Zmiany jakie zachodziły między epokami literackimi. Opisz na podst. utworów stosunek poetów do epoki wcześniejszej.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Współczesność >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Zmiany jakie
zachodziły między epokami literackimi. Opisz na podst.
utworów stosunek poetów do epoki
wcześniejszej.










kategoria:   J.polski
zakres:   Współczesność
dodano:   1999-11-18




Literatura
sama stawia sobie zadania i sama je realizuje. Zadania te zmieniają
się w czasie i w ten sposób rodzą się epoki literackie. Zmienność
zadań jest wynikiem zmiany stosunków społecznych i świadomości
ludzi. Zmienność ta jest też wynikiem rozmaitych przemian i
przewrotów umysłowych, kulturalnych i innych. Średniowieczna
literatura za główny cel wyznaczała w sobie wychowanie moralne
czytelników według wzorów religii i kościoła. Stawiała też wzorce
wychowawcze, czyli ideały. Trzy podst. wzorce tej literatury to
ideał władcy, rycerza i świętego ascety. Literatura średniowiecza, w
tym także poezja miała pewną siłę oddziaływania, miała też
czytelników, ale zasięg jej był ograniczony, gdyż w średniowieczu
garstka ludzi umiała czytać. Inna filozofia zapanowała w
następnej epoce czyli w renesansie zwanym też odrodzeniem. Wtedy to
odrodziły się starożytne, greckie i rzymskie dążenia i ideały
xxxxxxx średniowieczne hasło „pamiętaj o śmierci” zastąpiono
radosnym wyznaniem: „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi
obce”. W epoce odrodzenia Bóg przestał być w centrum uwagi, a jego
miejsce zajął człowiek. Literatura europejska i polska
interesował się przede wszystkim doczesnym życiem ludzi, zalecała
dążenie do szczęścia ziemskiego, radziła człowiekowi cieszyć się
życiem, korzystać z uroków świata i codzienności. Jan
Kochanowski, najwybitniejszy poeta polskiego renesansu, będzie w
swoich pieśniach i fraszkach upowszechniał pogląd Horacego „Używaj
życia, jak najmniej ufając przyszłości”. W ten sposób literatura
renesansowa przedstawiała się średniowiecznym ideałom i wnosiła do
życia ludzi coś nowego. Wytyczała sobie nawet poważne zadania. M.
Rej, J. Kochanowski, Ł. Górnicki upowszechniali w swoich utworach
ideały dworzanina, ziemianina i patrioty. Jednak po jakimś
czasie literatura renesansowa zaczęła tracić swoją atrakcyjność. Jej
zadania i misja przestały wystarczać twórcom i czytelnikom, toteż
dość szybko nastąpił jej koniec. Człowiek epoki baroku
zrozumiał, że życie jest krótkie i przejściowe w stosunku do
wieczności. Wybierał więc albo zgodę na świat który jest nie trwały,
ale piękny, korzystał z jego uroków, albo wzgardzając
rzeczywistością przemijającą, poszukiwał wartości trwałych .Dążył
więc do „ostatecznego portu”, czyli do zbawienia. Taki sposób
myślenia prowadzi do rozdwojenia człowieka, powodował rozdarcie
wewnętrzne i skłócenie ze sobą, Literatura barokowa stawiała też
sobie nowe zadania stylistyczne i formalne. W poezji tego okresu
spotyka się niezwykłe i wyszukane pomysły, czyli koncepty,
nowatorskie epitety i metafory. Wszystko to razem dawało kwiecisty
styl i pewną sztuczność wierszom. Ale poeci baroku chcieli olśnić
czytelnika, zaskoczyć go, zadziwić i poruszyć. Tak też pojmowała
swoje zadanie poezja barokowa. Podobnie realizowali swoje zadania
poeci tamtej epoki: W. Potocki i bracia Morsztynowie. Oświeceni
swoją nazwę zawdzięcza postawie ludzi, którzy w 18 wieku, a w Polsce
w 2 połowie tego stulecia, uwierzyli w rozum jako najlepsze światło
wyznaczające drogi poznania świata. Taka postawa racjonalna
spowodowała obalenie wielu poglądów świeckich, kościelnych, a nawet
religijnych. Taka postawa była racjonalizmem. Przekonanie te
nakładały na literaturę nowe zadania. Podst. założeniem tego okresu
było oświecenie narodu, wychowanie rozumnego człowieka i obywatela.
