Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
Azja Wschodnia i południowa w stosunkach międzynarodowych
Dr P. Osiewicz
Azja południowa w polityce globalnej
4 luty 2012 rok
Indie, Pakistan, Korea, Chiny, Japonia, podział regionalny: Azja Wschodnia i Azja Południowa stanowią
część regionu Azji i Pacyfiku, połączone cechy regionalizmu lądowego i morskiego, podział:
" Północna
" Południowa
" Środkowa
" Wschodnia
" Zachodnia
Kryterium polityczne
Podział regionu Azji i Pacyfiku
" Azja północno  Wschodnia
" Azja Południowa
" Australia i oceania
" Ameryka Północna
" Azja Wschodnia i Południowa
" Ameryka Północno  Wschodnia i Ameryka Południowo  Wschodnia  wyodrębnione na
podstawie wartości azjatyckich (Asian Rules), buddyzm, konfucjanizm, klasyfikowane i
postrzegane są jako Azja Wschodnia.
A
ączne traktowanie Azji Wschodniej i Azji Południowej mimo różnic wynika z faktu rozwijania się
procesów międzyregionalnych i ciążenia państw Azji Południowej np. Indii w kierunku Pacyfiku.
" Azja Wschodnia  filarem jest tradycja konfucjańska
" Azja Południowa  filarem jest tradycja hinduska [Hinduizm  5 KAST i podkasty]
Szanse i atuty
" Wzrost znaczenia geopolitycznego
" Szybki wzrost gospodarczy
" Coraz większy udział w handlu światowym
" Coraz większy udział w światowym rynku usług
" Atrakcyjność kulturowa (Soft Power)
str. 1
Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
Zagrożenia i wyzwania:
" Brak wspólnej infrastruktury bezpieczeństwa
" Nuklearyzacja subkontynentu indyjskiego
" Terroryzm
" Problem państw upadłych
" Niestabilna sytuacja Bangladeszu
" Sytuacja na półwyspie koreańskim
" Różnice ekonomiczne
" Problemy demograficzne
" Duże kontrasty, rozwarstwienie społeczne w większości państw regionu
" Różnice kulturowo  językowe
Czy wiek XXI należy do Azji?
Azja podjęła wyzwanie
" Na początku XIX wieku Chińczycy oraz Hindusi wypracowywali ponad połowę dochodu
narodowego świata
" Utracili pozycję ponieważ nie udało się im przejąć modelu intensywnej industrializacji
" Przyczyny załamania: fragmentacja administracji, podziały wewnętrzne, brak identyfikacji
narodowej
" Powstanie Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku
" Odzyskanie niepodległości przez Indie
" Rola jednostek: Mao, Mahatma Gandhi
" Nehru: w stronę Indii mocarstwowych
" ChRL: Deng Xiaoping i początek reform
" Kwestia podziału Hin: dwa państwa, Chińska Republika Ludowa oraz Republikę Chińską na
Tajwanie
" ChRL  od 2003 największy partner handlowy USA
" ChRL  drugi najwyższy na świecie dochód narodowy: Indie  czwarty najwyższy na świecie
" Gospodarka Indii  równowartość 45% chińskiej
" Jeszcze na początku lat 70, dochód narodowy Indii był dwa razy wyższy od ChRL, obecnie
dochód chiński jest dwuipółkrotnie wyższy
" Dynamiczny wzrost gospodarczy zwiększył ich zapotrzebowanie na surowce energetyczne
" Chiny  30% ropy z importu, Indie aż 69%
" Prognoza na 2030 r.: ChRL  60%, Indie  94%
" Brak surowców może być poważną barierą rozwoju
str. 2
Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
" Chińczycy pomagali Pakistańczykom skonstruować bombę atomową
" Dla USA  Indie są zapleczem gospodarczym i logistycznym dla operacji w Pakistanie i
Afganistanie, a nie strategicznym partnerem w konfrontacji z państwami muzułmańskimi czy
Chinami
" Oba państwa uzależnione także od eksportu do USA
" Dynamiczny wzrost gospodarczy zwiększył ich zapotrzebowanie na surowce energetyczne
Strategie geopolityczne USA, CHIN oraz Indii
