249 86 Monitor Ubezpieczeniowy nr 24

okladka 1+4 6/22/05 13:32 Page 1 (Black plate)
Strona internetowa Rzecznika Ubezpieczonych
www.rzu.gov.pl
Na stronie moŻna zapozna� si� z:
Genezą powstania Urz�du
Informacjami ogólnymi o ubezpieczeniach z podzia"em na tematy:
ubezpieczeł majątkowych
ubezpieczeł na Życie (ubezpieczeł Życiowych dobrowolnych)
zabezpieczenia spo"ecznego (problematyka przysz"ych Ęwiadczeł
emerytalnych z ZUS, OFE i PPE
ISSN 1505-9782
ubezpieczenia komunikacyjne z zakresu OC i AC wyodr�bnione z uwagi
na cz�stotliwoĘ� wyst�powania problemów
Odpowiedziami na najcz�Ęciej zadawane przez konsumentów pytania
Sposobem sk"adania skarg (wymogi dokumentowe)
MoŻliwoĘcią korzystania z telefonicznych dyŻurów ekspertów
Funkcjonowaniem Sądu Polubownego dzia"ającego przy Rzeczniku
MONITOR UBEZPIECZENIOWY
Ubezpieczonych
Orzecznictwem sądów
Monitorami Ubezpieczeniowymi periodykiem Rzecznika Ubezpieczonych
Dzia"alnoĘcią Fundacji Edukacji Ubezpieczeniowej
Sprawozdaniami z dzia"alnoĘci Urz�du za poprzednie okresy
Adresami instytucji ubezpieczeniowych i zak"adów ubezpieczeł
Innymi zagadnieniami z rynku ubezpieczeł
nr 24 czerwiec 2005 r.
Strona w miar� moŻliwoĘci b�dzie uzupe"niana i aktualizowana w zakresie
nowych uregulował prawnych, orzecznictwa oraz nowych problemów
konsumentów pojawiających si� podczas likwidacji szkód.
Na stronie publikowane są na bieŻąco aktualne informacje z rynku oraz
najnowsze wiadomoĘci z zakresu dzia"alnoĘci Urz�du Rzecznika Ubezpieczonych.
Serdecznie zapraszamy Pałstwa do odwiedzania strony, jak równieŻ
przekazywania nam swoich uwag i spostrzeŻeł.
PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, 00 024 Warszawa, Al. Jerozolimskie 44, IV pi�tro
W czerwcowym numerze Monitora Ubezpieczeniowego znajdą Pałstwo rozstrzygni�cie
konkursu na najlepsze prace z dziedziny ubezpieczeł gospodarczych i spo"ecznych, relacj�
z VII Kongresu Brokerów, g"ówne zadania dzia"alnoĘci edukacyjno-informacyjnej
Rzecznika Ubezpieczonych i Fundacji Edukacji Ubezpieczeniowej. Ponadto zamieszczamy
dyskusj� na temat ubezpieczeł dodatkowych. Przed nami wakacje, na pewno przyda si�
wiedza o ubezpieczeniach turystycznych. To tylko niektóre tematy najnowszego Monitora.
Zach�camy do czytania i Życzymy przyjemnych, s"onecznych i bezpiecznych wakacji.
Redakcja
SPIS TRE�CI
Konstytucja ubezpieczeniowa
Z Anną Filek, cz"onkiem Komisji Finansów Publicznych, przewodniczącą podkomisji
ds. rozpatrywania ustaw z zakresu ubezpieczeł spo"ecznych, rozmawia Anna Arwaniti . . . . . .3
AktualnoĘci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
IV edycja konkursu z dziedziny ubezpieczeł gospodarczych i spo"ecznych . . . . . . . . . . .5
VIII Kongres Brokerów Profesjonalizm dla klienta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Z prac Rzecznika Ubezpieczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Warto przeczyta� Europejskie prawo umów konsumenckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Dzia"alnoĘ� edukacyjno-informacyjna Rzecznika Ubezpieczonych i Fundacji Edukacji
Ubezpieczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Ubezpieczenia w systemie ochrony zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Dodatkowe ubezpieczenia chorobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
Dobrowolne ubezpieczenie niedo"�stwa starczego ubezpieczenie piel�gnacyjne . . .20
Prokonsumenckie zmiany w ustawie o poĘrednictwie spo"ecznym . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Sk"adka ubezpieczeniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Glosa do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Bia"ymstoku z dnia 24.11.2004 r. . . . . . . . . .29
Wypuszczenie ptaszka z klatki, czyli o moŻliwoĘci anulowania umowy o cz"onkostwo
w przypadku uzyskania prawa do wczeĘniejszej emerytury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
Ubezpieczenia turystyczne, czyli jak mi"o, przyjemnie i bezpiecznie sp�dzi� urlop . . . . .35
Ankieta by� kobietą ubezpieczoną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
Zmiany do wykazu zak"adów ubezpieczeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
P
I
S
M
O
R
Z
E
C
Z
N
I
K
A
U
B
E
Z
P
I
E
C
Z
O
N
Y
C
H
Rada programowa Cz"onkowie Rady Ubezpieczonych
R
a
d
a
p
r
o
g
r
a
m
o
w
a
Rada redakcyjna dr Stanis"aw Rogowski, Anna Arwaniti, Krystyna Krawczyk,
R
a
d
a
r
e
d
a
k
c
y
j
n
a
Aleksander Daszewski
Redaktor odpowiedzialny A.A. Sierałska
R
e
d
a
k
t
o
r
o
d
p
o
w
i
e
d
z
i
a
l
n
y
Wydawca Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, 00-024 Warszawa,
W
y
d
a
w
c
a
Al. Jerozolimskie 44, IV pi�tro, telefon: 33 37 326, 33 37 327,
fax 33 37 329, www.rzu.gov.pl
Projekt graficzny, sk"ad i "amanie Us"ugi Dziennikarskie Wojciech Ros"an,
P
r
o
j
e
k
t
g
r
a
f
i
c
z
n
y
,
s
k
"
a
d
i
"
a
m
a
n
i
e
02-776 Warszawa, ul. Nowoursynowska 147B/4 tel. 0 501-019-045
2 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
KONSTYTUCJA
UBEZPIECZENIOWA
A
N
N
Ń
F
I
L
E
K
Z ANNŃ FILEK, cz"onkiem Komisji Finansów Publicznych, przewodniczącą
podkomisji ds. rozpatrywania ustaw z zakresu ubezpieczeł spo"ecznych,
rozmawia Anna Arwaniti
Anna Arwaniti: Ustawy ubezpieczeniowe pomimo Zapis ten zosta" bardzo szyb-
A
n
n
a
A
r
w
a
n
i
t
i
krytycznych uwag kierowanych wobec niektórych za- ko usuni�ty.
wartych w nich przepisów, stanowią waŻny element Druga kwestia dotyczy"a
rozwoju polskiego prawa ubezpieczeniowego. Jak pani z"ej interpretacji ustawy
pose" ocenia ustawy po pó"tora roku funkcjonowania? przez zak"ady ubezpieczeł.
Anna Filek: Bardzo pozytywnie. Prosz� pami�ta�, Że Dotyczy"o to kwestii OC dla
A
n
n
a
F
i
l
e
k
by"o to oko"o 550 artyku"ów. MoŻna Ęmia"o powiedzie�, pojazdów leasingowanych lub
Że jest to konstytucja ubezpieczeniowa. Pierwsze takie kupionych w kredycie. Nie-
opracowanie w skali polskiego prawa obejmujące ubez- które towarzystwa ęle in-
pieczenia, poĘrednictwo i nadzór. Ustawy te uwzgl�d- terpretowa"y ustaw�, co pro-
niają potrzeb� zmian wynikającą z ewolucji rynku, wadzi"o do niewyp"acania
norm unijnych, a takŻe lepszej niŻ dotychczas ochrony odszkodował.
interesów konsumentów. Na tle wątpliwoĘci w inter-
pretacji art. 38 pkt. 1 Rzecz-
Ustawa o dzia"alnoĘci ubezpieczeniowej zawie-
nik Ubezpieczonych skierowa" wniosek z zapytaniem
ra zasadnicze regulacje odnoszące si� do wszystkich
do Sądu NajwyŻszego, czy zak"ad ubezpieczeł moŻe
p"aszczyzn funkcjonowania systemu ubezpieczeł go-
nie odpowiada� za szkod�.
spodarczych.
W wyŻej wymienionych przypadkach 22 kwietnia
br. Sąd podją" uchwa"�, Że przepis art. 38 pkt 1 nie
Zak"adaliĘmy, Że po roku funkcjonowania ustawy b�- ma zastosowania, jeŻeli w"aĘcicielem uszkodzonego
dziemy mogli powiedzie�, co uda"o si� na piątk�, a co
Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytal-
trzeba b�dzie zmieni�.
nym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych zawiera prze-
A.A.: Niektóre zapisy by"y krytykowane od począt-
A
.
A
.
pisy okreĘlające kompetencje oraz podstawowe zasady
ku, mam na myĘli zapisy dotyczące ubezpieczeł komu-
organizacji i funkcjonowania dwóch organów o zróŻni-
nikacyjnych.
cowanym statusie i kompetencjach, ale o toŻsamej w"a-
A.F.: Tak, powiedzmy, Że to by"a wpadka. Zapewne
A
.
F
.
ĘciwoĘci podmiotowej i zbliŻonych, zasadniczych celach.
wszyscy pami�tają, Że dotyczy"a koniecznoĘci wzywa-
nia policji na miejsce kaŻdej kolizji drogowej. Ustawa
wesz"a w Życie w styczniu, kiedy warunki jazdy jak lub zniszczonego pojazdu mechanicznego i pojazdu
wiadomo są trudne, by"o wiele kolizji i policja, na mechanicznego kierowanego przez sprawc� szkody
wniosek której t� ustaw� wprowadzono, nie dawa"a jest bank kredytujący, na którego przew"aszczono
sobie rady z obs"uŻeniem wszystkich zdarzeł. Inten- w"asnoĘ� tych pojazdów lub finansujący na podsta-
cja by"a dobra, ale wykonanie sta"o si� niemoŻliwe. wie umowy leasingu, którzy oddali je w posiadanie
zaleŻne. Niewątpliwie rozstrzygni�cie SN w przed-
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubez- miotowej sprawie jest istotne dla praktyki likwida-
pieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Pol- cyjnej i w jednoznaczny sposób kszta"tuje sytuacj�
skim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych osób poszkodowanych. MyĘl�, Że wi�cej wpadek nie
"ączy przepisy regulujące wszystkie ubezpieczenia obo- by"o, co nie oznacza, Że nie naleŻy zaniecha� moni-
wiązkowe zawarte w znacznej cz�Ęci w rozporządzeniach torowania procesu adaptacji nowego ustawodaw-
Ministra Finansów z regulacjami dotyczącymi dwóch stwa. Z oceny praktyki mogą wynikną� propozycje
instytucji związanych z systemem obowiązkowych ubez- zmian i uzupe"nieł legislacyjnych, ale uwaŻam, Że
pieczeł komunikacyjnych. (UFG, PBUK) nie naleŻy robi� tego pochopnie i bez stosownych
przemyĘleł.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 3
A.A.: Ustawy Ubezpieczeniowe zawierają szereg prokonsumenckich
A
.
A
.
uregulował, wzmacniają rol� klienta. Czy moŻemy czu� si� w tej sytuacji
AKTUALNO�CI
bezpiecznie na rynku ubezpieczeniowym?
A.F.: UwaŻam, Że tak. Jest wiele zapisów prokonsumenckich, Że wy-
A
.
F
.
Omówione zosta"y propozycje mieni� tylko ustaw� o poĘrednictwie ubezpieczeniowym, która przynosi
legislacyjne Rzecznika zwi�kszenie kontroli i nadzoru zak"adów ubezpieczeł nad dzia"alnoĘcią
Ubezpieczonych z przedstawicie- agentów. Usuni�to zapis odnoĘnie zakazu wykonywania dzia"alnoĘci
lami Departamentu Legislacyjne- agencyjnej na rzecz wi�cej niŻ jednego zak"adu ubezpieczeł. Rozwiązanie
go Ministerstwa Finansów, kwe- to jest korzystniejsze dla konsumentów, patrząc pod kątem konkurencj-
stie legislacyjne z tego zakresu noĘci i lepszej obs"ugi klientów. Ustawodawca kierując si� s"abszą pozycją
zosta"y omówione takŻe konsumenta wobec zak"adów, wprowadzi" szereg zapisów wzmacniają-
z przedstawicielami Polskiej Izby cych pozycj� i uprawnienia konsumentów, jak równieŻ zwi�kszy" obo-
Ubezpieczeł podczas spotkania, wiązki po stronie zak"adów ubezpieczeł. Regulacje dostosowane są do
które odby"o si� w siedzibie prawa unijnego, co w sytuacji wejĘcia zagranicznych towarzystw na nasz
Rzecznika w marcu br. rynek zapewni naleŻytą ochron� konsumentów.
Przedstawiciele Rzecznika
Ustawa o poĘrednictwie ubezpieczeniowym zawiera regulacje dotyczą-
Ubezpieczonych uczestniczyli
ce zasad poĘrednictwa ubezpieczeniowego w obu funkcjonujących w Polsce
w posiedzeniach Sejmowej
formach, warunki uzyskania uprawnieł zawodowych oraz wykonywania
Komisji Finansów Publicznych
nadzoru nad wykonywaniem dzia"alnoĘci poĘredników.
oraz posiedzeniach Podkomisji
nadzwyczajnej do rozpatrzenia
A
.
A
.
rządowych projektów ustaw ubez- A.A.: Miną" rok od wejĘcia Polski do UE, na naszym rynku pojawi"y si�
pieczeniowych. Posiedzenia te do- nowe firmy ubezpieczeniowe. Jak pani postrzega rozwój rynku, w jakim
tyczy"y nast�pujących projektów kierunku idą zmiany?
A
.
F
.
ustaw: A.F.: Rynek rozwija si� dynamicznie. Nie musimy obawia� si� zagra-
rządowego projektu ustawy nicznej konkurencji. Polacy są bardzo pr�Żni, mamy dobrych fachowców
o zmianie ustawy o poĘrednic- na rynku, dobrze dzia"a nadzór. Ustawy ubezpieczeniowe, o których juŻ
twie ubezpieczeniowym i in- mówi"yĘmy, stanowią prze"om w polskim ustawodawstwie, dostosowane
nych ustaw (ustawa ta wesz"a są do wymogów unijnych i zawierają wiele postanowieł umacniających
w Życie 9 kwietnia 2005 r.), pozycj� konsumenta na rynku. Poprawa sytuacji gospodarczej wp"ywa na
rządowego projektu ustawy dobrą koniunktur� na polskim rynku ubezpieczeniowym.
o zmianie ustawy o dzia"alno-
Ęci ubezpieczeniowej oraz
Pakiet ustaw ubezpieczeniowych zawiera szereg prokonsumenckich ure-
ustawy o gwarantowanych
gulował dostosowujących polskie prawo ubezpieczeniowe do wymogów
przez Skarb Pałstwa
i standardów UE oraz szereg uregulował mających na celu w"aĘciwą ochro-
ubezpieczeniach eksportowych
n� klientom zak"adów ubezpieczeł.
(21 kwietnia 2005 r. odby"o si�
A
.
A
.
posiedzenie Komisji Finansów A.A.: Poziom ĘwiadomoĘci ubezpieczeniowej jest nieco wyŻszy niŻ kilka
Publicznych, która przyj�"a lat temu, ale czy wystarczający?
A
.
F
.
projekt z poprawkami, projekt A.F.: Na pewno nie. DuŻa jest rola agentów i brokerów w edukowaniu
zostanie rozpatrzony konsumentów. Prawo ubezpieczeniowe jest skomplikowane i spo"eczeł-
na najbliŻszym posiedzeniu stwo niewiele o nim wie. Trzeba jednak nauczy� si� czyta� przepisy i pa-
sejmu). trze�, co si� podpisuje. Nie moŻna zaniecha� dzia"ał edukacyjnych. Trzeba
W Ministerstwie Polityki zaczą� juŻ od programów szkolnych, bo droga jest d"uga i wymaga czasu.
Spo"ecznej odby"o si� spotkanie Popularyzacja prawa ubezpieczeniowego leŻy w interesie obu stron ubez-
uzgodnieniowe w sprawie Otwar- pieczonych i ubezpieczycieli. Widz� wyraęnie, Że m"odzi ludzie myĘlą ina-
tych Funduszy Emerytalnych. czej i ich ĘwiadomoĘ� ubezpieczeniowa jest juŻ na dobrym poziomie. W"a-
Przedstawiciele Rzecznika Ubez- Ęnie taka, jakiej oczekuje si� od wspó"czesnego, nowoczesnego cz"owieka.
A
.
A
.
pieczonych uczestniczący A.A.: Dzia"ania edukacyjno-informacyjne podejmuje teŻ Rzecznik Ubez-
w spotkaniu prezentowali pieczonych i Fundacja Edukacji Ubezpieczeniowej. Czy rola Rzecznika
jego stanowisko do proponowa- wzrasta na rynku?
A
.
F
.
nych rozwiązał. A.F.: Na pewno, a wynika to z rozszerzenia zakresu dzia"ał realizowa-
W Biurze Rzecznika Ubezpie- nych przez Rzecznika po wejĘciu do UE, a takŻe zwi�kszenia zadał urz�-
czonych mia"o miejsce spotkanie du w uchwalonych ustawach, takich jak funkcjonowanie Sądu Polubow-
ekspertów zajmujących si� analizą nego oraz zapytał do Sadu NajwyŻszego. WaŻna jest teŻ rola Rzecznika
owu, którego celem by"o wypraco- w licznych dzia"aniach edukacyjnych.
A
.
A
.
wanie nowej, czytelniejszej formy A.A.: Dzi�kuj� za rozmow�.
4 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
IV edycja Konkursu
na najlepsze prace z dziedziny
ubezpieczeł gospodarczych
i spo"ecznych
w okresie od początku roku 2003
W listopadzie 2004 roku zosta"a og"oszona kolejna IV
do 30.09.2004 r. ocen� co najmniej
edycja konkursu na najlepszą prac� doktorską, po-
dobrą.
dyplomową, magisterską i licencjacką (dyplomową)
Prace oceniane by"y odr�bnie
z dziedziny ubezpieczeł gospodarczych i spo"ecz- w poszczególnych kategoriach
przez jury z"oŻone z wybitnych
nych. Organizatorami konkursu tak jak w latach
przedstawicieli nauki, a takŻe
ubieg"ych byli: Rzecznik Ubezpieczonych, Fundacja
praktyki ubezpieczeł.
Edukacji Ubezpieczeniowej oraz medialny patron
W sk"ad jury wchodzili: przewod-
S
t
a
n
i
s
"
a
w
R
o
g
o
w
s
k
i
konkursu Gazeta Ubezpieczeniowa . Konkurs swo- niczący dr Stanis"aw Rogowski
Rzecznik Ubezpieczonych, wice-
im zakresem obją" tak jak w poprzedniej edycji
B
o
Ż
e
n
a
D
o
"
�
-
przewodniczący: dr BoŻena Do"�-
wszystkie wyróŻnione powyŻej kategorie prac.
gowska-Wysocka redaktor naczel-
g
o
w
s
k
a
-
W
y
s
o
c
k
a
na Gazety Ubezpieczeniowej i prof.
T
a
d
e
u
s
z
S
z
u
m
l
i
c
z
g"oszenia do konkursu przyj- W pozosta"ych kategoriach kon- dr hab. Tadeusz Szumlicz, sekre-
I
w
o
n
a
S
z
y
m
a
ł
s
k
a
mowano do dnia 31.12.2004 r. kursowych moŻna by"o zg"asza� tarz mgr Iwona Szymałska oraz
G
r
a
Ż
y
n
a
B
r
o
c
k
a
ZDo konkursu mog"y by� zg"o- prace ocenione przez promotora ja- cz"onkowie: dr GraŻyna Brocka,
T
o
m
a
s
z
M
i
n
t
o
f
t
C
z
y
Ż
szone prace doktorskie, których ko bardzo dobre, które otrzyma"y prezes Tomasz Mintoft CzyŻ, prof.
R
o
m
a
n
F
u
l
n
e
c
z
e
k
,
przewód doktorski zosta" ukołczo- na egzaminie kołcowym (ma- dr Roman Fulneczek, prof. dr hab.
J
e
r
z
y
H
a
n
d
s
c
h
k
e
R
o
-
ny wraz z nadaniem autorowi tytu- gisterskim, licencjackim, pody- Jerzy Handschke, prof. dr hab. Ro-
m
u
a
l
d
H
o
l
l
y
U
r
s
z
u
l
a
"u doktora w latach 2003 2004. plomowym) przeprowadzonym muald Holly, prof. dr hab. Urszula
Kalina-Prasznic, dr Maria Ku-
K
a
l
i
n
a
-
P
r
a
s
z
n
i
c
M
a
r
i
a
K
u
-
chlewska, dr Ma"gorzata Maliszew-
c
h
l
e
w
s
k
a
M
a
"
g
o
r
z
a
t
a
M
a
l
i
s
z
e
w
-
ska, prof. dr Ryszard Nowak, prof.
s
k
a
R
y
s
z
a
r
d
N
o
w
a
k
K
a
z
i
m
i
e
r
z
O
r
t
y
ł
s
k
i
B
o
-
dr hab. Kazimierz Ortyłski, dr Bo-
gus"aw Sosnowski, prof. dr Alek-
g
u
s
"
a
w
S
o
s
n
o
w
s
k
i
A
l
e
k
-
sandra Wiktorow, doc. dr Ryszard
s
a
n
d
r
a
W
i
k
t
o
r
o
w
R
y
s
z
a
r
d
Zelwiałski.
Z
e
l
w
i
a
ł
s
k
i
W dniu 27 stycznia 2005 r. w sie-
dzibie Rzecznika Ubezpieczonych
i Fundacji Edukacji Ubezpieczenio-
wej odby"o si� posiedzenie jury
konkursu rozpoczynające post�po-
wanie konkursowe. Sk"ada si� ono
z post�powania wst�pnego, które
dzieli si� na dwa etapy i polega na
indywidualnej ocenie prac, dokona-
nej niezaleŻnie od siebie przez
dwóch cz"onków jury. Przed rozpo-
cz�ciem post�powania wst�pnego
prace zosta"y utajnione i zakodo-
wane. Cz"onkom jury, z wyjątkiem
przewodniczącego i sekretarza,
znany jest jedynie tytu" pracy. Pe"-
Laureaci IV edycji konkursu
ne dane prac zostają przedstawione
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 5
dopiero po ostatecznym zamkni�- Szko"y G"ównej Handlowej pt.
ciu post�powania konkursowego. Ocena funkcjonowania funduszu
AKTUALNO�CI
Wyniki pierwszej oceny nie są udo- ubezpieczeł spo"ecznych. Weryfi-
analizy ogólnych warunków ubez- st�pniane drugiemu recenzentowi. kacja zasady ubezpieczeniowej i fi-
pieczenia. Prace nie mog"y by� oceniane przez nansowania kapita"owego na przy-
W związku ze zmianami oraz jurorów, którzy byli ich promotora- k"adzie ubezpieczenia rentowego .
projektami zmian w prawie ubez- mi lub recenzentami. Taka proce- Promotorem pracy jest prof. dr
pieczeniowym 27 kwietnia br. od- dura prac jury zapewnia maksy- hab. Tadeusz Szumlicz.
I
I
n
a
g
r
o
d
�
by"o si� seminarium zorganizowa- malny obiektywizm oceny prac II nagrod� przyznano pracy napi-
J
o
l
a
n
t
�
G
o
n
t
a
r
z
ne przez Fundacj� Edukacji konkursowych. sanej przez Jolant� Gontarz z Uni-
Ubezpieczeniowej oraz Rzecznika Pierwszy etap post�powania wersytetu �ódzkiego pt. Ubezpie-
Ubezpieczonych pt. Teoretyczne wst�pnego zakołczy" si� 28 lutego czenie odpowiedzialnoĘci cywilnej
i praktyczne aspekty funkcjono- 2005 r. W terminie od 28 lutego do przedsi�biorcy za szkody wyrządzo-
wania rynku ubezpieczeniowego 31 marca 2005 r. zosta"a dokonana ne podczas wykonywania czynnoĘci
w Ęwietle zmian w prawie ubez- druga recenzja. detektywa . Promotorem pracy
pieczeł gospodarczych . Na podstawie ocen wyników obu jest prof. dr hab. Stanis"aw Wiete-
28 kwietnia br. w siedzibie recenzji do post�powania zasadni- ska.
I
I
I
n
a
g
r
o
d
�
Rzecznika Ubezpieczonych i Fun- czego zakwalifikowano 4 prace III nagrod� otrzyma"a praca Ka-
dacji Edukacji Ubezpieczeniowej doktorskie, 5 prac magisterskich, roliny Zieliłskiej z Uniwersytetu
odby"o si� II posiedzenie jury kon- 5 prac podyplomowych oraz 3 prace Warszawskiego pt. Odpowiedzial-
kursu na najlepsze prace doktor- licencjackie (dyplomowe). noĘ� pracodawcy za wypadki przy
skie, magisterskie, podyplomowe Dnia 28 kwietnia br. odby"o si� II pracy . Promotorem pracy jest dr
i licencjackie (dyplomowe) z dzie- posiedzenie jury konkursu, w cza- Ma"gorzata Barzycka-Banaszczyk.
k
a
t
e
g
o
r
i
i
p
r
a
c
p
o
d
y
p
l
o
m
o
w
y
c
h
dziny ubezpieczeł gospodarczych sie którego Jury dokona"o wyboru W kategorii prac podyplomowych
I
n
a
g
r
o
d
�
A
n
-
i spo"ecznych. Na posiedzeniu jury najlepszych prac z kaŻdej kategorii I nagrod� przyznano pracy An-
d
r
z
e
j
a
G
r
z
e
b
i
e
n
i
a
k
a
dokona"o wyboru najlepszych prac oraz przyzna"o nagrody i wyróŻnie- drzeja Grzebieniaka z Akademii
i przyzna"o nagrody. Uroczyste nia. Ekonomicznej w Poznaniu pt.
wr�czenie nagród odby"o si� W wyniku tajnego g"osowania na- Bankassurance jako moŻliwy spo-
7 czerwca 2005 roku. grodzono nast�pujące prace: sób budowania konglomeratów
k
a
t
e
g
o
r
i
i
p
r
a
c
d
o
k
t
o
r
s
k
i
c
h
Przedstawiciele Rzecznika W kategorii prac doktorskich bankowo-ubezpieczeniowych .
I
n
a
g
r
o
d
�
Ubezpieczonych uczestniczyli I nagrod� przyznano pracy napi- Promotorem pracy by" prof. dr hab.
D
o
r
o
t
�
D
z
i
e
n
i
s
i
u
k
w spotkaniu z Prezesem PBUK, sanej przez Dorot� Dzienisiuk Tadeusz Sangowski.
I
I
n
a
g
r
o
d
�
na którym wymienili doĘwiadcze- z Uniwersytetu Warszawskiego pt. II nagrod� otrzyma"y dwie prace
nia i omówili p"aszczyzny wspó"- Ochrona praw w trakcie nabywa- ex aequo: praca napisana przez
M
a
r
c
i
n
a
K
o
w
a
l
s
k
i
e
g
o
pracy mi�dzy instytucjami. nia i praw nabytych w ramach ko- Marcina Kowalskiego pt. Rease-
Na pytanie Rzecznika Ubez- ordynacji systemów zabezpieczenia kuracja finansowa szanse i zagro-
pieczonych Czy na podstawie spo"ecznego w Unii Europejskiej . Żenia napisana pod kierunkiem
art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 22 Promotorem pracy jest prof. dr prof. dr hab. Tadeusza Sangowskie-
P
a
t
r
y
c
j
u
s
z
a
R
o
d
z
y
ł
-
maja 2003 r. o ubezpieczeniach hab. Ludwik Florek. go oraz praca Patrycjusza Rodzył-
I
I
n
a
g
r
o
d
�
s
k
i
e
g
o
obowiązkowych, Ubezpieczenio- II nagrod� przyznano pracy napi- skiego pt. Wp"yw ubezpieczenia
M
a
"
g
o
r
z
a
t
�
M
i
e
r
z
e
j
e
w
-
wym Funduszu Gwarancyjnym sanej przez Ma"gorzat� Mierzejew- Business Interruption na sytuacj�
s
k
ą
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli ską ze Szko"y G"ównej Handlowej finansową podmiotów gospodar-
Komunikacyjnych (DzU nr 124 pt. Modelowanie popytu gospo- czych napisana pod kierunkiem
poz. 1152) zak"ad ubezpieczeł darstw domowych na produkty prof. dr hab. Jerzego Handschke.
nie odpowiada za szkod�, gdy po- ubezpieczeniowe . Promotorem Obie prace powsta"y w Akademii
siadaczem pojazdu mechaniczne- pracy jest prof. dr hab. Tadeusz Ekonomicznej w Poznaniu.
