Diagnoza psychologiczna w zaburzeniach zachowania u dzieci i młodzieży
Diagnoza psychologiczna rozważana jako wynik badania powinna być systemem twierdzeń:
 opisujÄ…cych zaburzenia zachowania
 wyjaśniających te zaburzenia przez wykrycie dysfunkcji procesów psychicznych (emocjonalno-
motywacyjnych, orientacyjno-intelektualnych i wykonawczych)
 określających jaki udział w genezie zaburzeń mają czynniki sytuacyjne i osobowościowe
 wskazujących, czy zaburzenia osobowości uwarunkowane są bezpośrednio i pośrednio
czynnikami somatycznymi czy środowiskowymi
Diagnoza psychologiczna:
 ujęcie szerokie  diagnoza całościowa, dotyczy całokształtu funkcjonowania psychologicznego
badanego dziecka (diagnoza osobowości)
 ujęcie wąskie  diagnoza cząstkowa (problemowa)  dotyczy tylko wybranego aspektu
psychologicznego funkcjonowania dziecka
Diagnoza psychologiczna dziecka ma z diagnozą kliniczną dorosłego wspólne podstawy
teoretyczne i metodologiczne, ma również swoje cechy specyficzne, które należy mieć na uwadze
podczas procesu diagnostycznego. Do nich zalicza siÄ™:
 brak motywacji u dzieci do poddawania siÄ™ badaniom diagnostycznym spowodowany brakiem
poczucia choroby i potrzeby leczenia siÄ™
 niski stopień trafności diagnozy zmniejszający się wraz z wiekiem dziecka, ponieważ objawy
zaburzeń zachowania nie są stałe i konsekwentne i są silnie uzależnione od aktualnej sytuacji
życiowej dziecka
 potrzebę ujęcia diagnozy jako procesu, ponieważ powinna ona być wynikiem wielokrotnych,
odległych w czasie kontaktów z dzieckiem np. w domu, w szkole
 kliniczno ontogenetyczny charakter diagnozy jako procesu, ponieważ sama ocena powinna
uwzględniać nie tylko aktualny rozwój dziecka, ale i dotychczasowy przebieg rozwoju
psychoruchowego np. tempa, rytmu i dynamiki
 diagnoza całościowa tzn. wszechstronna ocena psychologicznego rozwoju choroby dziecka, jak
również studium przypadku dokonywane przez zespół specjalistów z różnych dyscyplin
naukowych
Kryteria diagnostyczne stosowane w psychologii klinicznej dzieci i młodzieży
Zasady rozwoju psychicznego człowieka:
 globalność (oznacza różnicowanie i swoistość oraz brak integracji-integracja), zasada ta dotyczy
wszystkich procesów funkcjonowania człowieka (poznawczych, poznawczych, wolitywnych)
 eksterioryzacja-interioryzacja  zasada ta podkreśla fakt, iż pierwotne dla dziecka jest
manipulowanie przedmiotami, wtórnie zaś rozwija się możliwość symbolicznego wyobrażania
sobie przedmiotów i dokonywania na nich w myślach symbolicznych operacji
 uświadamianie i automatyzacja  człowiek ma możliwość werbalizacji własnych przeżyć i
doznań, które z czasem ulegają automatyzacji w kierunku prawidłowym bądz
patologicznym
 socjalizacja i indywidualizacja  dziecko od zabaw indywidualnych przechodzi do zabaw w
grupie, od koncentracji na narcystycznym zaspokajaniu potrzeb do więzi społecznych i szukania
w nich oparcia. Jednocześnie tworzy swoiste, wyłącznie dla siebie, sposoby zachowania,
myślenia i działania czyli tzw własną niepowtarzalną indywidualność
 Ja charakteryzuje (Chłopkiewicz):
 jedność  poczucie, że jest się jedynym i niepowtarzalnym, co umożliwia integrację różnych
elementów psychiki i działania
 zdolność uświadamiania siebie samego, jako podmiotu, co z kolei umożliwia orientację w
otoczeniu
 odrębność, która umożliwia osiągnięcie autonomii
 możliwość identyfikacji czyli możliwość utożsamiania się z wytworzonymi elementami
otoczenia
 możliwością ukierunkowania zachowania przez uruchomienie różnych motywacji zachowań i
wyboru jakiegoś celu działania
Pedagogiczne kryterium klasyfikacji stanów chorobowych i pochorobowych, z którymi należy
wiązać przyszły start życiowy dziecka:
 drogi  kanały informacyjne, które zostały uszkodzone lub zachowane
 stopień wyuczalności właściwy osobie po przebytej chorobie na skutek trwałego bądz

okresowego inwalidztwa
 możliwość kontaktów społecznych, do których zalicza się: stopień samodzielności w
poruszaniu, poczucie zagrożenia własnego bezpieczeństwa i stopień ewentualnej agresji
przejawianej wobec otoczenia społecznego, zarówno wobec rówieśników jak i osób starszych
bÄ…dz
młodszych wiekiem
Podstawowe zasady, które muszą być uwzględnione zarówno w leczeniu farmakologicznym, jak i
psychoterapii:
 całościowe i wieloaspektowe ujmowanie problemów i potrzeb dziecka
 wykorzystanie zdolności organizmu do kompensacji
 rozwijanie zachowanych sprawności danego narządu czy układu  zmienionych chorobowo
 przystosowanie dziecka do sytuacji chorowania
 przystosowanie rodziców dziecka chorego do jego potrzeb
 aktywność własna dziecka w procesach chorowania i zdrowienia