Filozofia i sztuka baroku










'); //-->

Filozofia i sztuka baroku


Filozofia:Czołowi przedstawiciele filozofii epoki baroku to
Spinoza, Leibniz, Pascal. Stworzyli oni różne koncepcje życia, uważając,
że:- życie doczesne posiada niewątpliwe wartości, których nie należy
lekceważyć, bo pierwszeństwo ma radość przed cierpieniem- należy uciekać od
doczesności w mistycyzm- życie skłania do pesymizmuW związku z taką
różnorodnością pojmowania życia zrodził się konflikt między hasłami
renesansowymi a odnowionymi ideałami średniowiecznymi. W baroku kreuje się typ
człowieka kierującego się zasadą dwoistego życia, które łączyło ascezę i
korzystanie z uciech życia.
Sztuka:Znamienną cechą sztuki XVII wieku była wielokierunkowość.
Barok zrodził się w Italii i pierwowzorem dla barokowych budowli sakralnych stał
się rzymski kościół jezuicki Il Gesu. Charakterystyczne cechy świątyni
barokowych to: szeroka nawa główna, nawy boczne jako kaplice, dynamizm,
monumentalizm, bogactwo. Zabytki sztuki barokowej sakralnej w Polsce
reprezentują: kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, kościół św. Anny w
Krakowie, kościół Kamedułów na Bielanach.
Architekturę świecką najokazalej reprezentowały pałace. Były to budowle z
dekoracyjnymi wieżami, balustradowymi attykami, wielkimi oknami-drzwiami, o
salach urządzonych na wzór orientalny. Dominował przepych, bogactwo, kult formy,
teatralność, kontrastowość, alegoryczność, ekspresyjność. Pamiątki budownictwa
świeckiego to: pałac w Ujazdowie, pałac w Łańcucie, pałac wilanowski, rezydencja
Zamoyskich w Zamościu.
Malarstwo barokowe posługiwało się alegorią i symboliką, kontrastami świateł
i kolorów, cieniami i mrokiem. Obok tematów religijnych malarstwo wprowadzało
również tematykę erotyczną. Czołowi przedstawiciele malarstwa barokowego to:
Piotr Paul Rubens, Rembrandt van Rijn, Giovanni Lorenzo Bernini, Francesco
Borromini, Diego Valazquez.
Wzory kultury:Barok wykształcił dwa wzory kultury: ziemiański i
dworski. Nurt ziemiański czerpał z renesansowej tradycji "wsi spokojnej",
kultywował ojczyste pamiątki, ludowe pieśni, obrzędy io obyczaje. W literaturze
reprezentowali go: Wacław Potocki, Jan Chryzostom Pasek, Zbigniew Morsztyn. Wzór
dworski propagowały zaś dwory magnackie, lansując europejską modę, sztukę i
naukę. Przedstawicielem stylu dworskiego są: Jan Andrzej Morsztyn i Daniel
Naborowski.
Sztuka na usługach Kościoła:Kościół korzystał z dobrodziejstw
sztuki baroku, zauważając zwłaszcza siłę jej oddziaływania na uczucia wiernych,
na sferę emocji, a nie intelektu; zarazem - zgodnie z postanowieniami soboru
trydenckiego - dbał o jej prawomyślność i służebną rolę wobec religii. Wskazywał
też godne arystycznego opracowania tematy, np. wątki maryjne w malarstwie.
Mnożące się budowle sakralne w typie tzw. baroku jezuickiego dążyły do syntezy
różnych sztuk: malarstwa, architektury, rzeźby, a zewnętrzny przepych wszelkich
obrzędów i liturgii zbliżonej prawie do form tetralnych jawnie demonstrował
potęgę i nieogarnioną wielkość misterium (tajemnicy) wiary.