I
I
I
n
a
g
r
o
d
�
D
a
-
go, w którym wyrządzono szkod� Szumlicz. III nagrod� przyznano pracy Da-
I
I
I
n
a
g
r
o
d
�
m
i
a
n
y
S
k
o
n
i
e
c
z
n
e
j
i którym szkod� wyrządzono, III nagrod� przyznano pracy na- miany Skoniecznej z Akademii Eko-
M
a
"
g
o
r
z
a
t
�
S
e
r
w
a
c
h
jest bank b�dący kredytodawcą, pisanej przez Ma"gorzat� Serwach nomicznej w Poznaniu pt. Podatek
na którego przeniesiono w"a- z Uniwersytetu �ódzkiego pt. Do- VAT w odszkodowaniu komunika-
snoĘ� obu pojazdów w drodze browolne ubezpieczenia odpowie- cyjnym stanowisko PZU S.A.
umowy przew"aszczenia na za- dzialnoĘci cywilnej . Promotorem w konfrontacji z obowiązującymi
bezpieczenie lub teŻ leasingo- pracy jest prof. dr hab. Ma"gorzata przepisami prawa i orzecznictwem
dawca b�dący w"aĘcicielem obu Pyziak-Szafnicka sądowym . Promotorem pracy jest
k
a
t
e
g
o
r
i
i
p
r
a
c
m
a
g
i
s
t
e
r
s
k
i
c
h
pojazdów? W kategorii prac magisterskich prof. dr hab. Jerzy Handschke
I
n
a
g
r
o
d
�
k
a
t
e
g
o
r
i
i
p
r
a
c
l
i
c
e
n
c
j
a
c
k
i
c
h
w dniu 22 kwietnia 2005 r. I nagrod� przyznano pracy napisa- W kategorii prac licencjackich ju-
A
n
n
�
W
a
r
d
z
i
ł
s
k
ą
I
n
a
g
r
o
-
Sąd NajwyŻszy podją" uchwa"� na- nej przez Ann� Wardziłską ze ry przyzna"o dwie nagrody. I nagro-
6 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
d� zdoby"a praca Marzeny Jani- runkiem prof. dr hab. Janiny Cie-
d
�
M
a
r
z
e
n
y
J
a
n
i
-
SPONSORZY KONKURSU
szewskiej z WyŻszej Szko"y Zarzą- chanowicz-McLean.
s
z
e
w
s
k
i
e
j
N
a
g
r
o
d
�
s
p
e
c
j
a
l
n
ą
dzania i BankowoĘci w Poznaniu Nagrod� specjalną Rzecznika
pt. Rola Rzecznika Ubezpieczo- Ubezpieczonych za podj�cie i reali-
nych jako instytucji ochrony kon- zacj� tematyki istotnej dla oceny
AIG POWSZECHNE
sumenta us"ugi ubezpieczeniowej . poziomu us"ug ubezpieczeniowych
TOWARZYSTWO
A
n
n
y
Promotorem pracy jest dr Piotr otrzyma"a praca doktorska Anny
EMERYTALNE S.A.
K
u
f
e
l
-
S
i
e
m
i
ł
s
k
i
e
j
Manikowski. Kufel-Siemiłskiej pt. W"aĘciwoĘci
II nagrod� przyznano pracy kana"ów dystrybucji us"ug ubezpie-
I
I
n
a
g
r
o
d
�
Agnieszki Walczak z WyŻszej Szko- czeniowych jako kryteria ich oce-
A
g
n
i
e
s
z
k
i
W
a
l
c
z
a
k
"y Finansów i Informatyki im. prof. ny z Akademii Ekonomicznej
ASPECTA �YCIE S.A.
Janusza Chechliłskiego w �odzi w Poznaniu napisana pod kierun-
pt. Analiza roszczeł spornych kiem prof. dr hab. Tadeusza San-
w ubezpieczeniach majątkowych gowskiego.
N
a
g
r
o
d
�
s
p
e
c
j
a
l
n
ą
i Życiowych na przyk"adzie sądu Nagrod� specjalną Rzecznika
okr�gowego w �odzi . Promotorem Ubezpieczonych za podj�cie i reali-
COMMERCIAL UNION
jest prof. dr hab. Stanis"aw Wiete- zacj� waŻnego tematu z zakresu
POLSKA NALE�ŃCA DO
MIóDZYNARODOWEJ GRUPY
ska. prawnej regulacji praw i obowiąz-
AVIVA
Poza nagrodami przyznano wy- ków ubezpieczonych otrzyma"a
E
l
Ż
b
i
e
t
y
P
i
e
-
róŻnienia oraz nagrody specjalne. praca podyplomowa ElŻbiety Pie-
c
h
y
Uchwa"ą jury w kategorii prac chy pt. Umowa ubezpieczenia jako
magisterskich wyróŻniono prac� centralny instrument prawa ubez- TU COMPENSA S.A.
Doroty Sadurskiej z Uniwersytetu pieczeniowego z WyŻszej Szko"y
D
o
r
o
t
y
S
a
d
u
r
s
k
i
e
j
�ódzkiego pt. Wp"yw palenia tyto- Ubezpieczeł i BankowoĘci w War-
niu na wysokoĘ� sk"adki w ubezpie- szawie, napisana pod kierunkiem
czeniach na Życie w Polsce napisa- dr Ma"gorzaty Maliszewskiej.
FINLIFE TOWARZYSTWO
N
a
g
r
o
d
�
s
p
e
c
j
a
l
n
ą
ną pod kierunkiem prof. dr hab. Nagrod� specjalną Fundacji Edu-
UBEZPIECZEĄ NA �YCIE S.A.
Stanis"awa Wieteski. Otrzyma"a kacji Ubezpieczeniowej za prawno-
ona takŻe nagrod� specjalną Ga- -historyczne ukazanie problematy-
zety Ubezpieczeniowej . ki zabezpieczenia spo"ecznego
WyróŻnienie Zak"adu Prawa otrzyma"a praca magisterska Ma"-
W
y
r
ó
Ż
n
i
e
n
i
e
M
a
"
-
POLSKIE TOWARZYSTWO
g
o
r
z
a
t
y
N
o
w
i
c
k
i
e
j
Ubezpieczeniowego Wydzia"u Pra- gorzaty Nowickiej pt. Historia
REASEKURACYJNE S.A.
wa i Administracji Uniwersytetu ubezpieczeł spo"ecznych na zie-
Miko"aja Kopernika w Toruniu za miach polskich z Uniwersytetu
wybitny wk"ad z zakresu badał Wroc"awskiego napisana pod kie-
nad cywilnym prawem ubezpieczeł runkiem prof. dr hab. Tomasza
POWSZECHNY ZAK�AD
M
a
"
g
o
-
otrzyma"a praca doktorska Ma"go- Kruszewskiego.
UBEZPIECZEĄ NA �YCIE S.A.
rzaty Serwach pt. Dobrowolne Nagrod� specjalną Rzecznika
r
z
a
t
y
S
e
r
w
a
c
h
N
a
g
r
o
d
�
s
p
e
c
j
a
l
n
ą
ubezpieczenie odpowiedzialnoĘci Ubezpieczonych i Fundacji Eduka-
cywilnej z Uniwersytetu �ódzkie- cji Ubezpieczeniowej za intere-
go napisana pod kierunkiem prof. sujące monograficzne uj�cie po-
dr hab. Ma"gorzaty Pyziak-Szafnic- Ęwi�cone Urz�dowi Rzecznika SIGNAL IDUNA POLSKA
kiej. Ubezpieczonych w aspekcie jego
WyróŻnienie Polskiego Stowarzy- prokonsumenckiej roli na rynku
W
y
r
ó
Ż
n
i
e
n
i
e
szenia Prawa Ubezpieczeniowego ubezpieczeł otrzyma"a praca licen-
M
a
r
z
e
n
y
J
a
n
i
s
z
e
w
s
k
i
e
j
im. W. Warka""y oraz Zak"adu Pra- cjacka Marzeny Janiszewskiej pt.
wa Ubezpieczeniowego Wydzia"u Rola Rzecznika Ubezpieczonych
WYDAWNICTWO C.H. BECK
Prawa i Administracji Uniwersyte- jako instytucji ochrony konsumen-
tu Miko"aja Kopernika w Toruniu ta us"ugi ubezpieczeniowej z WyŻ-
za wysokie walory naukowe i szcze- szej Szko"y Zarządzania i Banko-
gólną przydatnoĘ� dla praktyki woĘci w Poznaniu, napisana pod
OFICYNA WYDAWNICZA
ubezpieczeniowej otrzyma"a praca kierunkiem dr Piotra Manikow-
BRANTA SP. Z O.O.
M
a
g
d
a
l
e
n
y
A
d
a
m
o
w
i
c
z
doktorska Magdaleny Adamowicz skiego.
pt. Rola Towarzystw Ubezpieczeł W dniu 7 czerwca 2005 r. w sie-
Wzajemnych w systemie ubezpie- dzibie Polskiego Biura Ubezpieczy-
czeł gospodarczych z Uniwersyte- cieli Komunikacyjnych odby"a si�
WYDAWNICTWO POLTEXT
tu Gdałskiego napisana pod kie- uroczystoĘ� wr�czenia nagród lau-
SP. Z O.O.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 7
reatom kokursu na najlepsze prace Przyby"ych goĘci powitali organi-
doktorskie, magisterskie, podyplo- zatorzy konkursu. Rzecznik Ubez-
AKTUALNO�CI
mowe i licencjackie z dziedziny pieczonych dr Stanis"aw Rogowski
ubezpieczeł gospodarczych i spo- w trakcie otwarcia uroczystoĘci
st�pującej treĘci: Przepis art. 38 "ecznych. Na uroczystoĘ� przybyli wspomnia" zmar"ych wspó"inicjato-
pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 laureaci wraz z rodzinami, promo- rów i cz"onków jury konkursu prof.
r. o ubezpieczeniach obowiązko- torzy nagrodzonych prac, cz"onko- dr hab. Tadeusza Sangowskiego
wych, Ubezpieczeniowym Fundu- wie jury oraz przedstawiciele in- i prof. dr hab. Jana Kufla
szu Gwarancyjnym i Polskim Biu- stytucji wspierających konkurs O wr�czenie dyplomów i nagród
rze Ubezpieczycieli i sponsorzy. Sponsorami konkursu zostali poproszeni poszczególni
Komunikacyjnych (DzU z dnia 16 by"y: AIG PTE S.A., ASPECTA �Y- przedstawiciele sponsorów i insty-
lipca 2003 r.) nie ma zastosowa- CIE S.A., COMMERCIAL UNION tucji wspierających konkurs. KaŻ-
nia, jeŻeli w"aĘcicielem uszkodzo- naleŻące do mi�dzynarodowej gru- dy laureat otrzyma" równieŻ nagro-
nego lub zniszczonego pojazdu py AVIVA, TU COMPENSA S.A., dy ksiąŻkowe ufundowane przez
mechanicznego i pojazdu mecha- FINLIFE S.A, PTR S.A., PZU �y- wydawnictwa branŻowe.
nicznego kierowanego przez cie S.A., które ufundowa"o nagrody Spotkanie by"o doskona"ą oka-
sprawc� szkody jest bank kredy- w kategorii prac podyplomowych zją do poznania si� laureatów
tujący, na którego przew"aszczono i licencjackich, SIGNAL IDUNA i ich promotorów z organizatora-
w"asnoĘ� tych pojazdów lub finan- Polska oraz wydawnictwa: PO- mi i sponsorami konkursu. W opi-
sujący na podstawie LTEXT, C.H. BECK oraz Oficyna nii uczestników konkursu oraz
umowy leasingu, którzy oddali je Wydawnicza BRANTA. cz"onków jury konkurs charakte-
w posiadanie zaleŻne (sygn. akt Konkurs wpiera"y instytucje: ryzowa" si� wysokim poziomem
III CZP 99/04). Komisja Nadzoru Ubezpieczeł i róŻnorodnoĘcią prezentowanej
12 maja 2005 r. odby"o si� ko- i Funduszy Emerytalnych, która tematyki.
lejne posiedzenie Rady Ubezpie- ufundowa"a nagrody za prace z za- Organizatorzy zapowiedzieli ko-
czonych. Temat przewodni posie- kresu zabezpieczenia spo"ecznego, lejną edycj� konkursu, podkreĘla-
dzenia dotyczy" oceny poziomu Polskie Biuro Ubezpieczycieli Ko- jąc jego rol� w podnoszeniu Ęwiado-
ochrony praw ubezpieczonych munikacyjnych, Stowarzyszenie moĘci ubezpieczeniowej m"odych
w Polsce z punktu widzenia Polskich Brokerów Ubezpiecze- pokoleł Polaków, a sponsorzy wy-
Rzecznika Praw Obywatelskich. niowych i Reasekuracyjnych oraz razili ch�� dalszego jego wspoma-
Prelegentem spotkania by" doc. dr Zak"ad Prawa Ubezpieczeniowego gania.
Ryszard Zelwiałski Dyrektor Wydzia"u Prawa i Administracji UroczystoĘ� zakołczy"a symbo-
Zespo"u Prawa Gospodarczego, Uniwersytetu Miko"aja Kopernika liczna lampka szampana.
I
w
o
n
a
S
z
y
m
a
ł
s
k
a
Danin Publicznych i Ochrony w Toruniu. opr. Iwona Szymałska
Praw Konsumenta Biura Rzeczni-
ka Praw Obywatelskich.
INSTYTUCJE WSPIERAJŃCE KONKURS
Na stronie internetowej
Rzecznika Ubezpieczonych, znaj-
dują si� analityczne zestawienia
ogólnych warunków ubezpieczeł.
KOMISJA NADZORU
Zgromadzone zosta"y przeanalizo-
UBEZPIECZEĄ I FUNDUSZY
wane teksty owu. Na tej stronie
EMERYTALNYCH
znaleę� moŻna nie tylko najistot-
POLSKIE BIURO
niejsze elementy zawarte w po-
UBEZPIECZYCIELI
szczególnych owu, ale takŻe pyta-
KOMUNIKACYJNYCH
nia do agenta, które zdaniem
ekspertów Rzecznika Ubezpieczo-
nych, naleŻy zada� agentowi, bro-
kerowi, pracownikowi zak"adu
ubezpieczeł, aby unikną� ewentu-
alnych niejasnoĘci w rozumieniu
treĘci umowy ubezpieczenia.
STOWARZYSZENIE
ZAK�AD PRAWA UBEZPIE-
POLSKICH BROKERÓW
CZENIOWEGO WYDZIA�U
UBEZPIECZENIOWYCH
PRAWA I ADMINISTRACJI
I REASEKURACYJNYCH
UNIWERSYTETU MIKO�AJA
Opracowa"a:
KOPERNIKA W TORUNIU
Dorota Romałska
D
o
r
o
t
a
R
o
m
a
ł
s
k
a
8 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
VIII KONGRES BROKERÓW
PROFESJONALIZM
DLA KLIENTA
ny Dniem Brokera w ca"oĘci zo-
W dniach 19-22 maja 2005 roku Stowarzyszenie
sta" poĘwi�cony zaj�ciom semina-
Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reaseku-
ryjnym.
racyjnych oraz Polska Izba Brokerów Ubezpiecze-
Pierwszy temat wystąpienia pod-
niowych i Reasekuracyjnych po raz ósmy zorgani- czas tego dnia kongresu to: Ewo-
lucja funkcji pe"nionych przez bro-
zowa"y w Miko"ajkach Kongres Brokerów pod
kera . G"os zabra" Jacek Kukie"ka.
has"em Profesjonalizm dla Klienta .
Kolejnym tematem omawianym
tego dnia by"y procedury Risk Ma-
ierwszy rok cz"onkostwa Pol- CONCORDIA Ubezpieczenia Ma- nagement.
ski w Unii Europejskiej by" jątkowe i na �ycie, CREDIT SUIS- Na temat OdpowiedzialnoĘci
Pdla brokerów bardzo praco- SE LIFE&PENSIONS, FINLIFE brokera wobec klienta, czyli w kie-
wity i nie pozbawiony trosk o przy- Dominet, GRUPA GENERALI, runku wi�kszego profesjonalizmu
sz"oĘ� dla tej profesji. Twarde GERLING, GERLING �YCIE, g"os zabra" Pawe" Sukiennik.
warunki stawiane poĘrednikom ERGO HESTIA, INTER Polska, Inny waŻny temat dotyczy" Pro-
ubezpieczeniowym przez prawo MACIF �ycie, NORDEA �YCIE, fesjonalizmu brokera w skali glo-
unijne sk"oni"y organizatorów Kon- GRUPA PZU, SIGNAL IDUNA, balnej . Referat w tym zakresie
gresu do poĘwi�cenia spotkał warsz- TRYG, UNIQA, FILAR, GRUPA wyg"osi" Artur Niemczewski.
tatowych sferze najistotniejszej dla WARTA. GoĘ� specjalny Commercial
odpowiedzialnego i rzetelnego wyko- W trakcie kongresu prezentowa"y Union Krzysztof Wielicki himala-
nywania codziennej pracy brokera. si� równieŻ firmy wspó"pracujące ista wyg"osi" referat na temat:
Pierwszy dzieł Kongresu w ca"o- z rynkiem ubezpieczeł jak: BEL- KaŻdy ma swój Mount Everest .
Ęci by" poĘwi�cony praktycznym za- FOR, ELVIA Assistance, EUROP Na zakołczenie pierwszego dnia
gadnieniom, które wp"ywają na bu- Assistance, LUX MED, INFORMA- Kongresu Grupa WARTA obcho-
dow� zaufania i prestiŻu zawodu TYKA BANKOWA POLSOFT, dząca 85-lecie swojej dzia"alnoĘci
brokera, a zarazem mogą by� po- MUNTERS Likwidacja Szkód, przygotowa"a bogaty program arty-
mocne w rozpoznawaniu sfer za- OPTEX Security, SHERLOG, Wy- styczny, m.in. wyst�p Marcina Dał-
groŻenia odpowiedzialnoĘcią z ty- dawnictwo Prawnicze LEX. ca, teatru Buffo oraz pokaz fajer-
tu"u b"�du w sztuce. Spotkania Patronat medialny nad kongre- werków.
kongresowe pe"ni"y przede wszyst- sem obj�"a Gazeta Ubezpieczenio- Drugi dzieł kongresu, nazwany
kim funkcj� edukacyjną, gdyŻ te- wa oraz kwartalnik Prawo Ase- Dniem Ubezpieczyciela , naleŻa"
matyka zaj�� by"a pomocna w od- kuracyjne . IIR Wiedza NajwyŻszej do dyspozycji zak"adów ubezpie-
nalezieniu si� w nowych formu"ach Próby organizowa" merytorycznie czeł, które organizowa"y wyjątko-
prawa, szczególnie w zakresie od- Dzieł Brokera , a ATENA Us"ugi wo ciekawe prezentacje i panele
powiedzialnoĘci zawodowej. Informatyczne i Finansowe Sp. z o.o. dyskusyjne z brokerami.
W drugim dniu kongresu trady- by"a partnerem technologicznym Po po"udniu odby"o si� otwarte
cyjnie, jak co roku odbywa"y si� VIII Kongresu Brokerów. posiedzenie Zarządów Stowarzy-
spotkania brokerów z zak"adami W kongresie wzi�li teŻ udzia" za- szenia i Izby.
ubezpieczeł. proszeni goĘcie, których dzia"al- Kongres zakołczy" koktail wyda-
WĘród zak"adów ubezpieczeł noĘ� jest ĘciĘle związana z rynkiem ny przez Stowarzyszenie i Izb�
prezentujących si� podczas kon- ubezpieczeł. Rzecznika Ubezpie- Brokerów oraz uroczyste wr�czenie
gresu wymieni� naleŻy: AIG, AM- czonych reprezentowa" Aleksander nagród Fair Play. W tym roku lau-
PLICO LIFE, ALLIANZ, ASPEC- Daszewski radca prawny w Biu- reatami tej nagrody zostali: Com-
TA �YCIE, GRUPA rze RU. mercial Union TUO oraz Gerling
COMMERCIAL UNION, GRUPA Pierwszy dzieł kongresu, nazwa- �ycie.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 9
Z prac Rzecznika
Ubezpieczonych
Sąd NajwyŻszy w uchwale z dnia 22 kwietnia 2005 r. (sygn. akt III CZP 99/04)
odpowiedzia" na pytanie Rzecznika Ubezpieczonych.
ierwszy okres stosowania wiedzialnoĘ� zak"adu ubezpieczeł podstawie przys"ugującego mu
przepisów nowego prawa za szkody, przys"uguje mu roszcze- prawa w"asnoĘci. Wskutek powyŻ-
Pubezpieczeniowego ujawni" nie o odszkodowanie. szego moŻliwa jest taka sytuacja,
rozbieŻnoĘci interpretacyjne na tle Stanowisko takie uzasadniane iŻ np.: pojazd b�dzie w posiadaniu
stosowania przepisu art. 38 pkt jest w ten sposób, iŻ ustawa z 22 zaleŻnym i w samoistnym róŻnych
1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. maja 2002 r. nie zawiera definicji podmiotów (np. banku, na którego
o ubezpieczeniach obowiązko- poj�cia posiadacza pojazdu me- dokonano przew"aszczenia na za-
wych, Ubezpieczeniowym Fundu- chanicznego , ale wyraęnie rozróŻ- bezpieczenie roszczeł wynikają-
szu Gwarancyjnym i Polskim nia poj�cia posiadacza i w"aĘci- cych z umowy kredytu i kredyto-
Biurze Ubezpieczycieli Komunika- ciela takiego pojazdu. Zdaniem biorcy). Ustawa z 22 maja 2003 r.,
cyjnych (DzU nr 124 poz. 1152 zwolenników tego poglądu, zna- o której mowa, nie wskazuje, czy
z póęn. zm.). W praktyce cz�Ęci za- czenia wyraŻenia posiadacz po- jej przepisy naleŻy odnosi� do po-
k"adów ubezpieczeł pojawi"y si� jazdu mechanicznego poszukiwa� siadacza samoistnego, czy zaleŻne-
rozbieŻnoĘci co do tego, czy ochro- naleŻy w ogólnych przepisach pra- go. Uzna� naleŻa"oby to za celowy
ną ubezpieczeniową obj�te są, wa cywilnego. I tak artyku" 336 zabieg ustawodawcy, który dąŻy do
w zakresie obowiązkowego ubez- kodeksu cywilnego stanowi, iŻ po- wy"ączenia moŻliwoĘci pozosta-
pieczenia odpowiedzialnoĘci cy- siadaczem rzeczy jest zarówno wania uŻytkowników pojazdów
wilnej, szkody powsta"e w mieniu ten, kto nią faktycznie w"ada, jak mechanicznych bez ochrony ubez-
w sytuacji, gdy w"asnoĘ� pojazdu w"aĘciciel (posiadacz samoistny), pieczeniowej w zakresie odpowie-
uczestniczącego w zdarzeniu, wsku- jak i ten, kto nią faktycznie w"ada, dzialnoĘci cywilnej związanej z ru-
tek którego powsta"a szkoda, jak uŻytkownik, zastawnik, na- chem tych pojazdów. Bank
zosta"a przeniesiona w drodze jemca, dzierŻawca lub mający inne kredytodawca lub leasingodawca
umowy przew"aszczenia w celu za- prawo, z którym "ączy si� okreĘlo- formalny w"aĘciciel, nie sprawuje
bezpieczenia na bank lub stanowi ne w"adztwo nad cudzą rzeczą (po- faktycznego w"adztwa nad pojaz-
w"asnoĘ� leasingodawcy. Obowią- siadacz zaleŻny). Rzeczą oczywistą dami, tym samym nie moŻna przy-
zująca w tym zakresie praktyka jest wi�c, iŻ posiadanie jest okre- ją�, aby by" on uwaŻany za po-
wypracowa"a dwa rozbieŻne stano- Ęlonym w"adztwem nad rzeczą, siadacza pojazdu w rozumieniu
wiska. które wyst�puje przy równocze- przedmiotowej ustawy, a tym sa-
Wed"ug pierwszego z nich posia- snym istnieniu fizycznego elemen- mym, aby to na nim spoczywa"
daczem pojazdu mechanicznego tu w"adania rzeczą, okreĘlanego obowiązek zawarcia umowy ubez-
w rozumieniu art. 38 pkt 1 Ustawy jako corpus possessionis (dostrze- pieczeniowej. Powo"ując si� na ta-
z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpiecze- galny fakt fizycznego w"adztwa ką interpretacj� posiadacza ,
niach obowiązkowych, Ubezpiecze- nad rzeczą) oraz psychicznego ele- zwolennicy przedstawionego sta-
niowym Funduszu Gwarancyjnym mentu animus rem sibi habendi, nowiska za posiadacza w rozumie-
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli rozumianego jako zamiar w"ada- niu przepisu art. 38 ust. 1 Ustawy
Komunikacyjnych (DzU nr 124 nia rzeczą dla siebie. PodkreĘli� z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpie-
poz. 1152) biorącego udzia" w zda- takŻe naleŻy, iŻ stosownie do treĘci czeniach obowiązkowych, Ubez-
rzeniu, w wyniku którego powsta- art. 337 k.c. posiadacz samoistny pieczeniowym Funduszu Gwa-
"a szkoda, jest kredytobiorca lub nie traci posiadania przez to, Że rancyjnym i Polskim Biurze
leasingobiorca i w związku z tym, oddaje drugiemu rzecz w posiada- Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
przy zaistnieniu innych okoliczno- nie zaleŻne. W pierwszym wi�c (DzU nr 124 poz. 1152) uznają
Ęci przewidzianych prawem, od rz�dzie posiadaczem samoistnym kredytobiorc� lub leasingobiorc�,
których ustawa uzaleŻnia odpo- jest w"aĘciciel w"adający rzeczą na nie zaĘ bank, na którego przenie-
10 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
siono w"asnoĘ� tytu"em zabezpie- Zdaniem Rzecznika Ubezpieczo- dzono szkod� i którym szkod� wy-
czenia kredytu, czy teŻ leasingo- nych, który od początku dyskusji rządzono, jest bank b�dący kredy-
dawc�. na ten temat by" zwolennikiem todawcą, na którego przeniesiono
Wed"ug drugiego stanowiska po- pierwszego z wyŻej opisanych sta- w"asnoĘ� obu pojazdów w drodze
siadaczem pojazdu mechanicznego nowisk, gdyby ustawodawca mia" przew"aszczenia na zabezpiecze-
w rozumieniu art. 38 ust. 1 Usta- zamiar wy"ączy� ochron� ubezpie- nie lub teŻ leasingodawca, b�dący
wy z dnia 22 maja 2003 r. czeniową w razie wyrządzenia w"aĘcicielem obu pojazdów? .
o ubezpieczeniach obowiązko- szkody przez osob�, która prze- Po rozpatrzeniu wniosku Rzecz-
wych, Ubezpieczeniowym Fun- w"aszczy"a pojazd jako zabezpie- nika Ubezpieczonych z dnia
duszu Gwarancyjnym i Polskim czenie kredytu w pojeędzie innej 20.12.2004 r., RU/614/04/ALD, Sąd
Biurze Ubezpieczycieli Komunika- osoby mającej kredyt w tym sa- NajwyŻszy w sk"adzie siedmiu s�-
cyjnych (DzU nr 124 poz. 1152) mym banku (lub teŻ osob� b�dącą dziów Tadeusz WiĘniewski (prze-
jest bank (lub leasingodawca), na leasingobiorcą, która wyrządzi"a wodniczący), Miros"aw Bączyk,
którego przeniesiono w"asnoĘ� po- szkod� w pojeędzie innej osoby-le- Gerard Bieniek, Helena Ciep"a,
jazdu w drodze umowy przew"asz- asingobiorcy w tym samym banku) Stanis"aw Dąbrowski, Zbigniew
czenia na zabezpieczenie, zaĘ kre- wyraęnie wskaza"by w dyspozycji KwaĘniewski (s�dzia sprawozdaw-
dytobiorca (lub leasingobiorca) jest dyskutowanego przepisu. Wynika ca), Henryk Pietrzkowski po roz-
kierującym pojazdem i w związku to równieŻ z istoty obowiązkowych strzygni�ciu w Izbie Cywilnej na
z tym, w przypadku zdarzenia, gdy ubezpieczeł odpowiedzialnoĘci cy- posiedzeniu jawnym w dniu 22
kredytobiorca (lub leasingobiorca) wilnej, bowiem odmowa ochrony kwietnia 2005 r. przy udziale pro-
w kierowanym samochodzie wy- ubezpieczeniowej jedynie w opar- kuratora Prokuratury Krajowej
rządzi bankowi szkod� polegającą ciu o okolicznoĘ�, Że podmioty "ą- Piotra WiĘniewskiego, zagadnie-
na utracie, uszkodzeniu lub znisz- czy wspólny dla nich bank (le- nia prawnego przedstawionego
czeniu mienia, zak"ad ubezpieczeł asingodawca), w którym zaciągną" przez Rzecznika Ubezpieczonych
nie ponosi odpowiedzialnoĘci. Tak kredyt, jest sprzeczna z podstawo- we wniosku z dnia 20 grudnia
samo odpowiedzialnoĘ� ta jest wą zasadą ubezpieczeł obowiązko- 2004 r. (znak RU/614/04/ALD):
wy"ączona, kiedy ma miejsce sytu- wych, jaką jest zapewnienie moŻli- Czy na podstawie art. 38 pkt
acja, gdy szkoda w pojeędzie me- wie szerokiej ochrony osobie 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
chanicznym, stanowiącym w"a- poszkodowanej. o ubezpieczeniach obowiązkowych,
snoĘ� banku, na którego owa Na tle wskazywanych wyŻej wąt- Ubezpieczeniowym Funduszu
w"asnoĘ� zosta"a przeniesiona pliwoĘci Rzecznik Ubezpieczo- Gwarancyjnym i Polskim Biurze
w drodze umowy przew"aszczenia nych, dzia"ając na podstawie art. Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
na zabezpieczenie, zosta"a wyrzą- 28 ustawy o nadzorze ubezpiecze- (DzU nr 124, poz. 1152) zak"ad
dzona przez inny pojazd, którego niowym i emerytalnym i Rzeczni- ubezpieczeł nie odpowiada za
w"aĘcicielem jest ten sam bank ku Ubezpieczonych, skierowa" szkod�, gdy posiadaczem pojazdu
(np. równieŻ w drodze przeniesie- wniosek z pytaniem do Sądu Naj- mechanicznego, w którym wyrzą-
nia w"asnoĘci przez kredytobiorc� wyŻszego o treĘci: Czy na podsta- dzono szkod� i którym szkod� wy-
lub leasingobiorc�). Zwolennicy te- wie ww. przepisu art. 38 pkt 1 za- rządzono jest bank b�dący kredy-
go poglądu powo"ują si� na treĘ� k"ad ubezpieczeł nie odpowiada za todawcą, na którego przeniesiono
art. 822 kc, zgodnie z którym szkod�, gdy posiadaczem pojazdu w"asnoĘ� obu pojazdów w drodze
przez umow� ubezpieczenia od- mechanicznego, w którym wyrzą- umowy przew"aszczenia na zabez-
powiedzialnoĘci cywilnej zak"ad
ubezpieczeł zobowiązuje si� do za-
Przepis art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
p"acenia okreĘlonego w umowie
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpiecze-
odszkodowania za szkody wyrzą-
niowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biu-
dzone osobom trzecim, wzgl�dem
których odpowiedzialnoĘ� za szko- rze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (DzU z dnia
d� ponosi ubezpieczający albo oso-
16 lipca 2003 r.) nie ma zastosowania, jeŻeli w"a-
ba, na rzecz której zosta"a zawarta
Ęcicielem uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu
umowa ubezpieczenia. W przed-
mechanicznego i pojazdu mechanicznego kiero-
stawionych sytuacjach poszkodo-
wany podmiot jest w"aĘcicielem wanego przez sprawc� szkody jest bank kredytują-
obydwu uczestniczących w kolizji
cy, na którego przew"aszczono w"asnoĘ� tych po-
pojazdów, nie posiada statusu
jazdów lub finansujący na podstawie umowy
osoby trzeciej , a tym samym nie
leasing, którzy oddali je w posiadanie zaleŻne.
przys"uguje mu roszczenie o od-
szkodowanie.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 11
pieczenie lub teŻ leasingodawca cyjnych (DzU z dnia 16 lipca 2003 dów lub finansujący na podstawie
b�dący w"aĘcicielem obu pojaz- r.) nie ma zastosowania, jeŻeli w"a- umowy leasingu, którzy oddali je
dów? podją" uchwa"�: Przepis art. Ęcicielem uszkodzonego lub znisz- w posiadanie zaleŻne.
