Jak przeciąć niegrzeczne zachowanie u dzieci ?
Niegrzeczne zachowanie (NZ) jest niewłaściwą i społecznie szkodliwą formą
komunikacji.
NZ obejmuje obraz
liwe słowa, niegrzeczne gesty, ton, postawę,
mimikę i działania. NZ pogarsza atmosferę w domu (dziecko narzuca klimat
emocjonalny rodzinie, chce pokazać kto tu rządzi, w efekcie czego wszyscy są
poirytowani). Poza domem NZ nara\
a dziecko na konflikty z otoczeniem i izolację
towarzyską.
Pozwalanie dziecku na NZ jest złą przysługą, gdy\
dziecko nie uczy się lepszych
strategii społecznego postępowania, które umo\
liwiają szczęśliwsze i bardziej
produktywne \
ycie
Powody niegrzecznego zachowania
" Dziecko próbuje NZ. z naturalnych powodów - chce być wa\
ne i ustalić swe
miejsce w rodzinie poprzez próbę sił
i zachowania skupiające na nim uwagę.
" Niektórzy rodzice sami uczą takiego zachowania odzywając się ordynarnie
do współmał\
onka i innych członków rodziny, robiąc sarkastyczne lub
brutalne uwagi itp.
" Epidemia chamstwa w telewizji, filmach, grach i muzyce młodzie\
owej.
" Permisywny sposób wychowywania - zezwalanie dzieciom na wszystko, po
części na skutek braku czasu i poczucia winy rodziców z tego powodu.
" Wpływ rówieśników - dzieci wzorują się na rówieśnikach,
a nie na dorosłych jako wzorcach do naśladowania (dorośli są często
nieobecni w \
yciu dziecka); jest to wzmacniane przez współczesną kulturę,
która pokazuje dzieci jako najmądrzejsze, samodzielne i samowystarczalne,
dorosłych zaś portretuje jako niezaradnych głupców).
Jak reagować na niegrzeczne zachowanie dziecka?
Strategia 4 stopni
1. Uznać, \
e mamy do czynienia z NZ
(sprawdzian: jeśli dane zachowanie rani cię, wprowadza w zakłopotanie, czujesz
się poni\
ony, bezradny, winny - to jest/ było zachowanie niegrzeczne)
2. Wybrać właściwą konsekwencję
(pomyśleć o niej zawczasu - KAśDE NZ powinno AUTOMATYCZNIE
oznaczać, \
e dziecko traci mo\
liwość robienia tego, co planuje lub chce robić)
3. Wdro\
yć konsekwencję
(oznajmić spokojnym i grzecznym głosem, \
e takie zachowanie jest
niedopuszczalne, \
e zabiera ono energię, czas oraz dobre chęci rodzica, wobec
czego dziecko "nie pójdzie...", "nie dostanie...", nie wez
mie udziału w...", etc.)
4. Natychmiast wyłączyć się z kontaktu z dzieckiem
(nawet gdy dziecko protestuje i reaguje nowym NZ, przestajemy się nim
zajmować, mo\
na je zignorować, o ile nie robi rzeczy zagra\
ających własnemu lub
czyjemuś bezpieczeństwu i nie niszczy wartościowych rzeczy, grzecznie
wyprowadzić je do innego pokoju, zająć się swoja pracą etc.)
Nie tłumaczymy dalej swej decyzji,
nie negocjujemy,
nie dyskutujemy!
UWAGA!
1. Konsekwencja musi być natychmiastowa!
2. Konsekwencja musi być logiczna
tj. musi istnieć związek między zachowaniem i konsekwencją
(np. NZ przy stole oznacza niezwłoczne opuszczenie stołu
i utratę planowanego wyjścia do kina po obiedzie).
3. ZAWSZE nale\
y zareagować na NZ strategią 4-stopni.
4. NIGDY nie dajemy dziecku drugiej szansy!
Tym szybciej nauczymy je właściwego zachowania, a atmosfera w domu
poprawi się. Dziecko zrozumie, \
e ka\
de jego NZ wywoła przykrą dla niego
konsekwencję i zaprzestanie prób z NZ.
5. BARDZO WAśNE jest, by rodzice sami zawsze zachowywali się
grzecznie i odnosili się z szacunkiem do siebie wzajemnie i do dziecka.
6. WAśNE, by rodzice działali zgodnie.
Jeśli nie, jeden rodzic te\
mo\
e konsekwentnie wymagać grzeczności.
7. Nie nale\
y u\
ywać pogró\
ek:
"Je\
eli coś zrobisz, powiesz...", "Je\
eli jeszcze raz..."
