Aleksander Zarzeka
Zakład Dydaktyki
SYSTEM PRAWA W POLSCE
i Efektów Kształcenia WNOZ WUM
CO TO JEST SYSTEM?
żð caÅ‚ość
żð zÅ‚ożona z:
żðpowiÄ…zanych ze sobÄ…
żðuporzÄ…dkowanych wedÅ‚ug pewnych zasad
żð elementów
żð i majÄ…ca okreÅ›lanÄ… strukturÄ™
SYSTEM PRAWNY
żðzbiór
żðpowiÄ…zanych
żðuporzÄ…dkowanych
żðnorm prawnych
żðgeneralnych
żðabstrakcyjnych
żðwysÅ‚owionych w tekstach aktów normatywnych
SYSTEMY PRAWNE NA ÅšWIECIE
żðSystem prawa kontynantalnego
żðSystem prawa common law
żðInne systemy prawne
SYSTEM PRAWA COMMON LAW
żðPrawo stanowione ma prymat, ale nie wyÅ‚Ä…czność
żðIstotnÄ… rolÄ™ peÅ‚niÄ… SÄ…dy które formuÅ‚ujÄ… generalne i
abstrakcyjne normy mogące być podstawą do dalszych
orzeczeń
żðNie przyjmuje siÄ™, że prawo jest w peÅ‚ni racjonalne 
spójne i bez luk.
żðWażne jak prawo funkcjonuje w praktyce
SYSTEM PRAWA KONTYNENTALNEGO
żðWyÅ‚Ä…czność (dominacja) prawa stanowionego (ustawy& )
żðZakaz tworzenia prawa przez sÄ…dy
żðSystem prawa jest:
żðNiesprzeczny (spójny)
żðZupeÅ‚ny (bez luk w prawie)
żðNajbardziej doskonaÅ‚Ä… formÄ… legislacji jest KODEKS 
regulujący całościowo daną gałąz
prawa
POLSKI SYSTEM PRAWNY
Kontynentalny
JAK NORMY PRAWNE WCHODZ
DO SYSTEMU
żðNormy wprowadzane sÄ… poprzez organy paÅ„stwa  np.
ustawy uchwalane przez sejm
żðNormy wyprowadzane sÄ… z innych norm w drodze
wykładni
JAK NORMY PRAWNE S
USUWANE Z SYSTEMU
żðDerogacja (uchylenie)
żðOrzeczenie odpowiedniego organu  trybunaÅ‚
konstytucyjny
żðUpÅ‚yw czasu na jaki przepis zostaÅ‚ wydany
żðDesuetudo (odwyknienie)
PODZIAA
AKTÓW PRAWNYCH
żðAkty prawa powszechnie obowiÄ…zujÄ…ce
żðAkty prawa wewnÄ™trznie obowiÄ…zujÄ…cego
AKTY POWSZECHNIE OBOWI
ZUJ
CE
żðWiążą nieograniczony podmiotowo krÄ…g adresatów.
żðNależą do nich takie akty, jak konstytucja, ratyfikowane
umowy międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia,
rozporzÄ…dzenia z mocÄ… ustawy oraz akty prawa
miejscowego.
żðAkty prawa miejscowego wiążą siÄ™ ze Å›ciÅ›le okreÅ›lonym
terytorium, jednak nie ma to wpływu na ich charakter.
AKTY PRAWA WEWN
TRZNEGO
żð DotyczÄ… ograniczonego podmiotowo krÄ™gu
adresatów.
żð ObowiÄ…zek ich przestrzegania wiąże siÄ™ ze
stosunkiem zależności organizacyjnej (służbowej)
adresata i normodawcy, (np. stosunek
pracodawca pracownik).
żð Np. Regulamin pracy, zarzÄ…dzenie Prezesa NFZ&
ZAMKNI
TY KATALOG AKTÓW PRAWA
POWSZECHNEGO
1. KONSTYTUCJA
2. RATYFIKOWANE UMOWY MI
DZYNARODOWE
3. USTAWY I ROZPORZ
DZENIA Z MOC
USTAWY
4. ROZPORZ
DZENIA
5. AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO
KONSTYTUCJA
żðKonstytucja to najważniejszy akt prawny w paÅ„stwie.
żðOkreÅ›la jego ustrój, kompetencje organów paÅ„stwowych i
relacje między nimi, a także prawa, wolności i obowiązki
obywateli. Zgodne z konstytucją muszą być wszystkie
umowy międzynarodowe zawierane przez Radę Ministrów
żðAktualnie w Polsce obowiÄ…zuje Konstytucja z 2 kwietnia
1997 r.
