: ok.75 bilionów komórek w tym: 25 bilionów erytrocyty, 0,2biliona neurony. Rozm. kom: 5 150 um(kom.
Jajowa) Dł. Aksonów do 1m(średnica ~20um) Masa:większość ok. 1 ng
Poziomy organizacji ciała czł integrony: atom >cząsteczka >makromolekuła >organellom >komórka >tkanka >narząd Warunkiem życia syst. Ożywionych jest tendencja do Zach. Stałości HOMOESTAZA
Cechy charkt ssaków: 4 działowe serce,nieparzysty łuk aorty,płuca pęcherzykowate,przepona,stałocieplność, macica,sutki,sierść,gruczoły skórne,rozbudowane kresomózgowie Cechy naczelnych: stopochodność
,rotacja przedramienia,przeciwstawny kciuk,paznokcie,sutki na piersi,wzór zębowy:ICPM mleczne i stałe,szczęki skrócone,oczodoły frontalnie Cechy Małp: pojedyncza macica,łożysko
krwiokosmówkowe,menstruacja,1 para sutek piersiowych,kły przed zgryzem, ICPM 2123 Cechy Człekokształtnych linie papilarne,redukcja ogona,C kształtny kręgosłup,wypukła klatka piersiowa Cechy człowieka:
prosty staw kolana,dwustronna dz
wignia czaszki,wypiętrzona czaszka,cerebryzacja kora rozbudowana,pedogeneza neotenia,mowa:członowa(artykułowana), symboliczna(umowna),oderwana od tu i
teraz,nieemocjonalna,produktywna,składniowa(syntaktyczna).
Wykład 2
Czynniki wpływające na przebieg rozwoju:
Główne z
ródła zmieności cech jakościowych człowieka:
 genetyczne(endogenne) heterogenność,róz
nice płciowe,typ i poziom metabolizmu,tempo wzrastania,kontrola wielkości  paragenetyczne(matczyne)  rezonans genetyczne ,wiek rodziców,kolejność ciąż  tryb
życia rodzaj aktywności zawodowej,obciążenia fizyczne i psychiczne,sporty i rekreacja,sen,tytoń, alkohole,używki  środowisko(egzogenne) naturalne,społ ekonomiczne,kulturowe,techniczne
Gamety powstają po mejozie
Gametogeneza  spermatogeneza: Męski układ rozrodczy:
Kanaliki nasieniotwórcze jąder wyprodukowanie plemników; przewody najądrza magazynowanie plemników,uzdatnia;członek przeniesienie plemników do ukł rozrodczego kobiety; tkanka jądra produkująca
sterydy androgeny wykształcenie męskich cech budowa ciała i zachowanie
Spermatydogeneza (ok.51 dni) A1 A4 Spermatogonia, różnicowanie Spermatogonia, mejoza I spermatocyty I rz., mejoza II spermatocyty II rz. Spermiogeneza (ok.23 dni)(wytworzenie akrosomu,wytworzenie
szyjki,wstawki(mitochondria)oraz witki, utrata większości cytoplazmy,kondensacja jądra) spermatydy. Selekcja plemników w drodze do owocytu: śluz szyjkowy(reotaksja ujemna):200 2mln,macica,jajowody:2mln
2xkilka tys., śluz cieśni jajowodu:fale po kilkadziesiąt kom. Aktywacja plemników w drogach rodnych: eliminacja płynu nasiennego w śluzie szyjkowym, oczyszczenie główki plemnika przez śluz,przekształcenie
błony powierzchniowej
Zetknięcie się gamet: upłynnienie subst. Międzykomórkowej,przylgnięcie do osłony przejrzystej, reakcja akrosomalna,zespolenie się błon kom. Gamet,aktywacja owocytu,szybka fagocytoza całego plemnika,reakcja
korowa owocytu >monospermia. Zapłodnienie >zarodek : dokończenie mejozy II owocytu powstanie przedjądrza i polucytu II,powstanie przedjądrza plemnika,replikacja DNA w przedjądrzach, początek
bruzdkowania kariogamia przedjądrzy(profaza),metafaza pierwszego podziału. Implantacja nieprawidłowa(ektopowa)1%, macica przy ujściu wewn. Szyjki,jajowód ciąża jajowodowa(najczęstsza) zaburzenie
transportu zarodka (jaja płodowego), jajnik brak wychwycenia owocytu, otrzewna brak wychwycenia owocytu. Konkluzja:naturalne metody kontroli poczęć metody rozpoznawania okresów płodności/niepłodności,
