Przeciwdziałanie krzywdzeniu małych
dzieci w rodzinach  program wolontariatu
w społeczności lokalnej
Ginta `
vekere
Centrum  Dardedze , Ryga
W artykule przedstawiono założenia i realizację programu wolontariatu, którego celem jest zapo-
bieganie krzywdzeniu małych dzieci przez wspieranie rodziców w trudnych sytuacjach życiowych.
Program koordynuje Centrum  Dardedze w Rydze.
SÅ‚owa kluczowe:
dziecko, krzywdzenie, profilaktyka, wolontariat, Litwa
miany sytuacji społeczno-ekonomicznej Pracownicy socjalni nie zawsze mają czas
sprawiają, że coraz więcej rodzin znajdu- na pracę profilaktyczną z rodzinami, rozwiązy-
Zje się w grupie zagrożonej ubóstwem. Te wanie problemów i przeciwdziałanie ryzyku
rodziny często nie mogą liczyć na wsparcie krew- krzywdzenia dzieci. Dlatego Centrum  Dar-
nych lub przyjaciół. W wielu z nich tylko jedno dedze uruchomiło program wolontariatu, aby
z rodziców pracuje zawodowo, a zdarza się, że zaangażować w takie działania wolontariuszy i w
oboje pozostają bez pracy. W części rodzin są ten sposób zapewnić rodzinom z małymi dzieć-
dzieci ze specjalnymi potrzebami, wymagajÄ…ce mi regularnÄ… pomoc i wsparcieÄ…. Wolontariusze
szczególnej troski i uwagi. Rośnie liczba rozwo- pełniący rolę osób wspierających odwiedzają ro-
dów i rodzin niepełnych, w których wychowaniem dziny, aby wysłuchać ich problemów, wspierać
dziecka zajmuje się tylko jedno z rodziców. Z po- rodziców i pomagać im w rozwijaniu różnych
wodu wyjazdów rodziców do pracy za granicą umiejętności.
zwiększa się liczba dzieci wychowywanych przez Nakłady finansowe w programie wolontaria-
dziadków. Podobne sytuacje, występujące w wielu tu w Centrum  Dardedze ograniczają się do
rodzinach, nieuchronnie wywołują stres u rodzi- wynagrodzenia mentora wolontariuszy, kosz-
ców oraz innych opiekunów dzieci. tu wynajmu pomieszczenia, w którym odby-
Rodzice, którzy czują się przytłoczeni przez wają się spotkania wolontariuszy, oraz ich wy-
życiowe problemy, nie mogą wystarczająco do- datków poniesionych w związku z pracą na
brze pełnić swojej roli i potrzebują wsparcia, by rzecz rodzin (np. na bilety komunikacji miej-
poradzić sobie z codziennym stresem. skiej).
1. Podobne cele realizuje projekt  Wolontariusz w rodzinie , który w Warszawie prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje w ramach
programu Dobry rodzic  Dobry start (przypis redakcji).
78
www.dzieckokrzywdzone.fdn.pl
GINTA `
VEKERE
1. Wolontariat, rola mentora wolontariuszy
Wolontariat jest aktywnością, która przynosi ko- Aby zapewnić wysoką jakość pracy mentorów
rzyści społeczeństwu i samemu wolontariuszowi, i zadbać o to, by mogli oni poświęcić wystarczają-
który wykonuje pracę dobrowolnie, nieotrzymu- co dużo czasu i uwagi każdemu z wolontariuszy,
jąc za nią wynagrodzenia. Wolontariat może być przyjmuje się zasadę, że jeden mentor może nad-
prowadzony przez organizacje pozarządowe, sa- zorować pracę 2 3 wolontariuszy.
morząd lub instytucje państwowe. Wolontariuszem pracującym z rodziną może
Aby z powodzeniem realizować program wo- zostać osoba pełnoletnia, która pragnie dzielić się
lontariatu, trzeba zatrudnić mentora wolontariu- swoimi umiejętnościami i udzielać wsparcia rodzi-
szy. Mentoring jest relacją opartą na uczeniu się nom potrzebującym pomocy. Płeć, wiek i poziom
i wsparciu między osobą, która dzieli się swoją wykształcenia nie mają decydującego znaczenia.