38 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja czonego pojazdu mechanicznego
2003 r. o ubezpieczeniach obowiąz- i pojazdu mechanicznego kierowa-
A
l
e
k
s
a
n
d
e
r
D
a
s
z
e
w
s
k
i
kowych, Ubezpieczeniowym Fun- nego przez sprawc� szkody jest opr. Aleksander Daszewski
duszu Gwarancyjnym i Polskim bank kredytujący, na którego prze- radca prawny w BRU
Biurze Ubezpieczycieli Komunika- w"aszczono w"asnoĘ� tych pojaz- a.daszewski@rzu.gov.pl
zainteresowania prawa wspólnoto-
wego.
Warto przeczyta�
W opracowaniu znajdziemy
szczegó"owe wyjaĘnienia dotyczące
zasad rozstrzygania sporów konsu-
menckich oraz informacje na temat
implementacji poszczególnych dy-
Europejskie prawo
rektyw w pałstwach Unii Europej-
skiej.
KsiąŻka zawiera ponadto wykaz
umów konsumenckich najwaŻniejszych orzeczeł Europej-
skiego Trybuna"u SprawiedliwoĘci
i aktów prawa wspólnotowego wraz
z ich treĘcią na p"ycie CD.
KsiąŻka prof. dr hab. Ewy ��towskiej, pracownika
Europejskie prawo umów kon-
Instytutu Nauk Prawnych PAN, s�dziego Trybuna-
sumenckich to doskona"e ęród"o
"u Konstytucyjnego, wybitnego mi�dzynarodowe-
wiedzy o ochronie konsumenta za-
go eksperta w dziedzinie ochrony praw konsumen- równo dla samych konsumentów,
jak i podmiotów zajmujących si�
ta oraz pierwszego polskiego Rzecznika Praw
szeroko rozumianą ochroną ich
Obywatelskich, stanowi kompletne omówienie eu-
praw.
ropejskiego prawa umów konsumenckich.
Autorka wskazuje w zakołczeniu
swojej pracy, Że dla polskiego odbior-
Opracowanie jest kontynuacją jąca w b"ąd), informacje, do których cy wiedza o konsumenckim prawie
wydanego po raz pierwszy w 1999 r. konsument ma prawo, praktyki europejskim moŻe by� ęród"em inspi-
Prawa umów konsumenckich marketingowe typu seepstakes (po- racji o aksjologii obrotu, kierującej
i jak podaje autorka, opiera si� na darki, premie, gry, konkursy) oraz si� innymi zasadami niŻ rozpo-
tamtym materiale mniej wi�cej praktyki związane z obniŻką ceny, wszechnione anachroniczne przeko-
w jednej piątej. Pozosta"a cz�Ę� zo- umowy zawierane poza lokalem nanie, iŻ sam fakt istnienia wolnego
sta"a napisana od nowa, z uwzgl�d- handlowym, umowy zawierane na rynku wystarcza do osiągni�cia poŻą-
nieniem zmian stanu prawnego odleg"oĘ�, us"ugi finansowe Ęwiad- danego standardu ochrony konsu-
w zakresie europejskiego i polskie- czone na odleg"oĘ�, obrót elektro- menta. Zasada caveat emptor (niech
go systemu ochrony konsumenta. niczny, klauzule abuzywne, sprze- kupujący ma si� na bacznoĘci) wy-
Prezentowana publikacja sk"ada daŻ konsumencka i związane z nią znaczana przez polskie sądownictwo
si� z dwudziestu dwóch rozdzia"ów gwarancje, us"ugi finansowe, w tym w europejskim prawie konsumenc-
obejmujących nast�pujące zagad- m.in. us"ugi ubezpieczeniowe, kre- kim ustąpi"a zasadzie ochrony uza-
nienia: aksjologa i strategie ochro- dyt dla konsumenta, us"ugi tury- sadnionych oczekiwał konsumenta,
ny konsumenta, poj�cie konsumen- styczne: umowa o podróŻ, timesha- która ukszta"towa"a instrumenta-
ta, bezpieczełstwo towarów ring, us"ugi Ęwiadczone w ogólnym rium cywilnoprawne obrotu konsu-
i us"ug, zasady odpowiedzialnoĘci interesie gospodarczym, prawo menckiego.
za produkt niebezpieczny, prawo w"aĘciwe i jurydykcja, realizacja
A
.
D
ą
b
r
o
w
s
k
a
konsumenta do informacji, prywat- praw konsumentów jako przedmiot Oprac. A. Dąbrowska
noĘ� konsumenta jako granica emi-
towania i Żądania informacji han-
E
u
r
o
p
e
j
s
k
i
e
p
r
a
w
o
u
m
ó
w
k
o
n
s
u
m
e
n
c
k
i
c
h
E. ��towska, Europejskie prawo umów konsumenckich,
dlowej, zakazy i ograniczenia
informacji (zakazy i ograniczenia
Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004.
reklamy oraz reklama wprowadza-
12 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Dzia"alnoĘ� edukacyjno-informacyjna
Rzecznika Ubezpieczonych
i Fundacji Edukacji Ubezpieczeniowej
Dzia"ania informacyjno-edukacyjne są jedną z p"asz- MONITOR
UBEZPIECZENIOWY
czyzn dzia"ania Urz�du Rzecznika Ubezpieczonych.
Rzecznik przy wspó"pracy z Fun-
odstaw� prawną do wskazy- jest powo"ana przez niego w 1996 r. dacją redaguje i publikuje Monitor
wanej dzia"alnoĘci stanowi Fundacja Edukacji Ubezpieczenio- Ubezpieczeniowy b�dący biuletynem
Part. 20 pkt 5 ustawy o nadzo- wej pe"niąca w tym zakresie rol� or- informacyjno-edukacyjnym zawiera-
rze ubezpieczeniowym i emerytal- ganizacyjno-pomocową. jacym materia"y informacyjne, arty-
nym oraz Rzeczniku Ubezpieczo- Dzia"alnoĘ� podejmowana przez ku"y problemowe, omówienia zmian
nych (DzU z dnia 16 lipca 2003 r. nr Rzecznika i Fundacj� przybiera w prawodawstwie, recenzje ksiąŻek,
124, poz. 1153), zgodnie z którym róŻnorodne formy, które mają na orzeczenia sądów, histori� ubez-
m.in. do zadał Rzecznika naleŻy po- celu dotarcie do moŻliwie najszer- pieczeł, zagadnienia z zakresu prze-
dejmowanie dzia"ał w zakresie szego kr�gu osób konsumentów ciwdzia"ania przest�pczoĘci ubezpie-
ochrony osób, których interesy re- us"ug ubezpieczeniowych. Te, w na- czeniowej oraz inne informacje
prezentuje, a w szczególnoĘci inicjo- szej ocenie o zasadniczym znacze- dotyczące rynku ubezpieczeniowego
wanie i organizowanie dzia"alnoĘci niu, to kolejno: i funduszy emerytalnych. Monitor
edukacyjnej i informacyjnej w dzie- Ubezpieczeniowy jest wydawany
dzinie ochrony ubezpieczających, PORTAL INTERNETOWY w nak"adzie 2500 egzemplarzy czte-
ubezpieczonych i uposaŻonych lub WWW.RZU.GOV.PL ry lub pi�� razy do roku, począwszy
uprawnionych z umów ubezpiecze- W 2002 r. Rzecznik Ubezpieczo- od 1998 r. Jego celem jest szerzenie
nia, cz"onków funduszy emerytal- nych uruchomi" swoją stron� in- wiedzy z zakresu ubezpieczeł Życio-
nych oraz uczestników pracowni- ternetową www.rzu.gov.pl. Począt- wych i majątkowych, zabezpieczenia
czych programów emerytalnych. kowo strona zawiera"a jedynie spo"ecznego oraz realiów funkcjono-
Warto takŻe zaznaczy�, iŻ w stosun- podstawowe informacje z zakresu wania polskiego rynku. Odbiorcami
ku do poprzedniego stanu prawnego funkcjonowania Biura Rzecznika, Monitora są: organizacje kon-
nastapi"a zmiana okreĘlenia doty- najwaŻniejsze dane teleadresowe sumenckie, biblioteki publiczne, in-
czacego sygnalizowanej p"aszczyzny uczestników rynku oraz zarys Va- stytucje rynku ubezpieczeniowego,
dzia"alnoĘci Rzecznika z poprzednio demecum Ubezpieczonego . Obec- zak"ady ubezpieczeł, powszechne
sformu"owanego prowadzenia na nie na stronie moŻna znaleę� towarzystwa emerytalne, brokerzy,
organizowanie . Przepis w nowej najĘwieŻsze informacje z rynku Rzecznik Praw Obywatelskich, pra-
redakcji rozszerza moŻliwoĘci urz�- ubezpieczeł, formy udzielania po- cownicy naukowi uczelni wyŻszych,
du, k"adąc nacisk na jego rol� orga- mocy przez urząd, informacje do- studenci, dziennikarze, sejmiki woje-
nizacyjno-koordynującą w dzia"a- tyczące sądu polubownego, szereg wódzkie oraz indywidualne osoby.
niach, które mogą by� realizowane publikacji i analiz, akty prawne, Ostatnio takŻe w zaleŻnoĘci od
samodzielnie, a takŻe wspólnie z in- orzecznictwo, wskazanie cieka- moŻliwoĘci finansowych Rzecznika
nymi podmiotami przy pomocy wych linków, rozbudowane vade- i Fundacji do Monitora są przygoto-
Rzecznika. Rowiązanie powyŻsze mecum ubezpieczonego i wiele wywane dodatki specjalne w postaci
nie pozostaje bez znaczenia takŻe innych materia"ów dla konsumen- praktycznych poradników konsu-
z uwagi na moŻliwoĘ� szerszego fi- tów. Obecnie przy wspó"pracy menckich. Prowadzone są równieŻ
nansowania czy teŻ wspó"finanso- z Fundacją nadal trwają dalsze równolegle prace nad pozyskiwa-
wania tej dzia"alnoĘci z innych ęró- prace nad rozwojem i aktualizacją niem Ęrodków na wydawanie Moni-
de" niŻ nieznaczne Ęrodki, którymi internetowego portalu Rzecznika tora w ramach publikacji wk"adek
na te cele dysponuje instytucja Ubezpieczonych www.rzu.gov.pl., informacyjnych poszczególnych pod-
Rzecznika. G"ównym partnerem który, jak wskazują statystyki, od- miotów oferujących swoje us"ugi na
Rzecznika Ubezpieczonych w reali- wiedza oko"o 15 000 internautów rynku ubezpieczeniowym i zabezpie-
zacji omawianej p"aszczyzny dzia"ał miesi�cznie. czenia spo"ecznego.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 13
SEMINARIA PROBLEMOWE KONTAKTY Z MEDIAMI Asekuracyjnego. JednoczeĘnie pro-
Rzecznik przy wspó"pracy z Funda- ORAZ PUBLIKACJE pagując wiedz� prawno-ubezpiecze-
cją organizuje cykliczne seminaria Urząd Rzecznika Ubezpieczonych niową, wspó"pracująca na stale
problemowe poĘwi�cone bieŻącym duŻą wag� przywiązuje do wspó"pra- z Rzecznikiem i Fundacją Gazeta
zagadnieniom rynku ubezpiecze- cy ze Ęrodkami masowego przekazu. Ubezpieczeniowa na bieŻąco korzy-
niowego i zabezpieczenia spo"eczne- W ramach tej formy dzia"alnoĘci in- sta z materia"ów przekazywanych
go. Seminaria są p"aszczyzną, na formacyjno-edukacyjnej udzielane przez urząd oraz treĘci, które są
której prezentowane są spostrzeŻe- są wywiady dla prasy, telewizji, ra- udost�pniane na stronie interneto-
nia z róŻnych perspektyw rynku na dia i na potrzeby komercyjnych por- wej www.rzu.gov.pl.
problematyk� omawianą podczas tali internetowych (np. w 2004 r. no-
spotkał. Biorą w nich aktywny towaliĘmy ich oko"o 250). Na KONKURS PRAC
udzia" przedstawiciele nauki, zak"a- bieŻąco przygotowywane są równieŻ Z DZIEDZINY UBEZPIECZEĄ
dów ubezpieczeł, funduszy emery- publikacje i opracowania prasowe I ZABEZPIECZENIA
talnych, poĘredników ubezpieczenio- dotyczące doraęnie pojawiających SPO�ECZNEGO
wych, instytucji wspó"tworzących si� problemów ze stosowaniem pra- Wzorem lat ubieg"ych Rzecznik
rynek, a takŻe pozosta"ych jego wa, jak teŻ o charakterze ogólnym Ubezpieczonych, Fundacja Edukacji
uczestników. W ostatnich dniach od- podnoszące ĘwiadomoĘ� spo"eczeł- Ubezpieczeniowej wraz z Gazetą
by"o si� spotkanie poĘwi�cone zmia- stwa i propagujące wiedz� w obsza- Ubezpieczeniową organizują kon-
nom i projektom zmian w prawie rze ubezpieczeł i zabezpieczenia kurs na najlepszą prac� doktorską,
ubezpieczeniowym (pakiecie ustaw) spo"ecznego. Ponadto organizowane magisterską i licencjacką z dziedzi-
oraz proponowanym regulacjom ko- są przez urząd konferencje prasowe. ny ubezpieczeł (obecnie IV edycja).
deksu cywilnego w zakresie umowy Ostatnie z nich poĘwi�cone by"y ko- Rzecznik sprawuje opiek� meryto-
ubezpieczenia. Poprzednie spotka- lejno rynkowi ubezpieczeł po wej- ryczną nad konkursem oraz organi-
nia dotyczy"y polubownego rozstrzy- Ęciu Polski do Unii Europejskiej zuje prace i posiedzenia jury, Gazeta
gania sporów oraz Indywidualnych oraz nowym zadaniom Rzecznika Ubezpieczeniowa jest patronem me-
Kont Emerytalnych stanowiących Ubezpieczonych związanym z roz- dialnym konkursu, szeroko go rela-
alternatywną moŻliwoĘ� gromadze- pocz�ciem funkcjonowania sądu po- cjonując, a Fundacja wspiera kon-
nia Ęrodków uzupe"niających eme- lubownego oraz nowelizacji prawa kurs od strony organizacyjnej,
rytur�. ubezpieczeniowego. w szczególnoĘci poprzez pozyskiwa-
Inną nowatorską i wartą podkre- nie Ęrodków na nagrody i organiza-
PORADNIKI Ęlenia formą wspó"pracy z dzienni- cj� dla jego laureatów, staŻy w zak"a-
UBEZPIECZENIOWE karzami jest obecnie juŻ kilkuletnia dach ubezpieczeł i towarzystwach
Pod patronatem Fundacji, przy wspó"praca Fundacji z ING Natio- emerytalnych.
wspó"pracy z Oficyną Wydawniczą nale Nederlanden przy organizacji
Branta przygotowano trzy publika- Dziennikarskiej Akademii Ubez- UDZIA� W KONFEREN-
cje o tematyce ubezpieczeniowej pieczeł. Spotkania w ramach CJACH, SYMPOZJACH,
Praktyczny Poradnik Ubezpiecze- akademii mają na celu dotarcie SEMINARIACH, ODCZYTACH
niowy, Narciarski Poradnik Ubezpie- z wiedzą i poularyzacj� zagadnieł I SZKOLENIACH
czeniowy i Turystyczny Poradnik z zakresu zabezpieczenia spo"ecz- Rzecznik Ubezpieczonych, jego
Ubezpieczeniowy. Są to pozycje przy- nego i ubezpieczeł gospodarczych pracownicy, a takŻe przedstawiciele
gotowane g"ównie z myĘlą o m"odym szczególnie poĘród dziennikarzy Fundacji uczestniczyli w licznych
pokoleniu konsumentów us"ug ubez- prasy lokalnej, którzy z kolei kol- konferencjach i seminariach, wy-
pieczeniowych traktujące w przyjaz- portują uzyskane podczas spotkał g"aszając referaty oraz uczestni-
ny sposób o zabezpieczeniu na przy- informacje wĘród lokalnych spo- cząc w panelach dyskusyjnych. Ak-
sz"oĘ� (OFE, IKE, PPE) oraz "ecznoĘci na "amach regionalnych tywnoĘ� w tym obszarze ma na celu
informujące czytelników o maso- czasopism. Do tej pory odby"o si� rozwój wiedzy z zakresu ubezpie-
wych ryzykach z zakresu ubezpie- szeĘ� tego typu spotkał. czeł na polskim rynku.
czeł gospodarczych (NNW, OC,
KLZ, majątkowych i Życiowych), jed- PUBLIKACJE BRAN�OWE WSPÓ�PRACA
noczeĘnie odwo"ując si� do licznych Rzecznik wraz z Fundacją stale Z ORGANIZACJAMI
praktycznych przyk"adów. Planowa- wspó"pracują z prasą branŻową, KONSUMENCKIMI
ne są kolejne poradniki w tej serii przekazując szereg publikacji do ta- Rzecznik Ubezpieczonych ĘciĘle
Mieszkaniowy Poradnik Ubezpiecze- kich czasopism jak Gazeta Ubez- wspó"pracuje z organizacjami kon-
niowy, Komunikacyjny Poradnik pieczeniowa, Prawo Ubezpieczeł sumenckimi, przede wszystkim
Ubezpieczeniowy oraz Poradnik i Reasekuracja, a takŻe w w�Ższym z Federacją Konsumentów Polskich
traktujący wy"ącznie o ubezpiecze- zakresie do Dziennika i Miesi�czni- oraz ze Stowarzyszeniem Konsu-
niach Życiowych. ka Ubezpieczeniowego oraz Prawa mentów Polskich. Przyk"adowo
14 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
w ramach dzia"alnoĘci informacyj- Handlowa w Warszawie (Katedra wadzenia tej formy dzia"alnoĘci,
no-edukacyjnej Rzecznik przy Ubezpieczenia Spo"ecznego i Ko"o nie nastrajają pozytywnie i po-
wspó"pracy z Fundacją Edukacji Naukowe Ubezpieczeł i Funduszy twierdzają po cz�Ęci prawd� o nie-
Ubezpieczeniowej wspomaga" mery- Emerytalnych), WyŻsza Szko"a wielkim zaangaŻowaniu branŻy
torycznie II Wielkopolską Olimpia- Przedsi�biorczoĘci i Zarządzania ubezpieczeniowej w edukacj� pol-
d� Wiedzy Konsumenckiej dla szkó" im. Leona Koęmiłskiego w Warsza- skiego spo"eczełstwa w zakresie
ponadpodstawowych w cz�Ęci wie, Akademia Ekonomiczna we ubezpieczeł czy zabezpieczenia
poĘwi�conej zagadnieniom ubezpie- Wroc"awiu (Katedra Inwestycji Fi- spo"ecznego. W wi�kszoĘci przy-
czeniowym. BieŻąca wspó"praca nansowych i Ubezpieczeł), Akade- padków, pomimo iŻ poszczególne
Rzecznika z organizacjami konsu- mia Ekonomiczna w Katowicach podmioty sk"adają deklaracje
menckimi jest realizowana równieŻ (Ko"o Naukowe RISK), Politechni- wspó"pracy czy wspó"finansowania
w ramach Rady Ubezpieczonych, ka Radomska (Katedra Ubezpie- projektów edukacyjnych na rzecz
której cz"onkami są przedstawiciele czeł i dzia"ające przy niej Ko"o Na- konsumentów to jednak nie prze-
organizacji konsumenckich. Konty- ukowe). k"ada si� to na ich realizacj�, co
nuowana jest teŻ kilkuletnia wspó"- przynajmniej ostatnio g"ównie
praca z powiatowymi rzecznikami DO�WIADCZENIA I WNIOSKI wynika z maksymalnej redukcji
konsumentów, której efektem URZóDU RZECZNIKA kosztów szczególnie w tego typu
w ubieg"ym roku m.in. by"y cyklicz- UBEZPIECZONYCH obszarach aktywnoĘci towarzystw.
ne szkolenia z zakresu prawa ubez- I FUNDACJI NA PODSTAWIE Wydaje si� takŻe, Że wynika to
pieczeniowego prowadzone na ich KILKULETNICH z faktu, iŻ edukacja spo"eczełstwa
rzecz przez przedstawicieli Rzeczni- DO�WIADCZEĄ PRZY w krótkofalowej polityce nie daje
ka Ubezpieczonych. REALIZACJI OMAWIANEJ wymiernych korzyĘci finansowych
DZIA�ALNO�CI zak"adom ubezpieczeł, czego z ko-
WSPÓ�PRACA OczywiĘcie w zakresie informo- lei spodziewają si� ich akcjonariu-
ZE �RODOWISKIEM wania i edukacji spo"eczełstwa sze w"aĘciciele spó"ek. Z drugiej
AKADEMICKIM moŻna prowadzi� szerszą dzia"al- strony obserwujemy, iŻ zak"ady
Wzorem lat ubieg"ych Rzecznik noĘ�, ale w tym celu konieczne jest ubezpieczeł dostrzegają koniecz-
Ubezpieczonych ĘciĘle wspó"praco- wystąpienie kilku czynników i to noĘ� sta"ej edukacji, ale tylko w ra-
wa" ze Ęrodowiskiem akademickim, nie tylko po stronie Rzecznika mach szkolenia swoich pracowni-
w szczególnoĘci z uczelniami pro- i Fundacji, ale takŻe po stronie ków i dzia"ających na rzecz
wadzącymi dzia"alnoĘ� badawczą wszystkich uczestników rynku zak"adów poĘredników.
i edukacyjną w zakresie problema- ubezpieczeniowego. W naszej oce- Ponadto, w naszej ocenie, piony
tyki ubezpieczeniowej. Wspó"praca nie potrzebna jest radykalna zmia- akwizycyjno-marketingowe zak"a-
Rzecznika Ubezpieczonych polega"a na myĘlenia i ukierunkowanie stro- dów ubezpieczeł nie posiadają od-
m.in. na uczestnictwie w konferen- ny podaŻowej rynku na dzia"alnoĘ� powiedniego potencja"u meryto-
cjach, sympozjach, odczytach, pu- informacyjno-edukacyjną na rzecz rycznego i finansowego, a tym
blikacji opracował naukowych, wy- spo"eczełstwa konsumentów. Nie- samym nie k"adą wystarczającego
mianie materia"ów naukowych, stety obecnie nie istnieje przeĘwiad- nacisku na dzia"ania edukacyjne
udost�pnianiu do prac badawczych czenie, Że znający potencjalne za- spo"eczełstwa. �eby potwierdzi� t�
studentom i pracownikom nauko- groŻenia, Ęwiadomy rozwiązał tez�, wystarczy zada� sobie par�
wym materia"ów edukacyjnych b�- ubezpieczeniowych, wyedukowany podstawowych pytał w tym zakre-
dących w posiadaniu urz�du. klient powinien sta� si� prioryteto- sie dlaczego nie ma targów ubez-
W ubieg"ych latach Rzecznik wym celem merytorycznego oddzia- pieczeniowych, dni otwartych w za-
wspó"pracowa" g"ównie z takimi "ywania branŻy ubezpieczeniowej. k"adach ubezpieczeł, dlaczego
uczelniami i dzia"ającymi na nich Wnioski, które nasuwają si� strony internetowe zak"adów ubez-
studenckimi ko"ami naukowymi, z perspektywy kilkuletniego pro- pieczeł są skąpe w treĘci informa-
jak: Uniwersytet Miko"aja Koperni-
ka w Toruniu (Wydzia" Nauk
Ekonomicznych i Zarządzania, Poprawa ĘwiadomoĘci ubezpieczeniowej zbli-
Ubezpieczeniowe Ko"o Naukowe
Ży Polsk� do ukszta"towania nowoczesnego
oraz Zak"ad Prawa Ubezpieczenio-
spo"eczełstwa europejskiego. Dzia"ania na
wego Wydzia"u Prawa i Administra-
tej p"aszczyęnie są dzia"aniami, w których
cji), Akademia Ekonomiczna w Po-
znaniu (Katedra Ubezpieczeł nie ma ostatecznego celu, trzeba je realizo-
Gospodarczych, Katedra Prawa Go-
wa� w sposób ciag"y.
spodarczego oraz Katedra Badał
Marketingowych), Szko"a G"ówna
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 15
cyjne i edukacyjne, dlaczego nie ma przygotowane kadry, których wbrew Wydaje si�, Że obecnie wszytkie
infolinii produktowych, gdzie klien- pozorom w zak"adach ubezpieczeł osoby i instytucje przekonane o po-
ci mogliby dowiedzie� si� wi�cej nie brakuje. SpecjaliĘci, którzy mogli- trzebie edukacji spo"eczełstwa (kon-
o oferowanych przez zak"ad rozwią- by realizowa� te zadania, mają inne sumentów) powinny promowa� po-
zaniach ubezpieczeniowych, dlaczego bieŻące do wykonania prace, które trzeb� i uŻytecznoĘ� tego rodzaju
skrzynki informacyjne e-mail zak"a- uniemoŻliwiają im angaŻowanie si� dzia"alnoĘci. Poprawa ĘwiadomoĘci
dów dzia"ają niew"aĘciwie. Wydaje w dzia"alnoĘ� informacyjno-eduka- ubezpieczeniowej zbliŻy Polsk� do
si� z jednej strony, Że wynika to cyjną. Z kolei te osoby, które po cz�Ęci ukszta"towania nowoczesnego spo"e-
ze wspomnianej redukcji koszów, winny ją prowadzi�, zwykle z braku czełstwa europejskiego. Dzia"ania na
a z drugiej z braku woli i niedo- odpowiedniej wiedzy angaŻują si� tej p"aszczyęnie są dzia"aniami,
strzegania potrzeby inwestowania wy"ącznie w kolejne akcje reklamo- w których nie ma ostatecznego celu,
w informowanie i edukowanie zain- we, promocyjne i inne projekty, które trzeba je realizowa� w sposób ciąg"y,
teresowanych ofertą osób. pozostają bez wi�kszego znaczenia oczywiĘcie w miar� moŻliwoĘci, pa-
OczywiĘcie analizując ca"oĘ� oma- dla poprawy ĘwiadomoĘci ubezpie- mi�tając o tym, Że zapotrzebowanie
wianej problematyki, nie moŻna ge- czeniowej. spo"eczne na t� wiedz� jest znaczne
neralizowa� i wszystkich ustawia� Na zakołczenie naleŻy z nadzieją i b�dzie stale ros"o. Nie moŻna teŻ
w jednym dosy� biernym szeregu. podkreĘli�, Że sytuacja zmienia si� mówi� o konkurencyjnoĘci tego typu
Są wyjątki, które pozostają niestety w pozytywnym kierunku. Dzia- dzia"ał jeŻeli ktokolwiek pragnie
w mniejszoĘci w naszej ocenie "alnoĘ� informacyjno-edukacyjna, w jakikolwiek sposób przyczyni� si�
oko"o 10% podmiotów rynkowych a takŻe dzia"ania w celu pozyskania do poprawy wiedzy, wszyscy inni
to podmioty, które dostrzegają t� Ęrodków finansowych podejmowane uczestnicy rynku winni s"uŻy� mu po-
koniecznoĘ� i od tej strony w cz�Ęci przez Rzecznika i Fundacj� przyno- mocą merytoryczną, swoimi kontak-
pragną budowa� swój wizerunek szą coraz lepsze efekty w stosunku tami, a takŻe moŻliwoĘciami organi-
oraz strategi� sprzedaŻową. do poprzednich okresów. JeŻeli cho- zacyjnymi i finansowymi.