 nie ingerują w naturalny rytm płodności ani w przebieg stosunku płciowego, wymagają kontrali woli nad popędem płciowym
Metody antykoncepcji ingerują w: naturalny rytm płodności(hormonalna), funkcje układu rozrodczego(IUD,hormonalna),przebieg stosunku płciowego(śr. Barierowa),w rozwój zarodka(wczesnoporonne). Techniki
wspomaganego rozrodu(ART Assisted Reproduction Technology) obejmuje techniki medyczne pozwalające na uzyskanie ciąży pamimo istniejących zaburzeń płodności, a nawet w przypadku niepłodności, nie
przywracają płodności, lecz tymczasowo  protezują dysfunkcję układu rozrodczego. Zapłodnienie:Homogeniczne gamety od małżonków rodziców, Heterogeniczne jedna lub obie gamety od dawców. Różne formy
zapłodnienia: DI unasiennienie przez dawce, AID sztuczne unasiennienie przez dawce, AIH sztuczne unasiennienie przez męża, IVF zapłodnienie w probówce(pozaustrojowe), SM macierzyństwo zastępcze
Zapłodnienie In vitro: GIFT (Gammete Intrafallopian Tube Transfer) pobrane sztuczne jaja i plemniki są mieszane razem i natychmiast wprowadzane do jajowodów. Wymóg powodzenia drożne jajowody
ZIFT(Zygote Intrafallopian Transfer) umieszczenie zapłodnionego pozaustrojowo jaja w jajowodach. Wymóg powodzenia drożne jajowody ICSI(Intracytoplasmic Sperm Insertion) wprowadzenie pojedynczego
plemnika do owocytu i doprowadzenie zygoty do stadium moruli a następnie jej umieszczenie w jajowodach lub macicy FASIAR(Follicle Aspiration,Sperm Injection,and Assisted Follicular Rupture) pobieranie
owocytu z jajnika strzykawką zawierającą plemniki. Mieszanina jest natuchmiast wprowadzana ponownie do pęcherzyka; nowa I tańsza niż pozostałe metoda ART,która ponadto zapobiega tworzeniu nadliczbowych
zarodków. Transfer ooplazmy przeniesienie cytoplazmy z kom. Jajowej dawczyni(wraz z plemnikiem) do kom. Jajowej potencjalnej matki. Problem: zarodek zawiera mitochondria zarówno dawczyni jak i matki.
Korzyści stosowania ART:uzyskanie możliwości posiadania własnych dzieci, możliwość badania zarodka przed implantacją na obecność wad genetycznych,możliwość wykorzystania zamrożonego nasienia i
zapewnienie ojcostwa mężczyz
nie,który utracił zdolność do wytwarzania żywotnych plemników, możliwe zamrożenie nadliczbowych zarodków i użycia ich w póz
niejszym czasie,nadliczbowe zarodki mogą być
wykorzystywane jako z
ródło zarodkowych kom. macierzystych. Wady:Niski procent powodzeń, częste ciąże bliz
niacze,mniejsza masa ciała noworodków,ryzyko wad wrodzonych jest 2krotnie większa w porównaniu z
ciążami naturalnymi,prace duty ART. U zwierząt dośw często prowadzą do zaburzenia prawidłowego piętnowania genów. NaProTechnologia: Skuteczność(oceniana zajściem w ciąże w sposób naturalny) ok.70% dla
par uznanych przez innych lekarzy za niepłodne, ok30% dla par po nieudanych próbach In vitro. Zalety: usunięcie przyczyn niepłodności,uniknięcie niekorzystnych skutków zdrowotnych związanych z In vitro: zespół
hiperstymulacji jajników,z dalszych powikłań zakrzepowo zatorowymi,ciąża ekotopowa,mnoga,przedwczesny poród, mniejsze koszty finansowe
Wykład 3
Materialne aspekty rozwoju:
1.wzrastanie rozplem(proliferacja,hiperplazja), rozrost(hipertrofia) 2.różnicowanie rozpoczyna się w stadium maruli i prowadzi do powstania blastocysty, która dzieli się na: węzeł zarodkowy(embrioblast) (dzieli się