wiedzą i doświadczeniem, a osobą gotową czer- Bardzo ważne są natomiast cechy osobowości, po-
pać korzyści z tej wymiany i doskonalić swoje stawy i doświadczenie. Wolontariusz powinien
kompetencje. cechować się dobrymi umiejętnościami komuni-
Mentorem wolontariuszy może być pracow- kacyjnymi, doświadczeniem w opiece nad dzieć-
nik socjalny albo inny profesjonalista gotowy mi, szacunkiem dla innego postrzegania świata,
poświęcić czas na zorganizowanie i kierowanie odmiennych stylów życia i stylów rodzicielskich,
pracą wolontariuszy oraz udzielanie im wsparcia. oraz umiejętnością elastycznego reagowania na
Rola mentora w pomyślnej realizacji wolonta- różne sytuacje rodzinne.
riatu jest czÄ™sto decydujÄ…ca, dlatego niezwykle Zadania wolontariusza w programie wolon­
ważne jest znalezienie odpowiedniej osoby na tariatu Centrum  Dardedze :
to stanowisko. " komunikowanie siÄ™ z mentorem i regularne
Osoba będąca mentorem wolontariuszy po- uczestnictwo w spotkaniach wolontariuszy;
winna cechować się bardzo dobrymi umiejętno- " cotygodniowe odwiedzanie rodzin w celu
ściami komunikacyjnymi, umiejętnością zarządza- zaoferowania życzliwości i praktycznej po-
nia, zachęcania i motywowania oraz rozwiązywa- mocy, wysłuchania problemów i wspierania
nia konfliktów. rozmaitych działań; zapewnienie rodzinom
Zadania mentora w programie wolontariatu okazji do nawiązywania nowych kontaktów
Centrum  Dardedze : społecznych i nabywania nowych umiejętności
" rekrutacja, dobór, nadzorowanie, wspieranie i społecznych; zwiększania ich pewności siebie;
motywowanie wolontariuszy; informowanie o zasobach i systemach wsparcia
" przeprowadzenie szkolenia przygotowującego dostępnych w społeczności lokalnej.
wolontariuszy do pracy;
" organizowanie współpracy z pomocą społecz- Praca wolontariusza z rodziną w ramach
ną oraz innymi instytucjami; omawianego programu trwa około roku, jednak
" przydzielenie wolontariuszy do konkretnych wolontariusz może zdecydować o przedłużeniu
rodzin. tego okresu.
2. Rekrutacja i dobór wolontariuszy
Rekrutacja wolontariuszy
Rekrutacja wolontariuszy może odbywać się przy zamieszczanych na stronie internetowej danej or-
użyciu publicznie dostępnych informacji, ogłoszeń ganizacji, w mediach społecznościowych i prasie,
79
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka Vol. 12 Nr 4 (2013)
p r a k t y k a
PRZECIWDZIAA
ANIE KRZYWDZENIU MAA
YCH DZIECI W RODZINACH&
a także przez współpracę z innymi organizacjami, nego wcześniej kwestionariusza, w którym na-
które mogą pomagać w pozyskaniu wolontariuszy leży podać swoje dane osobowe (imię i nazwisko,
zainteresowanych pracą w tym programie. wiek, wykształcenie, miejsce pracy, doświadcze-
Ogłoszenie dotyczące wolontariatu powinno nie w opiece nad dziećmi oraz znajomość języ-
zawierać informacje na temat organizacji poszu- ków obcych) i opisać swoją motywację do uczest-
kującej wolontariuszy, celów wolontariatu oraz nictwa w programie w roli wolontariusza. Nas-
najważniejszych zadań i wymagań związanych tępnie kwestionariusze są wykorzystywane do
z tą pracą. przeprowadzenia wstępnego doboru kandyda-
Potencjalni wolontariusze mogą zostać po- tów  na podstawie podanych przez nich infor-
proszeni o wypełnienie i odesłanie przygotowa- macji.
