ROLA I ZADANIA MEDYCYNY
S
DOWEJ
KATEDRA I ZAKA
AD MEDYCYNY S
DOWEJ WUM 24.05.2008r.
Medycyna sądowa
1. Medycyna sądowa na przestrzeni dziejów
2. Czym obecnie jest medycyna sądowa ?
" Księgi Mojżeszowe i Talmud  dziewictwo,
zhańbienie, zboczenie płciowe, bezpłodność,
poronienie, uszkodzenie ciała
" XII Tablic (451-450 p.n.e.)  oględziny zwłok
zmarłych śmiercią gwałtowną, grzebanie zwłok
" Lex Cornelia (138-87 p.n.e.)  przeciwko
lekarzom  otrucie podczas leczenia
" Ustawa bramberska (1507)
" Ustawa brandenburska (1516)
" Ustawa karna gardłowa (lex Carolina) 1532r.
Przesłuchanie lekarzy w przypadku:
- zabójstwa,
- dzieciobójstwa,
- uszkodzeń ciała,
- spędzenia płodu,
- omyłek lekarskich
Pierwsze dzieło  Sposób
pomszczenia krzywdy (1248)
" Badania sądowo-lekarskie w ogóle
" Sposoby powstawania obrażeń
" Uduszenie i utopienie
" Trucizny i otrucia
Pierwsze dzieło w Europie
 De relationibus medicorum
(1598)
" Podaje przyczyny zgonu
" Błędy lekarskie
" Zagadnienia seksualne
Główne działy medycyny
sądowej:
" Patologia sądowo-lekarska
" Orzecznictwo sądowo-lekarskie
" Genetyka sądowa
" Toksykologia sądowa
MEDYCY S
DOWI TO LEKARZE
MAJ
CY W SWOICH OBOWI
ZKACH :
- jeżeli zachodzi taka potrzeba 
udział w oględzinach zwłok na
miejscu darzenia
- wykonywanie sądowo-
lekarskich oględzin i sekcji
zwłok,
- badanie osób żywych dla
potrzeb postępowania karnego
i cywilnego,
- opiniowanie w sprawach
karnych i cywilnych,
- na wezwanie sądu udział w
rozprawach w charakterze
biegłego,
ŚMIERĆ
I. Definicja i rodzaje śmierci
II. zjawiska okołośmiertne
III. tanatologia sądowo-lekarska
ŚMIERĆ  TO PROCES UMIERANIA
DEFINICJA ŚMIERCI
" KLASYCZNA: nieodwracalne
ustanie krążenia krwi
" NOWA: nieodwracalne ustanie
funkcji mózgu
" NOWA ZMODYFIKOWANA:
nieodwracalne ustanie funkcji
pnia mózgu
RODZAJE ŚMIERCI
I. ŚMIERĆ NATURALNA (jest następstwem
fizjologicznego starzenia się ustroju, bądz

następstwem zmian chorobowych)
a) Powolna (śmierć z przyczyn chorobowych
następuje w toku dłużej trwającej choroby i jest
poprzedzona wyraz
ną agonią)
b) Nagła (śmierć człowieka pozornie zdrowego
występuje nagle i jest zaskoczeniem dla jego
otoczenia )
RODZAJE ŚMIERCI
II. ŚMIERĆ GWAA
TOWNA
Jest ona następstwem szkodliwego działania
urazu w szerokim tego słowa znaczeniu  nie
tylko mechanicznego (wypadek komunikacyjny,
postrzał, rana kłuta), ale także termicznego,
działania toksycznych substancji chemicznych,
energii elektrycznej.
a) Powolna
b) Nagła
ZNAMIONA ŚMIERCI
1. Wczesne - całkowicie wykształcają się w ciągu 12
Wczesne
godzin po zgonie
" plamy opadowe
" stężenie pośmiertne
" oziębienie pośmiertne
" bladość pośmiertna
" wysychanie pośmiertne
PLAMY OPADOWE
" Plamy opadowe powstają w momencie gdy ustaje krążenie, a krew pod
wpływem siły grawitacji przemieszcza się do naczyńżylnych włosowatych w
najniżej położonych częściach ciała
PLAMY OPADOWE cd.