Trzeba takŻe zaznaczy�, iŻ dzia"al- dzi o Ęrodki finansowe, nie są to
noĘ� informacyjno-edukacyjna nie i najprawdopodobniej d"ugo nie b�dą
wymaga olbrzymich nak"adów finan- kwoty w pe"ni nas satysfakcjonujące, Fundacja Edukacji
sowych pod warunkiem, Że są one do- co w znaczny sposób utrudnia pe"ną Ubezpieczeniowej przy RU
A
l
e
k
s
a
n
d
e
r
D
a
s
z
e
w
s
k
i
brze wykorzystywane. Mamy tu na i wszechstronną realizacj� projektów Aleksander Daszewski
a.daszewski@rzu.gov.pl
uwadze odpowiednio merytorycznie informacyjno-edukacyjnych.
UBEZPIECZENIA W SYSTEMIE
OCHRONY ZDROWIA
Toczy si� dyskusja na temat dodatkowych ubezpieczeł zdrowotnych. Lekarze,
politycy i duŻa cz�Ę� spo"eczełstwa uwaŻa, Że to koniecznoĘ�, ale rynek dobro-
wolnych ubezpieczeł znajduje si� w początkowej fazie rozwoju, a jego rola
w finansowaniu opieki zdrowotnej jest niewielka.
ed"ug badał CBOS aŻ 60% Polaków jest nieza- wienia si� dodatkowych ubezpieczeł zdrowotnych
dowolonych z publicznej s"uŻby zdrowia. Ta jest jasno zdefiniowany, jednolity system procedur
Wgrupa badanych nie dostrzega związku pomi�- i standardów medycznych, a rola koszyka Ęwiad-
dzy rosnącą sk"adką zdrowotną a jakoĘcią i dost�pnoĘcią czeł jest kluczowym elementem kaŻdego programu
Ęwiadczeł medycznych. ochrony zdrowia. Brak jest przepisów dotyczących
Ostatnie badania opinii publicznej (marzec 2004 r. zasad finansowania Ęwiadczeł, a ciąg"e zmiany po-
IPSOS) wskazują, Że aŻ 23% spo"eczełstwa dekla- wodują niepewnoĘ�, poczucie zagroŻenia dla pa-
ruje gotowoĘ� wykupienia dodatkowego ubezpiecze- cjentów, są teŻ uciąŻliwe dla Ęwiadczeniodawcy.
nia zdrowotnego, a wspó"p"acenie za us"ugi me- Ubezpieczenia zdrowotne w Polsce tworzą poten-
dyczne deklaruje prawie 70% spo"eczełstwa cjalnie ogromny rynek, niestety do tej pory niewy-
(PENTOR czerwiec 2004 r.). Fundamentem poja- korzystany.
16 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Ze s"uŻbą zdrowia jest jak Musimy teŻ zada� sobie pytanie, co utrudnia wprowa-
M
a
-
z pacjentem mówi dr Ma- dzenie ubezpieczeł zdrowotnych. Tu wymieni� naleŻy
rek Durlik, dyrektor Cen- na pierwszym miejscu brak prawnie okreĘlonego zakre-
r
e
k
D
u
r
l
i
k
tralnego Szpitala Kliniczne- su Ęwiadczeł medycznych, popularnie mówiąc koszyka
go MSWiA w Warszawie. Ęwiadczeł medycznych , brak dok"adnych danych po-
Bardzo cz�sto jest on pod- zwalających ubezpieczycielom na okreĘlenie ryzyka
dawany róŻnym eksperymen- i kalkulacj� sk"adki, a takŻe niedostateczną iloĘ� placó-
tom terapeutycznym, które wek medycznych oferujących wysoki poziom us"ug.
nie do kołca oparte są na Coraz cz�Ęciej mówi si� i pisze o duŻym potencjale ryn-
w"aĘciwej diagnozie. Nie ma ku ubezpieczeł zdrowotnych w naszym kraju i coraz
co si� dziwi�, Że stan zdrowia wi�kszym zainteresowaniu ludzi tymi ubezpieczeniami,
tak leczonego cz"owieka nie co daje szans� na szybsze pojawienie si� dodatkowych
poprawia si�, wr�cz przeciw- ubezpieczeł zdrowotnych. Skorzystają na tym wszyscy,
nie pacjent jest w coraz gorszym stanie. pacjent otrzyma lepszą ochron� zdrowia, Ęwiadczenio-
Nie ma na Ęwiecie doskona"ych systemów ochrony dawcy dodatkowe Ęrodki finansowe, a ubezpieczyciele
zdrowia. USA mają najdroŻszy system (14% PKB), gdzie moŻliwoĘ� stworzenia dobrych produktów ubezpiecze-
prawie 1/4 spo"eczełstwa nie jest obj�ta Żadną formą niowych.
ubezpieczenia. Nowy system ochrony zdrowia trzeba budowa� na eu-
W Polsce przeznacza si� na ochron� zdrowia (ok. ropejskich wzorcach, opierając si� na publicznych Ęwiad-
6% PKB), przy takich Ęrodkach nie moŻemy zabez- czeniach i dobrowolnym systemie komercyjnym.
pieczy� opieki wszystkim Polakom na jednakowym Rola dodatkowych ubezpieczeł zdrowotnych b�dzie
poziomie. rosną�, ale dynamika tego procesu zaleŻe� b�dzie od re-
Za duŻo jest polityki wokó" ochrony zdrowia. Cz�sto gulacji przyj�tych w publicznym systemie opieki zdro-
szpitale i lecznice traktowane są jak jeden z elementów wotnej.
aparatu pałstwowego, a nie samodzielne jednostki stwo- Dodatkowe ubezpieczenia
B
o
g
u
-
rzone do sprawowania funkcji dalekich od polityki, opar- zdrowotne mówi dr Bogu-
s
"
a
w
S
o
s
n
o
w
s
k
i
tych w znacznym stopniu na zdrowych zasadach wolne- s"aw Sosnowski, prezes Fin-
go rynku. Life S.A są nie tylko szansą
NajwyŻszy czas uporządkowa� te sprawy. JesteĘmy je- dla pacjentów na korzystanie
dynym krajem, gdzie nie ma oficjalnego wspó"p"acenia ze Ęwiadczeł medycznych na
przez pacjenta za niektóre us"ugi. Wprowadzenie czytel- duŻo wyŻszym poziomie niŻ
nego systemu dop"at jest absolutną koniecznoĘcią. Oczy- przeci�tny i dost�pny w pu-
wiĘcie naleŻy si� zastanowi�, w jaki sposób pomaga� naj- blicznych placówkach zdro-
uboŻszym, ale to juŻ inna sprawa. wia, ale równieŻ dodatko-
Z badał przeprowadzonych przez Instytut PENTOR wym ęród"em pieni�dzy dla
wynika, Że znaczna grupa Polaków (ok. 48%) korzysta systemu ochrony zdrowia.
z prywatnej opieki zdrowotnej, w tym (ok. 5%) wy"ącznie OczywiĘcie nie naleŻy rów-
z sektora prywatnego, wed"ug oĘrodka badawczego nieŻ zapomnie� o towarzystwach ubezpieczeniowych, któ-
IPSOS gotowoĘ� zakupu dodatkowych us"ug medycz- re mog"yby poszerzy� swoją ofert� i zarobi� dodatkowe
nych deklaruje prawie 70% badanych. pieniądze. Wed"ug badał oĘrodka badawczego IPSOS
Pacjenci p"acą za dost�p do leczenia poprzez róŻnego 9 mln Polaków by"oby gotowych zakupi� dodatkowe
rodzaju fundacje przyszpitalne lub niepubliczne zak"ady ubezpieczenie zdrowotne. Niewątpliwie jest to grupa po-
zdrowia, które mają podpisane kontrakty ze szpitalami. tencjalnie zainteresowana wyjĘciem z systemu publicz-
Us"ugi tych niepublicznych zak"adów to poĘrednictwo, nego. Polski system ubezpieczeniowo-budŻetowy obej-
gdyŻ pacjent na prawdziwe leczenie i tak trafia do pu- muje jednak praktycznie wszystkich obywateli
blicznego zak"adu opieki zdrowotnej. Dlaczego nie zrów- i wyklucza rezygnacj� z uczestnictwa w nim fakt rezy-
na� podmiotów, dlaczego publiczny zak"ad nie moŻe sam gnacji z us"ug publicznych nie oznacza wy"ączenia
przyjmowa� pacjentów, tylko musi by� poĘrednik. Ko- z ubezpieczenia powszechnego i obowiązku uiszczania
muĘ na tym zaleŻy. sk"adki. Prawdopodobnie duŻa cz�Ę� tej grupy jest obj�-
Za duŻo jest polityki wokó" ochrony zdrowia. Cz�sto szpitale i lecznice
traktowane są jak jeden z elementów aparatu pałstwowego, a nie samo-
dzielne jednostki stworzone do sprawowania funkcji dalekich od polity-
ki, opartych w znacznym stopniu na zdrowych zasadach wolnego rynku.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 17
ta szerokim zakresem ochrony w ramach sektora pry- dzo zróŻnicowany, np. ubezpieczenie w zakresie kosztów
watnych ubezpieczeł zdrowotnych lub quasiubezpie- leczenia stomatologicznego, badania profilaktyczne dla
czeł w formie Ęwiadczeł abonamentowych. kobiet, diagnozowanie raka piersi czy skomplikowane
Przewidując rozwój ubezpieczeł zdrowotnych, pracu- zabiegi chirurgiczne. WaŻne jest, aby polisy zapewnia"y
jemy nad przygotowaniem oferty ubezpieczeł zdrowot- bezpieczełstwo zdrowotne, tak by kaŻdy pacjent w kaŻ-
nych, która obejmowa� b�dzie szeroki wachlarz badał dej sytuacji móg" zwróci� si� po fachową pomoc i uzyska�
diagnostycznych, konsultacji medycznych oraz badał odpowiednią opiek�.
profilaktycznych. Oferta b�dzie skierowana zarówno do Zak"ady ubezpieczeł muszą stworzy� taką polis�, aby
klienta indywidualnego, jak i grupowego. W zamys"ach ubezpieczenie by"o przejrzyste i "atwe do zrozumienia
jest równieŻ rozpocz�cie projektów dotyczących szeroko dla klientów, aby wiadomo by"o, jakie Ęwiadczenia ma
rozumianej profilaktyki zdrowotnej dla wybranych grup zagwarantowane kaŻdy ubezpieczony. Przygotowywanie
zawodowych. takiej oferty b�dzie wymaga"o od firm ubezpieczenio-
FinLife S.A. nie wyklucza równieŻ wspó"pracy z firma- wych i medycznych duŻego zaangaŻowania organizacyj-
mi abonamentowymi. Dotychczas stanowi"y konkuren- nego, merytorycznego i finansowego.
cj� dla towarzystw ubezpieczeniowych i ich polis, gwa- Podstawową bolączką sys-
rantujących róŻny zakres ochrony zdrowia. Obecnie temów ochrony zdrowia na
jednak rozwój rynku zmierza w kierunku wspó"pracy ca"ym Ęwiecie jest niezado-
pomi�dzy tymi podmiotami. walający poziom finansowa-
G
r
z
e
g
o
r
z
L
u
-
Rozpatrując problem do- nia mówi dr Grzegorz Lu-
b
o
i
ł
s
k
i
datkowych ubezpieczeł zdro- boiłski z grupy lekarskiej ds.
wotnych mówi Prezes etyki w s"uŻbie zdrowia przy
ASPECTA �YCIE Towa- Fundacji im. S. Batorego.
rzystwo Ubezpieczeł S.A. Hipokryzją by"oby mó-
S"awomir WaleryĘ naleŻy wienie, Że kaŻdy b�dzie mia"
S
"
a
w
o
m
i
r
W
a
l
e
r
y
Ę
zada� sobie podstawowe jednakowy dost�p do specjali-
pytania, czym mają by� indy- stów, badał czy jednoosobo-
widualne ubezpieczenia zdro- wych pokojów szpitalnych.
wotne, czego pacjent b�dzie Nie ma na Ęwiecie pałstwa,
móg" oczekiwa� za swoje pie- w którym by"by idealny system ochrony zdrowia, nie moŻ-
niądze, jaki b�dzie popyt na na tego oczekiwa� takŻe w Polsce.
ten typ polis i jaka polisa b�- Reforma s"uŻby zdrowia mia"a stworzy� warunki do
dzie w stanie zapewni� bezpieczełstwo zdrowotne pa- odpowiedniego wzrostu jakoĘci opieki zdrowotnej.
cjenta. W obecnej kondycji finansowej nie ma szans na realizacj�
Wiele placówek publicznej s"uŻby zdrowia prowadzi takiej reformy. Chory nie moŻe spodziewa� si� równego
dzia"alnoĘ� komercyjną. Badania diagnostyczne moŻna dost�pu do wszystkich Ęwiadczeł. Zapewniona moŻe by�
takŻe wykupi� w gabinetach prywatnych, "atwiejszy jest tylko opieka podstawowa. Zmiany organizacyjne w NFZ,
tam dost�p do specjalistów, krótszy czas oczekiwania na a takŻe kolejne kosmetyczne ruchy w reformowaniu s"uŻ-
badania i bardziej nowoczesne wyposaŻenie. by zdrowia nie spowodują nap"ywu wi�kszych Ęrodków fi-
Niestety problemem dla przeci�tnego pacjenta stają nansowych. MyĘl�, Że lepiej b�dzie, gdy pacjent b�dzie
si� koszty związane z zakupem us"ug medycznych. wiedzia" oficjalnie, za co ma zap"aci� i pieniądze te znajdą
Najwi�cej Ęwiadczeł związanych z us"ugami medycz- si� w kasie szpitala czy przychodni, a nie b�dziemy dalej
nymi moŻna uzyska� z grupowych ubezpieczeł na Ży- zasila� tzw. szarej strefy. Tylko okreĘlenie jasnych zasad
cie, tam teŻ znajdują si� ubezpieczenia chorobowe funkcjonowania publicznego i prywatnego systemu
i szpitalne. ochrony zdrowia moŻe spowodowa� wyeliminowanie pa-
Popularne NNW, koszty leczenia za granicą i NW ko- tologii. MoŻna zada� sobie pytanie, dlaczego do tej pory
munikacyjne obejmują g"ównie wyp"aty związane taki zapis nie zosta" wprowadzony do projektu ustawy
z udzielaniem pierwszej pomocy, leczeniem i rehabilita- zdrowotnej. Niestety taka decyzja jest niepopularna
cją w nast�pstwie nieszcz�Ęliwych wypadków. i w konsekwencji powoduje l�k polityków przed utratą
Towarzystwa ubezpieczeł oferują teŻ indywidualne poparcia spo"ecznego.
A
n
n
a
A
r
w
a
n
i
t
i
ubezpieczenia na Życie, których zakres ochrony jest bar- Anna Arwaniti
Rola dodatkowych ubezpieczeł zdrowotnych b�dzie rosną�, ale dynami-
ka tego procesu zaleŻe� b�dzie od regulacji przyj�tych w publicznym
systemie opieki zdrowotnej.
18 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Dodatkowe
ubezpieczenia chorobowe
stosunkowo niewiele i są one doĘ�
Kolejne permanentne reformy opieki zdrowotnej
drogie. Zmiana sytuacji wymaga ma-
przybliŻają nas coraz bardziej do wprowadzenia
sowoĘci, która moŻe zapewni� korzy-
dodatkowych ubezpieczeł chorobowych. Ęci skali. Dlatego bez okreĘlenia ja-
snych zasad finansowych systemu
ast�pujące po sobie rozwiąza- cz�Ę� potrzeb w zakresie podstawo- publicznego ubezpieczenia oraz roli
nia są coraz gorzej przyjmo- wej opieki zdrowotnej. Stworzenie ubezpieczeł dodatkowych te ostat-
Nwane przez spo"eczełstwo, przejrzystych zasad finansowania nie b�dą bardziej dryfowa�, aniŻeli
które doĘ� ma juŻ eksperymentów na pozwoli wykorzysta� ich rosnący po- rozwija� si� w okreĘlonym kierunku.
Żywym organizmie. Polacy zm�czeni tencja", stanowi teŻ wymóg niezb�d- Wprowadzenie dodatkowych ubez-
notorycznymi zmianami zgodzą si� ny do aktywniejszego udzia"u za- pieczeł chorobowych na wi�kszą
juŻ pewnie nawet na system ze wspó"- k"adów ubezpieczeł w tworzeniu skal� sprzyja� b�dzie jednak powsta-
p"aceniem, jeŻeli okreĘlone zostaną produktów finansujących skutki ry- waniu nierównoĘci w dost�pie do po-
jasno i klarownie Ęwiadczenia gwa- zyka choroby. nadstandardowej opieki zdrowotnej.
rantowane przez pałstwo. Takie po- Funkcjonowanie kompleksowych Ponadto zak"ady ubezpieczeł w za-
suni�cie wymaga stworzenia koszyka ubezpieczeł choroby obejmujących leŻnoĘci od wysokoĘci sk"adki ubez-
Ęwiadczeł nieodp"atnych, cz�Ęciowo swoim zakresem równieŻ powaŻne pieczeniowej b�dą zapewnia� Ęwiad-
odp"atnych oraz takich, za które pał- zachorowania jest uzaleŻnione od czenia na okreĘlonym poziomie.
stwo nie zap"aci nic. wprowadzenia cennika Ęwiadczeł MoŻliwe b�dzie równieŻ uzaleŻnia-
Zasady p"atnoĘci mogą wp"ywa� i us"ug medycznych dla zabiegów nie kosztu ochrony ubezpieczenio-
na liczb� Ęwiadczeł, im wi�ksze re- i operacji wykonywanych w szpita- wej od stanu zdrowia. Z pewnoĘcią
fundacje, tym wi�ksze prawdopodo- lach. Przygotowanie tego moŻe by� b�dzie to sprzyja� rozwarstwieniu
biełstwo wyst�powania okreĘlonych jednak czasoch"onne. Dlatego obec- spo"eczełstwa.
jednostek chorobowych, dlatego nie- nie moŻna si� skupi� na wykorzysta- Dodatkowe ubezpieczenia chorobo-
zb�dne b�dą zmiany kwalifikacji niu ubezpieczeł dodatkowych dla we są bardzo popularne w krajach
Ęwiadczeł (gwarantowane, cz�Ęcio- finansowania najprostszych us"ug rozwini�tych, gdyŻ stanowią dobre
wo refundowane oraz bez Żadnej re- medycznych. uzupe"nienie systemu publicznego,
fundacji) w trakcie funkcjonowania
systemu, aby w ten sposób oddzia"y-
Stworzenie przejrzystych zasad finansowania
wa� na rynek Ęwiadczeł i us"ug me-
pozwoli wykorzysta� ich rosnący potencja", sta-
dycznych. Jednak niewielkie nawet
nowi teŻ wymóg niezb�dny do aktywniejszego
op"aty mogą by� istotną barierą dla
osób ubogich, dlatego naleŻy
udzia"u zak"adów ubezpieczeł w tworzeniu pro-
uwzgl�dni� preferencje dla gospo-
duktów finansujących skutki ryzyka choroby.
darstw domowych Żyjących poniŻej
minimum socjalnego lub minimum
egzystencji. Z badał opinii publicznej wynika, poprawiając efektywnoĘ� wydatków
Skutecznemu wprowadzeniu no- Że istnieje duŻe zainteresowanie do- na system opieki zdrowotnej. Jednak
wego systemu nie moŻe towarzyszy� datkowymi ubezpieczeniami choro- w przypadku Polski naleŻy szczegól-
podnoszenie sk"adek na NFZ, gdyŻ bowymi. Kondycja publicznego sys- nie pami�ta�, Że system dobrowol-
w ten sposób konserwujemy niewy- temu ochrony zdrowia sprzyja tym nych ubezpieczeł chorobowych po-
dolny system. Z pewnoĘcią wydatki tendencjom. NaleŻy jednak pami�- winien by� komplementarny, nie zaĘ
na ochron� zdrowia na poziomie 6% ta�, Że deklaracje nie są równoznacz- substytucyjny wobec systemu pu-
PKB są zbyt ma"e, ale potencjalne ne z zakupem takiego ubezpieczenia. blicznego. Wymaga to sprawnie
dodatkowe Ęrodki powinny szerokim PrzecieŻ od doĘ� dawna istnieją na funkcjonującego systemu publiczne-
"ukiem omija� system publiczny polskim rynku dobrowolne ubezpie- go, zapewniającego Ęwiadczenia na
w obecnym kszta"cie. czenia chorobowe, ale funkcjonują podstawowym poziomie i w akcepto-
Powstaje coraz wi�cej niepublicz- one g"ównie na zasadzie dodatku walnym spo"ecznie zakresie.
M
a
r
c
i
n
K
a
w
i
ł
s
k
i
nych zak"adów opieki zdrowotnej, pracodawcy do wynagrodzenia pra- Marcin Kawiłski
które zabezpieczają coraz wi�kszą cownika. Indywidualnych polis jest m.kawinski@rzu.gov.pl
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 19
DOBROWOLNE UBEZPIECZENIE
NIEDO�óSTWA STARCZEGO
UBEZPIECZENIE PIELóGNACYJNE
zyk, których negatywne konsekwen-
Proces starzenia si� spo"eczełstw oraz zmiany we
cje finansowe są przejmowane przez
wspó"czesnym modelu rodziny, okreĘlane cz�sto
zak"ad ubezpieczeł (a nie od nazw
mianem cichej rewolucji , doprowadzają równieŻ
Ęwiadczeł).
Pierwsze dobrowolne ubezpiecze-
w Polsce do stopniowego wzrostu znaczenia ryzyka
nia niedo"�stwa starczego pojawi"y
niedo"�stwa starczego (ang. old-age infirmity) oraz
si� w Stanach Zjednoczonych w la-
odzwierciedlają si� równoczeĘnie w narastaniu
tach 60. XX w.5 Obecnie produkty ta-
problemów związanych z d"ugoterminową opieką
kie oferowane są na wielu rynkach,
mi�dzy innymi w Izraelu, Japonii,
nad zniedo"�Żnia"ymi osobami w wieku starczym
Francji, Szwajcarii, Wielkiej Bryta-
(ang. long-term care).1
nii przede wszystkim są to kraje,
które posiadają wyodr�bniony z sys-
ominującą kwestią staje si� te- pisanie, czytanie, chodzenie po temu zabezpieczenia spo"ecznego
mat ęróde" finansowania opie- schodach, sprzątanie, przygoto- podsystem zabezpieczenia opieki
Dki d"ugoterminowej, w tym wywanie posi"ków, samodzielne d"ugoterminowej.
moŻliwoĘci zastosowania dobrowol- wychodzenie z domu, korzysta- Z uwagi na fakt, iŻ charakter tych
nego ubezpieczenia niedo"�stwa star- nie ze Ęrodków transportu, po- ubezpieczeł jest d"ugoterminowy,
czego. Jako niedo"�stwo starcze s"ugiwanie si� pieni�dzmi, leka- ubezpieczenia niedo"�stwa starczego
(starcza niewydolnoĘ� Życiowa) okre- mi, telefonem. oferowane są przede wszystkim
Ęlany jest taki stan starego cz"owie- Wynikiem realizacji ryzyka niedo- przez zak"ady ubezpieczeł na Życie
ka, gdy na skutek zaniku i niewydol- "�stwa starczego jest potrzeba opieki (ang. life insurer) i zdrowotne zak"a-
noĘci narządów lub przewlek"ej d"ugoterminowej.3 Pod poj�ciem dy ubezpieczeł (ang. health in-
ci�Żkiej choroby staje si� on niezdol- opieki d"ugoterminowej kryje si� surer). W Polsce są to zak"ady ubez-
ny do wykonywania codziennych szerokie wsparcie od pomocy pieczeł prowadzące dzia"alnoĘ�
czynnoĘci, koniecznych w normal- w przygotowywaniu zwyk"ych posi"- w zakresie dzia"u i ubezpieczeł
nym Życiu .2 Za osob� niedo"�Żną na- ków lub mieszkania w domach z wy- (ubezpieczenia Życiowe) Aczkolwiek
leŻa"oby zatem uzna� kaŻdą osob� Żywieniem i opieką, do skompliko- w niektórych krajach, jak np. Japo-
w wieku starczym (powyŻej 65. roku wanych i trudnych zabiegów, takich nia, ubezpieczenia te stanowią rów-
Życia), która potrzebuje wsparcia jak doŻylne podawanie leków lub ob- nieŻ ofert� zak"adów ubezpieczeł
przynajmniej w zakresie jednej czyn- serwacja w specjalistycznych oddzia- majątkowych. W Polsce są to za-
noĘci Życia codziennego. "ach.4 Z kolei opiek� prowadzoną k"ady ubezpieczeł prowadzące dzia-
Obiektywną oceną wyst�powania przez instytucje, dok"adnie przez "alnoĘ� w zakresie dzia"u II ubez-
niedo"�stwa starczego są skale oceny wykwalifikowaną kadr� medyczną, pieczeł (ubezpieczenia pozosta"e
wydolnoĘci czynnoĘciowej wykorzy- okreĘla si� terminem opieka piel�- osobowe i majątkowe).
stywane podczas Ca"oĘciowej Oceny gnacyjna . Dlatego teŻ ubezpiecze- Stosując jako kryterium podzia"u
Geriatrycznej: nia niedo"�stwa starczego cz�sto charakter Ęwiadczenia, moŻna wy-
skala oceny moŻliwoĘci wykony- okreĘlane są mianem ubezpieczeł róŻni� dwa typy ubezpieczeł ryzyka
wania codziennych czynnoĘci piel�gnacyjnych (niem. Pflegeversi- niedo"�stwa starczego:6
(ang. activities of daily living cherung) bądę ubezpieczeł opieki ubezpieczenie o zdefiniowanej
ADL) skala Katza kąpanie, d"ugoterminowej (ang. long-trem ca- wysokoĘci Ęwiadczenia w dacie
ubieranie si�, za"atwianie po- re), poniewaŻ w tego typu produk- początku ochrony ubezpieczenio-
trzeb fizjologicznych, poruszanie tach to w"aĘnie d"ugoterminowa wej polegają one na wyp"acie
si�, samokontrola, odŻywianie; opieka sprawowana przez wykwalifi- ĘciĘle okreĘlonej sumy pieni�Żnej
skala oceny moŻliwoĘci wykony- kowaną kadr� medyczną jest Ęwiad- po zajĘciu zdarzenia ubezpiecze-
wania instrumentalnych co- czeniem oferowanym przez zak"ady niowego okreĘlonego w umowie
dziennych czynnoĘci (ang. in- ubezpieczeł. JednakŻe w niniejszym (mogą mie� form� Ęwiadczeł jed-
strumental activities of daily artykule zostanie przyj�te nazewnic- norazowych lub powtarzających
living IADL) skala Lawtona two typów ubezpieczeł od nazw ry- si�). W przypadku ubezpieczeł
20 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
ryzyka niedo"�stwa starczego podwyŻszona emerytura (ang. RóŻnice pomi�dzy poszczególnymi
Ęwiadczenie przyjmuje posta� enhanced pension) okres krajami i zak"adami ubezpieczeł po-
renty, najcz�Ęciej o cz�stotliwoĘci ochrony ubezpieczeniowej za- jawiają si� równieŻ w minimalnej
rocznej, ale zdarzają si� równieŻ czyna si� tutaj od dnia zaprze- liczbie czynnoĘci dnia codziennego,
produkty z wbudowanym Ęwiad- stania pracy zawodowej (przej- których osoba nie moŻe wykonywa�,
czeniem dziennym. Zatem Ęcia osoby na emerytur�), uprawniających do otrzymania Ęwiad-
ubezpieczenia te nie pokrywają natomiast Ęwiadczenie, renta czenia. Przyk"adowo w Stanach
bezpoĘrednio kosztów opieki d"u- p"atna natychmiast, jest pod- Zjednoczonych zazwyczaj nabycie
goterminowej, wyŻszane od chwili realizacji ry- praw do wyp"aty tych Ęwiadczeł mo-
ubezpieczenia o niezdefiniowa- zyka niedo"�stwa starczego; Że nastąpi� w dwojaki sposób:11
nej wysokoĘci Ęwiadczenia w da- pakiety ubezpieczeniowe (ang. niewykonywanie mniejszej iloĘci
cie początku ochrony ubezpie- insurance packages) z regu"y codziennych czynnoĘci niŻ wy-
czeniowej, tzw. ubezpieczenia takie pakiety sk"adają si� z na- magana dla pobytu w domu
odszkodowawcze (ang. indemni- st�pujących typów produktów: opieki dla osób przewlekle cho-
ty insurance) pokrywają one ubezpieczenia rentowego na wy- rych i niepe"nosprawnych (nie-
rzeczywiste koszty opieki d"ugo- padek ryzyka niedo"�stwa star- wykonywanie 2 czynnoĘci z 6,
terminowej. W celu ogranicze- czego, odroczonej renty Życiowej aby otrzyma� Ęwiadczenie pozio-
nia wysokoĘci kosztów ponoszo- (np. rozpoczynającej si� w 80 ro- mu I, niewykonywanie 4 czyn-
nych przez zak"ad ubezpieczeł ku Życia) wyp"acanej w przypad- noĘci z 6 dla Ęwiadczenia pozio-
związanych z wyp"atami Ęwiad- ku braku roszczenia z tytu"u mu II);
czeł stosowane są tutaj pewne ubezpieczenia rentowego na otrzymanie 4 punktów (dla
ograniczenia jak: górna granica wypadek ryzyka niedo"�stwa Ęwiadczenia poziomu I) lub
wysokoĘci Ęwiadczeł bądę teŻ starczego oraz bezterminowego 8 punktów (dla Ęwiadczenia po-
górna granica okresu wyp"aca- ubezpieczenia na wypadek ziomu II) w dwuetapowym sys-
nia Ęwiadczenia. Ęmierci. temie punktowej oceny stopnia
Innym podzia"em ubezpieczeł ry- �wiadczenie z ubezpieczenia niedo- niewykonywania codziennych
zyka niedo"�stwa starczego jest po- "�stwa starczego jest wyp"acane czynnoĘci (stopieł ten badany
dzia" oparty na kryterium powiąza- wówczas, gdy zajdzie wypadek ubez- jest np. w przypadku chodzenia
nia z innymi typami ubezpieczeł. pieczeniowy realizacja ryzyka nie- = 2 punkty, gdy osoba w ogóle
Ubezpieczenie ryzyka niedo"�stwa do"�stwa starczego okreĘlonego nie moŻe chodzi�, 1 punkt, gdy
starczego oferowane jest najcz�Ęciej zgodnie ze skalą ADL bądę IADL. Po- osoba nie moŻe chodzi� po scho-
jako jedna z pi�ciu niŻej wymienio- mimo tego, Że metodologia definiowa- dach).
nych form: nia niedo"�stwa starczego (na podsta- Jak juŻ zosta"o powiedziane:
ubezpieczenie samodzielne (ang. wie staroĘci czynnoĘciowej) jest taka zgodnie z umową ubezpieczenia
stand-alone policy); sama w wi�kszoĘci zak"adów ubezpie- Ęwiadczenie zostanie wyp"acone
podwyŻszona renta (ang. enhan- czeł oferujących ubezpieczenia tego w razie wypadku przewidzianego
ced annuity) ubezpieczenie ofe- typu, to liczba czynnoĘci (uprawniają- w tej umowie. W ubezpieczeniach
rowane osobom, u których ryzy- cych do otrzymania Ęwiadczenia), niedo"�stwa starczego wypadkiem
ko niedo"�stwa starczego juŻ si� które są wzi�te pod uwag�, moŻe si� tym jest realizacja ryzyka niedo"�-
zrealizowa"o. Termin podwyŻ- znacznie róŻni� pomi�dzy poszczegól- stwa starczego i wynikająca z tego
szona odnosi si� do wysokoĘci nymi krajami i zak"adami ubezpie- potrzeba opieki d"ugoterminowej.