Rekrutacja wolontariuszy
Osoby zainteresowane pracą w roli wolontariuszy Jeżeli wolontariusze mają pracować z rodzi-
są zapraszane przez mentora na indywidualne lub nami, które nie znają języka urzędowego, należy
grupowe rozmowy kwalifikacyjne, podczas których zapytać kandydatów o znajomość danego języka
mentor ocenia predyspozycje poszczególnych kan- obcego.
dydatów do pracy na danym stanowisku. Zaleca W trakcie rozmowy kwalifikacyjnej można
się, aby na spotkania grupowe zapraszać 4 5 osób. opisać kandydatom jedną lub kilka niepokoją-
Na początku spotkania należy zaznajomić cych, a nawet niebezpiecznych, sytuacji związa-
potencjalnych wolontariuszy z organizacją, dla nych z odwiedzaniem rodzin, i zapytać, jak by się
której chcą pracować, jej celami i zadaniami wo- wtedy zachowali. Ta metoda może być bardziej
lontariusza. Jeśli w rozmowie kwalifikacyjnej ma wartościowym z
ródłem informacji niż odpowiedzi
uczestniczyć grupa kandydatów, warto, aby pod- kandydatów na wystandaryzowane pytania.
czas spotkania była obecna jeszcze jedna osoba re- Po przeprowadzeniu rozmów z wszystkimi
prezentujÄ…ca organizacjÄ™. UÅ‚atwia to finalnÄ… ocenÄ™ kandydatami mentor wybiera osoby z najlep-
potencjalnych wolontariuszy. Podczas spotkania szymi predyspozycjami do tej pracy. Odrzuco-
kandydaci powinni mieć możliwość zadawania nym kandydatom należy wyjaśnić powody tej
pytań mentorowi. decyzji.
3. Szkolenie wolontariuszy
Wolontariusze muszą ukończyć zorganizowane wykorzystać takie metody interaktywne, jak pra-
i przeprowadzone przez mentora szkolenie przy- ca grupowa, dyskusje i odgrywanie ról. Są one
gotowujÄ…ce ich do pracy z rodzinami. Szkolenie pomocne w przyswajaniu wymaganej wiedzy
opracowane przez Centrum  Dardedze w ramach i umiejętności oraz sprzyjają nawiązywaniu relacji
programu wolontariatu trwa 32 godziny. Podczas między uczestnikami.
szkolenia wolontariusze powinni zapoznać się Program szkolenia wolontariuszy powinien
ze swoimi obowiązkami oraz mieć możliwość uwzględniać następujące zagadnienia:
podniesienia kompetencji niezbędnych w pracy Zadania wolontariuszy
z rodzinami. Podczas szkolenia omawia się szczegółowo
Szkolenie nie powinno koncentrować się na zadania i obowiązki wolontariuszy. Uczestników
przygotowaniu teoretycznym, lecz na aspektach zachęca się do zadawania pytań, aby wyjaśnić
praktycznych i wymianie doświadczeń. Można wszelkie wątpliwości.
80
www.dzieckokrzywdzone.fdn.pl
praktyka
GINTA `
VEKERE
Przestrzeganie zasad etyki i poufności rodzinę samodzielnego rozwiązywania proble-
Wszystkie informacje dotyczące rodzin, z któ- mów.
rymi pracują wolontariusze, są objęte zasadą po- Bezpieczeństwo osobiste
ufności. Jedyne informacje nie objęte tą zasadą do- Wolontariusze powinni znać zasady bezpie-
tyczą zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia lub czeństwa osobistego oraz zasady dotyczące zacho-
życia dziecka w rodzinie. wania w niebezpiecznych sytuacjach. Nie powinni
Kryzysy w życiu rodzinnym angażować się w konflikty z rodziną.
Wolontariusze powinni dysponować wie- Wsparcie dla rodzin w sytuacjach stresowych
dzą na temat kryzysów, z jakimi może borykać Wolontariusze powinni znać strategie radzenia
się rodzina, a także sposobów ich przezwycię- sobie ze stresem, aby w razie potrzeby móc zasu-
żania. gerować którąś z nich rodzinie.
Rodzicielstwo i role rodziców Depresja poporodowa
Wychowując dzieci, rodzice pełnią różne role, Wolontariusze powinni umieć rozpoznać obja-
m.in. opiekuna, osoby wyznaczającej granice czy wy depresji poporodowej, wiedzieć, w jaki sposób
nauczyciela. Wolontariusze powinni rozumieć pomóc matce oraz kiedy zwrócić się o pomoc do
złożoność roli rodzica. specjalisty.