Strategie geopolityczne
" Indie i Chiny  najstarsze cywilizacje ale od niedawna nowoczesne państwa, quasi narodowe
" Chiński komunizm  forma nacjonalizmu, obrona przed obcymi wpływami, zwłaszcza
Zachodu
" W Indiach  nie nacjonalizm ale wspólne doświadczenia historyczne oraz religia: brak jednej
ideologii
" Współdziałania aż do wojny w Himalajach (1962)
Różnice strategiczne:
" Różnice strategiczne dzielące oba państwa: dostęp do surowców energetycznych, roli wśród
innych państw azjatyckich oraz ekspansją Chin w Tybecie i roszczeniami terytorialnymi ChRL
w stosunku do Indii
" Wizyta Busha w Delhi w 2006 roku  ustanowienie globalnego partnerstwa Indii i USA uznały
Indie za państwo atomowe, choć nie były stroną układu NPT
" Był to przełom, włączenie Indii do  klubu mocarstw .
Porozumienia militarne:
" Porozumienie o współpracy militarnej USA  Indie (2006)
" Wznowienie dostaw technologii atomowych i uranu od czasu 1988 roku (indyjskie próby
atomowe)
" Wielu analityków np. Daniel Zbytek, utrzymuje, że formuje się  Wielka Trójka mocarstw
(USA, Chiny, Indie)  kosztem Wielkiej Brytanii, Francji oraz Rosji
" Rosja i inne mocarstwa energetyczne  będą stanowiły jedynie zaplecze światowej
gospodarki
Wielka Trójka
" Żadne z państw Wielkiej Trójki nie dąży do konfrontacji militarnej
" Maja też świadomość współzależności chociaż konkurują ze sobą zwłaszcza gospodarczo
str. 3
Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
" Proeksportowa polityka Chin niebezpieczna, ponieważ przy nadwyżce z deficytu handlowego
z USA muszą inwestować w amerykańskie papiery dłużne (mechanizm Breton Woods II)  już
ponad 250 mld USD: pokrywają deficyt budżetowy i handlowy USA
" Większość wpływów handlowych Chin jest lokowana w USA by zapewnić stabilność systemu,
ponadto Chiny nie są w stanie wchłonąć wszystkich dochodów
" Państwa  Wielkiej Trójki muszą zapewnić sobie bezpieczeństwo dostaw surowców
energetycznych
" Ocean Indyjski nadal głównym szlakiem transportowym ropy z Bliskiego Wschodu na Daleki
Wschód i do Azji Południowej
Pomoc atomowa USA
" Pomoc atomowa dla Indii ma znaczenie gospodarcze, gdyż broń atomowa ma już głównie
charakter odstraszający (nie ma zagrożenia atakiem)
" Problem podejścia do Iranu: dla Indii i Chin irański program atomowy nie stanowi zagrożenia,
przeważa pragmatyzm i chęć kupowania irańskich surowców.
" Indie i Chiny zaniepokojone rozwojem sytuacji w Pakistanie, który staje się państwem
upadłym (50% budżetu Pakistanu na cele wojskowe)
5 luty 2012
Azjatycki wyścig zbrojeń
" W Azji kilka ośrodków napięć, główne w Azji Zachodniej
" Znaczenie napięć regionalnych: Półwysep koreański, rywalizacja ChRL i Republiki Chińskiej na
Tajwanie
" Najmniej znaczy i najmniej widoczny konflikt między Chinami i Indiami np. wspieranie
Pakistanu przez Pekin oraz indyjska aktywność w Tybecie i Mayamarze
" Kilka tysięcy lat kontaktów i tylko jeden konflikt zbrojny w 1962 roku
" Atak chiński i zajęcie części spornych obszarów w Himalajach było szokiem dla ludzi, do
dzisiaj istnieje  kompleks chiński w świadomości elit Indii
" Chiny wspierały pakistański program atomowy za pieniądze Arabii Saudyjskiej
" Chiny blokują Indie w ich staraniach o status Stałego Członka w Radzie bezpieczeństwa ONZ:
faworyzują Niemcy i Brazylię
Chiński program zbrojeń
" Podstawę chińskiego programu zbrojeń stanowi własna produkcja
" W 1990 roku (5 mld. RMB) na zbrojenia, w 2002 roku (60 mld.)
