Swoboda przedsiębiorczości i
świadczenia usług w TWE
Dr Joanna Kruczalak - Jankowska
Swobody w TWE
" Swoboda przepływu towarów
" Swobodny przepływ osób, usług i kapitału
Swoboda przedsiębiorczości
art.43-48TWE
" Samodzielność działalności gospodarczej
" Transgraniczny charakter
" Stałość
Sprawa C- 213/89 Factorame- samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności
Sprawa C- 213/89 Factorame- samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności
gospodarczej przy pomocy trwałego urządzenia w innym państwie członkowskim na czas
gospodarczej przy pomocy trwałego urządzenia w innym państwie członkowskim na czas
nieokreślony
nieokreślony
Stałość  stan faktyczny
" VI Sprawa C-55/94 R. Gebhard v. Consiglio dell Ordine degli
Avvocati e Procuratiri di Milano. Zb. Orz. 1995, s. I-4165.
" Stan faktyczny
" . Gebhard po ukończeniu studiów w Niemczech pracował jako
adwokat w Sztutgarcie. Jednocześnie współpracował z kancelarią w
Mediolanie. Po ustaniu tej współpracy otworzył własne biuro w
Mediolanie, gdzie spędzał 80% swego czasu zawodowego, zajmując
się sprawami dotyczącymi przede wszystkim prawa obcego. Rada
adwokacka w Mediolanie zarzuciła mu bezprawne używanie tytułu
avvocato i zawiesiła prawo wykonywania działalności na okres 6
miesięcy, powołując się w postępowaniu dyscyplinarnym na fakt
naruszenia włoskiej ustawy o prokuraturze w związku z
wykonywaniem stale zawodu adwokata wbrew przepisom tej ustawy.
Gebhard odwołał się do sądu zawodowego, który przedstawił ETS
pytania prejudycjalne dotyczące zgodności włoskiej ustawy z
przepisami TWE o swobodach przedsiębiorczości i świadczenia
usług.
Stałość - teza
" Sprawa Gebhard (C-55/94)
Obywatel państwa członkowskiego,
Obywatel państwa członkowskiego,
który w sposób stały i ciągły
który w sposób stały i ciągły
prowadzi w innym państwie
prowadzi w innym państwie
członkowskim działalność
członkowskim działalność
zawodową podlega
zawodową podlega
postanowieniom TWE o swobodzie
postanowieniom TWE o swobodzie
przedsiębiorczości
przedsiębiorczości
Transgraniczny charakter
Art.43 TWE obejmuje zasadniczo działalność
gospodarczą na terytorium innego Państwa
Członkowskiego. Stan faktyczny o charakterze
 wyłącznie wewnętrznym w danym państwie
członkowskim nie będzie nim objęty.
W świetle orzecznictwa ETS (sprawa 115/78
W świetle orzecznictwa ETS (sprawa 115/78
Knoors) istnieje możliwość odwołania się
Knoors) istnieje możliwość odwołania się
obywatela do art. 43 TWE wobec własnego
obywatela do art. 43 TWE wobec własnego
państwa , jeśli w danej sprawie występuje
państwa , jeśli w danej sprawie występuje
 element wspólnotowy
 element wspólnotowy
Samodzielność
" Pierwotne
" Wtórne prowadzenie
prowadzenie działalności
działalności
Samozatrudnienie
Samozatrudnienie Tworzenie agencji,
Tworzenie agencji,
oddziałów lub fillii
Założenie nowego
oddziałów lub fillii
Założenie nowego
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
(spółki córki)
(spółki córki)
Sprawa 81/87 Daily Mail  stan
faktyczny
Według prawa brytyjskiego osoba prawna (korporacja) posiada
miejsce rejestracji i siedziby, które zazwyczaj pokrywają się. Dla
celów podatkowych istotna jest siedziba. Podatek od korporacji składa
się z kilku części, przy czym przedsiębiorstwa mające siedzibę za
granicą płacą tylko część podatku (podatek dochodowy). Brytyjska
korporacja Daily Mail była zarejestrowana i miała siedzibę w
Londynie. Po kilku latach obserwacji płaconych podatków
postanowiła przenieść siedzibę do Holandii. Według prawa
angielskiego było to możliwe bez likwidacji firmy za zgodą ministra
finansów. Początkowo firma podjęła negocjacje z ministrem, ale po
jakimś czasie wniosła sprawę do sądu twierdząc, że przysługuje jej
prawo przeniesienia siedziby do Holandii, również bez zgody władz
na podstawie art. 52 TWE.