Systemy pomocy rodzinie Sytuacje wymagajÄ…ce profesjonalnej pomocy
Wielu rodzinom brakuje informacji o możliwo- Wolontariusze powinni umieć rozpoznać
ściach uzyskania pomocy oraz ofertach różnych sygnały wskazujące na konieczność skorzystania
instytucji. Wolontariusze powinni dysponować z pomocy profesjonalistów. Jeśli wolontariusz
wiedzą na temat instytucji (pomocy społecznej, ma wątpliwości, czy w danej sytuacji należy się
opieki zdrowotnej), które mogą zapewnić rodzinie zwrócić do profesjonalistów, powinien omówić
potrzebne wsparcie. Aby poszukiwanie pomocy tÄ™ kwestiÄ™ z mentorem.
było łatwiejsze, można przygotować dla wolon- Rozwój dziecka
tariuszy materiały informacyjne zawierające dane Wolontariusze muszą wiedzieć, co dziecko
kontaktowe różnych instytucji. powinno umieć w określonym wieku. Ta wiedza
Stereotypy i uprzedzenia może być pomocna w ocenie rozwoju dziecka. Jeśli
Pracujący z rodzinami wolontariusze muszą wolontariusz zauważy jakieś nieprawidłowości
być wolni od uprzedzeń i stereotypów. Dlatego rozwoju dziecka, może doradzić rodzicom, gdzie
powinni wiedzieć, jak powstają stereotypy i uprze- poszukiwać pomocy.
dzenia oraz w jaki sposób wpływają one na ludzkie Rola zabawy w życiu dziecka
myśli, zachowanie i komunikację. Wolontariusz może pomagać rodzicom przez
Wartości i postawy podpowiadanie im zabaw stosownych do wie-
Wolontariusze powinni wiedzieć, jak kształ- ku dziecka oraz angażowanie ich w zabawę, jeśli
tują się wartości i postawy. Muszą przy tym pa- wcześniej tego nie robili.
miętać, że ludzie mogą wyznawać różne wartości, Bezpieczeństwo dzieci
i nauczyć się to akceptować. Wolontariusze powinni znać podstawowe za-
Umiejętność słuchania sady zapewnienia dziecku bezpieczeństwa w ro-
Umiejętność słuchania to jedna z najważniej- dzinie (bezpieczne otoczenie, zasady bezpieczeń-
szych umiejętności w pracy wolontariusza, dlatego stwa, porządek dnia). Wolontariusz może sugero-
warto ją doskonalić. wać rodzicom, co można zmienić, aby otoczenie
Wyznaczanie granic i konsekwencja stało się bezpieczniejsze dla dziecka.
Wolontariusze powinni umieć stawiać granice Krzywdzenie dzieci
i nie przejmować odpowiedzialności za problemy Wolontariusze powinni umieć rozpoznać
i trudności w rodzinie. Nie wolno im pomagać ro- oznaki krzywdzenia (fizycznego, emocjonal-
dzinie finansowo. Wolontariusz powinien uczyć nego i seksualnego) lub zaniedbywania dzieci
81
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka Vol. 12 Nr 4 (2013)
p r a k t y k a
PRZECIWDZIAA
ANIE KRZYWDZENIU MAA
YCH DZIECI W RODZINACH&
w rodzinie i poza nią. W przypadku ich zaobser- dyscyplinowania dzieci, aby móc udzielać ro-
wowania powinni poinformować o nich mentora. dzicom wskazówek na ten temat.
Metody dyscyplinowania dzieci W trakcie szkolenia mentor powinien oce-
Wielu rodziców stosuje kary cielesne lub krzy- nić predyspozycje wolontariuszy do wyko-
czy na dzieci, gdy są nieposłuszne. Ci rodzice często nywania ich zadań. Powinien mieć pewność,
nie znają innych sposobów uspokajania i dyscy- że wolontariusze mają odpowiednie kompe-
plinowania dziecka. Wolontariusze powinni dys- tencje i poradzą sobie w rodzinie, którą bę-
ponować wiedzą dotyczącą pozytywnych metod dą odwiedzać.