na:Tarczka zarodkowa Listki zarodkowe(ektoderma(ukł nerwowy)endoderma(ukł narządy pokramowe) mezoderma(mięśnie,szkielet) i Owodnia) i Trofoblast Błona płodowa (kosmówkowa) 3.dojrzewanie
doskonalenie funkcji 4.zanik(inwolucja)
Kinetyka wzrastania poziom wzrostu (zaawansowania rozwoju danej cechy) w czasie
Dynamika wzrastania(= tempo rozwoju)  zmiany przyrostu cechy w jednostce czasu w trakcie rozwoju
Rytm wzrastania następstwo nasilenia i zmniejszenia szybkości przyrostu cechy
Periodyzacja okresu rozwoju prenatalnego(fazy): f. jaja płodowego: od zapłodnienia do implantacji(7dzień)
f. zarodka:od 2 t.ż. do końca 8t.ż.(2 miesiące ciąży) f. płodu: od 9 t.ż do porodu)
Periodyzacja okresu ciąży: 280 dni(= 10 m cy księżycowych) licząc od 1 do dnia ostatnie cyklu; 266 dni licząc od dnia owulacji lub zapłodnienia (38 tygodni)
Pierwszy trymestr: 13 tygodni i 6 dni od daty ostatniej miesiączki(12 tyg rozwoju zarodka)
Drugi trymestr: obejmuje 12 tyg ciąży(od 13 25 tyg i 6 dni)<12 tyg rozwoju zarodka)
Trzeci trymestr: obejmuje okres od 26 tyg do porodu (14 tyg rozwoju zarodka)
Ważniejsze wydarzenia w rozwoju prenatalnym: 24 h po zapłodnieniu: dwukomórkowe stadium zygoty; 3 dni: morula dociera do macicy; 7dni:Blastocysta zagnieżdz
a się w błonie śluzowej macicy; 2,5 tyg: Formuje
się struna grzbietowa i płytka nerwowa; róz
nicuje się tkanka, z której powstaje serce; w ściankach pęcherzyka żółtkowego oraz w kosmówce tworzą się komórki krwi; 3,5 tyg: formuje się cewka nerwowa; widoczne
są pęcherze oczne i pęcherzyki uszne; formuje się zawiązek gardzieli i zawiązek wątroby; rozpoczyna się rozwój tarczycy i uykłafu oddechowego;rurki tworzące serce zlewają się i zaginają rozpoczyna się akcja
serca;powstają naczynia krwionośne; 4 tyg: przednia część cewki nerwowej poszerza się; farmują się trzy pierwotne części mózgu; 2 m ce: różnicują się mięśnie; zarodek jest zdolny do poruszania się; narządy
płciowe są rozróżnialne jako jądra lub jajniki. Rozpoczyna się kostnienie szkieletu; róz
nicuje się kora mózgowa; rozwijają się główne naczynia krwionośne; 3m ce: płeć płodu można już określić na podstawie
obserwacji; struna grzbietowa zanika; rozwijają się gruczoły limfatyczne; 4m ce: twarz przybiera  ludzki wyraz; różnicują się płaty mózgu; oczy, uczy i nos wyglądają już  normalnie ; 3 ci trymestr: pojawia się
lanugo, które póz
niej zanika; rozpoczyna się mielinizacja włókien nerwowych;następuje szybki wzrost ciała; 266 dni(od poczęcia): poród
Wykład 4
Szlaki rozwoju wyznaczone są:
*Przez geny:większa stabilność realizacji toru rozwoju u osób homozygotycznych niż heterozygotycznych, nielosowy (wybiórczy) dobór małżeński cechami podobnymi(dobór pozytywny, w tym dobór krewniaczy)
skutkiem jest homozja i większa korelacja dodatnia między rodzicami a dziećmi  cechami odmiennymi(dobór negatywny) skutkiem jest heterozja i ujemna korelacja między rodzicami a potomstwem; tendencja
równania do średniej kompensacja doboru małżeńskiego u potomstwa; przyczyna: być może mechanizm selekcji ograniczający zakres zmienności cechy *Przez środowisko: różnice międzyrasowe w przebiegu
rozwoju jako efekt odmiennego nacisku selekcyjnego warunków środowiskowych
Przebieg rozwoju opisują: *szlak rozwoju krzywa rozwoju indywidualnego, kanał rozwoju ograniczony zestaw szlaków rozwoju, *tor rozwoju szlak wyznaczony linią przeciętną(np. dla kohorty lub populacji)
*wzór rozwoju następstwo okresów o różnym tempie(Ew. i kierunku) rozwoju