" Pierwsze plamy (kark i małżowiny uszne) po około 30
min.
" po około 2-4 godzinach plamy są w pełni wykształcone,
ale bledną pod wpływem ucisku i są przemieszczalne
" po około 10-12 godzinach plamy opadowe utrwalone
PLAMY OPADOWE cd.
" gdy ciśnienie w drobnych naczyniach w których gromadzi
się krew, jest stosunkowo wysokie lub też te naczynia są
niepełnowartościowe może dojść do ich pęknięcia i
wynaczynienia się krwi - powstają drobne wybroczynki
krwawe
PLAMY OPADOWE cd.
" typowy kolor plam to: fioletowo-sino-czerwone
" różowe lub żywoczerwone plamy mogą wskazywać na:
zatrucie tlenkiem węgla, śmierć z wychłodzenia, zatrucie
cyjankami
" Kolor czekoladowobrunatny jest spotykany w zatruciach
związkami silnie utleniającymi (np. azotany, azotyny).
PLAMY OPADOWE cd.
Plama opadowa czy podbiegnięcie krwawe?
ST
ŻENIE POŚMIERTNE
" W pierwszym momencie  zwiotczenie
mięśni
" Następnie skrócenie i zesztywnienie
mięśni (ATP i inne)
ST
ŻENIE POŚMIERTNE cd.
" 30-60  mięsień sercowy, przepona,
mięśniówka przewodu pokarmowego
" 1-3 h  mięśnie mimiczne, drobne mięśnie
palców rąk i stóp
" 6-12 h  pozostałe mięśnie
" 48-72 h  ustępowanie stężenia
OZI
BIENIE POŚMIERTNE
" Stopniowe obniżanie temperatury (mierzone w
odbytnicy obniża się w pierwszych godzinach o około 1
stopień C / h)
" Szybkość może się zmieniać zależnie od: temperatury
otoczenia, wilgotności środowiska, grubości tkanki
tłuszczowej, ubrania itp.
" Wyjątkowo temperatura tuż po śmierci może wzrosnąć
np. gdy śmierć poprzedza choroba przebiegająca z
wysoką gorączką, drgawkami itp.
BLADOŚĆ POŚMIERTNA
WYSYCHANIE POŚMIERTNE
" Najszybciej wysycha rogówka, która przy niezamkniętych
powiekach mętnieje już po 2-4 godzinach
" Miejsca w których doszło do otarcia naskórka lub jego
maceracji szybciej i wyraz
niej wysychają, sprawiając że nawet
drobne urazy stają się wyraz
nie widoczne.
ZNAMIONA ŚMIERCI
2. Póz
ne
Póz
ne
Zmiany o charakterze rozkładowym
" Autoliza
" Gnicie
Zmiany o charakterze utrwalającym (przeobrażenia
zwłok)
" Strupieszenie (mumifikacja)
" Przeobrażenie tłuszczowo-woskowe
" Przemiana torfowa
AUTOLIZA
" proces rozpadu komórek i narządów wewnętrznych
spowodowany przez enzymy wewnątrzkomórkowe
" Najszybciej autolizie ulegają komórki mózgu
" Zmiany autolityczne szczególnie wyraz
nie
manifestują się w narządach bogatych w enzymy -
trzustka, żołądek, jelita
GNICIE
" procesy spowodowane działalnością bakterii gnilnych
" o prędkości zachodzenia tego procesu decyduje przede
wszystkim temperatura i wilgotność, ale także np. sepsa
poprzedzająca zgon chorego
GNICIE c.d.
" W momencie przedostania się bakterii do układu
krwionośnego proces gnicia przyspiesza a na skórze może
pojawić się siatka naczyńżylnych w postaci pasm przeważnie
barwy brudnobrunatnawej - tzw. smugi dyfuzyjne.
GNICIE c.d.