4. Praca z rodzinÄ…
Mentor zajmuje się wyborem rodzin, które rodzinę raz w tygodniu, a spotkanie trwa dwie
otrzymają wsparcie wolontariusza. W większo- godziny. Współpraca z rodziną może trwać od kil-
ści przypadków mają już one kontakt z pomocą ku miesięcy do roku  do czasu osiągnięcia pożą-
społeczną. Dobór rodzin ma istotne znaczenie danych rezultatów. Cele współpracy określa się
w efektywności pracy wolontariuszy. Rodzina na podstawie życzeń wyrażonych przez rodzinę.
musi być gotowa przyjąć pomoc wolontariusza Na przykład może to być pomoc w przyswojeniu
i otwarta na zmiany. Mentor powinien ocenić sobie umiejętności pozytywnego dyscyplinowania
sytuację każdej rodziny, ponieważ wolontariusz dzieci lub w planowaniu domowego budżetu.
nie może odwiedzać rodziny dotkniętej poważ- Zadaniem wolontariuszy jest udzielenie rodzi-
nym uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków nie pomocy w rozwiązaniu problemów, których ro-
albo problemem przemocy fizycznej. Praca z taką dzice są świadomi, a nie przejęcie odpowiedzialno-
rodziną mogłaby narazić wolontariusza na sytu- ści za te problemy lub rozwiązanie ich za rodziców.
ację zagrażającą jego zdrowiu lub życiu. Zaleca Pracownik socjalny powinien kontynuować
się, aby wolontariusz mieszkał blisko miejsca za- pracę z rodziną w czasie, gdy korzysta ona z po-
mieszkania rodziny, dzięki czemu dojazd do niej mocy wolontariusza, by nie nabrała ona błędnego
nie będzie zajmował zbyt dużo czasu. Jeśli rodzina przekonania, że wolontariusz zastępuje pracow-
mieszka daleko, należy pokryć koszty transportu, nika socjalnego.
tak by wolontariusz mógł odwiedzać rodzinę raz Pierwsze spotkanie z rodziną i podpisanie
w tygodniu. umowy o współpracy może się odbyć w ośrodku
Z każdym wolontariuszem podpisuje się kon- pomocy społecznej lub w miejscu zamieszkania
trakt, który określa jego zadania, czas trwania wo- rodziny. To drugie rozwiązanie umożliwia wolon-
lontariatu, koszty pokrywane przez organizację tariuszom zapoznanie się ze środowiskiem życia
oraz odpowiedzialność organizacji w wypadku rodziny jeszcze przed pierwszą samodzielną wizy-
szkód poniesionych przez wolontariusza w trakcie tą. Na początku współpracy obie strony potrzebują
wykonywania jego pracy. Kontrakt może również czasu  rodzina, aby nabrać zaufania do wolonta-
regulować inne istotne kwestie. riusza, a wolontariusz, by poczuć się swobodnie.
Po rozpoczęciu współpracy z rodziną podpi- Zadaniem wolontariusza jest pomoc rodzicom
suje się umowę między wolontariuszem, przed- w nabraniu większej pewności siebie oraz radze-
stawicielem rodziny, mentorem i reprezentantem niu sobie z trudnościami.
zaangażowanej instytucji, np. pomocy społecznej. Wiele młodych matek jest zmęczonych opie-
W tym dokumencie zainteresowane strony określa- ką nad dzieckiem i nieustannym zaspokajaniem
ją uzgodnione cele współpracy między wolontariu- jego potrzeb. Wolontariusz może dodawać matce
szem a rodziną, a także termin, czas trwania i czę- otuchy, zapewniając ją, że robi wszystko jak nale-
stość spotkań. Zazwyczaj wolontariusz odwiedza ży, że płacz dziecka jest normalny i że ten trudny
82
www.dzieckokrzywdzone.fdn.pl
praktyka
GINTA `
VEKERE
okres niedługo się skończy. Wolontariusz może comiesięczne wydatki i zakup niezbędnych pro-
także zaproponować matce, że zajmie się dzieckiem duktów. Wolontariusz może podzielić się z rodzi-
w czasie, gdy ona będzie brała kąpiel, albo wybrać ną swoimi metodami planowania budżetu, a jeśli
się z nią i dzieckiem na spacer. rodzina sobie tego życzy, pomóc jej zaplanować
Czasami młode matki tracą nad sobą panowa- domowe wydatki. Może też przekazać rodzinie
nie; mogą krzyczeć na dziecko, bić je lub ignorować. informacje na temat miejsc, w których można otrzy-
Wolontariusz może spokojnie wyjaśnić matce, jak mać darmowe posiłki.