Daily Mail- teza
Traktat stoi na stanowisku, że różnice ustawodawstw dotyczące
powiązań między firmami założonymi na podstawie danego systemu
prawa oraz w razie potrzeby sposobu przeniesienia siedziby statutowej
lub rzeczywistej tej firmy do innego państwa członkowskiego nie są
regulowane przepisami o swobodzie przedsiębiorczości, lecz powinny
zostać uregulowane przez akty ustawowe lub konwencje, które dotąd nie
zostały wydane. W tych warunkach art. 52 i 58 TWE powinny być
interpretowane w taki sposób, że nie dają one na gruncie
obowiązującego prawa wspólnotowego firmie założonej zgodnie z
prawem jednego państwa członkowskiego żadnego prawa do
przeniesienia siedziby władz do innego państwa członkowskiego.
Sprawa C-212/97 Centros  stan
faktyczny
Państwo Bryde, obywatele duńscy zamieszkujący w Danii, założyli w Wielkiej
Brytanii spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą Centros i
zarejestrowali ją w Londynie. Ta forma spółki (private limited company) według
prawa angielskiego wymaga minimalnego kapitału zakładowego (inaczej niż według
prawa duńskiego). Po kilku miesiącach pani Bryde, będąca dyrektorem firmy,
zwróciła się do odpowiedniego organu duńskiego z wnioskiem o zarejestrowanie filii
spółki w Anglii. Organ odmówił rejestracji twierdząc, że w istocie chodziło o
zarejestrowanie głównej siedziby firmy, a nie filii, i że celem działania założycieli
firmy było ominięcie przepisów prawa duńskiego.
Centros- tezy
Jest naruszeniem art. 52 i 58 TWE takie działanie państwa członkowskiego,
które polega na odmowie zarejestrowania filii spółki założonej zgodnie z
przepisami innego państwa członkowskiego i mającej w tym państwie
zarejestrowaną siedzibę, nawet jeżeli nie prowadzi w nim żadnej działalności,
jeżeli zadaniem filii ma być umożliwienie danej spółce prowadzenia
działalności w państwie, w którym filia ma być założona, a w którym nie
spełnia warunków wymaganych dla utworzenia spółki, które są w tym
państwie bardziej restryktywne w odniesieniu do wymogu minimalnego
kapitału akcyjnego. Wykładnia ta jednakże nie zabrania władzom
zainteresowanego państwa członkowskiego przyjęcia właściwych środków w
celu ochrony przed oszustwem lub jego penalizacji, czy to w odniesieniu do
samej spółki we współpracy z państwem członkowskim, w którym została
utworzona, czy to w stosunku do wspólników, jeżeli zostanie ustalone, że w
rzeczywistości próbują oni poprzez utworzenie spółki uniknąć wywiązania się
ze zobowiązań wobec prywatnych lub publicznych wierzycieli działających
na terytorium zainteresowanego państwa członkowskiego.
Sprawa C - 208/00 �berseering- stan
faktyczny
.
W sprawie tej założona w Holandii spółka �berseering BV dochodziła przed sadem
niemieckim odszkodowania od innej spółki. W związku z faktem, ze udziały w spółce
�berseering BV zostały w trakcie trwania procesu wykupione przez dwóch obywateli
niemieckich, sąd niemiecki potraktował to jako przeniesienie faktycznej siedziby spółki
�berseering BV z Holandii do Niemiec. W związku z tym oddalił powództwo,
wskazując na brak zdolności prawnej i zdolności sądowej spółki �berseering BV.
Zdaniem sądu odmowa uznania spółki zagranicznej, która przeniosła swoja siedzibę do
Niemiec , jest konsekwencja uwzględnienia obowiązującej w prawie niemieckim teorii
siedziby. Konsekwencje uwzględnienia reguł teorii siedziby w odniesieniu do tej sprawy
można ująć w następujący sposób: jeżeli spółka przeniesie swoją siedzibę z państwa
 teorii inkorporacji do państwa  teorii siedziby , to nie straci swej osobowości prawnej
w państwie, które opuściła, natomiast zdolność prawną w państwie, do którego siedzibę
przeniosła uzyska dopiero wówczas, jeżeli zostaną spełnione wymagane prawem tego
państwa przesłanki założenia spółki (forma umowy, wpis do rejestru).