Te nauczające intencje literatury uczyniły z pisarzy polskiego
oświecenia nauczycieli i wychowawców polskiego społeczeństwa. Nic
więc dziwnego, że dominującym gat. Tej epoki jest satyra, czyli
utwór krytykujący rzeczywistość, ośmieszający zjawiska, ludzkie wady
i skłonności, a także stosunki społeczne. I. Krasicki ,
biskup i największy poeta polskiego oświecenia, w swoich satyrach
(„Żona modna”, „Pijaństwo”)pokaże i skrytykuje choroby społeczne
tamtych czasów. W ”Monachomachii” natomiast ośmieszył zachowanie,
bezbożny tryb życia mnichów. Romantyzm odchodzi od reguły
literackiej oświecenia, odwraca się od rozumu, kieruje swoją uwagę
na uczucia. Filozofia romantyczna głosi, że świat poznajemy przez
uczucia i przeczucia. Nie od razu ta filozofia zwyciężyła. Jej
zwycięstwo poprzedziła walka pseudoklasyków z romantykami. Walka ta
trwała dość długo. Lit. pseudoklasyczna budziła coraz więcej
sprzeciwów, bo wyrażała bardzo umiarkowany program reform.
Pseudoklasycy obawiali się wszelkich dążeń do niepodległości, a w
stosunku do zaborców byli ugodowi. Ich poezja była oschła i coraz
mniej atrakcyjna. Poeci pseudoklasyczni troszczyli się w swoich
utworach o czystość języka , dworską elegancję, ostrożny umiar i
ścisłe przestrzeganie reguł poetyki. Romantycy natomiast byli
postępowi. Głosili miłość do całego narodu a zwłaszcza do ludu
wiejskiego. Byli przeciwnikami poddaństwa i pańszczyzny, ich
literackie poglądy przeciwstawiały się pseudoklasykom, bo
wprowadzili żywy język, świat duchów i wielką fantazję. Walka
młodych poetów ze starymi odbywała się wtedy w salonach, w poezji i
publicystyce. Po stronie romantyków opowiedzieli się tacy krytycy
tamtych czasów jak K. Brodziński itp. Pierwszym zwycięstwem
romantyków było wydanie w 1822r. pierwszego tomu poezji A.
Mickiewicza pt. „Ballady i romanse”, to w tym tomie znalazła się
ballada pt. „Romantyczność”. To w tej balladzie padło słynne
romantyczne stwierdzenie „czucie i wiara silnie mówi...niż mędrca
szkiełko i oko”. Romantycy twierdzili, że tylko lud i poeci są w
stanie zbliżyć się do istoty bytu, natury i Boga. W ten sposób
racjonalizmowi oświecenia przedstawiano idee nie racjonalną.
Pseudoklasycy jednak nie poddawali się i długo jeszcze bronili
swoich pozycji. Mieli nadzieję, że ich najwybitniejszy poeta K.
Kozman przyćmi sławę wchodzących gwiazd nowej poezji. Ale tak się
nie stało. Dzieło K. Kozmana pt. „Ziemiaństwo” okazało się
nieciekawym poematem opisowym. A. Mickiewicz w 3cz. „Dziadów” nazwał
to dzieło „Tysiącem wierszy o sadzeniu grochu”. Złośliwość utworu
miała swoje uzasadnienie tym, że „Ziemiaństwo” to rzeczywiście
poemat nie tylko opisujące życie na roli ale dający też praktyczne
wskazówki (jak szczepić drzewka i walczyć ze szkodnikami).
Program literatury pozytywizmu przeciwstawiał się programowi
romantycznemu. Twórcy nowej epoki pisarze i poeci nie chcieli być
wieszczami. Wystarczyła im rola obywatela, który pracuje dla społ. i
podlega społ. krytyce i ocenie. Romantycy uważali że poezja jest
wynikiem natchnienia. Pozytywiści natomiast sądzili, że twórczość
literacka opiera się na wiedzy i obserwacji świata i ludzi.