Teoria limitowanego ukierunkowania rozwoju(= teoria kanałów rozwoju)
Zał:w stałych warunkach środowiska mechanizmy homeostatyczne zapewniają kontynuację danego wzorca rozwoju(homeoreza) Przesłanka I: przebieg rozwoju w różnych typach morfologicznych > mimo
odmienności wzorów rozwoju (tempo i rytm) pewne ich typy realizują się częściej niż inne  stereotypy rozwoju
GEN liniowa sekwencja deoksyrybonukleotydów na nici DNA, kodująca komplementarną sekwencję rybo nukleotydów w cząsteczce RNA, oraz sekwencję aminokwasów w cząsteczce polipeptydu(w przypadku
mRNA) Zawiera sekwencję regulującą transkrypcję ALLEL wariant danego genu, zajmujący to samo miejsce w cząsteczce(locus) w chromosomie; powstaje na drodze mutacji; w zależności od charakteru zmiany
wyróżniamy a. dominujące i recesywne KOD GENETRYCZNY sposób odwzorowania sekwencji nukleotydów DNA (RNA) na sekwencję aminokwasów. Właściwości kodu genetycznego:
trójkowy,niezachodzący,uniwersalny,bezprzecinkowy, jednoznaczny,zdegenerowany. KOMPLEMENTARNOŚĆ ZASAD zasada przebiegu replikacji DNA i transkrypcji (A T(U), G C) I PRAWO MENDLA czystości gamet,
do gamey przechodzi 1allel z pary alleli danego genu; zjawisko biologiczne: rozdział każdego z biwalentów w anafazie I mejozy(prawo nie dotyczy genów w chromosomach płciowych mężczyzn) II PRAWO MENDLA
niezależnego dziedziczenia różnych par alleli, allele 2 óch różnych genów dziedziczą się niezależnie od siebie; zjawisko biologiczne:losowy rozdział chromosomów niehomologicznych w anafazie I mejozy (prawo
słuszne dla genów niesprzężonych i częściowo dla genów sprzężonych(crossing over)). PRAWO HARDY I WEINBERGA stałości puli genetycznej populacji) w ustabilizowanej populacji, w stałych warunkach częstość
występowania poszczególnych alleli nie ulega zmianie z upływem czasu;  stałe warunki to: brak zachodzenia nowych mutacji,brak migracji osobników(zarówno emigracji jak imigracji), brak selekcyjnej przewagi
określonego allela(przeżywalność,możliwość rozrodu.płodność) nie działa dobór naturalny, brak działania lun nieistotny efekt czynników losowych KARIOTYP obraz chromosomów w komórce (podczas metafazy
największa spiralizacja) Gatunkowo specyficzny, co pozwala wykryć ewentualne zmiany strukturalne. Dowodzi istnienia białkowego  rusztowania każdego chromosomu GENOM człowieka zawiera: zaledwie 20 25
tys genów kodujących białka przez mRNA, geny kodujące RNA(rRNA,tRNA, ncRNA), niekodujące sekwencje DNA(regulatorowe regulują ekspresję genu, repetytywne(powtarzalen),elementy ruchome(transpozony i
retrotranspozony), ncRNA(niekodujące RNA), miRNA microRNA(19 25 nukleotydów):regulatory procesu rozwoju u zwierząt;uczestniczą w potranskrypcyjnej regulacji ekspresji swoistych mRNA(przypuszcz. Setki
różnych cząsteczek w genomie człowieka) duże RNA>10000 nukleotydów: blokowanie ekspresji genów. Komplikacja zapisu i odczytu Typowe geny strukturalne, kodujące białko zawierają na przemian sekwencje
kodujące aminokwasy(eksony) i niekodujące (introny). Dziedziczenie cech cechy jakościowe: jądrowe(podlega prawom Mendla i Morgana). Pozajądrowe=mitochondrialne; nie podlega prawom Mendla i
Morgana, Przyczyny: haploidalny genom mitochondrialny,dziedziczenie zasadniczo tylko po matce. Determinanty efekty kojarzenia: dobór wybiórczy negatywny cechami przeciwstawnymi(niska i wysoki) Dobór
wybiórczy pozytywny cechami podobnymi. Homozja fenotypowy efekt działania identycznych alleli na daną cechę u homozygot:gorszy rozwój,większa śmiertelność. Hetrozja fenotypowy efekt różnych alleli na