Sprawa C - 208/00 �berseering -
teza
Na gruncie tego stanu faktycznego ETS uznał, że po pierwsze:
spółka założona zgodnie z prawem jednego państwa
członkowskiego powinna być uznana w innym państwie
członkowskim, do którego przeniosła swa siedzibę rzeczywistą
(główny ośrodek decyzyjny), a po drugie , że państwo
członkowskie , do którego spółka przeniosła swoją siedzibę
(faktyczną) powinno uznać jej zdolność prawną i sądową, którą
posiada zgodnie z prawem państwa , w którym została założona.
Nieuznanie spółki zagranicznej  będące konsekwencją
stosowania  reguł siedziby - stanowi nieusprawiedliwione
ograniczenie jednej z podstawowych swobód zagwarantowanych
TWE, a mianowicie swobody zakładania przedsiębiorstw.
Sprawa C-167/01 Inspire Art.- stan
faktyczny
Izba Handlowa zwróciła się do Kantongerecht Amsterdam z wnioskiem o
uzupełnienie wpisu oddziału angielskiej spółki Inspire Art Ltd do rejestru
handlowego o informację, że jest to spółka "formalnie zagraniczna" w
rozumieniu art. 1 WFBV. Wiązałaby się z tym konieczność spełnienia przez
Inspire Art Ltd szeregu wymogów nałożonych na spółki formalnie
zagraniczne przez dalsze przepisy WFBV. Sąd holenderski nie miał
wątpliwości, że Inspire Art., założona zgodnie z prawem angielskim w lipcu
2000 r. jako private company limited by shares z siedzibą statutową w
Folkestone, prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie na terenie
Niderlandów. Jedyny członek jej zarządu, który był uprawniony do
jednoosobowej reprezentacji spółki, mieszkał w Hadze, zaś zarejestrowany w
Amsterdamie oddział tej spółki działał prężnie. Pozostawało natomiast
wątpliwe, czy z racji tego, że jest to spółka formalnie zagraniczna, można na
nią nakładać szczególne obowiązki, takie jak na przykład zaznaczanie przez
spółkę we wszystkich pismach, że jest właśnie spółką formalnie zagraniczną,
konieczność uzupełnienia kapitału zakładowego do wysokości wymaganej
przez prawo holenderskie, oraz czy sankcją za niewypełnienie obowiązków
może być w przypadku zobowiązań niezrealizowanych przez spółkę osobista
odpowiedzialność członków zarządu.
Sprawa C-167/01 Inspire Art.- teza
" 1. Sprzeczna z art.. 2 Dyrektywy Jedenastej jest taka
regulacja krajowa , jak wymóg ogłaszania przez oddział
utworzonej zgodnie z prawem innego państwa
członkowskiego danych niewymienionych w tej
dyrektywie,
" 2. Sprzeczna z art.. 43 i 48 TWE jest taka regulacja
krajowa, która uzależnia możliwość założenia oddziału w
tym państwie przez spółkę założona zgodnie z prawem
innego państwa członkowskiego od spelnienia określonych
wymogów przewidzianych w prawie krajowym dla
zakładania spółek odnoszących się do minimalnego
kapitału odpowiedzialności członków zarządu.