Ęwiadczenia, które jest tutaj czeł. Przyk"adowo brane są pod uwa- Dlatego teŻ wyp"ata Ęwiadczenia
wyŻsze niŻ przy tradycyjnym g� takie czynnoĘci jak: nie jest uzaleŻniona od tego, czy
ubezpieczeniu rentowym, ponie- w Niemczech:8 mycie (w tym opieka d"ugoterminowa b�dąca wy-
waŻ stosowane są tablice trwa- mycie w"osów i golenie), ubiera- nikiem realizacji tego ryzyka
nia Życia w niedo"�stwie star- nie si�, kontrola zwieraczy, udzielana jest w domu, czy teŻ jest
czym; wstawanie z "óŻka, spoŻywanie to opieka pó"otwarta lub zamkni�-
ubezpieczenie dodatkowe (ang. posi"ków; ta. Aczkolwiek istnieją takie pro-
rider benefit) najcz�Ęciej doda- w Wielkiej Brytanii:9 mycie, dukty, które warunkują wyp"at�
wane jest ono do ubezpieczenia ubieranie si�, chodzenie, za"a- Ęwiadczenia zmianą miejsca za-
na wypadek Ęmierci. WysokoĘ� twianie potrzeb fizjologicznych, mieszkania przeprowadzeniem
Ęwiadczenia w ubezpieczeniu podnoszenie si� (przenoszenie), si� do instytucji Ęwiadczącej opiek�
dodatkowym zaleŻy od wysoko- spoŻywanie posi"ków; d"ugoterminową.12 Takie uwarun-
Ęci sumy ubezpieczenia w ubez- w Stanach Zjednoczonych:10 spo- kowanie ochrony ubezpieczeniowej
pieczeniu podstawowym (naj- Żywanie posi"ków, mycie, ubie- jedynie na wypadek potrzeby opie-
cz�Ęciej wynosi ono 2% tej ranie si�, za"atwianie potrzeb ki d"ugoterminowej zamkni�tej
sumy); fizjologicznych. jest bardzo krytykowane:
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 21
sprzyja wzrostowi hazardu mo- ma koniecznoĘci stosowania zwyŻki hipoteka uwzgl�dniająca wzrost
ralnego;13 sk"adki ubezpieczeniowej, w szcze- wartoĘci nieruchomoĘci (ang.
prowadzi do nadpodaŻy us"ug gólnoĘci w przypadku sk"adki op"a- shared appreciation mortgage).
zamkni�tej opieki d"ugotermi- canej jednorazowo. W tym przy- W Polsce zbliŻona konstrukcją do
nowej; padku wzrost prawdopodobiełstwa instrumentów opartych na majątku
prowadzi do nieodpowiedniej realizacji ryzyka jest rekompensowa- jest umowa doŻywocia regulowana
struktury rynku Ęwiadczenio- ny skróceniem przeci�tnej d"ugoĘci przepisami kodeksu cywilnego (Tytu"
dawców; wyp"aty Ęwiadczenia wynikającym XXXIV, Dzia" II. DoŻywocie: Art. 908
wp"ywa na wzrost kosztów ze skrócenia przeci�tnej dalszej d"u- Art. 916 ustawy z dnia 23 kwietnia
udzielania opieki d"ugotermino- goĘci Życia tych osób.18 1964 r. Kodeks cywilny (DzU nr 16,
wej. Jak juŻ zosta"o wspomniane, ubez- poz. 93, ze zm.). Zgodnie z tą umową
Ochrona ubezpieczeniowa w ubez- pieczenia niedo"�stwa starczego w"aĘciciel nieruchomoĘci zobowiązuje
pieczeniu ryzyka niedo"�stwa star- oferowane są przede wszystkim oso- si� przenieĘ� jej w"asnoĘ� na nabywc�,
czego jest równieŻ ograniczona sze- bom, które przekroczy"y wiek eme- nabywca zaĘ zobowiązuje si� zapew-
regiem wy"ączeł odpowiedzialnoĘci. rytalny. Mówi si� o tej grupie, Że po- ni� zbywcy lub/i osobie mu bliskiej do-
Najcz�stsze wy"ączenia to:14 siada znaczne zasoby materialne Żywotnie utrzymanie. DoŻywotnie
niedo"�stwo spowodowane czy- z wyjątkiem gotówki (ang. asset re- utrzymanie oznacza, (w przypadku
nem karalnym, wojną, narkoty- ach and cash poor). Zatem posiadają braku odmiennych postanowieł
kami; oni ograniczoną zdolnoĘ� op"acania w umowie) nast�pujące obowiązki:
odmowa poddania si� opiece le- sk"adki ubezpieczeniowej. Dlatego przyj�cie zbywcy jako domowni-
karskiej; teŻ zak"ady ubezpieczeł proponują ka;
choroby psychiczne i nerwice moŻliwoĘ� op"acania sk"adek na dostarczanie mu wyŻywienia,
bez przyczyny organicznej, ubezpieczenie ryzyka niedo"�stwa ubrania, mieszkania, Ęwiat"a
AIDS, HIV, samobójstwa. starczego z innych ęróde" niŻ bieŻące i opa"u;
W ubezpieczeniach niedo"�stwa zasoby gotówkowe. zapewnienie mu odpowiedniej
starczego ocena ryzyka dokonywana PoniewaŻ najwi�kszym zasobem pomocy i piel�gnowania w cho-
na etapie underwritingu róŻni si� finansowym, jaki zwykle posiadają robie;
znacznie od klasycznej oceny ryzyka osoby w wieku starczym, jest nieru- sprawienie mu w"asnym kosz-
przeprowadzanej w ubezpieczeniach chomoĘ� (dom, mieszkanie), skon- tem pogrzebu odpowiadającego
Życiowych i chorobowych.15 W ubez- struowane zosta"y schematy ubez- zwyczajom miejscowym.
pieczeniach tych istnieje wysokie pieczeniowe oparte na finansowaniu Zbywcą nieruchomoĘci moŻe by�
zagroŻenie antyselekcją ryzyka (ten- sk"adki ubezpieczeniowej z wartoĘci wy"ącznie osoba fizyczna. Nabywcą
dencja do zawierania umów ubez- nieruchomoĘci. Takie instrumenty natomiast moŻe by� zarówno osoba
pieczenia przez osoby, u których dają rzeczywiste wyg"adzenie funkcji fizyczna jak i osoba prawna np. zgro-
prawdopodobiełstwo wystąpienia konsumpcji w czasie, moŻna wr�cz madzenia zakonne prowadzące do-
niedo"�stwa starczego jest wyŻsze rzec pe"ne zuŻytkowanie oszcz�d- my opieki z powodzeniem mogą
niŻ przeci�tne), dlatego teŻ nie- noĘci Życiowych . wykonywa� obowiązki wynikające
zmiernie istotne jest wypracowanie Pierwsze takie produkty zosta"y z umowy doŻywocia.
narządzi do oceny tego ryzyka.16 sprzedane w latach 80. w Wielkiej WysokoĘ� i rodzaje Ęwiadczeł gwa-
W literaturze wyróŻnia si� dwa Brytanii, która do tej pory jest naj- rantowanych w ramach ubezpiecze-
czynniki decydujące o istnieniu wy- wi�kszym rynkiem instrumentów nia niedo"�stwa starczego zaleŻą
sokiej antyselekcji ryzyka w ubez- opartych na majątku (ang. equity przede wszystkim od typu ubezpie-
pieczeniach niedo"�stwa starczego:17 release).19 Produkty te są popular- czenia. W przypadku ubezpieczeł
chroniczny charakter chorób ne równieŻ na rynku amerykał- ryzyka niedo"�stwa starczego, w któ-
oraz wielochorobowoĘ� wyst�- skim oraz japołskim. Obecnie naj- rych Ęwiadczenie wyp"acane jest
pująca w wieku starczym bardziej popularne są trzy g"ówne w formie jednorazowej, wysokoĘ�
ubezpieczenia te oferowane są typy instrumentów opartych na Ęwiadczenia najcz�Ęciej zaleŻy od:20
przede wszystkim osobom, które majątku. Wszystkie one są pew- liczby czynnoĘci Życia codzien-
osiągn�"y wiek emerytalny; nym po"ączeniem dwóch instru- nego, których ubezpieczony nie
wiedza na temat dziedzictwa ge- mentów finansowych: hipoteki wykonuje np.: za niewykonywa-
netycznego. i renty p"atnej natychmiast. Ofe- nie 2 czynnoĘci wyp"acane jest
JednakŻe nawet jeŻeli ryzyko nie- rowane produkty to: 50% sumy ubezpieczenia, zaĘ za
do"�stwa starczego jest substandar- renta hipoteczna (ang. mortgage niewykonywanie 3 lub wi�cej
dowe (ponadstandardowe), w ubez- annuity); czynnoĘci wyp"acane jest 100%
pieczeniach ryzyka niedo"�stwa odwrócona renta hipoteczna sumy ubezpieczenia;
starczego, w których Ęwiadczenie (ang. reverse mortgage, rever- liczby godzin niezb�dnej opieki
zdefiniowane jest w formie renty, nie sion annuity); d"ugoterminowej uzaleŻnionej
22 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
od stopnia zaawansowania nie- zakup urządzeł pomocniczych Innym sposobem ograniczenia
do"�stwa starczego. (jak schody ruchome, uchwyty); kosztów zak"adu ubezpieczeł zwią-
Podobne zróŻnicowanie Ęwiadczeł pomoc w pracach domowych; zanych z wyp"acanymi Ęwiadczenia-
stosowane jest przy ubezpieczeniach dost�p do konsultantów opieki; mi jest ograniczenie wysokoĘci sumy
niedo"�stwa starczego gwarantujące- instalowanie alarmów; wszystkich wyp"aconych Ęwiadczeł,
go wyp"at� Ęwiadczenia w formie opiek� wytchnieniową (ang. re- bądę Ęwiadczeł wyp"acanych w cią-
renty. Przyk"adem takich zróŻnico- spite care). gu jednego roku polisowego. Ograni-
wał jest zastosowanie wczeĘniej opi- W początkowym okresie funkcjo- czenia mogą dotyczy� równieŻ d"ugo-
sanych systemów kwalifikacji do wy- nowania rynku dobrowolnych ubez- Ęci okresu wyp"acania Ęwiadczeł
p"aty Ęwiadczenia funkcjonujących pieczeł ryzyka niedo"�stwa starcze- (dotyczy to ubezpieczeł ryzyka nie-
w Stanach Zjednoczonych. WysokoĘ� go wi�kszoĘ� zak"adów ubezpieczeł do"�stwa starczego zdefiniowanych
Ęwiadczenia zaleŻy tutaj od:21 pokrywa"a koszty opieki d"ugotermi- w formie renty).
liczby czynnoĘci Życia codzien- nowej bezpoĘrednio na konta Ęwiad- Podsumowując, ubezpieczenia nie-
nego, których ubezpieczony nie czeniodawców tej opieki w celu omi- do"�stwa starczego gwarantują Ęrod-
wykonuje np.: za niewykonywa- ni�cia opodatkowania Ęwiadczeł. ki bądę bezpoĘrednio pokrywają
nie 2 czynnoĘci ubezpieczony JednakŻe, od momentu zniesienia koszty opieki d"ugoterminowej nie-
otrzymuje Ęwiadczenie z po- w niektórych krajach opodatkowa- zb�dnej dla osób nie mogących sa-
ziomu I, za niewykonywanie nia Ęwiadczeł bezpoĘrednio wyp"a- modzielnie funkcjonowa� w codzien-
4 czynnoĘci ubezpieczony otrzy- canych na konto beneficjenta, nast�- nym Życiu. Zatem stanowią one
muje Ęwiadczenie z poziomu II; puje wzrost liczby ubezpieczeł ze naturalne uzupe"nienie zakresu
liczby uzyskanych punktów Ęwiadczeniem gwarantującym zwrot ochrony oferowanego w ramach
w dwuetapowym systemie punk- (cz�Ęci) ponoszonych kosztów.23 ubezpieczeł chorobowych.
towej oceny stopnia niewykony- W związku z wysoką inflacją NaleŻy równieŻ podkreĘli�, Że ubez-
wania codziennych czynnoĘci w opiece medycznej (odzwierciedla- pieczenia niedo"�stwa starczego
np.: otrzymanie 4 punktów (dla jącą si� w kosztach opieki piel�gna- zapewniają wzrost poziomu bezpie-
Ęwiadczenia poziomu I) lub cyjnej) zacz�"a si� nasila� tendencja czełstwa socjalnego gospodarstwa do-
8 punktów (dla Ęwiadczenia po- do zawierania kontaktów pomi�dzy mowego wobec zakresu opieki d"ugo-
ziomu II). zak"adami ubezpieczeł a instytucja- terminowej gwarantowanej w ramach
Ubezpieczenia niedo"�stwa star- mi udzielającymi Ęwiadczenia opieki systemu zabezpieczenia spo"ecznego.
czego, w których wysokoĘ� Ęwiadcze- d"ugoterminowej (np. domami opie- JednakŻe bez ĘciĘle zdefiniowanego,
nia nie jest zdefiniowana w dacie po- ki dla przewlekle chorych i niepe"no- wyodr�bnionego podsystemu zabez-
czątku ochrony ubezpieczeniowej, sprawnych) na gwarancj� sta"ego, pieczenia opieki d"ugoterminowej
gwarantują najcz�Ęciej Ęwiadczenia przez okreĘlony czas, poziomu op"at wprowadzenie produktów tego typu
pokrywające (bądę zwracające) kosz- za opiek�.24 Jest to korzystne nie tyl- w warunkach polskich jest dzia"aniem
ty (bądę cz�Ę� kosztów) opieki piel�- ko dla zak"adów ubezpieczeł (ogra- o duŻym stopniu trudnoĘci oraz obar-
gnacyjnej niezaleŻnie od miejsca jej nicza ryzyko niedoszacowania war- czone znacznym ryzykiem niepowo-
udzielania. Dodatkowe Ęwiadczenia toĘci przysz"ych Ęwiadczeł), ale dzenia.
B
a
r
b
a
r
a
W
i
�
c
k
o
w
s
k
a
obejmują:22 równieŻ dla ubezpieczających Barbara Wi�ckowska
udzielanie pomocy przez telefon sk"adka ubezpieczeniowa jest niŻsza asystent w Katedrze
(ang. telephone helplines); niŻ w przypadku braku takiej umo- Ubezpieczenia Spo"ecznego
pomoc w przystosowaniu miesz- wy (nie zawiera wzrostu kosztów w Szkole G"ównej Handlowej
kania do potrzeb; spowodowanych inflacją). w Warszawie
1 Wi�cej patrz: B. Wi�ckowska, Demograficzne oraz Care Opportunity, Swiss Re Life&Health, Londyn, cz"owieka i moŻliwoĘci jego ograniczenia, [w:] Ubez-
socjologiczne determinanty popytu na formalną 1998, s. 38. pieczenia gospodarcze T. Sangowski (red.), Poltext,
opiek� d"ugoterminową dla niedo"�Żnych osób star- 6 Podobny podzia" moŻe by� zastosowany w przy- Warszawa 1998, s. 23 27.
szych, [w:] Inwestycje finansowe i ubezpieczenia padku ubezpieczeł chorobowych patrz: B. Wi�ckow- 14 Long Term Care Data Pack, op. cit., s. 67.
tendencje Ęwiatowe a polski rynek, W. Ronka-Ch- ska, Polski rynek ubezpieczeł chorobowych per- 15 Cover of the Long Term Care Risk, op. cit., s. 9.
mielowiec (red.), K. Jajuga (red.), Wydawnictwo spektywy rozwoju, Monitor Ubezpieczeniowy, 16 Szeroki opis metod oceny ryzyka w ubezpiecze-
Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Warszawa, paędziernik 2003. niach ryzyka niedo"�stwa starczego moŻna znaleę�
Wroc"awiu, Wroc"aw 2004, Tom II, s. 355-366. 7 S. Haberman, E. Pitacco, Actuarial Models for Di- w: R. Ainslie, Annuity and Insurance Products for
2 L. Jab"ołski, J. Wysokiłska-Miszczuk, Podstawy sability Insurance, Chapman&Hall/CRC, New York Impaired Lives, Paper Presented to the Staple Inn
gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii, Cze- 1999, s. 186-187. Actuarial Society, Londyn 2000, s. 16-23.
lej, Lublin 2000, s. 75-76. 8 Cover of the Long Term Care Risk, Munich Rein- 17 Cover of the Long Term Care Risk, op. cit., s. 9.
3 Niekiedy zamiast terminu opieka d"ugotermino- surance Company, 1993, s. 5. 18 Cover of the Long Term Care Risk, op. cit., s. 9.
wa uŻywany jest termin dzia"ania opiekułcze , 9 Long Term Care Data Pack, op. cit., s. 66. 19 W. A. Phillips, S. B. Gwin, Reverse Mortgages,
zaĘ opieka d"ugoterminowa jest zarezerwowana dla 10 P. Gatenby, Long Term Care, Staple Inn Actuarial Transactions of Society of Actuaries 1992, Vol. 44, s.
opieki instytucjonalnej (Ku godnej aktywnej staro- Society, Londyn 1991, s. 13. 290.
Ęci. Raport o rozwoju spo"ecznym Polska 1999, S. 11 P. Gatenby, Long Term Care, Staple Inn Actuarial 20 Long Term Care Data Pack, op. cit., s. 66.
Golinowska (red.), UNDP, Warszawa 1999, s. 65). Society, Londyn 1991, s. 13. 21 P. Gatenby, Long Term Care, op. cit., s. 14.
4 E. Getzen, Ekonomika zdrowia, Wydawnictwo Na- 12 Cover of the Long Term Care Risk, op. cit., s. 5. 22 Ibidem, s. 66.
ukowe PWN, Warszawa 2000 s. 36. 13 Wi�cej na temat typów hazardu w ubezpiecze- 23 Long Term Care Data Pack, op. cit., s. 66.
5 C. Randall, J. Fisher, I. Lennox, The Long Term niach patrz: E. Kowalewski, Ryzyko w dzia"alnoĘci 24 P. Gatenby, Long Term Care, op. cit., s. 15.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 23
ubezpieczeniowy ma dodatkowo
obowiązek poinformowa� klienta o:
Prokonsumenckie
firmie, pod którą wykonuje dzia-
"alnoĘ� agencyjną, oraz adresie
siedziby,
zmiany w ustawie
wpisie do rejestru poĘredników
ubezpieczeniowych i sposobie
o poĘrednictwie
sprawdzenia wpisu do rejestru,
posiadanych akcjach albo udzia-
"ach zak"adu ubezpieczeł uprawnia-
ubezpieczeniowym
jących co najmniej do 10% g"osów na
walnym zgromadzeniu albo zgroma-
9 kwietnia 2005 r. wesz"a w Życie uchwalona przez
dzeniu wspólników oraz, w przypad-
ku agenta ubezpieczeniowego b�dą-
Sejm 18 lutego 2005 r. ustawa o zmianie ustawy
cego osobą prawną, o akcjach lub
o poĘrednictwie ubezpieczeniowym i innych ustaw.
udzia"ach agenta ubezpieczeniowego
Wprowadzi"a ona wiele istotnych zmian w zakresie
posiadanych przez zak"ad ubezpie-
regulowania dzia"alnoĘci poĘredników ubezpiecze-
czeł, uprawniających co najmniej do
10% g"osów na walnym zgromadze-
niowych.
niu albo zgromadzeniu wspólników.
okonane zmiany są w g"ów- Żonymi lub uprawnionymi z umów W odniesieniu do brokerów ubez-
nej mierze spowodowane ko- ubezpieczenia a agentami ubezpie- pieczeniowych uszczegó"owiono wy-
DniecznoĘcią pe"nego wdroŻe- czeniowymi oraz ubezpieczającymi, mogi dotyczące sporządzenia reko-
nia do naszego systemu prawnego ubezpieczonymi, uposaŻonymi lub mendacji. Broker jest zobowiązany
Dyrektywy 2002/92/WE Parlamentu uprawnionymi z umów ubezpiecze- przed zawarciem umowy ubezpie-
Europejskiego i Rady Unii Euro- nia a brokerami ubezpieczeniowymi. czenia udzieli� na piĘmie porady
pejskiej w sprawie poĘrednictwa Zmiana ta wynika z art. 11 Dyrekty- w oparciu o rzetelną analiz� ofert
ubezpieczeniowego. Dodajmy, Że ter- wy 2002/92/WE, postulującego stwa- w liczbie wystarczającej do opraco-
min implementacji dyrektywy miną" rzanie przez pałstwa cz"onkowskie wania rekomendacji najw"aĘciwszej
15 stycznia br. moŻliwoĘci pozasądowego rozstrzy- umowy ubezpieczenia oraz pisemnie
Z punktu widzenia ochrony praw gania sporów. wyjaĘni� podstawy, na których opie-
ubezpieczonych najwaŻniejsze zmia- Uwzgl�dniono równieŻ propozycj� ra si� rekomendacja. Dotychczas po-
ny w ustawie o poĘrednictwie ubez- Rzecznika Ubezpieczonych w zakre- rada dotycząca zawarcia umowy
pieczeniowym dotyczą obowiązków sie doprecyzowania wynikającego ubezpieczenia mia"a si� opiera� na
informacyjnych wobec klientów, obo- z art. 26 ust. 4 pkt 1 uprawnienia analizie dost�pnych ofert ubezpie-
wiązku doskonalenia kwalifikacji za- Rzecznika do wyst�powania o udzie- czenia, wystarczającej do opracowa-
wodowych, gwarancji przep"ywu lenie informacji i wyjaĘnieł oraz nia rekomendacji. Ze wzgl�du na
Ęrodków pieni�Żnych przekazywa- udost�pnianie akt i dokumentów do- nieprecyzyjnoĘ� poprzedniej regula-
nych przez poĘredników, doprecyzo- tyczących spraw podejmowanych cji wprowadzono nową redakcj�
wania przepisów o rejestrze poĘred- przez urząd. Katalog podmiotów, do przepisu.
ników ubezpieczeniowych, m.in. których Rzecznik moŻe zwraca� si� Broker musi ponadto poinformo-
w kontekĘcie wykonywania prawa o wyjaĘnienia i informacje, zosta" wa� poszukującego ochrony ubezpie-
swobodnego wykonywania dzia"al- rozszerzony o Zak"ad Ubezpieczeł czeniowej:
noĘci na terytorium innych pałstw Spo"ecznych. Wprost zapisano obo- o firmie, pod którą wykonuje
cz"onkowskich Unii Europejskiej. wiązek udost�pnienia Rzecznikowi dzia"alnoĘ� brokerską, adresie sie-
Przy okazji nowelizacji ustawy akt i dokumentów dotyczących ana- dziby, rejestrze poĘredników ubez-
o poĘrednictwie ubezpieczeniowym lizowanej sprawy. pieczeniowych, do którego jest wpi-
wprowadzone zosta"y takŻe zmiany sany, i sposobie sprawdzenia wpisu
do innych ustaw, w tym do ustawy OBOWIŃZKI INFORMACYJNE do rejestru oraz, w przypadku broke-
o nadzorze ubezpieczeniowym i eme- WOBEC KLIENTÓW ra ubezpieczeniowego wpisanego do
rytalnym oraz Rzeczniku Ubezpie- Nowelizacja ustawy o poĘrednic- rejestru prowadzonego przez organ
czonych. W art. 20 pkt 5 ustawy roz- twie ubezpieczeniowym rozszerzy"a nadzoru, okazywa� zak"adowi ubez-
szerzono uprawnienia Rzecznika i doprecyzowa"a obowiązki informa- pieczeł i poszukującemu ochrony
w zakresie stwarzania moŻliwoĘci cyjne na"oŻone na poĘredników ubezpieczeniowej, przy pierwszej
polubownego i pojednawczego roz- w pierwotnym brzmieniu ustawy czynnoĘci i na kaŻde Żądanie, zezwo-
strzygania sporów mi�dzy ubezpie- poprzez zmian� art. 13 ust. 1 oraz lenie na wykonywanie dzia"alnoĘci
czającymi, ubezpieczonymi, uposa- art. 26 ust. 1 ustawy. Obecnie agent brokerskiej;
24 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
przy pierwszej czynnoĘci o posia-
danych akcjach albo udzia"ach zak"a- Dla klientów kluczową sprawą jest obowiązko-
du ubezpieczeł uprawniających co
wa forma pisemna wszelkich informacji i reko-
najmniej do 10% g"osów na walnym
mendacji oraz szczególnie w przypadku spo-
zgromadzeniu albo zgromadzeniu
rządzania rekomendacji fakt, iŻ musi by� ona
wspólników oraz, w przypadku bro-
kera ubezpieczeniowego b�dącego przedstawiona w sposób zrozumia"y dla klien-
osobą prawną, o akcjach albo udzia-
ta. Nowe przepisy b�dą s"uŻy� zarówno klien-
"ach brokera ubezpieczeniowego po-
tom, jak i poĘrednikom.