CO JEST W KONSTYTUCJI
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483
USTAWY
żðUstawa to akt prawny o charakterze ogólnym, uchwalany przez
parlament w określonym trybie.
żðUstawa może regulować każdÄ… sprawÄ™ z wyjÄ…tkiem sytuacji
wprost zakazanych w konstytucji.
żðFormÄ™ ustawy muszÄ… mieć takie
zagadnienia, jak określenie uprawnień i składu organów
państwa, prawa i obowiązki obywateli budżet państwa i podatki.
ROZPORZ
DZENIE Z MOC
USTAWY
To akt normatywny o mocy równej ustawie  może on zmienić inną
ustawę lub ją uchylić.
Wydawany jest wyłącznie w czasie stanu wojennego.
Rozporządzenie może się odnosić do zasad działania organów
państwowych lub praw i wolności człowieka.
Rozporządzenie wydaje Prezydent na wniosek Rady Ministrów
w czasie, gdy nie może się zebrać sejm. Musi jednak zostać
zatwierdzone na najbliższym posiedzeniu.
UMOWY MI
DZYNARODOWE
żðUmowa miÄ™dzynarodowa to pisemne porozumienie regulowane
prawem międzynarodowym, którego stronami mogą być państwa
lub inne podmioty prawa międzynarodowego (np. organizacje
międzynarodowe).
żðUmowy miÄ™dzynarodowe najczęściej majÄ… formÄ™
układu, konwencji, paktu, porozumienia, protokołu lub deklaracji.
RATYFIKOWANE UMOWY MI
DZYNARODOWE
żðRatyfikacja to wyrażenie zgody na zwiÄ…zanie siÄ™ przez paÅ„stwo treÅ›ciÄ… umowy
przez głowę państwa (w nielicznych państwach przez parlament).
żðUmowy ratyfikowane można podzielić na dwie grupy.
żð Pierwsza obejmuje te umowy, które nie wymagajÄ… zgody sejmu.
żð Druga grupa dotyczy zaÅ› umów, których ratyfikacja wymaga zgody sejmu wyrażonej w formie ustaw.
UMOWY RATYFIKOWANE ZA ZGOD
SEJMU
ObejmujÄ… one zagadnienia zwiÄ…zane:
" z zawieraniem pokojów, sojuszy oraz układów politycznych i
wojskowych
" z członkostwem Polski w organizacjach międzynarodowych
" z wolnościami, prawami i obowiązkami obywatelskimi, które
zostały określone w konstytucji
" ze znacznym obciążeniem państwa pod względem finansowym
" ze sprawami uregulowanymi w ustawie oraz takimi, co do których
konstytucja wymaga ustawy.
ROZPORZ
DZENIE
żðRozporzÄ…dzenie to akt normatywny, który jest wydawany na
podstawie ustawy, aby mogła ona być wykonana przez
odpowiednią instytucję wykonawczą. (przykład  recepty)
żðW Polsce prawo do wydawania rozporzÄ…dzeÅ„ ma:
żð Prezydent
żð Rada Ministrów
żð Prezes Rady Ministrów
żð Minister kierujÄ…cy dziaÅ‚em administracji rzÄ…dowej
żð Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO
żðAkty prawa miejscowego obowiÄ…zujÄ… na obszarze dziaÅ‚ania organu, który go
wydał. Pochodzą one od organów państwa (wojewodów) lub organów
samorządów.
żðAkty prawa miejscowego to uchwaÅ‚y wydawane przez
żðsejmik wojewódzki,
żðradÄ™ powiatu i
żðradÄ™ gminy
żðzarzÄ…dzenia wydawane przez wojewodÄ™, zarzÄ…d województwa, powiatu i
wójta, burmistrza, prezydenta), a także organy administracji niezespolonej.
HIERARCHIA AKTÓW POWSZECHNIE
OBOWI
ZUJ
CYCH - PODSUMOWANIE
1. Konstytucja
2. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za zgodą sejmu
wyrażoną w ustawie
3. Ustawy i rozporzÄ…dzenia z mocÄ… ustawy
4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe
5. RozporzÄ…dzenia
6. Akry prawa miejscowego
A CO Z PRAWIEM UE
Art. 8.
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej
Polskiej.
Art. 9.
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa
międzynarodowego.
[e-mail]
DZI
KUJE ZA UWAG