Obraz stosunków społecznych w "Krótkiej rozprawie..." Mikołaja Reja.


function saveas()
{
document.execCommand('SaveAs');
}








Drukuj prace | Zapisz prace | Powrót
Obraz stosunków społecznych w
"Krótkiej rozprawie..." Mikołaja Reja.Informacja o autorze.
Urodził się w 1505 r. w Żórawnie koło Halicza (Ruś Czerwona) w
rodzinie szlacheckiej. Uczęszczał do szkół we Lwowie i Krakowie, ale nie
ukończył ich, gdyż nie przejawiał wtedy zainteresowania nauką. Braki w
wykształceniu uzupełniał jako samouk. Pobyt w Sandomierzu na dworze Jana
Tęczyńskiego skłonił Reja do pracy nad sobą, dzięki czemu zdobył duży
zasób wiedzy. Później ożenił się i gospodarował na wsi w Nagłowicach,
łącząc obowiązki rolnika z pracą literacką. Pisał dużo prozą jak i
wierszem i wyłącznie po polsku. Zachęcał do tego i innych twórców w znanym
dwuwierszu: "A niechaj narodowie wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi,
iż swój język mają." Dlatego zyskał miano ojca literatury
polskiej. Obok "Krótkiej rozprawy..." (1543 r.) Rej napisał: -
"Zwierciadło", - "Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego", -
"Figliki" (drobne utwory satyryczne), - "Rozmowę Lwa z Kotem".
Zmarł w roku 1569. "Krótka rozprawa między trzema osobami:
Panem, Wójtem a Plebanem..." stanowi rozmowę przedstawicieli trzech
ówczesnych stanów: szlachty, chłopów i duchowieństwa.
Przedstawione przez Reja stosunki między stanami są bardzo
konfliktowe. Pan oskarża Plebana, Pleban Pana i Wójta. Wójt skarży się na
obu rozmówców, gdyż każdy z nich, tylko w inny sposób, wyzyskuje go.
Szlachtę i duchowieństwo autor przedstawia krytycznie, a chłopa bierze w
obronę. Szlachcie zarzuca, że nie dba o dobro państwa, jej
przedstawiciele w Sejmie kłócą się, przerywają obrady, na czym cierpi cały
kraj. Podobnie postępują urzędnicy czerpiący zyski z zajmowanych
stanowisk. Szlachtę ziemiańską pisarz oskarża o nieludzkie traktowanie
chłopów, o zwiększanie pańszczyzny i zmuszanie do niej przemocą.
Autor oskarża duchowieństwo o nadużywanie swoich wpływów wśród
mieszczaństwa i chłopów. Zarzuca mu chciwość i przebiegłość w wysługiwaniu
się chłopami oraz zbieraniu obfitych odpustów. Bardzo dobrze uwidacznia
się stosunek Reja do ówczesnego Kościoła. Stając w obronie chłopa,
autor gani konflikt między szlachtą i duchowieństwem, ponieważ jego skutki
i tak odbiją się na tym najniższym, biednym stanie, którego prawa i
przywileje ograniczone są do minimum.