siadanych przez zak"ad ubezpieczeł,
uprawniających co najmniej do 10%
g"osów na walnym zgromadzeniu al- Takie rozwiązanie ma na celu nie DOSKONALENIE
bo zgromadzeniu wspólników. dopuĘci� do sytuacji, w których nie KWALIFIKACJI
Dyrektywa 2002/92/WE, z której by"oby moŻliwe szybkie uzyskanie ZAWODOWYCH
wynikają powyŻsze zmiany, szczegó- ochrony ubezpieczeniowej, gdyby Ustawa o zmianie ustawy o poĘred-
"owo przedstawia nie tylko zakres, istnia"a taka potrzeba. nictwie ubezpieczeniowym wprowa-
ale i form� przekazywania informa- Do informacji dotyczących poĘred- dzi"a dodanym art. 4c obowiązek do-
cji przez poĘrednika ubezpieczenio- nika ubezpieczeniowego stosuje si� skonalenia umiej�tnoĘcizawodowych
wego. W nowelizacji ustawy znalaz"y odpowiednio przepisy ustawy z dnia przez odbywanie raz na trzy lata
si� wi�c nowe regulacje odnoĘnie for- 2 marca 2000 r. o ochronie niektó- szkolenia zawodowego przez osoby
my realizacji obowiązków informa- rych praw konsumentów oraz o od- wykonujące czynnoĘci agencyjne
cyjnych (dodane art. 4a i 4b). powiedzialnoĘci za szkod� wyrządzo- i osoby wykonujące czynnoĘci broker-
PoĘrednik ubezpieczeniowy prze- ną przez produkt niebezpieczny, skie. Dyrektywa 2002/92/WE
kazuje informacje poszukującemu przy czym informacje te powinny dotycząca doskonalenia umiej�tno-
ochrony ubezpieczeniowej albo by� niezw"ocznie przekazane poszu- Ęci zawodowych przewiduje, iŻ po-
klientowi: kującemu ochrony ubezpieczeniowej Ęrednicy ubezpieczeniowi powinni
pisemnie lub za pomocą innego albo klientowi stosownie do powyŻ- posiada� w"aĘciwą wiedz� i umiej�t-
trwa"ego noĘnika informacji dost�p- szych wymogów. noĘci w zakresie ustalonym przez
nego dla poszukującego ochrony Obowiązek dostarczenia poszuku- pałstwo cz"onkowskie pochodzenia
ubezpieczeniowej albo klienta; jącemu ochrony ubezpieczeniowej poĘrednika. Stanowi równieŻ, Że
w sposób jasny, dok"adny i zro- albo klientowi przez poĘrednika prowadzenie dzia"alnoĘci w zakresie
zumia"y; ubezpieczeniowego informacji do- poĘrednictwa ubezpieczeniowego
w j�zyku urz�dowym pałstwa tyczących poĘrednika ubezpiecze- i reasekuracyjnego wymaga sta"ego
cz"onkowskiego Unii Europejskiej, niowego nie ma zastosowania spe"niania wymogów zawodowych
w którym umowa ubezpieczenia jest w przypadku umowy ubezpieczenia okreĘlonych w dyrektywie. Nasz
zawierana, lub innym j�zyku, na dotyczącej duŻych ryzyk w rozumie- ustawodawca uzna", Że wype"nienie
który wyraŻą zgod� strony umowy niu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia tych wymogów dyrektywy zostanie
(jest to uregulowanie odmiennie niŻ 22 maja 2003 r. o dzia"alnoĘci ubez- osiągni�te poprzez wprowadzenie
w Dyrektywie 2002/92/WE, która pieczeniowej oraz w przypadku po- obowiązku cyklicznego dokszta"ca-
mówi o j�zyku urz�dowym pałstwa Ęrednictwa ubezpieczeniowego w za- nia poĘredników.
cz"onkowskiego, w którym umiejsco- kresie reasekuracji. NaleŻy tutaj zauwaŻy�, iŻ obowią-
wione jest ryzyko). Bardzo waŻne jest to, iŻ wskazane zek szkolenia dla osób, które chcą wy-
Informacje dotyczące poĘrednika regulacje dotyczą wszystkich po- konywa� czynnoĘci poĘrednictwa
ubezpieczeniowego mogą by� do- Ęredników. Dla klientów kluczową ubezpieczeniowego, jest zalecany
starczane w innej formie niŻ pisem- sprawą jest obowiązkowa forma pi- w rezolucji BIPAR (Europejskiej
na lub za pomocą innego trwa"ego semna wszelkich informacji i reko- Federacji PoĘredników Ubezpiecze-
noĘnika informacji na Żądanie mendacji oraz szczególnie w przy- niowych) w sprawie wdroŻenia Dy-
poszukującego ochrony ubezpie- padku sporządzania rekomendacji rektywy 2002/92/WE w zakresie do-
czeniowej albo klienta lub jeŻeli fakt, iŻ musi by� ona przedstawiona tyczącym minimalnych wymagał co
okolicznoĘci zawierania umowy w sposób zrozumia"y dla klienta. do wiedzy i umiej�tnoĘci zawodo-
ubezpieczenia nie pozwalają na Nowe przepisy b�dą s"uŻy� zarówno wych. Zgodnie z rezolucją zaleca si�
przekazanie informacji w formie pi- klientom, jak i poĘrednikom, którzy minimum 300 godzin nauki w okresie
semnej, przy czym poĘrednik infor- b�dą posiadali dokumentacj� mają- nie krótszym niŻ 18 miesi�cy na po-
macje te dostarcza poszukującemu cą szczególne znaczenie w przypad- ziomie A (poziom zarządzania), doty-
ochrony ubezpieczeniowej albo ku rozstrzygni�� co do istnienia czącym m.in. agentów i brokerów
klientowi zgodnie niezw"ocznie po odpowiedzialnoĘci zawodowej za w"aĘcicieli firm poĘrednictwa,
zawarciu umowy ubezpieczenia. szkody wyrządzone klientowi. cz"onków zarządu, osób prawnych
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 25
precyzowujący. W odniesieniu do
NaleŻy oczekiwa�, Że w konsekwencji wprowa-
agentów ubezpieczeniowych z reje-
dzenia nowych rygorów poĘrednicy ubezpiecze- stru agentów b�dzie moŻna dodat-
kowo uzyska� informacj�, czy
niowi b�dą Ęwiadczyli us"ugi na coraz wyŻszym
agent ubezpieczeniowy, który dzia-
poziomie, oferując korzystniejsze rozwiązania
"a na rzecz wi�cej niŻ jednego za-
odpowiadające potrzebom klientów.
k"adu ubezpieczeł, zawar" umow�
obowiązkowego ubezpieczenia od-
powiedzialnoĘci cywilnej, w tym
wykonujących czynnoĘci poĘrednic- Nie zostaną one uznane za wyp"aco- takŻe informacj� o numerze polisy,
twa ubezpieczeniowego oraz mini- ne przez zak"ad ubezpieczeł do cza- terminie obowiązywania tej umo-
mum 50 godzin nauki co najmniej su faktycznego otrzymania ich przez wy ubezpieczenia oraz nazwie za-
przez trzy miesiące na poziomie B osob� uprawnioną do wyp"aty lub k"adu ubezpieczeł, z którym za-
(poziom zatrudnienia), dotyczącym zwrotu pieni�dzy z polisy ubezpie- warto t� umow� oraz informacj�,
merytorycznych pracowników firm czeniowej. Ustanowiono wi�c insty- czy agent ubezpieczeniowy wyko-
brokerskich, agencyjnych, banków, tucj� niewzruszalnego domniemania nuje dzia"alnoĘ� na terytorium in-
dealerów samochodów i innych prawnego. Takie rozwiązanie stano- nego pałstwa cz"onkowskiego Unii
Ęwiadczących us"ugi doradcze dla wi wype"nienie wymogów Dyrektywy Europejskiej. Rejestr brokerów na-
klientów. 2002/92/WE dotyczących stworzenia tomiast b�dzie obejmowa" dodatko-
Nasza ustawa o poĘrednictwie przez pałstwa cz"onkowskie gwaran- wo dane o osobach fizycznych, przy
ubezpieczeniowym przewiduje, Że cji finansowych, iŻ sk"adki przekaza- pomocy których broker wykonuje
szkolenie zawodowe polega na odby- ne przez klientów dotrą do zak"adu swoje czynnoĘci. Brokerzy są zobo-
ciu odpowiedniej liczby godzin zaj�� ubezpieczeł, a Ęwiadczenia wyp"aca- wiązani do uzupe"nienia rejestru
i jest zakołczone wydaniem przez ne przez zak"ad ubezpieczeł dotrą do w tym zakresie w terminie 6 mie-
podmiot przeprowadzający szkolenie klientów. Dyrektywa pozostawi"a si�cy od dnia wejĘcia w Życie usta-
dokumentu poĘwiadczającego odby- pałstwom cz"onkowskim wybór wy zmieniającej.
cie szkolenia. Wymiar godzinowy przynajmniej jednej z czterech takich
szkolenia, a takŻe sposób jego prze- gwarancji. Polski ustawodawca zre- OCENA ZMIAN
prowadzania ma okreĘli� w rozporzą- zygnowa" z zabezpieczeł w postaci: NaleŻy oczekiwa�, Że w konse-
dzeniu minister w"aĘciwy do spraw wprowadzenia wymogów wyp"a- kwencji wprowadzenia nowych ry-
instytucji finansowych. Obecnie calnoĘci wobec poĘredników ubezpie- gorów poĘrednicy ubezpieczeniowi
trwają prace nad projektem tego roz- czeniowych, na poziomie 4% zbiera- b�dą Ęwiadczyli us"ugi na coraz
porządzenia. W projekcie przewiduje nej rocznie sk"adki ubezpieczeniowej, wyŻszym poziomie, oferując ko-
si�, iŻ wymiar godzinowy szkoleł za- przy zastrzeŻeniu minimalnej kwoty rzystniejsze rozwiązania odpowia-
wodowych b�dzie wynosi" 50 godzin. na poziomie 15 000 euro; dające potrzebom klientów. Z pew-
OczywiĘcie b�dzie to pewne mini- wprowadzenia wymogu, iŻ kwo- noĘcią wp"ynie to równieŻ na
mum i tak naprawd� nie da to gwa- ty pobrane albo naleŻne klientom podniesienie prestiŻu zawodowego
rancji, iŻ szkolenia te b�dą zawsze transferowane są poprzez odr�bny poĘredników ubezpieczeniowych.
mia"y odpowiedni poziom i przyniosą rachunek bankowy, z którego Ęrodki Nowelizacja ustawy dopasowująca
w"aĘciwe efekty (chociaŻby z uwagi nie mogą s"uŻy� zaspokojeniu in- nasze regulacje do dyrektywy daje
na brak wymogu, aby szkolenia te nych wierzycieli poĘrednika ubezpie- szans� na stworzenie lepszych wa-
prowadzili profesjonaliĘci). Niemniej czeniowego; runków do prowadzenia dzia"alno-
jednak wprowadzenie obowiązków ustanowienia funduszu gwaran- Ęci na terenie innych pałstw
edukacyjnych naleŻy uzna� za waŻny cyjnego. cz"onkowskich Unii Europejskiej.
element w kszta"towaniu systemu Przyj�te rozwiązanie wydaje si� Dzi�ki pe"nej implementacji dy-
ochrony praw klientów. na gruncie polskich realiów rynku rektywy w naszej ocenie stworzony
ubezpieczeniowego najlepsze spo- zosta" doĘ� spójny system ochrony
GWARANCJE FINANSOWE Ęród wskazanych w dyrektywie klienta, który tworzą takie instytu-
Wed"ug przepisów nowelizujących i w pe"ni zabezpieczające klienta cje jak: rejestr poĘredników ubez-
ustaw� o poĘrednictwie ubezpiecze- przed ewentualną nierzetelnoĘcią pieczeniowych, obowiązki informa-
niowym, wp"ata sk"adki przekazana lub nieuczciwoĘcią poĘrednika. cyjne i gwarancje finansowe wobec
poĘrednikowi ubezpieczeniowemu klientów, ubezpieczenie odpowie-
jest traktowana tak, jakby zosta"a PRZEPISY DOTYCZŃCE dzialnoĘci cywilnej oraz wymogi
wp"acona bezpoĘrednio do zak"adu REJESTRU PO�REDNIKÓW dotyczące profesjonalizmu zawodo-
ubezpieczeł. Tak samo dzieje si� UBEZPIECZENIOWYCH wego.
w przypadku, gdy pieniądze poĘred- Zmiany art. 37 ustawy w tym za-
A
n
n
a
D
ą
b
r
o
w
s
k
a
nikowi powierzy zak"ad ubezpieczeł. kresie mia"y raczej charakter do- Anna Dąbrowska
26 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
p"atnoĘci tej sk"adki lub raty . Nad-
to w niektórych warunkach owu.
dodatkowo zamieszczany jest zapis,
Sk"adka
iŻ zak"ad ubezpieczeł nie b�dzie
o fakcie wygaĘni�cia umowy infor-
mowa� ubezpieczającego.
ubezpieczeniowa
Istotne znaczenie dla omawianej
problematyki ma równieŻ fakt, Że
Tytu" XXVII kodeksu cywilnego traktujący o umo- doĘ� powszechne jest stosowanie
przez zak"ady ubezpieczeł praktyki
wie ubezpieczenia otwiera art. 805 ż 1 w nast�pują-
polegającej na rozk"adaniu p"atno-
cym brzmieniu:
Ęci sk"adki na raty, co traktowane
rzez umow� ubezpieczenia W odniesieniu do umów ubezpie- jest jako jedno z dzia"ał marketin-
zak"ad ubezpieczeł zobowią- czeł majątkowych brak jest analo- gowych, zresztą cz�sto na wniosek
Pzuje si� spe"ni� okreĘlone gicznych zapisów jak w przypadku i ku zadowoleniu ubezpieczonych
Ęwiadczenia w razie zajĘcia przewi- ubezpieczeł na Życie, tzn. chronią- konsumentów.
dzianego w umowie wypadku, cych je przed automatycznym wy- JeĘli nawet w niektórych warun-
a ubezpieczający zobowiązuje si� gaĘni�ciem w przypadku nieuregu- kach umowy ubezpieczenia, a są to
zap"aci� sk"adk�. lowania sk"adki. W przypadku raczej odosobnione przypadki, znaj-
Kolejne unormowania kodeksowe ubezpieczeł majątkowych problem duje si� zapis o moŻliwoĘci przypo-
dotyczące sk"adki zawarte w art. 813 wyst�pujący w praktyce szczególnie mnienia ubezpieczającemu przez
ż 2 kc. pozwalają stronom umowy na dotyczy nie tyle op"acenia pe"nej zak"ad ubezpieczeł o terminie op"a-
swobod� w zakresie ustalania termi- kwoty naleŻnej sk"adki, lecz przede cenia raty, to nie jest to jednak rów-
nu na jej op"acenie; JeĘli nie umó- wszystkim uregulowania w termi- noznaczne z obowiązkiem informa-
wiono si� inaczej, sk"adka powinna nie jej cz�Ęci, czyli tzw. raty sk"adki. cyjnym po stronie ubezpieczyciela.
by� zap"acona jednoczeĘnie z zawar- Taki zapis oznacza jedynie, iŻ ubez-
ciem umowy ubezpieczenia, a jeĘli pieczyciel moŻe, lecz nie musi przy-
umowa dosz"a do skutku przed dor�- pomina� o zbliŻającym si� terminie
DoĘ� liczna grupa
czeniem dokumentu ubezpieczenia, p"atnoĘci.
spraw spornych tra-
w ciągu 14 dni od jego dor�czenia. Niekiedy obowiązek dba"oĘci o do-
fiających do Biura
Istotny dla omawianego zagadnie- trzymanie terminu p"atnoĘci sk"ad-
Rzecznika Ubezpie-
nia jest równieŻ zapis art. 814 ż 1 ki czy jej raty przejmuje na siebie
kc. Cytuj� jego pierwsze zdanie: poĘrednik ubezpieczeniowy i jedy-
czonych, odnosząca
JeĘli nie umówiono si� inaczej od- nie w takim przypadku, jeŻeli doj-
si� do zagadnienia
powiedzialnoĘ� zak"adu ubezpie- dzie do zawinionego zaniedbania
sk"adki ubezpiecze-
czeł rozpoczyna si� od dnia nast�- z jego strony, moŻna przenieĘ� na
niowej, dotyczy kon-
pującego po zawarciu umowy nie poĘrednika roszczenia wynikające
wczeĘniej jednak niŻ dnia nast�pne- z faktu zaniedbania przyj�tych zo-
kretnie tych przypad-
go po zap"aceniu sk"adki . bowiązał. JednakŻe musi w takim
ków, w których mia"o
W sposób szczególny kodeks cy- wypadku istnie� podstawa do skie-
miejsce niedotrzyma-
wilny reguluje kwesti� skutków nie- rowania roszczeł wobec poĘrednika
nie terminu op"acenia
op"acenia naleŻnej sk"adki w przy- np. stosowne zobowiązanie w umo-
padku ubezpieczeł osobowych, wie o Ęwiadczenie us"ug broker-
raty sk"adki.
w tym równieŻ ubezpieczeł na Ży- skich.
cie. Te szczególnie chronione pra- W pozosta"ych przypadkach po-
wem, przewaŻnie d"ugoterminowe staw� poĘrednika w kwestii ewen-
umowy ubezpieczenia wymagają Wskaza� bowiem naleŻy, Że tualnego przypominania o terminie
bowiem od zak"adu ubezpieczeł w wi�kszoĘci oferowanych przez p"atnoĘci sk"adki czy teŻ jej raty
spe"nienia okreĘlonych czynnoĘci, zak"ady ubezpieczeł ogólnych wa- moŻna rozpatrywa� jedynie na
przed rozwiązaniem umowy wsku- runków umów ubezpieczeł ma- p"aszczyęnie zasad etyki dzia"alno-
tek nieop"acenia sk"adki. Polegają jątkowych zamieszczane są zapisy Ęci poĘredników, gdyŻ powszechnie
one na uprzednim wezwaniu ubez- o nast�pującym brzmieniu: obowiązujące normy prawne tej
pieczającego do zap"aty zaleg"ej Nieop"acenie sk"adki lub jej kolej- kwestii nie precyzują.
sk"adki we wskazanym terminie nej raty w terminie okreĘlonym DoĘ� liczna grupa spraw spor-
oraz obowiązku zak"adu poinformo- w umowie ubezpieczenia powoduje nych trafiających do Biura Rzecz-
wania ubezpieczającego o skutkach wygaĘni�cie umowy ubezpieczenia nika Ubezpieczonych, odnosząca
jej niezap"acenia (art. 830 ż 2 kc.). z dniem w którym przypada" termin si� do zagadnienia sk"adki ubezpie-
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 27
czeniowej, dotyczy konkretnie tych ubezpieczeł. Nadto, w cz�Ęci ww. nie wczeĘniej jednak niŻ od dnia na-
przypadków, w których mia"o miej- ustawy odnoszącej si� do ubezpie- st�pnego po zap"aceniu sk"adki lub
sce niedotrzymanie terminu op"a- czenia OC posiadaczy pojazdów me- jej raty.
cenia raty sk"adki. Są to najcz�Ęciej chanicznych, zapis art. 39 ust. ust. ż 2. JeŻeli ubezpieczyciel ponosi
takie sytuacje, w których ubezpie- 1 i 2, stwarza szczególną sytuacj� odpowiedzialnoĘ� jeszcze przed za-
czający po terminie oznaczonym w przypadku, gdy zak"ad ubezpie- p"aceniem sk"adki, a sk"adka nie zo-
w umowie (zapisanym zwykle na czeł zawrze umow� co w tym sta"a zap"acona w terminie, ubez-
druku polisy) dokonuje jednak przypadku moŻe oznacza� wydanie pieczyciel moŻe wypowiedzie�
op"acenia raty sk"adki a zak"ad ubezpieczającemu dokumentu po- umow� ze skutkiem natychmiasto-
ubezpieczeł przyjmuje ją, nie twierdzającego zawarcie umowy wym i Żąda� zap"aty sk"adki za
dokonując jej zwrotu. Po pewnym przy czym wskaŻe w tym dokumen- okres, przez który ponosi" odpowie-
czasie dochodzi do szkody (zdarzenia cie póęniejszy niŻ początek okresu dzialnoĘ�. W przypadku braku wy-
ubezpieczeniowego) i ubezpieczają- ochrony, termin op"acenia sk"adki powiedzenia umowy rozwiązuje si�
cy zg"asza si� po odszkodowanie lub jej raty. W takim przypadku, ona z kołcem okresu, za który przy-
i wówczas zostaje poinformowany gdy z jakichĘ wzgl�dów ubezpiecza- pada"a nie zap"acona sk"adka.
o fakcie wygaĘni�cia umowy. Pod- jący nie op"aci sk"adki czy raty, ż 3. W razie op"acania sk"adki
kreĘlam, Że dotyczy to takich przy- ochrona ubezpieczeniowa istnieje w ratach niezap"acenie w termi-
padków, w których op"acenie raty przez okres zapisany w umowie, mi- nie kolejnej raty sk"adki moŻe po-
nastąpi"o przed dniem wystąpienia mo braku dokonania op"aty. wodowa� ustanie odpowiedzialno-
szkody, a przedzia" czasowy mi�dzy Ubezpieczenia tej szczególnej ka- Ęci ubezpieczyciela tylko wtedy,
tymi zdarzeniami eliminuje moŻli- tegorii, jakimi są ubezpieczenia gdy skutek taki przewidywa"a
woĘ� op"acenia raty sk"adki po obowiązkowe, polegają na napra- umowa lub ogólne warunki,
szkodzie. Zak"ad ubezpieczeł mia" wieniu szkody osobom poszkodowa- a ubezpieczyciel po up"ywie ter-
zatem dostatecznie duŻo czasu, by nym przez ubezpieczonego tzn. minu wezwa" ubezpieczającego do
stwierdzi� niedotrzymanie warun- chroniącym bezpoĘrednio nie tyle zap"aty z zagroŻeniem, Że brak
ków umowy przez ubezpieczające- sprawc� szkody, co gwarantujące zap"aty w ciągu 7 dni od dnia we-
go i dokona� na jego rzecz zwrotu poszkodowanej przez niego osobie, zwania spowoduje ustanie odpo-
cz�Ęci sk"adki za okres, w którym naprawienie szkody poprzez wyp"a- wiedzialnoĘci .
nie by"o juŻ ochrony. Zak"ady ubez- t� naleŻnego odszkodowania. W tym Dla naszych rozwaŻał szczególnie
pieczeł t"umaczą swoje dzia"ania gwarancyjnym charakterze ubezpie- waŻne jest brzmienie ż 3., którym
zapisami umowy ubezpieczenia, czeł obowiązkowych naleŻy upatry- nak"ada si� na zak"ad ubezpieczeł
z których nie wynika obowiązek in- wa� zatem ęróde" wielu rozwiązał obowiązek wezwania ubezpieczają-
formacyjny na rzecz ubezpieczają- zmierzających przede wszystkim do cego do uregulowania w 7-dniowym
cego, lecz jak wyjaĘni� brak zwrotu utrzymania ciąg"oĘci trwania terminie zaleg"ej raty i dopiero po
raty opóęnionej sk"adki? ochrony ubezpieczeniowej de fac- niespe"nieniu tego obowiązku moŻ-
W odniesieniu do ubezpieczeł to gwarancji naprawienia szkody na uzna� umow� za wygas"ą.
obowiązkowych problem związany osobom poszkodowanym. Trudno przewidzie�, jaki osta-
z op"aceniem sk"adki czy teŻ jej raty Rozwiązaniem, które w sposób zde- tecznie kszta"t przyjmie projekt
uzyska" szczególną regulacj� prawną cydowany wp"yn�"oby na popraw� sy- zmian kodeksu cywilnego, nad któ-
tzn. zosta" potraktowany w sposób tuacji ubezpieczającego w związku rym pracuje komisja i kiedy Rząd
odmienny w stosunku do pozosta- z wygaĘni�ciem umowy w przypadku przed"oŻy go Sejmowi, jednak wyda-
"ych grup ubezpieczeł, co znajduje niedope"nienia obowiązku op"acenia je si�, Że omawiane zmiany zostaną
odzwierciedlenie w zapisach ustawy raty sk"adki, są proponowane zmia- przyj�te i poprawią sytuacj� ubez-
z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpiecze- ny regulacji kodeksu cywilnego. Od pieczającego w jego relacjach z za-
niach obowiązkowych, Ubezpiecze- pewnego czasu trwają bowiem prace k"adem ubezpieczeł, eliminując
niowym Funduszu Gwarancyjnym komisji powo"anej przez Ministra szereg kwestyjnych spraw wp"ywa-
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli SprawiedliwoĘci. W celu wypraco- jących do Biura Rzecznika Ubezpie-
Komunikacyjnych (DzU Nr 124, wania propozycji zmian kodeksu cy- czonych.
poz. 1152 z póęn. zm.), której art. wilnego równieŻ w cz�Ęci dotyczącej
12 ust. 2 jednoznacznie stwierdza, umowy ubezpieczenia.
Że w przypadku op"acania sk"adki Aktualnie komisja proponuje
ubezpieczeniowej w ratach, nieop"a- nadanie art. 814 kc. nast�pującego
cenie przez ubezpieczonego lub brzmienia;
K
r
y
s
t
y
n
a
K
r
a
w
c
z
y
k
ubezpieczającego raty sk"adki Art. 814. ż 1. JeĘli nie umówiono Krystyna Krawczyk
w terminie oznaczonym przez za- si� inaczej, odpowiedzialnoĘ� ubez- Dyrektor Biura
k"ad ubezpieczeł nie powoduje pieczyciela rozpoczyna si� od dnia Rzecznika Ubezpieczonych
ustania odpowiedzialnoĘci zak"adu nast�pującego po zawarciu umowy, k.krawczyk@rzu.gov.pl
28 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
i szczere gratulacje oraz wyrazy uznania dla Pałskiej
wiedzy ubezpieczeniowej, nieocenionej znajomoĘci
problematyki prawnej, umiej�tnoĘci rozwiązywania
trudnych problemów, a takŻe daru przekazywania
posiadanej wiedzy. Szczególnie jest nam mi"o przekaza�
Panu Profesorowi gratulacje na "amach Monitora
Ubezpieczeniowego, a to z uwagi na "ączącą nas od
wielu lat przyjaęł i Życzliwą wspó"prac�. Liczymy,
Że b�dziemy mieli okazj� ją kontynuowa�, tym bardziej,
Że zawsze mogliĘmy liczy� na Pana zrozumienie
i pomoc dla podejmowanych przez nas inicjatyw.
JesteĘmy równieŻ przekonani, Że nadany Panu Tytu"
przyczyni si� do dalszego wzrostu rangi i znaczenia
prawa ubezpieczeł gospodarczych jako dyscypliny
naukowej. Wraz z gratulacjami Życzymy Panu dalszych
sukcesów i satysfakcji w realizacji swoich planów
Wielce Szanowny Panie Profesorze naukowych i zawodowych, a takŻe wiele zdrowia
i wszelkiej pomyĘlnoĘci w Życiu osobistym.
Z ogromną przyjemnoĘcią i satysfakcją przyj�liĘmy Rzecznik Ubezpieczonych
wiadomoĘ� o nadaniu Panu przez Prezydenta RP tytu"u wraz z pracownikami i wspó"pracownikami Biura
Profesora. Z tej okazji prosz� przyją� nasze serdeczne oraz Fundacja Edukacji Ubezpieczeniowej.