Zaczyna się wtedy bezowocne targowanie, które:
- daje dziecku wybór powtórzenia NZ; w przypadku NZ nie powinno mieć
wyboru
- stawia je w pozycji negocjatora; przy NZ nie powinno mieć tego przywileju
- odracza konsekwencję, co daje dziecku czas i zachęca do ponawiania ZZ,
gdy\
mo\
e ono uznać, \
e po kilku dniach rodzic albo zapomni, albo zmięknie
Rady przy wprowadzaniu konsekwencji za NZ
Mówić tylko o własnych myślach i uczuciach tonem neutralnym i
rzeczowym:
"Jest to dla mnie sposób mówienia wyra\
ający brak szacunku
i czuję się z tego powodu bardzo nieprzyjemnie.
Dlatego postanowiłam nie zabierać cię do kina."
U\
ywać grzecznych słów, bez pogró\
ek i chęci rewan\
u:
"Uwa\
am to słowo za ordynarne",
zamiast: "Nie wa\
się nigdy więcej tak mnie nazwać!"
Oznajmić konsekwencję tylko raz:
"Czuję się dotknięty, \
e tak mnie nazwałeś. To mnie zabolało.
Nie zamierzam dzisiaj bawić się z tobą".
Nie uzasadniaj dalej swej decyzji. Dzieci wiedzą co jest sprawiedliwe,
choćby przekonywały cię o czymś innym.
Nigdy nie warto mówić: "Co powiedziałeś?"
Dziecko prawie zawsze odpowie "nic", ty na to, \
e coś tam, ono \
e nie
Powstaje w ten sposób niepotrzebna potyczka słowna i dziecko jest górą.
"Słyszałam, co powiedziałaś!"
Dziecko coś odpowie - skutki j.w.
"No, przebrałaś miarkę!"
Dziecko odpowie niewinnie: "No co takiego powiedziałem?" skutki j.w.
W odpowiedzi na NZ zawsze warto mówić: "Takie słowa (takie zachowanie)
bardzo mnie ranią.
Dlatego nie zamierzam..."
"Taki sposób mówienia jest niedopuszczalny w naszym domu,
w związku z czym..."
"Nie pozwalam, by w naszym domu u\
ywano takich słów, (tonu, gestów)"
Złość Uczucie, które informuje nas, \
e dzieje się coś złego, co nam zagra\
a,
narusza nasze prawa albo szkodzi naszym interesom.
Emocja ta mobilizuje nas do działania w obliczu zagro\
enia lub przeciwności.
Złość staje się problemem, gdy jest nie dojrzale i destrukcyjnie wyra\
ana
Jak dojrzale wyra\
ać złość:
Werbalnie (mową lub na piśmie), grzecznie, konstruktywnie i - jeśli to mo\
liwe -
w stosunku do osoby, która tę złość wywołała.
Przyczyna
uświadomić sobie, co jest prawdziwą przyczyną
naszego zdenerwowania lub złości
Cel
zakomunikowanie, \
e dana sytuacja nam nie odpowiada oraz próba rozwiązania
lub złagodzenia problemu bez eskalacji konfliktu i powiększania szkód.
Najlepszym nauczycielem - przykład dorosłych,
którzy dojrzale wyra\
ają swą złość.
Bierna agresja u dzieci:
Złość okazywana nie wprost, poprzez zachowania, których podświadomym
celem zrobienie na złość osobie dorosłej, reprezentującej autorytet i władzę
(rodzicowi, nauczycielowi itp.). Jest przez dzieci zupełnie nie uświadamiana.
Przykłady:
bałaganienie, spóz
nianie się, gubienie, zwlekanie, upór, zapominanie, uczenie się
poni\
ej swych mo\
liwości, anoreksja
Cechy charakterystyczne BA:
Nic na nią nie pomaga - \
adne prośby, groz
by, przekupstwa, kary.
Jest to ze strony dziecka zupełnie nieuświadomione działanie.
Bierna agresja nie ma sensu i zawsze przynosi dziecku szkodę.
Przyczyny biernej agresji:
1. Dziecko nie czuje się kochane
(nie czuje miłości, akceptacji oraz szacunku!)
2. Własna złość dorosłych przelana na dziecko
3. Niecierpliwość, niedotrzymywanie słowa,
lekcewa\
enie, krytykowanie, dra\
nienie,
wyśmiewanie, upokarzanie dziecka przez dorosłych
4. Nierealistyczne wymagania dorosłych
Przyczyną biernej agresji jest złość w połączeniu z zakazem otwartego i
uczciwego jej komunikowania.
Bierną agresję u dziecka prowokują dorośli