daną cechę u heterozygot: większy wigor i żywotność mieszkańców jednak poziom cech może być większy(h. pozytyw.) Lub mniejszy (h. negatyw.). Epigenetyka to badanie dziedzicznych zmian w ekspresji genów,
które nie są rezultatem zmiany sekwencji DNA. Oddziaływanie mech. Epigenetycznych: niektóre procesy kluczowe dla rozwoju i różnicowania różnych typów komórek w ustroju; inaktywacja chromosomu X u kobiet;
Czynniki środowiska oraz starzenie mogą zakłócić działanie tych mechanizmów Procesy epigenetyczne obejmują: chem. Modyfikacje DNA, chem. Modyfikacje białek związanych z DNA(histony) , regulację ekspresji
przez ncRNA. Odziedziczalność(heritablility) częśc zmienności fenotypowej między osobnikami, która może być przypisana różnicom genetycznym w określonej populacji: obejmuje addytywną wariację genetyczną.
Czyli sumowanie się niezależnych wpływów alleli lub loci, obejmuje addytywne i nieaddytywne z
ródł wariacji, czyli prócz powyższego także różnice wynikające z interakcji pomiędzy różnymi allelami(dominacja) albo
loci. Penetracja genu częstość(%) ujawniania się jego efektów fenotypowych u nosiciela tego genu. Ekpresja genu stopień nasilenia cechy lub forma objawów(choroby) regulowane przez dany gen u konkretnej
osoby. Dla niektórych genów jest ona podobna, dla innych zmienna. Anemia sierpowata żółtaczka,męczliwość,zadyszka,bóle pleców,rąk,nóg,puchnięcie stóp, rąk,bóle stawów. Błony płodowe i łożysko:
*owodnia otacza zarodek i zapewnia wodne środowiska; *kosmówka buduje zarodkową część łożyska; *omocznia buduje naczynia krwionośne pępowiny; *pęcherzyk żółciowy słabo wykształcony, buduje
pępowinę; A
ożysko zaczyna się tworzyć tuż po implantacji zarodka:Częśc płodowa:dysk kosmówki z naczyniami płodowymi i kosmki i Część matczyna:endometrium z tętnicami spiralnymi i przegrodami łożyska, które
oddzielają przestrzenie śródkosmkowe wypełnione krwią matczyną
Wykład 5
Czynniki paragenetyczne:
Czynniki endogenne para genetyczne pośredni wpływ genotypu matki na :rozwój wewnątrzłonowy dziecka; ekspresję genów dziecka (piętno genomowe). Czynniki endogenne pozagenetyczne wpływ środowiska
wewnątrzłonowego matki na rozwój dziecka:profil metaboliczny matki;żywienie i tryb życia matki. Czynniki (stymulatory i regulatory rozwoju) wpływają na fenotyp dziecka (tzw.  przymus matczyny ) Jego efekt
fenotypowy u dziecka nazywamy  efektem matczynym . Czynniki para genetyczne: genetycznie zdeterminowane cechy organizmu matki; właściwości metaboliczne matki zależne od genów heterologicznych,
których nie posiada dziecko; informacje zawarte w cytoplazmie jaja; metabolizm matki  narzucony jej w okresie jej życia płodowego; tryb życia matki w okresie ciąży: (odżywianie się,używiki(głównie palenie tytoniu
i alkohol),leki,niktóre choroby) czynniki kształtujące jej własności fizjologiczne i biochemiczne oraz pokonujące barierę łożyskową; Karmienie piersią przedłuża wpływy hormonalne i psychofizyczne
Wpływ różnych czynników na rozwój płodu: *Odżywianie skutki:niedobór określonych białek powoduje wzrost liczby wad rozwojowych, powstaje mniej komórek mózgowych, a zdolność uczenia się może być
trwałe upośledzona,brak witamin prowadzi do powstawania uszkodzeń w ośrodkowym układzie nerwowym; Uwagi: procesy wzrostu są uzależnione głównie od intensywności biosyntezy białek w komórkach płodu;