Glosa do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Bia"ymstoku
z dnia 24.11.2004 r., sygn. IA Ca 503/04
Teza orzeczenia1 Volkswagen oraz Audi. Oprócz ochroną rzeczowe sk"adniki ma-
Umowa ubezpieczenia od kra- sprzedaŻy samochodów jego dzia- jątku obrotowego (samochody Audi
dzieŻy z w"amaniem i rabunku od- "alnoĘ� obejmuje takŻe inne us"ugi, w salonie i na placu) , natomiast
nosząca si� do mienia powierzone- takie jak naprawa, przeglądy, us"u- umowa druga (polisa nr 0200-
go ubezpieczającemu przez osob� gi reklamowe, marketingowe i in- 0000568) dotyczy"a ubezpieczenia
trzecią nie obejmuje samochodu ne. Zasadniczym miejscem prowa- mienia osób trzecich przyj�tego
stanowiącego eksponat, jeŻeli dzenia ww. dzia"alnoĘci jest salon w celu wykonania us"ugi . W tej sa-
w swojej ofercie ubezpieczający samochodowy; ten w"aĘnie salon mej polisie u do"u widnieje klauzu-
wnosi" jedynie o obj�cie ochroną sa- zosta" w polisie okreĘlony jako la o nast�pującej treĘci: kwituj�
mochodów powierzonych mu przez miejsce ubezpieczenia . odbiór polisy oraz owu i potwier-
klientów do przeglądu i napraw WĘród aut znajdujących si� w sa- dzam, Że ich treĘ� stanowiąca inte-
gwarancyjnych. Nie decyduje o ta- lonie sprzedaŻy znajdowa" si� takŻe gralną cz�Ę� umowy ubezpiecznia
kiej ochronie zapis znajdujący si� samochód Audi A8 stanowiący w"a- jest mi znana . PoniŻej tej klauzuli
w ogólnych warunkach ubezpie- snoĘ� osoby trzeciej, tj. Spó"ki X znajdują si� podpisy ubezpieczają-
czenia (owu2), w myĘl którego z Poznania. Umowa najmu nak"a- cego oraz ubezpieczyciela.
ubezpieczenie obejmuje wszelkie da"a na ubezpieczającego obowią- W dniu 10 kwietnia 2002 r. opisa-
mienie powierzone ubezpieczające- zek ubezpieczenia wymienionego ny wyŻej samochód (znajdujący si�
mu przez osoby trzecie w celu wy- samochodu przez dealera przez ca- w salonie sprzedaŻy) zosta" skra-
konania jakichkolwiek us"ug, "y okres znajdowania si� w jego po- dziony przez nieznanego sprawc�,
w tym takŻe polegających np. na siadaniu zaleŻnym (ubezpieczenie pomimo istniejącego systemu alar-
marketingu i promocji danego mo- mia"o dotyczy� wszystkich ryzyk , mowego, monitorowania obiektu
delu samochodu.3 a wi�c takŻe ryzyka kradzieŻy). oraz jego dozorowania przez wy-
Ubezpieczający zawar" dwie umo- specjalizowaną (i koncesjonowaną)
G L O S A wy ubezpieczenia z T.U. Generali agencj� ochrony. W dniu 11 kwiet-
1. Ubezpieczający prowadzi dzia- S.A. (polisa nr 0200-0000419 z dn. nia (a wi�c niezw"ocznie) ubezpie-
"alnoĘ� gospodarczą jako dealer sa- 17.05.2001 r. oraz polisa nr 0200- czający zg"osi" powyŻszy fakt oraz
mochodowy, specjalizujący si� 0000568 z dn. 19.09.2001 r.). jego okolicznoĘci zak"adowi ubez-
w dystrybucji samochodów marki Pierwsza z tych umów obejmowa"a pieczeł.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 29
elementy (np. przepisy dyspozy-
tywne, zasady wspó"Życia spo"ecz-
Umowa ubezpieczenia od kradzieŻy z w"a-
nego, ustalone zwyczaje)7.
maniem i rabunku odnosząca si� do mienia
W sprawie stanowiącej przedmiot
powierzonego ubezpieczającemu przez osob�
glosy Sąd Apelacyjny ustali" treĘ�
trzecią nie obejmuje samochodu stanowiące-
"ączącej strony umowy ubezpiecze-
nia z pomini�ciem zastosowanego
go eksponat, jeŻeli w swojej ofercie ubezpie-
wzorca umowy (owu), pomijając od-
czający wnosi" jedynie o obj�cie ochroną sa-
noĘny zapis ż 3 ust. 1 pkt 3 tychŻe
mochodów powierzonych mu przez klientów
OWU8. PowyŻszy zapis, niezaleŻ-
do przeglądu i napraw gwarancyjnych.
nie od jego wadliwoĘci stylistyczno-
-fleksyjnej, nie pozostawia cienia
wątpliwoĘci co do tego, Że rodzaj
Zak"ad ubezpieczeł odmówi" wy- zak"adu ubezpieczeł oraz sposobie i kategorie us"ug wykonywanych
p"aty odszkodowania ubezpiecze- prowadzenia pertraktacji poprze- przez ubezpieczającego w odnie-
niowego, argumentując, iŻ skra- dzających zawarcie umowy ubez- sieniu do tzw. mienia osób trzecich
dziony samochód pomimo tego, Że pieczenia uzna", iŻ przedmiotem zosta"y wymienione jedynie przyk"a-
znajdowa" si� w tzw. miejscu ubez- ubezpieczenia (w ramach przed- dowo(!). Jakim wi�c cudem w ocenie
pieczenia nie by" obj�ty ochroną miotowej umowy) by"y wy"ącznie Sądu Apelacyjnego (który podzieli"
ubezpieczeniową. W szczególnoĘci samochody klientów powierzone stanowisko ubezpieczyciela) nale-
argumentacja odmowna ubezpie- do przeglądów i napraw serwiso- Ża"o zastosowa� w omawianej kwe-
czyciela odnosi"a si� do umowy wych . JednoczeĘnie sąd ten stii wyk"adni� zaw�Żającą, a wi�c
ubezpieczenia mienia osób trzecich, stwierdzi", iŻ skoro pracownik fir- taką, która wykluczy"a z tego za-
przyj�tego w celu wykonania us"ugi my ochrony udzieli" pomocy spraw- kresu us"ug� dealera polegającą na
(a zatem dotyczy"a umowy stwier- com kradzieŻy samochodu (co po- reklamie, marketingu i promocji
dzonej polisą nr 0200-0000568 z dn. twierdza prawomocny wyrok karny samochodu znajdującego si� w salo-
19.09.2001 r., która obowiązywa"a z dn. 7.01.2004 r.), to ubezpieczają- nie sprzedaŻy? PrzecieŻ tu nie cho-
do dnia 03.l0.2002 r., a wi�c obejmo- cemu moŻna postawi� zarzut naru- dzi"o o klasyczny eksponat (np. ob-
wa"a moment nastąpienia wypadku szenia art. 474 k.c. i ż 35 cytowa- raz w muzeum) przeznaczony
ubezpieczeniowego). Ubezpieczają- nych owu4. Argument ten mia"by wy"ącznie do oglądania przez sym-
cy wystąpi" z powództwem do Sądu jakoby (cho� trudno poją� argu- patyków sztuki, samochodów czy
Okr�gowego w Olsztynie, który po- mentacj� SA w tej kwestii) wy"ą- innych koneserów. Tu chodzi"o o sa-
wództwo to uwzgl�dni", zasądzając cza� odpowiedzialnoĘ� ubezpieczy- lon sprzedaŻy samochodów kon-
na jego rzecz kwot� 210 136,18 z" ciela na zasadzie art. 827 ż 1 k.c. kretnej marki, a prowadzący ten
wraz z odsetkami ustawowymi od Ten ostatni argument nie zosta" salon dealer by" Żywotnie zaintere-
dnia 3 sierpnia 2002 r. Sąd ten przy- jednak poparty ani poglądami dok- sowany w jak najbardziej efektyw-
ją", iŻ skradziony pojazd jako mie- tryny, ani odnoĘnym orzecznic- nej i masowej promocji tych aut,
nie osoby trzeciej znajdowa" si� twem SN w kwestii poj�cia osób, za aby zwi�kszy� ich sprzedaŻ.
w posiadaniu zaleŻnym ubezpiecza- które ubezpieczający ponosi odpo- 3. Omawiane OWU zawierają po-
jącego i Że celem owego posiadania wiedzialnoĘ� w rozumieniu wymie- nadto dalsze sprzecznoĘci, a w szcze-
zaleŻnego by"o Ęwiadczenie przez nionego przepisu5. gólnoĘci w kwestii tzw. ograniczeł
dealera us"ug marketingowych i re- 2. Umowa ubezpieczenia gospo- odpowiedzialnoĘci, które mog"y
klamowych. Wobec braku sprecyzo- darczego naleŻy do umów maso- a nawet musia"y wprowadzi�
wania, o jakich us"ugach traktuje wych, zawieranych z uŻyciem wzor- ubezpieczającego w b"ąd co do tego,
umowa ubezpieczenia (vide ż 3 ust. ców umownych (owu), przybiera czy w konkretnej sytuacji ochrona
1 pkt 3 powo"anych OWU), poj�cie zatem charakter tzw. umowy adhe- ubezpieczeniowa mu przys"uguje,
tych us"ug naleŻa"o traktowa� sze- zyjnej6. czy nie. Oto porównując ż 8 pkt
roko. Od powyŻszego wyroku Sądu W umowach typu adhezyjnego na 1 i 2 tych warunków czytamy, Że
Okr�gowego strona pozwana wnio- treĘ� powsta"ego w ich wyniku sto- ubezpieczyciel nie odpowiada za
s"a apelacj� do Sądu Apelacyjnego sunku prawnego mają wp"yw (i to eksponaty (pkt 1) oraz za pojazdy
w Bia"ymstoku, który wyrokiem istotny) nie tylko same postanowie- drogowe i inne, które mogą by�
z dnia 24 listopada 2004 r. (I A Ca nia zawarte w umowie, ale teŻ prze- przedmiotem ubezpieczenia Casco
503/04) zmieni" zaskarŻony wyrok pisy prawa (zw"aszcza przepisy (pkt 2). JednakowoŻ owe pojazdy są
Sądu Okr�gowego i powództwo o charakterze ius cogens), postano- obj�te ochroną, jeŻeli stanowią mie-
w ca"oĘci oddali". wienia i treĘ� zastosowanego i in- nie osób trzecich przyj�te w celu
Sąd Apelacyjny opierając si� korporowanego do umowy wzor- wykonania us"ugi... (ż 8 pkt 2 in fi-
g"ównie na zeznaniach pracownicy ca oraz niektóre inne jeszcze ne w związku z ż 3 ust. l pkt 3).
30 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
W glosowanej sprawie mieliĘmy powyŻszą respektowa� i to niezaleŻ- JeĘli bowiem ubezpieczyciel mia"-
w"aĘnie do czynienia z pojazdem nie od tego, Że spór sądowy rozpo- by rzeczywiĘcie powaŻny zamiar
drogowym mogącym by� przed- czą" si� przed wejĘciem w Życie po- wyjaĘni� t� kwesti�, to powinien
miotem ubezpieczenia Casco i sta- wo"anej ustawy. Jest tak dlatego, Że zdefiniowa� poj�cie eksponatu
nowiącym jednoczeĘnie mienie art. 247 ustawy o dzia"alnoĘci ubez- w tzw. s"owniczku poj��.13 Wydaje
przyj�te przez ubezpieczającego pieczeniowej nakazuje stosowa� do si�, iŻ skoro autor owu, b�dący pro-
w celu wykonania us"ugi (zatem le- oceny roszczeł ubezpieczającego fesjonalistą w zakresie obrotu
ge non distinguente to, o jaką us"u- b�dących przedmiotem post�powa- ubezpieczeniowego, dopuĘci" si�
g� chodzi jest bez znaczenia). Z po- nia sądowego po 1 stycznia 2004 r. oczywistej i raŻącej niespójnoĘci
równania tych zapisów wynika (czyli niezakołczonych przed w poszczególnych zapisach tychŻe
wyraęna niespójnoĘ� a nawet dniem wejĘcia w Życie tejŻe ustawy) warunków (np. pomi�dzy ż 3 ust.
sprzecznoĘ� pomi�dzy wy"ącze- wymieniony art. 12 ustawy, jeŻeli 1 pkt 3 i ż 8 pkt 1), a jednoczeĘnie
niem z ochrony eksponatów oraz jest on przepisem korzystniejszym pominą" w tzw. s"owniczku defini-
pojazdów ; obu tym kategoriom dla ubezpieczającego.11 Tymczasem cj� eksponatu , to nie powinien
mienia poĘwi�cono róŻne klauzule z uzasadnienia glosowanego orze- z tego wywodzi� korzystnych dla
wy"ączające, co mog"oby sugero- czenia wynika, Że Sąd Apelacyjny siebie skutków prawnych.
wa�, Że eksponaty i pojazdy to zasad� t� pogwa"ci", dokonując Sąd Apelacyjny co jest zastana-
zgo"a odr�bne sk"adniki mienia. niezwykle zaw�Żającej wyk"adni wiające dokona" ustalenia treĘci "ą-
JednakŻe ubezpieczyciel zastrzeg", przywo"anego juŻ ż 3 ust. 1 pkt czącej strony umowy ubezpieczenia,
Że ta druga kategoria (pojazdy) 3 analizowanych owu, czyniąc to opierając si� nie na treĘci dokumen-
podlega ochronie, jeĘli stanowi mie- z oczywistą szkodą dla ubezpiecza- tu ubezpieczenia (polisie), lecz na ze-
nie okreĘlone w ż 3 ust. l pkt 3 (mie- jącego. UŻywając pewnej przenoĘni, znaniach osoby b�dącej pracowni-
nie osób trzecich przyj�te w celu moŻna obrazowo powiedzie�, Że kiem zak"adu ubezpieczeł. Zeznania
wykonania us"ugi). W tym miejscu w glosowanej sprawie zastosowano tego Ęwiadka pos"uŻy"y za dowód te-
powstaje pytanie, czy pojazdy spe"- przy wyk"adni OWU zasad� in go, Że ubezpieczający (reprezentowa-
niające wymóg okreĘlony w ż 3 ust. dubio in favorem profererenti. ny przez brokera) mia" jakoby wnio-
1 pkt 3 owu, a b�dące zarazem eks- Ponadto wszystkie postanowienia skowa� wy"ącznie o obj�cie ochroną
ponatem, są obj�te ochroną ubez- wzorca umowy (w tym takŻe OWU) ubezpieczeniową samochodów klien-
pieczeniową, czy teŻ nie. Oto jako powinny spe"nia� wymóg transpa- tów, powierzonych do przeglądu i na-
sofistyk� w zakresie wy"ączeł rentnoĘci, czyli postanowienia te praw gwarancyjnych. Tymczasem
ochrony ubezpieczeniowej zasto- powinny by� sformu"owane w spo- w dokumencie ubezpieczenia (polisa
sowano w komentowanych owu, sób jednoznaczny i zrozumia"y.12 nr 0200-0000568) znajdują si� takie
którą moŻna przyrówna� do przy- NaleŻy stwierdzi�, Że w g"osowanej oto zapisy:
s"owiowego prania mózgu . Czy sprawie zastosowanie przez zak"ad 1) Miejsce ubezpieczenia: salon
tego rodzaju zapisy moŻna uzna� za ubezpieczeł owu kryteriów tych Volkswagen oraz Audi...;
sformu"owane jednoznacznie nie spe"nia"y. W szczególnoĘci doty- 2) Suma ubezpieczenia: mienie
i w sposób zrozumia"y ?9 czy to przywo"anego juŻ zapisu ż osób trzecich przyj�te w celu wyko-
4. Glosowane orzeczenie, a w szcze- 3 ust. 1 pkt 3 (co do mienia osób nania us"ugi maszyny, urządze-
gólnoĘci jego uzasadnienie, sk"ania trzecich, przyj�tego w celu wykona- nia, wyposaŻenie.
takŻe do kilku refleksji na temat nia us"ugi) oraz ż 8 pkt 1 (wy"ą- JeĘli przez moment za"oŻy�, Że
zasady in dubio contra proferen- czającego odpowiedzialnoĘ� ubez- stanowisko przyj�te przez Sąd Ape-
tem, odnoszącej si� do interpretacji pieczyciela za tzw. eksponaty). lacyjny mia"oby by� trafne, a wi�c
i wyk"adni postanowieł owu, która Pomi�dzy tymi zapisami istnieje Że polisa ta obejmowa"a wy"ącznie
sta"a si� od dnia 1 stycznia 2004 ro- ewidentna sprzecznoĘ�(!). W tej sy- mienie osób trzecich w postaci sa-
ku zasadą ustawową 10. tuacji upieranie si� przez zak"ad mochodów klientów powierzonych
NaleŻy podkreĘli�, iŻ w opinio- ubezpieczeł, Że skradziony samo- do przeglądu i napraw gwarancyj-
wanej sprawie wszystkie sądy orze- chód by" eksponatem wy"ączonym nych, to moŻna by"oby postawi� na-
kające mia"y obowiązek zasad� z ochrony, zakrawa na hipokryzj�. st�pujące pytania:
Art. 247 ustawy o dzia"alnoĘci ubezpieczeniowej nakazuje stosowa� do
oceny roszczeł ubezpieczającego b�dących przedmiotem post�powania
sądowego po 1 stycznia 2004 r. (czyli niezakołczonych przed dniem wej-
Ęcia w Życie tejŻe ustawy) wymieniony art. 12 ustawy, jeŻeli jest on prze-
pisem korzystniejszym dla ubezpieczającego.
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 31
dlaczego jako miejsce ubezpie-
czenia wymieniono w polisie salon
Wszystkie postanowienia wzorca umowy (w
sprzedaŻy samochodów(?!);
tym takŻe owu) powinny spe"nia� wymóg
dlaczego w rubryce suma
transparentnoĘci, czyli postanowienia te po-
ubezpieczenia wpisano mienie
winny by� sformu"owane w sposób jedno-
osób trzecich przyj�te w celu wyko-
nania us"ugi , a nie samochody
znaczny i zrozumia"y.
klientów powierzone do przeglądu
i napraw gwarancyjnych ?
KaŻdy, nawet ktoĘ najmniej roz- Ęciwej interpretacji zapisów w poli- W takiej jednak sytuacji zak"ad
garni�ty, wie, Że w salonie sprzeda- sie, zaw�Żając przedmiot ubezpie- ubezpieczeł mia" bezwzgl�dny obo-
Ży samochodów nie dokonuje si� czenia wy"ącznie do samochodów wiązek zwróci� na powyŻszy fakt
przeglądu ani naprawy gwarancyj- przyj�tych do naprawy i przeglądu, uwag� ubezpieczającemu w formie
nej samochodów. Z drugiej strony to odkrywamy, Że tak uj�ty zapis pisemnej, wyznaczając mu jedno-
maszyny, urządzenia i wyposaŻe- w polisie by"by ewidentnie sprzecz- czeĘnie co najmniej 7-dniowy ter-
nie nie naleŻą do kategorii samo- ny z zapisem ż 3 ust. 1 pkt 3 owu, min do z"oŻenia sprzeciwu. Wiemy,
chodów klientów powierzonych do który nie precyzowa", o jakich us"u- Że w glosowanej sprawie zak"ad
przeglądu i napraw gwarancyj- gach traktuje umowa ubezpiecze- ubezpieczeł tego nie uczyni".14 Za-
nych . Zachodzi w tym miejscu nia. W kaŻdym razie jak s"usznie tem twierdzenie, Że dla okreĘlenia
pytanie, kto wype"ni" tak brzmiący zauwaŻy" Sąd Okr�gowy w uzasad- zakresu ochrony nie jest miarodaj-
dowód zawarcia umowy ubezpiecze- nieniu wydanego orzeczenia ów ny zapis w OWU (ż 3 ust. 1 pkt 3),
nia? Wygląda na to, Że autorem zapis wymienia" owe us"ugi wy- lecz mniej korzystny dla ubezpie-
tych wzajemnie sprzecznych zapi- "ącznie przyk"adowo, a nie limi- czającego zapis w dokumencie ubez-
sów by" pracownik zak"adu ubez- tatywnie(!). Zaistnia"aby wówczas pieczenia (i ustalony w dodatku na
pieczeł, którego zeznania Sąd sytuacja okreĘlona w dyspozycji podstawie zeznania pracownicy
Apelacyjny uczyni" decydującym do- przepisu art. 811 ż 1-2 k.c., albo- zak"adu ubezpieczeł wbrew wyraę-
wodem na okolicznoĘ� istotnych wiem tak rozumiany dokument nemu brzmieniu zapisów w tym do-
elementów treĘci analizowanej ubezpieczenia odbiega"by na nieko- kumencie) jest twierdzeniem po-
umowy ubezpieczenia. JeĘli rzeczy- rzyĘ� ubezpieczającego od treĘci za- zbawionym jakiejkolwiek logiki.
E
u
g
e
n
i
u
s
z
K
o
w
a
l
e
w
s
k
i
wiĘcie Sąd Apelacyjny dokona" w"a- stosowanych owu (ż 3 ust. l pkt 3). Prof. dr hab. Eugeniusz Kowalewski
1
Tez� orzeczenia sformu"owa" autor glosy na podstawie mo- 231 oraz M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia-Art. 805-834
tywów uzasadnienia wyroku. Orzeczenie nie zosta"o do tej po- KC Komentarz, C. H. Beck Warszawa 2004, s. 103 i nast.
7
ry opublikowane. Zob. szeroko: J. Kufel, Kszta"towanie treĘci prawnego sto-
2
Ogólne Warunki Ubezpieczenia Mienia od KradzieŻy z W"a- sunku ubezpieczenia [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynko-
maniem i Rabunku, zatwierdzone w dniu 6.12.1999 r. Uchwa- wej, cz. 4, red. T. Sangowski, Bydgoszcz-Poznał 2002, s. 52-63
"ą Zarządu Generali T.U.S.A. Nr NL/3/12/1999 (obowiązujące oraz E. Kowalewski, Prawo ubezpieczeł gospodarczych, Byd-
dla umów ubezpieczenia zawartych po dniu 7 grudnia 1999 r.). goszcz-Toruł 2002, s.154.
3 8
Odpowiedni zapis, znajdujący si� w zastosowanych OWU, Zob. przypis 3.
9
ma nast�pującą treĘ�: Generali obejmuje ochroną ubezpiecze- Zob. wymóg art. 12 ust. 3 ustawy z dn. 22.05.2003 r. o dzia-
niową nast�pujące mienie, zwane dalej przedmiotem ubezpie- "alnoĘci ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124, poz. 1151, z póęn.
czenia a okreĘlone w Umowie: zm.) oraz art. 385 ż 2 k.c. w zw. z art. 233 pkt 1 i art. 247 usta-
3) mienie osób trzecich przyj�te w celu wykonania us"ugi, wy o dzia"alnoĘci ubezpieczeniowej.
10
sprzedaŻy, umowy komisu lub umowy przechowania mienie Zob. art. 12 ust. 4 ustawy o dzia"alnoĘci ubezpieczeniowej.
11
stanowiące w"asnoĘ� osób trzecich przyj�te w celu wykonania Zob. na ten temat E. Kowalewski, T. Sangowski, Prawo
us"ugi, np. naprawy, remontu, czyszczenia, farbowania, pra- ubezpieczeł gospodarczych Komentarz, W-wa 2004, s. 235 i n.
12
nia, przyj�te w celu dalszej sprzedaŻy, w ramach umowy komi- Zob. art. 12 ust. 3 ustawy o dzia"alnoĘci ubezpieczeniowej
su lub umowy przechowania (ż 3 ust. 1 pkt. 3). oraz art. 385 ż 2 k.c. w związku z art. 384 ż 5.
4 13
Chodzi o 1 35 pkt 2) OWU, który stanowi: w okresie ubez- S"owniczek taki, zawarty w ż 2 pkty 1-11 przedmiotowych
pieczenia Ubezpieczający zobowiązany jest do w"aĘciwego za- OWU, podaje szczegó"owe definicje np. takich drobiazgów
bezpieczenia majątku, zgodnie z wymogami niniejszych OWU jak zamek wielozapadkowy czy k"ódka bezkab"ąkowa ;
(od 1 17 do 1 22) oraz ogólnie obowiązującymi przepisami mają- w s"owniczku tym nie zdefiniowano jednak eksponatu , co
cymi na celu zapobieganie powstawania szkód a w szczególno- zdaniem glosotora by"o wr�cz niezb�dne, z uwagi na wy"ą-
Ęci przepisów ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie czenie tychŻe eksponatów z ochrony ubezpieczeniowej (ż 8 pkt
osób i mienia (Dz.U. z 1997 r., Nr 114, poz. 740) . 1 OWU).
5 14
Zob. w szczególnoĘci wyrok SN z dnia 22.04.2004 r. (II CK Gdyby przyją�, Że stanowisko Sądu Apelacyjnego jest za-
144/03), opublikowany wraz z glosą A. Szl�zaka w OSP sadne, co by oznacza"o Że treĘ� umowy ubezpieczenia zawartej
, z. 12
z 2004 r., poz. 159 oraz kolejną glos� do tego wyroku E. Ko- przez ubezpieczającego a uzewn�trzniona w polisie odbiega
walewski, Prawo Asekuracyjne 2005, nr 1, s. 76-84. rzeczywiĘcie (i to na niekorzyĘ� ubezpieczającego) od treĘci
6
Zob. W. Warka""o, W. Marek i W". Mogilski, Prawo ubezpie- OWU, to i tak skoro ubezpieczyciel nie wykona" obowiązku
czeniowe, W-wa 1983, s.175, A. Wąsiewicz, Z.K. Nowakowski, okreĘlonego w art. 811 1 l-2 k.c. naleŻa"oby przyją� istnienie
Prawo ubezpieczeł gospodarczych, Warszawa-Poznał 1980, s. ochrony ubezpieczeniowej.
32 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Wypuszczenie ptaszka z klatki, czyli o moŻliwoĘci
anulowania umowy o cz"onkostwo w przypadku
uzyskania prawa do wczeĘniejszej emerytury
W związku z rozszerzeniem kompetencji Rzeczni- mogliby skorzysta�, gdyby nie
przystąpili do otwartego funduszu
ka Ubezpieczonych o ochron� interesów cz"onków
emerytalnego.
otwartych funduszy emerytalnych oraz uczestni-
Problem anulowania umowy
ków pracowniczych programów emerytalnych od
o cz"onkostwo w funduszu z powo-
kwietnia 2002 r. Rzecznik Ubezpieczonych chroni du utraty prawa do emerytury po-
jawia" si� równieŻ w trakcie dyŻu-
konsumenckie interesy cz"onków otwartych fun-
rów telefonicznych prowadzonych
duszy emerytalnych oraz uczestników pracowni-
przez pracowników Biura Rzeczni-
czych programów emerytalnych.
ka Ubezpieczonych. W zakresie za-
bezpieczenia emerytalnego w 2004
ykonując ustawowe obo- utrudnieł towarzyszących roku zanotowano 129 rozmów tele-
wiązki wynikające z po- zmianie otwartego funduszu fonicznych.
Wszerzonego zakresu chro- emerytalnego. Najwi�cej z nich odnosi"o si� do
nionych przez niego pomiotów, Najwi�ksza liczba pisemnych wy- nieprawid"owoĘci w funkcjonowa-
Rzecznik podejmowa" interwencje stąpieł w latach 2002-2004 z za- niu podmiotów dzia"ających w ra-
w indywidualnych sprawach osób kresu systemu ubezpieczeł spo- mach II filara polskiego systemu
obj�tych zabezpieczeniem emery- "ecznych odnosi"a si� do moŻliwoĘci emerytalnego 47 skarg (36,4%).
talnym. Do Biura Rzecznika anulowania deklaracji przystąpie- Rozmowy te dotyczy"y g"ównie
Ubezpieczonych w latach 2002-
P
o
d
z
i
a
"
s
k
a
r
g
z
e
w
z
g
l
�
d
u
n
a
t
e
m
a
t
y
k
�
Tabela 2. Podzia" skarg ze wzgl�du na tematyk�
2004 wp"yn�"o 469 skarg pisem-
nych od uczestników systemu
Przedmiot skargi 2002 2003 2004 Razem
P
r
z
e
d
m
i
o
t
s
k
a
r
g
i
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
R
a
z
e
m
emerytalnego.
Anulowanie umowy 6 140 37 183
Najliczniejsza grupa skarg, które
Nieprzekazywanie sk"adek do OFE 8 75 69 152
wp"yn�"y do Rzecznika Ubezpieczo-
Zmiana funduszu i wyp"ata transferowa 6 1 2 9
nych w latach 2002-2004, odnosi"a
Nieprawid"owoĘci w rejestrze cz"onków 4 6 6 16
si� do funkcjonowania powszech-
Interpretacja przepisów 2 7 4 13
nych towarzystw emerytalnych
Sfa"szowanie umowy 1 9 5 15
i otwartych funduszy emerytal-
Inne 7 7 11 25
nych, czyli podmiotów dzia"ających
Z"a w"aĘciwoĘ� - - 56 56
w ramach II filara polskiego syste- RAZEM 34 245 190 469
R
A
Z
E
M
3
4
2
4
5
1
9
0
4
6
9
mu emerytalnego ("ącznie 240
skarg, tabela 1). Wystąpienia te do- nia do otwartego funduszu emery- moŻliwoĘci anulowania umowy
tyczy"y przede wszystkim: talnego na skutek b"�du co do tre- o cz"onkostwo w funduszu ze
moŻliwoĘci anulowania umowy Ęci oĘwiadczenia woli (183 skargi, wzgl�du na nabycie prawa do wcze-
o cz"onkostwo wskutek b"�du tabela 2). Wi�kszoĘ� skarŻących Ęniejszej emerytury 38 rozmów
co do treĘci oĘwiadczenia woli; powo"ywa"a si� na niewiedz� (29,5%, tabela 3).
sfa"szowania umów o cz"onko- o utracie prawa do przejĘcia na Ze wzgl�du na wag� i rozmiar
stwo; wczeĘniejszą emerytur�, z którego problemu dotyczącego niemoŻnoĘci
przejĘcia na wczeĘniejszą emerytu-
P
o
d
z
i
a
"
s
k
a
r
g
z
e
w
z
g
l
�
d
u
n
a
p
o
d
m
i
o
t
,
Tabela 1. Podzia" skarg ze wzgl�du na podmiot,
r� w przypadku uczestnictwa
wobec którego wniesiono skarg�
w
o
b
e
c
k
t
ó
r
e
g
o
w
n
i
e
s
i
o
n
o
s
k
a
r
g
�
w otwartym funduszu emerytal-
nym Rzecznik Ubezpieczonych wy-
Podmiot 2002 2003 2004 Razem
P
o
d
m
i
o
t
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
R
a
z
e
m
stąpi" w 2003 r. do Izby Gospodar-
Powszechne towarzystwa emerytalne 19 164 57 240
czej Towarzystw Emerytalnych
Zak"ad Ubezpieczeł Spo"ecznych 11 77 118 206
o przyj�cie jednolitych procedur
Inne 4 4 15 23
przez zrzeszone w niej powszechne
Razem 34 245 190 469
R
a
z
e
m
3
4
2
4
5
1
9
0
4
6
9
towarzystwa emerytalne w zakre-
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 33
o tym, Że o uniewaŻnienie
P
r
z
e
d
m
i
o
t
r
o
z
m
ó
w
p
r
z
e
p
r
o
w
a
d
z
o
n
y
c
h
w
t
r
a
k
c
i
e
d
y
Ż
u
r
ó
w
Tabela 3. Przedmiot rozmów przeprowadzonych w trakcie dyŻurów
telefonicznych z zakresu zabezpieczenia emerytalnego w 2004 r. umowy naleŻy zwróci� si� do
t
e
l
e
f
o
n
i
c
z
n
y
c
h
z
z
a
k
r
e
s
u
z
a
b
e
z
p
i
e
c
z
e
n
i
a
e
m
e
r
y
t
a
l
n
e
g
o
w
2
0
0
4
r
.
pierwszego funduszu, z któ-
Lp. Przedmiot Liczba skarg %
L
p
.
P
r
z
e
d
m
i
o
t
L
i
c
z
b
a
s
k
a
r
g
%
rym cz"onek zawar" umow�
o cz"onkostwo.