mówić dziecku  nie . Może uczyć matkę, jak uspo- Aby przeciwdziałać izolacji społecznej rodzin,
kajać i zabawiać dziecko. wolontariusze wraz z rodzinami mogą uczestni-
Jeśli dziecko dorastające w rodzinie nie zna czyć w imprezach kulturalnych, spotkaniach grup
języka urzędowego, wolontariusz może mu pomóc zainteresowań lub wychodzić na wspólne spacery.
w uczeniu się tego języka przez zabawę. Należy za Warto organizować imprezy dla wszystkich rodzin
każdym razem chwalić dziecko za postępy w na- uczestniczących w programie wolontariatu, zapew-
uce języka. niając im możliwość nawiązania nowych kontak-
Rodziny często nie potrafią planować swoje- tów społecznych i dzielenia się doświadczeniami,
go budżetu, tak by wystarczało im pieniędzy na które mogą być użyteczne dla innych rodzin.
5. Superwizja i wsparcie dla wolontariuszy
Raz w miesiÄ…cu mentorzy organizujÄ… spotkania uczuciach, emocjach i zadowoleniu z pracy. Po
superwizyjne dla wolontariuszy, a w razie potrze- ten typ superwizji można sięgnąć w sytuacji, gdy
by spotykają się z nimi indywidualnie. Podczas trzeba zmniejszyć ryzyko stresu i problemów
pierwszego etapu pracy z rodziną wolontariusze związanych z zespołem wypalenia. Aby osiągnąć
potrzebują więcej tego rodzaju indywidualnego te cele, superwizor musi zdobyć zaufanie wolon-
wsparcia. Póz
niej powinny wystarczyć rozmowy tariuszy. Tylko wtedy będzie mógł wskazywać im
telefoniczne, podczas których mentor omawia błędy, rozdzielać zadania, podejmować decyzje
z wolontariuszem pracę wykonaną w ciągu mi- i zapewniać możliwość niezależnego, skutecznego
nionego tygodnia. działania.
Rodzaje superwizji: Warto również zapewnić superwizję mento-
Nadzór administracyjny  superwizor wystę- rom wolontariuszy.
puje w roli zwierzchnika, który ocenia, czy praca Po każdym spotkaniu z rodziną wolontariu-
podległych mu osób jest zgodna z wyznaczonymi sze przesyłają mentorowi krótki raport opisujący
celami. Jego odpowiedzialnością jest zapewnienie wykonane czynności i największe wyzwania, z ja-
wysokiej jakości usług. kimi się spotkali podczas wizyty. Pomaga to wo-
Superwizja edukacyjna  głównym celem lontariuszom w podsumowaniu własnych myśli
tego typu superwizji jest odświeżenie umiejętno- i odczuć, a mentorowi pozwala na ocenę zagrożeń
ści, zachęcenie do refleksji, pomoc w zrozumieniu i zastanowienie się nad sposobami poradzenia so-
klientów, analiza reakcji wolontariusza i jego za- bie z daną sytuacją i nad przyszłymi działaniami.
chowania wobec klienta, zrozumienie dynamiki Jeśli nawiązano kontakt z pracownikiem socjal-
interakcji między klientem a wolontariuszem oraz nym, który zajmuje się daną rodziną, raz w mie-
poznanie innych form pracy z klientami. siącu mentor wolontariuszy przesyła mu krótki
Superwizja wspierająca  koncentruje się raport informujący o liczbie spotkań wolontariusza
na wartościach moralnych wolontariuszy, ich z rodziną i podjętych działaniach.
83
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka Vol. 12 Nr 4 (2013)
p r a k t y k a
PRZECIWDZIAA
ANIE KRZYWDZENIU MAA
YCH DZIECI W RODZINACH&
6. Wyzwania i korzyści
W ramach oceny realizacji programu wolontariatu lontariatu. Dwanaście rodzin uznało rozmowy,
w Centrum  Dardedze zapytano 48 wolontariu- wsparcie i otrzymane rady za najważniejszą ko-
szy i 29 członków rodzin o korzyści i największe rzyść z udziału w tym programie. Siedem rodzin
wyzwania, jakie napotkali w trakcie współpracy. doceniło to, że dzięki wolontariuszom mieli więcej
Najwięcej wolontariuszy (23 osoby) za najważ- czasu dla siebie i mogli odpocząć od codziennych
niejszą korzyść wyniesioną z programu uznało kłopotów. Cztery rodziny były zadowolone z za-
zdobytą wiedzę i doświadczenie w pracy z dzieć- warcia nowych przyjaz
ni i znajomości oraz pozna-
mi w różnym wieku. Dwudziestu dwóch wolon- nia nowych zabaw rozwojowych, w które będą
tariuszy było zadowolonych z zawarcia nowych mogły się bawić ze swoimi dziećmi. Trzy rodziny
przyjaz
ni i poznania osób podzielających ich po- przyznały, że współpraca z wolontariuszem była
glądy, a także z nawiązania kontaktów, które dla nich wartościowym doświadczeniem; zauwa-
mogą być użyteczne w przyszłości. Dziesięciu żyły także poprawę umiejętności komunikacyj-
wolontariuszy jako korzyści wymieniło satysfakcję nych u swoich dzieci.