niska masa urodzeniowa. *Nadmierna ilość witamin skutki:Wit. D jest niezbędna,ale zbyt dużych ilościach może powodować opóz
nienie rozwoju umysłowego; szkodliwy może być także nadmiar Wit. Ai K; Uwagi:
Ciężarnym kobietom zwykle przepisuje się witaminy,lecz nadużywanie ich może okazać się szkodliwe. *Środki farmakologiczne skutki:liczne środki farmakologiczne wpływają na rozwój płodu; w kulturach
tkankowych wykazano hamujące działania aspiryny na rozwój komórek ludzkiego płodu(zwłaszcza nerek); może ona także hamować działanie prostaglandyn w rozwijających się tkankach; Uwagi:środki
farmakologiczne, zarówno te często przepisywane, jak i te dostępne bez recepty są zazwyczaj zażywane w ilościach odpowiednich do masy ciała matki, a dawka taka może setki lub tysiące razy przekraczać
zapotrzebowanie maleńkiego zarodka. *Alkohol skutki:syndrom alkoholowy płodu zdeformowane oraz opóz
nione umysłowo i fizycznie; niewielkie nawety dawki alkoholu powodują niską masę urodzeniową i
anomalie anatomiczne; pewne przypadki hiperaktywności oraz niezdolności do uczenia się mogą być wywołane przyjmowaniem alkoholu przez matkę w czasie ciąży; Uwagi: W USA sydrom alkoholowy płodu jest
prawdopodobnie jednym z głównych powodów niedorozwoju umysłowego;niska waga urodzeniowa. *Kokaina skutki: przedwczesny poród; opóz
nienie rozwoju;w wielu wypadkach opóz
nienie rozwoju umysłowego,
choroby serca, różne inne zaburzenia; uwagi:dzieci są od tego narkotyku uzależnione; niska masa urodzeniowa
*Heroina skutki:wysoka śmiertelność i znaczny procent porodów przedwczesnych; uwagi:dzieci uzależnione od heroiny i muszą być poddawane długiej kuracji odwykowej; niska masa ur.
Thalidomid skutki:łagodny środek uspakajający,powoduje silne deformacje anatomiczne,główny defekt polegał na znacznym skróceniu kończyn,które często pozbawione były palców; uwagi: lek wływa na procesy
metaboliczne w komórkach; zażywanie jest szczególnie ryzykowne podczas 4ego 6ego tygodnia ciąży,kiedy formują się kończyny. *Palenie papierosów skutki:niedotlenienie płodu,ponieważ tlenek węgla wiąże część
hemoglobiny matki; spowolnienie wzrostu płodu i niewielkie wadu budowy np. wodogłowie; uwagi: zmniejszona waga urodzeniowa,wysoki procent samoistnych poronień,martwych płodów oraz znaczna śmierć
noworodków,prawdopodobny związek pomiędzy paleniem papierosów przez matki a słabym rozwojem intelektualnym potomstwa. *Patogeny skutki:infekcja zarodka wirusem różyczki zachodzi poprzez łożysko;
wirusy zaburzają normalną przemianę materii i upośledzają proces morfogenezy; pociąga to za sobą ślepotę, głuchotę wady serca,niedorozwój umysłowy:ryzyko jest największe podczas zapadnięcia na różyczkę w 1
ym m cu ciąży,zagrożenie zmniejsza się sukcesywnie z każdym miesiącem;
HIV może być przeniesiony z matki na dziecko w czasie ciąży, podczas porodu lub po rozwiązaniu, na skutek karmienia piersią; KIA
A u 40% zarażonych kobiet przeniesiona jest na płód; płód obumiera lub dziecko
rodzi się z tzw. Kiłą wrodzoną i wadami rozwojowymi; uwagi: kobiety w ciąży są rutynowo poddawane odpowiednim testom podczas badań prenatalnych
Promieniowanie jonizujące: skutki: poddanie ciężarnej kobiety działaniu promieni rentgena lub innego typu promieniowaniu, zwiększa u noworodka ryzyko wad wrodzonych oraz białaczki; uwagi:spośród czynników
powodujących wady rozwojowe promieniowanie jonizujące było jednym z najwcześniej rozpoznawanych