1. Nieprzekazywanie sk"adek do OFE 44 34,1
2. Anulowanie umowy ze wzgl�du 6. PTE mogą stosowa� odmien-
na nabycie prawa do wczeĘniejszej emerytury 38 29,5
ne zasady post�powania
3. Zmiana funduszu i dokonanie wyp"aty
z wnioskami o uniewaŻnienie
transferowej 6 4,7
umowy z powodu prawa do
4. Nieprawid"owoĘci w prowadzeniu
wczeĘniejszej emerytury, jeĘli
rejestru cz"onków przez PTE 2 1,6
są one korzystniejsze dla
5. Interpretacja przepisów 16 12,4
cz"onka funduszu od zasad
6. Inne 17 13,1
przyj�tych w niniejszym
7. Brak danych 2 1,6
oĘwiadczeniu. W stosunku do
8. Sfa"szowanie umowy 1 0,7
by"ych cz"onków funduszu
9. Umowa zawarta w wyniku
korzystniejsze zasady nie mo-
wprowadzenia w b"ąd 2 1,6
10. Z"a w"aĘciwoĘ� 1 0,7 gą by� stosowane.
Ogó"em 129 100
O
g
ó
"
e
m
1
2
9
1
0
0
PowyŻszy tryb b�dzie stosowany
do kołca 2006 roku.
sie anulowania umów o cz"onko- a) pisemnego oĘwiadczenia o za-
stwo w przypadku uzyskania pra- warciu przez nią umowy pod Mając na uwadze przejrzystoĘ�
wa do wczeĘniejszej emerytury. wp"ywem b"�du, co do utraty zasad obowiązujących wszystkich
Podj�ta na wniosek Rzecznika prawa do wczeĘniejszej emery- uczestników II filara, Rzecznik
Ubezpieczonych inicjatywa ujed- tury, Ubezpieczonych podją" dzia"ania
nolicenia procedur anulowania b) dostarczenia decyzji ZUS o od- w celu upowszechnienia przyj�-
umowy w przypadku uzyskania mowie udzielenia prawa do tych przez cz"onków IGTE zasad
wczeĘniejszych uprawnieł emery- wczeĘniejszej emerytury jedy- w ca"ym Ęrodowisku otwartych
talnych zakołczy"a si� wypracowa- nie ze wzgl�du na jej przyna- funduszy emerytalnych. Rzecznik
niem stosownych regulacji i przyj�- leŻnoĘ� do funduszu emerytal- Ubezpieczonych wystąpi" do po-
ciem ich przez zrzeszone w IGTE nego. wszechnych towarzystw emerytal-
towarzystwa. Za niewątpliwy suk- 2. Po spe"nieniu przez cz"onka nych nieb�dących cz"onkami IGTE
ces naleŻy uzna�, iŻ pomimo d"ugo- funduszu lub by"ego cz"onka o przyj�cie tych zasad bądę wypra-
trwa"oĘci sprawy i licznych proble- funduszu powyŻszych warun- cowanie w"asnych procedur post�-
mów technicznych w 2005 r. uda"o ków, PTE zarządzające tym powania w podobnych sytuacjach.
si� ostatecznie wypracowa� jedno- funduszem uruchomi we-
lite standardy post�powania wn�trzną procedur� w sprawie Podsumowując, najpilniejsze pro-
wszystkich cz"onków IGTE w tym uniewaŻnienia umowy z tą blemy związane z anulowaniem
zakresie. osobą. umów o cz"onkostwo wczeĘniej-
Powszechne Towarzystwa Eme- 3. Po stwierdzeniu niewaŻnoĘci szych emerytów zosta"y w duŻej
rytalne zrzeszone w IGTE zgodnie umowy zgodnie z punktem 2 cz�Ęci rozwiązane. Dalsze moŻli-
oĘwiadczy"y, Że b�dą stosowa� jed- osoba b�dąca stroną tej umowy woĘci anulowania umów o cz"on-
nolitą procedur� post�powania powiadomi o fakcie jej unie- kostwo w OFE w przypadku uzy-
z wnioskami cz"onków otwartych waŻnienia wszystkie fundusze, skania prawa do wczeĘniejszej
funduszy emerytalnych, którzy ze- których nast�pnie by"a lub jest emerytury po 2006 r. powinny za-
chcą skorzysta� z prawa do wcze- cz"onkiem. Wzór powiadomie- wiera� regulacje dotyczące emery-
Ęniejszej emerytury do kołca roku nia stanowi za"ącznik do ni- tur pomostowych. Do czasu jednak
2006 r.: niejszego oĘwiadczenia. uchwalenia i opublikowania tych
1. Po otrzymaniu od cz"onka lub 4. Postanowienia powyŻsze nie przepisów, co raczej nie nastąpi
by"ego cz"onka funduszu, któ- obowiązują w odniesieniu do szybko, nie moŻna wyrokowa� o ich
ry naby" cz"onkostwo w tym spraw zakołczonych prawo- kszta"cie.
funduszu na podstawie umowy mocnym wyrokiem oddalają-
J
o
a
n
n
a
O
w
c
z
a
r
e
k
pierwszej, wniosku o uniewaŻ- cym powództwo w tym przed- Joanna Owczarek
nienie umowy z powodu utraty miocie.
przez niego prawa do wcze- 5. PTE poinformują osoby, które ekspert w Biurze Rzecznika
Ęniejszej emerytury, PTE za- z"oŻy"y wnioski w tej sprawie Ubezpieczonych
rządzające tym funduszem Żą- o przyj�tej procedurze po- asystent w Katedrze
da� b�dzie od tej osoby: st�powania, w szczególnoĘci Ubezpieczenia Spo"ecznego SGH
34 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Ubezpieczenia turystyczne w pigu"ce
czyli jak mi"o, przyjemnie
i bezpiecznie sp�dzi� urlop
Sezon urlopowy dopiero si� zaczyna. Niektórzy z nas, tak jak przed ro-
kiem, zdecydują si� wyjecha� na letni wypoczynek, korzystając z us"ug
biur podróŻy. Natomiast inni, czy to z powodów czysto finansowych, czy
z upodobania do indywidualnego sp�dzania wakacyjnego czasu wybiorą
tzw. wyjazdy prywatne. I jedni, i drudzy pragną swój urlop sp�dzi� mi"o,
przyjemnie i bezpiecznie. Optymalnemu wyborowi bezpiecznej formy wa-
kacyjnego wypoczynku sprzyja szeroka oferta ubezpieczeł turystycznych
polskiego rynku ubezpieczeniowego.
ie naleŻy jednak zapomina� o tym, Że w nadcho- zagadnienia, naleŻy stwierdzi�, Że nie jest to do kołca
dzącym okresie urlopowym sytuacja ewentual- prawda, gdyŻ istnieje szereg niekiedy powaŻnych ograni-
Nnego klienta biura podróŻy czy potencjalnego czeł, z którymi w zakresie ochrony zdrowotnej oferowa-
w"aĘciciela ubezpieczeniowej polisy turystycznej jest nie- nej przez publiczną s"uŻb� zdrowia potencjalny poszko-
co inna niŻ w latach poprzednich. dowany moŻe si� spotka�.
Dlaczego i co si� zmieni"o w sytuacji polskiego turysty? Po pierwsze, na co zwróciliĘmy uwag� powyŻej, za-
G"ównie dlatego, Że od 1 maja 2004 r. Polska jest cz"on- kres ochrony w pałstwach unijnych jest oferowany
kiem Unii Europejskiej i od tego czasu Polaków w UE w bardzo zróŻnicowanym standardzie, a polski obywatel
obejmują juŻ przepisy unijne czyli zagwarantowany za granicą b�dzie otrzymywa" zakres Ęwiadczeł medycz-
dyrektywami UE zakres opieki zdrowotnej oraz wzajem- nych, jaki jest przewidywany dla obywatela pałstwa
ne sankcjonowanie przez wszystkie kraje cz"onkowskie zdarzenia.
wspólnoty polis komunikacyjnego ubezpieczenia OC wy- Po drugie, takŻe zwróci� uwag�, iŻ prawo unijne mó-
stawionych w pałstwach wspólnoty. Dlatego teŻ, podró- wi o prawie do opieki zdrowotnej i udzielaniu tzw. Ęwiad-
Żując po pałstwach takich jak: Austria, Belgia, Cypr, czeł koniecznych w natychmiastowych sytuacjach, co
Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, powoduje, Że nie wszystkie sytuacje zagroŻenia zdrowia
Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, b�dą obj�te ochroną w ramach pomocy publicznej.
Litwa, Luksemburg, �otwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Po trzecie, w ramach zabezpieczenia spo"ecznego
Polska, Portugalia, S"owacja, S"owenia, Szwajcaria, nie wszystkie us"ugi medyczne są pokrywane przez
Szwecja, W�gry, Wielka Brytania, W"ochy nie potrzebu- ubezpieczenie zdrowotne w wi�kszoĘci krajów unij-
jemy juŻ Zielonej Karty. Podobnie w Chorwacji, Islandii, nych są pobierane dodatkowe koszty nierefundowane
Lichtensteinie, Norwegii i Szwajcarii wystarczy pol- z kasy publicznej. Są to zazwyczaj cz�Ęciowe op"aty za
skie OC. Natomiast na terytoriach Albanii, Andory, Bia- us"ugi medyczne czy inne op"aty poĘrednio związane
"orusi, BoĘni i Hercegowiny, Bu"garii, Iranu, Izraela, z leczeniem, np. koszty związane z przewozem karetką
Macedonii, Maroka, Mo"dawii, Rumuni, Serbii i Czarno- pogotowia ratunkowego w niektórych przypadkach,
góry, Tunezji, Turcji i Ukrainy wykup Zielonej karty jest koszt niektórych medykamentów, op"at� za pokój o wyŻ-
konieczny. Ponadto b�dziemy mogli korzysta� w UE szym standardzie w szpitalu czy teŻ koszty Żywienia
z pomocy medycznej i takich samych us"ug, jakie bez- szpitalnego.
p"atnie przys"ugują obywatelom danego kraju cz"onkow- Po czwarte, co jest z punktu widzenia potencjalnego
skiego. MoŻna wi�c b�dzie liczy� na pomoc ograniczoną poszkodowanego wyjątkowo istotne, problematyczny
do poziomu bezp"atnego lecznictwa w danym pałstwie, pozostaje równieŻ fakt, iŻ prawo unijne pozostawia istot-
a dok"adne regu"y pokrycia kosztów naszego leczenia na ną luk� w kwestii transportu poszkodowanego do miej-
terytoriach UE reguluje prawo krajowe pałstwa, w któ- sca zamieszkania lub miejsca dalszego leczenia, co moŻe
rym b�dziemy poddawani leczeniu. W Ęwietle takich poszkodowanym nastr�cza� daleko idących trudnoĘci fi-
uregulował prawa wspólnotowego początkowo niektó- nansowych.
rzy przewidywali zbliŻający si� koniec ubezpieczeł tury- Po piąte, trzeba takŻe zaznaczy�, iŻ na niektóre
stycznych, a szczególnie ubezpieczenia kosztów lecze- us"ugi w publicznej s"uŻbie zdrowia okres oczekiwania
nia za granicą na terytorium unijnym. Analizując ca"oĘ� pozostaje wyjątkowo d"ugi. S"uŻba zdrowia niektórych
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 35
pałstw unijnych nie jest w pe"ni wydolna i oczekiwanie a takŻe jego rodzinie oczywiĘcie polecamy to drugie
na jej reakcje są podobne do polskich realiów. Podobnie rozwiązanie. Pakiet, sk"adający si� z kilku produktów,
sytuacja wygląda w bloku najnowszych cz"onków Unii, jest na ogó" duŻo tałszy niŻ zakup pojedynczo kilku pro-
gdzie publiczna s"uŻba zdrowia pozostawia wiele do Ży- duktów ubezpieczeniowych. Przy wyborze optymalnego
czenia. dla konkretnych potrzeb ubezpieczenia jednak nie po-
Po szóste, naleŻy równieŻ pami�ta�, Że wspomniane winno si� sugerowa� tylko jego atrakcyjną (czyli niską)
rozwiązania dotyczą leczenia w placówkach publicznych, ceną. Trzeba zdawa� sobie spraw�, Że za sk"adk� o ni-
natomiast w przypadku korzystania z leczenia w placów- skiej wartoĘci zwykle otrzymuje si� niezbyt szeroki za-
kach prywatnych jego koszty b�dą w pe"ni lub znacznej kres ochrony... Czy tak warto si� ubezpieczy� ?
cz�Ęci odp"atne. Obecnie towarzystwa ubezpieczeniowe oferują przede
To WaŻne! Przed wyjazdem naleŻy bezwzgl�dnie za- wszystkim ubezpieczenia w pakietach, sk"adających si�
T
o
W
a
Ż
n
e
!
opatrzy� si� w Oddziale NFZ w formularz E 111 (prze- przewaŻnie z:
znaczony m.in. dla osób wyjeŻdŻających turystycznie), ubezpieczenia kosztów leczenia za granicą (KLZ);
który w przypadku leczenia b�dzie stanowi� podstaw� jest to podstawowe i najwaŻniejsze ubezpieczenie tury-
do refundacji jego kosztów. Szczegó"owe informacje styczne, które zakresem ochrony obejmuje najcz�Ęciej
w zakresie refundowania kosztów leczenia oraz zasad ryzyko kosztów leczenia, nag"ego zachorowania oraz
ich przyznawania moŻna uzyska� w Narodowym Fun- wypadku poza granicami Polski. Ubezpieczyciel najcz�-
duszu Zdrowia pod numerem telefonu (0 22) 572 60 00. Ęciej zobowiązuje si� do zwrotu poniesionych kosztów
Kolejne waŻne pytanie to jak wybra� polis�, która da niezb�dnego leczenia za granicą, w tym kosztów za kon-
nam podczas wyjazdu maksimum bezpieczełstwa? Na sultacje z lekarzem, zabiegi w ambulatorium czy wydat-
co przy jej wyborze zwraca� uwag�? ków poniesionych za specjalistyczne badania zlecone
Po pierwsze, region (czyli kontynent lub pałstwo), do przez lekarza; takŻe kosztów pobytu w szpitalu wtedy,
P
o
p
i
e
r
w
s
z
e
,
którego ograniczony jest wyjazd. kiedy leczenia nie moŻna od"oŻy� do czasu powrotu do
Towarzystwa ubezpieczeniowe, opracowując swoją kraju. Sumy, na które moŻna si� ubezpieczy�, są bardzo
ofert� produktów turystycznych, podzieli"y Ęwiat na róŻne i wahają si� od 5 000 USD do 60 000 USD (w za-
trzy cz�Ęci. Zwykle są to: leŻnoĘci od wybranego wariantu). Warto wiedzie�, Że
Europa oraz kraje basenu Morza �ródziemnego, przy wyp"acaniu odszkodowania zak"ad ubezpieczeł b�-
USA, Kanada, Australia i Japonia dzie wymaga" orygina"ów rachunków dokumentujących
reszta Ęwiata. poniesione wydatki. Zatem naleŻy zbiera� wszystkie
Warto takŻe wiedzie�, Że niektóre firmy uproĘci"y otrzymane dokumenty (takŻe diagnozy lekarskie) zwią-
ofert�, uwzgl�dniając jedynie podzia" Ęwiata tylko na zane z leczeniem, zakupem medykamentów, pobytem
dwa regiony: w szpitalu czy przebytym poza krajem zabiegiem.
Europa wraz z krajami basenu Morza �ródziemne- ubezpieczenia nast�pstw nieszcz�Ęliwych wypad-
go ków (NNW ); zapewnia ochron� ubezpieczeniową w sy-
pozosta"a cz�Ę� Ęwiata. tuacji utraty zdrowia lub Ęmierci, b�dących nast�p-
Po drugie, zakres niezb�dnej ochrony ubezpieczenio- stwem nieszcz�Ęliwego wypadku. WartoĘ� sumy
P
o
d
r
u
g
i
e
,
wej. ubezpieczenia moŻe si�ga� tutaj nawet od 500 euro do
W zaleŻnoĘci od potrzeb moŻna zakupi� zarówno po- 30 000 euro. OczywiĘcie im wyŻsza suma, tym lepsza,
jedyncze ubezpieczenia, dotyczące ochrony wybranego ale takŻe droŻsza ochrona.
ryzyka np. Kkosztów leczenia za granicą czy odpowie- Z polisy ubezpieczenia NNW mogą zosta� wyp"acone
dzialnoĘci cywilnej, jak równieŻ pakiet ubezpieczeł, za- Ęwiadczenia:
pewniający kompleksową ochron� w"aĘcicielowi polisy, odszkodowanie z tytu"u trwa"ego uszczerbku na
zdrowiu w pe"nej wysokoĘci sumy ubezpieczenia, je-
Żeli ubezpieczony dozna" 100% trwa"ego uszczerb-
Podstawą przyznania Ęwiadcze-
ku, a w razie cz�Ęciowego uszczerbku, taki procent
nia jest dostarczona ubezpieczy-
sumy ubezpieczenia, w jakim ubezpieczony dozna"
cielowi dokumentacja lekarska,
trwa"ego uszczerbku;
odszkodowanie z tytu"u Ęmierci w wyniku nieszcz�-
a nast�pnie ekspertyza lekarza-
Ęliwego wypadku w zaleŻnoĘci od oferty 100% su-
-orzecznika zak"adu ubezpieczeł.
my ubezpieczenia, ale zdarzają si� produkty ko-
NaleŻy pami�ta�, Że stopieł trwa-
rzystniejsze, gdzie przyznaje si� 200% albo mniej
"ego uszczerbku na zdrowiu jest
korzystne 50% sumy ubezpieczenia.
Podstawą przyznania Ęwiadczenia jest dostarczona
ustalany dopiero po zakołczeniu
ubezpieczycielowi dokumentacja lekarska, a nast�pnie
leczenia.
ekspertyza lekarza orzecznika zak"adu ubezpieczeł.
NaleŻy pami�ta�, Że stopieł trwa"ego uszczerbku na
zdrowiu jest ustalany dopiero po zakołczeniu leczenia.
36 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
ubezpieczenia assistance; to dodatkowe ubezpiecze-
nie gwarantujące ca"odobową us"ug� pomocy, dzi�ki
By� kobietą
której ubezpieczony ma moŻliwoĘ� szybkiego dost�pu
np. do pomocy medycznej czy np. uregulowania wszyst-
kich związanych z tym p"atnoĘci od razu i na miejscu
ubezpieczoną
zdarzenia. Klient otrzymuje alarmowy numer telefonu
(np. numer telefonu wspó"pracownika towarzystwa za
granicą lub teŻ ca"odobowego centrum pomocy w Pol-
Status kobiet w spo"eczełstwie, ich
sce), dzi�ki któremu ma zapewniony dost�p do 24-go-
rola, prawa i obowiązki w róŻnych
dzinnego serwisu pomocy w j�zyku polskim na ca"ym
obszarach gospodarczych i spo"ecz-
Ęwiecie. Ubezpieczyciel w polisie przewaŻnie zastrzega
sobie termin zwykle do siedmiu dni do którego trze- nych, budzi rosnące zaintereso-
ba zawiadomi� jego przedstawiciela o zaistnia"ej szko-
wanie. Rzecznik Ubezpieczonych
dzie. W innym przypadku ubezpieczyciel moŻe uchyli�
z racji przyznanych mu ustawowo
si� od odpowiedzialnoĘci.
kompetencji podją" inicjatyw� prze-
ubezpieczenia bagaŻu podróŻnego; zapewnia wy-
p"at� odszkodowania w przypadku kradzieŻy lub znisz- prowadzenia badał ukierunkowa-
czenia bagaŻu podróŻnego. Jednak odszkodowanie moŻ-
nych na ustalenie pozycji kobiet na
na otrzyma� dopiero po powrocie do kraju na podstawie
rynku ubezpieczeniowym.
dokumentów z policji (lub hotelu), zaĘwiadczających, Że
zniszczenie bagaŻu czy jego kradzieŻ faktycznie mia"y
ealizacji tego zamys"u s"uŻy� ma ustalenie po-
miejsce. WartoĘ� szkody ustala si� wed"ug udokumento-
trzeb kobiet jako podmiotów ubezpieczenia.
wanej przez ubezpieczającego wartoĘci zaginionego ba-
RPierwszorz�dna zasada równoĘci wobec prawa
gaŻu lub, kiedy to niemoŻliwe, wed"ug przeci�tnej war-
moŻe by� modyfikowana ze wzgl�du na specyfik�
toĘci rynkowej utraconych rzeczy. Na co warto zwróci�
i zróŻnicowanie potrzeb konsumentów rynku ubez-
uwag�: za utrat� bagaŻu pozostawionego bez opieki lub
pieczeniowego, a kobiety stanowią szczególną grup�
niew"aĘciwie zabezpieczonego towarzystwo zwykle nie
ubezpieczonych.
ponosi odpowiedzialnoĘci.
W tym celu Biuro Rzecznika Ubezpieczonych przygo-
ubezpieczenia odpowiedzialnoĘci cywilnej; ochrona
towa"o ankiet� skierowaną do kobiet. Celem poniŻ-
ubezpieczeniowa obejmuje szkody w mieniu lub na oso-
szej ankiety jest zbadanie nastawienia kobiet do ofert
bie wyrządzone przez ubezpieczonego osobom trzecim
prezentowanych przez zak"ady ubezpieczeł.
(tzn. innym osobom). Suma ubezpieczenia za tzw. szko-
dy na osobie w zaleŻnoĘci od oferty waha si� od 20 000
1. Czy jest Pani zainteresowana szczególną troską
euro do nawet 140 000 euro. Natomiast za szkody rze-
zak"adów ubezpieczeł w zakresie ochrony ubezpie-
czowe suma gwarancyjna najcz�Ęciej kszta"tuje si� na
czeniowej?
ustalonym przez ubezpieczyciela poziomie kilkunastu
Tak
procent sumy ustalonej za szkody wyrządzone na oso-
bie.
Nie
innych ubezpieczeł. Dodatkowo istnieje moŻliwoĘ�
uzupe"nienia polisy o inne, niezb�dne na wyjeędzie
2. Jakie produkty ubezpieczeniowe są najbardziej po-
ubezpieczenia, np. ubezpieczenie kosztów odwo"ania
trzebne kobietom? (prosz� wymieni�)
uczestnictwa w imprezie turystycznej czy wczeĘniejsze-
.................................................................................................
go z niej powrotu, ubezpieczenie kosztów pobytu osoby
towarzyszącej lub wezwanej do towarzyszenia (zakwa- .................................................................................................
terowanie, wyŻywienie oraz podróŻ) w przypadku, gdy .................................................................................................
Ubezpieczony poddawany jest hospitalizacji za granicą,
.................................................................................................
ubezpieczenie kosztów poniesionych w związku z wcze-
.................................................................................................
Ęniejszym powrotem Ubezpieczonego do kraju, spowo-
dowanego nag"ą sytuacją losową wymagającą jego obec-
3. Czy zak"ady ubezpieczeł powinny posiada� w swo-
noĘci w Polsce.
jej ofercie produkty wy"ącznie dla kobiet?
Po trzecie, wysokoĘ� sumy ubezpieczenia.
P
o
t
r
z
e
c
i
e
,
NaleŻy pami�ta�, Że w zaleŻnoĘci od miejsca docelo-
Tak (jakie to produkty?)
wego podróŻy i zakresu kupowanej ochrony ubezpiecze-
.................................................................................................
niowej firmy ubezpieczeniowe oferują okreĘloną war-
.................................................................................................
toĘ� sumy ubezpieczenia, na którą ma opiewa� polisa.
.................................................................................................
Suma ubezpieczenia jest proponowana zazwyczaj w kil-
ku wariantach do wyboru np. maksymalny czy mini- .................................................................................................
CZERWIEC 2005 R. NUMER 24 37
malny dla danego regionu Ęwiata wariant sumy ubez-
Nie
pieczenia. Suma ubezpieczenia stanowi górną granic�
odpowiedzialnoĘci ubezpieczyciela za jedno zdarzenie
obj�te ochroną ubezpieczeniową. Tak wi�c jeŻeli wyso-
4. Czy zawierając umow� ubezpieczenia, zapoznaje
koĘ� kosztów spowodowanych tym zdarzeniem i pokry-
si� Pani z treĘcią ogólnych warunków ubezpiecze-
tych przez ubezpieczyciela nie wyczerpie ca"ej sumy,
nia?
z jej pozosta"ej cz�Ęci mogą by� pokryte koszty związa-
ne z innym zdarzeniem powsta"ym w okresie ubezpie-
Tak
czenia. WartoĘ� sumy ubezpieczenia towarzystwa ubez-
pieczeniowe okreĘlają w walutach obcych, najcz�Ęciej
Nie (dlaczego?)
w USD lub euro, czego przyk"ady ukazywaliĘmy powy-
.................................................................................................
Żej. Przeliczenie sumy ubezpieczenia wyraŻonej w walu-
.................................................................................................
tach obcych na z"otówki nast�puje zwykle wed"ug
.................................................................................................
Ęredniego kursu ustalonego przez Prezesa NBP, obowią-
.................................................................................................
zującego w dniu ustalenia odszkodowania.
................................................................................................. Po czwarte zdarzenia, za które ubezpieczyciel nie po-
P
o
c
z
w
a
r
t
e
nosi odpowiedzialnoĘci.
Trzeba pami�ta�, Że ubezpieczyciele nie pokryją po-
5. Czym kieruje si� Pani, wybierając ofert� ubezpie-
niesionych wydatków na leczenie, jeŻeli nie by"o ono ob-
czeniową? (prosz� wskaza�)
j�te zakresem ochrony zawartym w umowie. Dlatego,
.................................................................................................
bez posiadania stosownej umowy teŻ nie moŻna liczy�
.................................................................................................
na to, Że towarzystwo ubezpieczeniowe zapewni w ra-
.................................................................................................
mach polisy zwrot kosztów poniesionych na leczenie
.................................................................................................
chorób przewlek"ych, istniejących przed zawarciem
.................................................................................................
umowy, na wszelkie badania kontrolne czy szczepienia
profilaktyczne. Podstawową ochroną ubezpieczeniową
6. Czy czuje si� Pani zaniedbana przez zak"ady
obj�te są bowiem na ogó" tylko koszty koniecznego le-
ubezpieczeł w zakresie ochrony ubezpieczeniowej?
czenia, którego nie moŻna od"oŻy� do czasu ewentualne-
go powrotu do kraju. Towarzystwo nie zap"aci takŻe za
leczenie nast�pstw, wynikających z naduŻycia alkoholu,
Tak (dlaczego, z jakich powodów?)
zaistnia"ych pod wp"ywem narkotyków czy leków zaŻy-
.................................................................................................
wanych bez nadzoru lekarza. Ubezpieczyciel nie ponosi
.................................................................................................
odpowiedzialnoĘci za skutki usi"owania pope"nienia
.................................................................................................
przest�pstwa czy samobójstwa, za opiek� związaną
.................................................................................................
z chorobą psychiczną ubezpieczonego, epilepsją czy cho-
.................................................................................................
robami przenoszonymi drogą p"ciową oraz wynikający-
mi z zakaŻenia wirusem HIV. Z ubezpieczenia wy"ączo-
Nie
ne są takŻe koszty leczenia spowodowane epidemią,
dzia"aniami wojennymi, katastrofami, skaŻeniem jądro-
wym, aktami terroryzmu, a takŻe koszty leczenia za
granicą związane z ciąŻą i porodem. MoŻna jedynie spo-
tka� ofert� pokrycia cz�Ęci kosztów leczenia związanych
z ciąŻą pierwszą interwencj� lekarską lub ambulato-
ryjną wraz z transportem.
ElŻbieta Berling �apiłska
E
l
Ż
b
i
e
t
a
B
e
r
l
i
n
g
�
a
p
i
ł
s
k
a
R
z
e
c
z
n
i
k
U
b
e
z
-
Ankiet� prosimy przesy"a� na adres: Rzecznik Ubez-
Aleksander Daszewski
A
l
e
k
s
a
n
d
e
r
D
a
s
z
e
w
s
k
i
pieczonych, Al. Jerozolimskie 44, 00 024 Warszawa.
p
i
e
c
z
o
n
y
c
h
,
A
l
.
J
e
r
o
z
o
l
i
m
s
k
i
e
4
4
,
0
0

0
2
4
W
a
r
s
z
a
w
a
.
Ankieta zamieszczona jest takŻe na stronie interneto-
w
w
w
.
r
z
u
.
g
o
v
.
p
l
wej Rzecznika Ubezpieczonych: www.rzu.gov.pl
NaleŻy pami�ta�, Że w zaleŻnoĘci
od miejsca docelowego podróŻy
i zakresu kupowanej ochrony
ubezpieczeniowej firmy ubezpie-
czeniowe oferują okreĘloną war-
toĘ� sumy ubezpieczenia, na którą
ma opiewa� polisa.
38 PISMO RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Monitor prawa pracy i ubezpieczeń nr 9 dodatek
Monitor PPiU nr 2 2014 dodatek
Monitor Ubezpieczeniowy nr7
Nowe prawo z 22 grudnia 08 (nr 249)
(Ćw nr 5) PA Lab KOMP SYSTEM MONITORINGU GENIE
Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 1 2015 Ściąga dla kadrowego
Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 16 2015 Kodeks kadr i płac
Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 23 2014 Ściąga dla kadrowego
Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 11 2015 Ściąga dla kadrowego

więcej podobnych podstron