Swoboda świadczenia usług
art.49-55 TWE
" Odpłatność
" Element transgraniczny
" Czasowy charakter świadczenia usług
Swoboda świadczenia usług
art.49-55 TWE
Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady dotycząca usług na
rynku wewnętrznym
Odpłatność
" Sprawa 16/93 Tolsma
" Sprawa C-159/90 Grogan
" Sprawa C- 109/92 Wirth
Transgraniczny charakter
" Czynna swoboda świadczenia usług
" Bierna swoboda świadczenia usług
" Granicę przekracza sama usługa
" Usługodawca będący obywatelem jednego
państwa członkowskiego i usługobiorca, będący
obywatelem drugiego państwa członkowskiego
znajdują się w państwie trzecim, w którym
świadczona jest usługa
Swoboda przedsiębiorczości i
świadczenia usług
" Zakaz dyskryminacji
" Zakaz ograniczeń
" Dozwolone wyjątki art.45 ust.1, 46 ust.1,55
TWE
Zakaz dyskryminacji
Nakaz traktowania narodowego rozumiany jako
- zakaz dyskryminacji bezpośredniej
zawieranie umów o dzieło, zlecenia, dzierżawy
uczestnictwo w przetargach publicznych
uzyskiwanie koncesji, zezwoleń
nabywanie praw, majątku i nieruchomości
Art. 43 TWE zabrania
Art. 43 TWE zabrania
wszelkiej dyskryminacji
wszelkiej dyskryminacji
- zakaz dyskryminacji pośredniej
obywateli innych Państw
obywateli innych Państw
dostęp do kredytów
członkowskich, mogących
członkowskich, mogących
sposób pisania nazwiska
wynikać z przepisów
wynikać z przepisów
prawnych, regulacji albo
uznanie prawa jazdy
prawnych, regulacji albo
praktyki. (sprawy C-101/94 i
praktyki. (sprawy C-101/94 i
197/84)
197/84)
Sprawa C-55/94 Gebhard
Sprawa C-55/94 Gebhard
Dopuszczalne ograniczenia
" wymóg równego traktowania (stosowane w sposób
niedyskryminujący)
" wymóg ochrony interesu publicznego (ich
użycie podyktowane jest względami interesu publicznego)
" wymóg adekwatności (są właściwe ze względu na cel,
który mają osiągnąć)
" wymóg proporcjonalności (nie wykraczają poza to, co
jest konieczne dla osiągnięcia celu)
Dozwolone wyjątki
" Wykonywanie władzy
" Sprawa 2/74 Reyners
publicznej (art. 45
ust.1 TWE)
" Względy porządku
" Dyrektywa EWG nr
publicznego,bezpiecze
64/221
ństwa publicznego lub
zdrowia publicznego
(art.46 ust.1 TWE)
Odgraniczenia swobody
przedsiębiorczości od innych
swobód
" Od swobody świadczenia usług
" Od swobody przepływu osób
(pracowników)
" Od swobody przepływu kapitału
Odgraniczenie swobody
przedsiębiorczości od swobody
świadczenia usług
VI Sprawa C-55/94 R. Gebhard v. Consiglio dell Ordine degli Avvocati e Procuratiri
di Milano. Zb. Orz. 1995, s. I-4165.
Stan faktyczny
. Gebhard po ukończeniu studiów w Niemczech pracował jako adwokat w
Sztutgarcie. Jednocześnie współpracował z kancelarią w Mediolanie. Po ustaniu
tej współpracy otworzył własne biuro w Mediolanie, gdzie spędzał 80% swego
czasu zawodowego, zajmując się sprawami dotyczącymi przede wszystkim
prawa obcego. Rada adwokacka w Mediolanie zarzuciła mu bezprawne
używanie tytułu avvocato i zawiesiła prawo wykonywania działalności na okres
6 miesięcy, powołując się w postępowaniu dyscyplinarnym na fakt naruszenia
włoskiej ustawy o prokuraturze w związku z wykonywaniem stale zawodu
adwokata wbrew przepisom tej ustawy. Gebhard odwołał się do sądu
zawodowego, który przedstawił ETS pytania prejudycjalne dotyczące zgodności
włoskiej ustawy z przepisami TWE o swobodach przedsiębiorczości i
świadczenia usług.
Odgraniczenie od swobody
przepływu osób (pracowników)
" Sprawa Jany C- 268/99
" Sprawa Rush Portuguesa Lda C- 113/89
" Sprawa Vander Elst C- 43/93 i sprawa
Komisja v. Niemcy C- 244/04
Odgraniczenie od swobody
przepływu towarów
" Sprawa Sacchi C-155/73-emisja programów
radiowych i telewizyjnych podlega swobodzie
świadczenia usług, natomiast handel nagraniami,
płytami, kasetami- swobodzie świadczenia usług
" Sprawa Schindler C- 275/92- przesyłanie
materiałów reklamowych jest ściśle związane z
usługą polegającą na przeprowadzeniu loterii i
dlatego podlega swobodzie świadczenia usług