Romantycznym bojownikom, samotnym Kordianom i Konradom,
pozytywiści przedstawiali człowieka pracy. B. Prus, jeden z
najwybitniejszych pisarzy epoki pozytywizmu, ośmieszył nawet w
„Lalce” romantyczne poglądy i skłonności takich bohaterów tej
powieści, jak I. Rzecki i S. Wokólski. Poeci tego okresu byli
bardziej wyrozumiali w ocenie ideałów i dorobku epoki romantycznej.
A. Asnyk w wierszu „Do Młodych” przekonywał, że „każda epoka ma
własne cele” i apelował, „nie deptać przeszłości ołtarzy”, bo „na
nich jeszcze święty ogień żarzy”. W epoce Młodej Polski krzyżują
się różnorodne kierunki ideowe i artystyczne. Nowoczesne
przeobrażenia we wszystkich dziedzinach życia myśli i sztuki
postawiły nowe zadania i wymagania w epoce lit. Pisarze i poeci w
epoce M. P. za złe mieli pozytywistom to, że sprzeciwiali się walce
narodowowyzwoleńczej, że byli bierni i nie mieli wyższych celów
poprzedniej epoki. Toteż teraz świadomie przywraca się romantyczne
wartości i ideały i uznaje je za konieczne dla dalszego bytu narodu.
Teraz znowu lit. odzyskała romantyczne posłannictwo, którego
wyrzekli się pozytywiści. W epoce M.P. pojawili się jednocześnie
zwolennicy niezależnej i nie zaangażowanej lit. Głosili oni hasła
„sztuka dla sztuki”. Oznaczało to uwalnianie lit. od obowiązków
narodowych i od wszelkiej misji. S. Przybyszewski głosił przekonanie
że lit. i cała sztuka powinna być dla autorów i twórców celem samym
w sobie. Aby się to stało poeta powinien przedmiotem swojej
twórczości uczynić własną duszę, szczerze ją odsłonić i pokazać.
Przeciwnicy tak określonych zadań lit. przeciwstawiali się
wynoszeniu na szczyt samego piękna i duszy. Opowiadali się za lit.
propagującą ideały narodowe, a uzasadniali to brakiem niepodległości
kraju. To były lit. spory wew. Epoki M. P. W ich rozszczygnięciu
pomogła historia. Odzyskanie niepodległości dało początek nowej
epoce lit., którą określa się 20-leciem międzywojennym. Na
początku okresu międzywojennego wszystkich pisarzy ogarnęła
atmosfera radosnego upojenia niepodległości. Najpełniej jednak
wyrazili ją poeci skupieni wokół miesięcznika „Skamander”. J. Lechoń
pisał w jednym ze swoich wierszy „A wiosną – niechaj wiosnę, nie
Polskę, zobaczę”. A. Słomiński cieszył się i pisał: ”Ojczyzna moja
wolna, wolna...- więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada”.
Odzyskanie niepodległości przyniosło nie tylko radość, miało ono
również wielkie skutki lit. Teraz poeci mogli pisać o czym chcieli i
choć niezaangażowane lit. przyjęli z poprzedniej epoki to jednak
odrzucili M.P. modę i manierę pisania o mgłach i snach, o lękach i
strachu, o tym, że życie nie ma sensu. Poeci nowej generacji kpili
ze swych poprzedników. Twórcy z epoki M.P. nazwali „durniami w
pelerynach”. Poezja nowego pokolenia poetów przejawiała kult życia i
radość, zachwycała się urokiem życia codziennego, opisywała
przeżycia szarego człowieka z tłumu. Wszystkie te zmiany, które
zachodziły między epokami lit., były żywiołowe. Rodziły się i
umierały jak pokolenia ludzi, filozofie czy idee. Wszystkie jednak
były dziełem samej lit. i jej twórców. Dopiero w czasach PRL-u
zdarzyła się rzecz niezwykła. Partia w 1949r. narzuciła pisarzom i
poetom obowiązek tworzenia dzieł według politycznych reguł tzw.
„realizmu socjalistycznego”. Ten głupi nakaz obowiązywał we
wszystkich krajach komunistycznych. Jego efektem były tylko kiepskie
książki, brzydkie obrazy i rzeżby, nie udane dzieła muzyczne i
potworne pałace. Na szczęście to polityczne musztrowanie i
komenderowanie lit. literatami trwało krótko.








Autor: momo

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000