" Tworzenie się gazów gnilnych powoduje nienaturalne
rozdęcie zwłok (tzw. gigantyzm gnilny Caspra)
GNICIE c.d.
" Rozkład gnilny w ciągu lat prowadzi do całkowitego
zeszkieletowania
ZMIANY POŚMIERTNE
UTRWALAJ
CE
" Strupieszenie (mumificatio)
" Przeobrażenie tłuszczowo-woskowe (saponificatio)
" Przemiana w torfowiskach (sphagnum)
STRUPIESZENIE
" Powstaje gdy ciało przebywa w
środowisku suchym i przewiewnym przy
stosunkowo wysokiej temperaturze
" Skóra twarda koloru od
jasnobrązowego do czarnego.
" Zwłoki są lekkie i kruche
STRUPIESZENIE
PRZEOBRAŻENIE TA
USZCZOWO-
WOSKOWE
" Do tej przemiany dochodzi w środowisku wilgotnym, przy małym
dostępie tlenu i na ogół niskiej temperaturze - głęboka woda, wilgotne
piwnice, zimia itp
" osoba powinna być dobrze odżywiona z dobrze rozwiniętą tkanką
tłuszczową.
" Tłuszczo-wosk manifestuje się jako białoszarawe plastyczne masy,
które na powierzchni ciała łatwo wysychają i staja się kruche, co nadaje
zwłokom wygląd jakby pokropionych gipsem lub wapnem
" Główny składnik to uwodnione wyższe kwasy tłuszczowe
PRZEMIANA W TORFOWISKACH
" Zachodzi w zwłokach przebywających w głębokich rowach
torfowych, bagnach
" Wygarbowanie powłok skórnych, stopniowa demineralizacja
tkanki kostnej
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
Pierwsza sekcja zwłok
1402 r. w Wiedniu
Ambroży Pare   Opera chirurgica (1579)
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
PODSTAW
PRAWN
SEKCJI ZWA
OK STANOWI Art.209 KPK
ż1. Jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci,
przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok.
ż 4. Otwarcia zwłok dokonuje biegły w obecności prokuratora albo sądu. (...)
ż 5. Do obecności przy oględzinach i otwarciu zwłok można, w razie potrzeby
oprócz biegłego, wezwać lekarza, który ostatnio udzielił pomocy
zmarłemu.(...)
Art. 210 KPK PODSTAWA PRAWNA EKSHUMACJI ZWA
OK
W celu dokonania oględzin lub otwarcia zwłok prokurator albo sąd
może zarządzić wyjęcie zwłok z grobu
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
NAJCZ
ŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA: ??
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
1. Oględziny zewnętrzne 2. Oględziny wewnętrzne
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
1. Oględziny zewnętrzne
" wygląd ogólny zwłok
" ocena znamion śmierci
" ocena spojówek
" otworów uszu nosa, kości twarzoczaszki
" warg, błony śluzowej, uzębienia
" narządów płciowych zewnętrznych
" opis obrażeń
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
2. Oględziny wewnętrzne
" otwarcie jamy czaszki
" otwarcie klatki piersiowej
" otwarcie jamy brzusznej
S
DOWO LEKARSKA SEKCJA
ZWA
OK
POBRANIE MATERIAA
U DO BADAC
DODATOWYCH:
1) Wycinków do badań histopatologicznych
2) Krwi, moczu, ewentualnie mięśnia lub ciałka szklistego oka
do badań określających stężenie alkoholu
3) Krwi, żołądka wraz z treścią, fragmentu wątroby z
pęcherzykiem żółciowym, nerki do badań toksykologicznych
4) Krwi, gonad do badań genetycznych
5) Płuca i nerki do badań na obecność okrzemek
6) Krwi z jam serca do badań na obecność hemoglobiny
tlenkowęglowej
7) Inne& & .
ODST
PSTWA OD TRADYCYJNEJ
TECHNIKI SEKCYJNEJ
" Badanie zwłok o nieznanej tożsamości
" Badanie zwłok noworodków
" Badanie zwłok pieszych
" Badanie zwłok w przypadku uduszeń gwałtownych
" inne&