" Centralny ośrodek zakupów a także badań dla wojska (Zhou Zhunangbei  ZZB)
" Nowy system przyczynił się do podniesienia jakości uzbrojenia
" Dynamiczny rozwój chińskiego IT
" Chiny zbudowały 4 niszczyciele w technologii  Stealth  oprócz ChRL technologię taką
posiadają USA i UK
str. 4
Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
" Seryjna produkcja rakiet średniego zasięgu (aż 450 rozlokowano na wybrzeżu w pobliżu
Tajwanu)
" Chiny dysponują wieloma satelitami geostacjonarnymi, część z nich prowadzi działania
szpiegowskie
" Transfer technologii lotniczych z Rosji do ChRL dzięki zakupowi samolotów SU 27
" Indie nie maja takich sukcesów i prawie całkowicie zależą od importu uzbrojenia
" Program budowy nowoczesnego czołgu bojowego ARJUN trwa już ponad 30 lat
Polityka zagraniczna ChRL  uwarunkowania polityki zagranicznej
" Najludniejsze państwo świata  1,35 mld (2010 rok)
" Jedno z największych terytorialnie państw świata  9596960 km/2
" Duże zróżnicowanie narodowościowe i etniczne
" Chiny nie są państwem  to cywilizacja
" Druga potęga gospodarcza świata
" Jedna z najbardziej energochłonnych gospodarek świata
" Ekspansja gospodarcza i polityczna, zwłaszcza w Afryce i Azji Środkowej
" Mocarstwo atomowe
" Kwestia tajwańska
" Kwestia tybetańska
" Status specjalny: Makau i Hong Kong
Nowe Chiny (po 1978 roku)
" Druga potęga gospodarcza
" Roczny wzrost PKB na poziomie ponad 10%
" ChRL zaczyna wyznaczać nowe trendy w gospodarce, nauce, kulturze a także polityce
" Pojawiają się propozycje utworzenia grupy G-2 wraz z Stanami Zjednoczonymi
" ChRL według American Goldman Sachs Group w 2041 roku będzie miała wyższy PKB od USA
" Żadna rodzina nie może być bogata przez więcej niż 3 pokolenia
" Zgodnie z teorią George`a Modelskiego trudno utrzymać pozycję dominującą na świecie
przez więcej niż 100 lat, zgodnie z teoria długich cykli dominacja USA to lata 1945  2045
" George Friedman  jeśli Chiny nie rozważą swoich problemów rozpadną się na wiele
mniejszych państw
" Jedno państwo  dwa systemy
Ewolucja polityki zagranicznej ChRL.
W okresie 60 lat od polityki państwa zamkniętego przez politykę państwa pół zamkniętego aż do
państwa otwartego w relacjach międzynarodowych. Przełom nastąpił w 1978 roku  początek reform
i otwarcia się na świat Cin za rządów Deng Xiaopinga.
str. 5
Stosunki międzynarodowe  specjalność Azja Wschodnia i Południowa
Rozwój ekonomiczny
" Główny kierunek rozwoju relacji ze Stanami Zjednoczonymi, Australią, Japonią i państwami
Europy Zachodniej
" Równie dynamiczny rozwój stosunków handlowych z państwami sąsiadującymi
" W latach dziewięćdziesiątych USA i Chiny zmuszone do ustanowienia przyjaznego
partnerstwa
str. 6