barok087aangelsa

Temat: Filozofia i sztuka baroku.

Filozofia:
Czołowi przedstawiciele filozofii epoki baroku to Spinoza, Leibniz, Pascal.
Stworzyli oni różne koncepcje życia, uważając, że:
- życie doczesne posiada niewątpliwe wartości, których nie należy lekceważyć, bo
pierwszeństwo ma radość przed cierpieniem
- należy uciekać od doczesności w mistycyzm
- życie skłania do pesymizmu
W związku z taką różnorodnością pojmowania życia zrodził się konflikt między
hasłami renesansowymi a odnowionymi ideałami średniowiecznymi. W baroku kreuje
się typ człowieka kierującego się zasadą dwoistego życia, które łączyło ascezę i
korzystanie z uciech życia.
Sztuka:
Znamienną cechą sztuki XVII wieku była wielokierunkowość. Barok zrodził się w
Italii i pierwowzorem dla barokowych budowli sakralnych stał się rzymski kościół
jezuicki Il Gesu. Charakterystyczne cechy świątyni barokowych to: szeroka nawa
główna, nawy boczne jako kaplice, dynamizm, monumentalizm, bogactwo. Zabytki
sztuki barokowej sakralnej w Polsce reprezentują: kościół św. Piotra i Pawła w
Krakowie, kościół św. Anny w Krakowie, kościół Kamedułów na Bielanach.
Architekturę świecką najokazalej reprezentowały pałace. Były to budowle z
dekoracyjnymi wieżami, balustradowymi attykami, wielkimi oknami-drzwiami, o
salach urządzonych na wzór orientalny. Dominował przepych, bogactwo, kult formy,
teatralność, kontrastowość, alegoryczność, ekspresyjność. Pamiątki budownictwa
świeckiego to: pałac w Ujazdowie, pałac w Łańcucie, pałac wilanowski, rezydencja
Zamoyskich w Zamościu.
Malarstwo barokowe posługiwało się alegorią i symboliką, kontrastami świateł i
kolorów, cieniami i mrokiem. Obok tematów religijnych malarstwo wprowadzało
również tematykę erotyczną. Czołowi przedstawiciele malarstwa barokowego to:
Piotr Paul Rubens, Rembrandt van Rijn, Giovanni Lorenzo Bernini, Francesco
Borromini, Diego Valazquez.
Wzory kultury:
Barok wykształcił dwa wzory kultury: ziemiański i dworski. Nurt ziemiański
czerpał z renesansowej tradycji "wsi spokojnej", kultywował ojczyste pamiątki,
ludowe pieśni, obrzędy i obyczaje. W literaturze reprezentowali go: Wacław
Potocki, Jan Chryzostom Pasek, Zbigniew Morsztyn. Wzór dworski propagowały zaś
dwory magnackie, lansując europejską modę, sztukę i naukę. Przedstawicielem
stylu dworskiego są: Jan Andrzej Morsztyn i Daniel Naborowski.
Sztuka na usługach Kościoła:
Kościół korzystał z dobrodziejstw sztuki baroku, zauważając zwłaszcza siłę jej
oddziaływania na uczucia wiernych, na sferę emocji, a nie intelektu; zarazem -
zgodnie z postanowieniami soboru trydenckiego - dbał o jej prawomyślność i
służebną rolę wobec religii. Wskazywał też godne artystycznego opracowania
tematy, np. wątki maryjne w malarstwie. Mnożące się budowle sakralne w typie
tzw. baroku jezuickiego dążyły do syntezy różnych sztuk: malarstwa,
architektury, rzeźby, a zewnętrzny przepych wszelkich obrzędów i liturgii
zbliżonej prawie do form teatralnych jawnie demonstrował potęgę i nieogarnioną
wielkość misterium (tajemnicy) wiary.