z pracy, większą pewność siebie, wzrost umiejęt- Trzynaście rodzin nie miało trudności we
ności komunikacyjnych i umiejętności słuchania, współpracy z wolontariuszem i oceniło wzajemną
wiedzę na temat pracy socjalnej, nowe doświad- komunikację jako udaną. Pięć rodzin wspomniało
czenie w pracy z dziećmi mającymi specjalne po- o trudnościach z zaufaniem wolontariuszowi. Trzy
trzeby oraz możliwość przyjrzenia się życiu rodzin rodziny miały problemy z planowaniem spotkań,
z różnych warstw społecznych. a dwie przyznały, że trudno im było wpuścić obcą
Praca wolontariusza była pełna wyzwań, po- osobę do swojego życia i zaakceptować cel pracy
nieważ dla większości z nich było to zupełnie wolontariusza. Początkowo wiele rodzin obawia-
nowe doświadczenie. Dla siedemnastu wolonta- ło się, że wolontariusze powiadomią pomoc spo-
riuszy największym wyzwaniem było nawiąza- łeczną o pewnych niedociągnięciach w ich życiu
nie przyjaznej relacji z rodzinÄ… i zdobycie jej codziennym.
zaufania. Dwunastu miało trudności związane Zaobserwowano poprawę funkcjonowania ro-
z nieznajomością środowiska życia rodziny dzin uczestniczących w programie. Rodziny stały
i koniecznością wniknięcia w jej problemy. Dla się silniejsze i nawiązały nowe kontakty społeczne,
ośmiu najtrudniejsze okazało się planowanie zmieniły swoje priorytety życiowe i nabrały za-
spotkań z rodziną, ponieważ nie zawsze udawało ufania do siebie i swoich możliwości. Wszystkie
się ustalić termin dogodny dla obu stron. Sześciu strony zaangażowane w program wolontariatu
wolontariuszy miało problemy z wyznaczaniem  wolontariusz, mentor, rodzina oraz inni pro-
granic, a pięciu jako największe wyzwanie wska- fesjonaliści pracujący na co dzień z dziećmi i ro-
zało trudności z zajmowaniem się kilkorgiem dzinami  są jego beneficjentami. Największymi
dzieci w rodzinie. beneficjentami są jednak rodziny, które otrzymują
Członkowie rodzin uczestniczących w pro- pomoc w przezwyciężaniu trudności, by ich dzieci
gramie również oceniali swoje korzyści z wo- mogły mieć szczęśliwsze dzieciństwo.
84
www.dzieckokrzywdzone.fdn.pl
praktyka
GINTA `
VEKERE
Bibliografia
Centrum Dardedze (2012). Program szkolenia wolontariuszy. Ryga.
MateriaÅ‚y z konferencji (2012). Wolontariat i inne nowatorskie podejÅ›cia do poprawiania sytuacji dzieci w ro­
dzinach. Ryga.
Engaging volunteers from local community in preventing the risk
of child abuse in families with young children
The article discusses the background, objectives, and implementation of a volunteering programme
aimed at preventing the abuse of young children through supporting parents in difficult life situ-
ations. The programme has been coordinated by the  Dardedze Centre in Riga.
Keywords:
child, maltreatment, prevention, volunteering, Lithuania
Cytowanie:
`
vekere, G. (2013). Przeciwdziałanie krzywdzeniu małych dzieci w rodzinach  program wolontariatu
w społeczności lokalnej. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 12(4), 78 85.
ArtykuÅ‚ jest dostÄ™pny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa­Użycie niekomercyjne
Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
85
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka Vol. 12 Nr 4 (2013)
p r a k t y k a