GLONY
1. Cechy charakterystyczne i bogactwo gatunkowe zielenic, m. in. rzędu Desmidiales
Zielenice- Chlorophyta
- Poziomy organizacji: konoidalne, kokoidalne, kolonijne, nici jedno i wielorzędowe, formy syfonalne.
- U monad wici nie różnią się budową, ale mogą się różnid długością. Najczęściej dwie wici, ale znane
formy wielowiciowe. Wici z kosmkami o innej budowie niż mastygonemy.
- U wielu gatunków ciało pokrywa otoczka GLIKOPROTEIDOWA, zawierająca duże ilości
hydroksyproliny zwiÄ…zanej z resztami mannozy, arabinozy i glikozy (np. wiciowce)
- BRAK CELULOZOWEJ ŚCIANY KOMÓRKOWEJ
- chloroplast otoczony tylko przez dwie błony, tylakoidy zrośnięte po 2-6 tworzą grana. Brak lamelli
okrężnej.
- plamka oczna wewnÄ…trz chloroplastu
- wakuola tętniąca w przedniej części komórki
- barwniki: chlorofil a i b, karotenoidy- luteina, zeaksantyna. Chloroplasty najczęściej zielone
- mat. Zapasowy: skrobia gromadząca się wokół pirenoidów znajdujących się w chloroplastach. U
niektórych taksonów tłuszcze.
- rozmnażanie: formy monadalne- przez podział, kokoidalne- przez zoospory lub autospory.
Nitkowate- przez fragmentacjÄ™ plech, zoospory lub aplanospory.
Rozmnarzanie pseksualne na drodze izo-, anizo- lub oogamii albo gametangiogamii. Zygota b. często
jest hypnozygotą.W warunkach niesprzyjających wiciowce często przyjmują postad tetrasporalną,
wiele taksonów nitkowatych tworzy akinety. Formy kokoidalne przetrzymują takie okresy w postaci
wegetatywnej. W różnych grupach częste jest rozmnażanie seksualne w warunkach stresowych,
prowadzące do wytworzenia hypnozygot. Przeważają organizmy haploidalne, u których diploidalna
jest tylko zygota. Przemiany pokoleo: izomorficzna i heteromorficzna.
- typy cytokinezy:
Typ 1. Tworzenie fikoplastu(włókna wrzeciona kariokinetycznego zanikają pod koniec
telofazy a na ich miejsce pojawia się wiązka mikrotubul leżących prostopadle do osi łączącej 2
jądra potomne). Nowa ściana zakłada się miedzy mikrotubulami.
Typ 2. Włukna wrzeciona podziałowego pozostają przez cały czas podziału aż do utworzenia
nowej ściany. Po zakooczeniu podziału jądra, wrzeciona zmieniają kształt na bardziej
beczułkowaty- fragmoplast. Jądro oddalone jedno od drugiego (jak cytokineza roślin
naczyniowych).
Typ 3. Włókna wrzeciona kariokinetycznego trwałe, nie przekształcają się we fragmoplast,
ściana zakłada się od ściany bocznej do środka komóri i zamyka się koocząc podział.
- podstawą systematyki jest ultrastruktura ciał bazalnych, wici, typy mitozy i cytogenezy.
- zielenice zasiedlają środowiska:
a) aerofityczne (epility, epifity- Apatococcus vulgaris)
1
b) wody słodkie (Volvocales, Chlorococcales, Chaetophorales, Oedogoniales, Charales, Zygnematales)
c) morza (Ulvales, Cladophorales, Bryobsidales)
- znaczenie w przyrodzie: org. pionierskie na skałach, pokarm w wodach słodkich, siedlisko dla innych
organizmów, na torfowiskach (Desmidiales). Odkładanie osadów CaCO3 w morzach.
Przedstawiciele:
Klasa Chlorophyceae
a) Rząd Volvocales- org. Konoidalne, żyją pojedynczo lub w koloniach, niektóre formy kolonijne
wykazujÄ… wysoki poziom organizacji,
b) Rząd Chlorococcales- org. Kokoidalne, żyją pojedynczo lub w koloniach, kolonie niekiedy b.
regularne, nie występuje rozmnażanie przez podział prosty
c) Rząd Oedogoniales- nici z pojedynczych komórek z siatkowatymi chloroplastami. Kom. Mogą
mied charakterystyczne  kołnierzyki . Jeśli nici rozgałęzione, to na koocach włosowate
komórki o cebulkowatych nasadach.
Klasa Ulvophyceae:
Rząd Ulvales- plechy z nici wielorzędowych, często o charakterystycznych liściowatych
kształtach
RzÄ…d Codiales- bez CaCO3
Klasa Cladophorophyceae:
Rząd Cladophorales- rozgałęzione nici jednorzędowe, z wielojądrzastych komórek. W każdej
komórce liczne drobne nieruchome chloroplasty stwarzające wrażenie pojedynczego
siatkowatego chloroplastu.
Klasa Bryobsodophyceae
RzÄ…d Halimedales- z CaCO3
Klasa Dasycladophyceae
RzÄ…d Dasycladales
Klasa Pleurastrophyceae
RzÄ…d Pleurastrales
Klasa Klebsprmidiophyceae
RzÄ…d Klebsormidiales
Klasa Zygnematophyceae- zupełny brak stadium wiciowca
Rząd Zygnematales- nitkowate i kokoidalne, ściany kom. o złożonej budowie, formy
kokoidalne często złożone z dwóch identycznych półkomórek. Nigdy nie występują stabia
monadalne.
Rząd Desmidiales- formy kokoidalne, żadko kolonijne, BRAK MONAD, występuje fragmoplast,
ściana celulozowa z dwóch spojonych jednakowych części, występuje aparat śluzowy, lub śluz
wydzielany porami w ścianie(zdolnośd ograniczonego ruchu). Protoplast podzielony na dwie
jednakowe części oddzielone przewężeniem. W każdej części odrębny, centralnie położony
duży chloroplast, jądro komórkowe w przewężeniu. Rozmnażanie wegetatywne- podział, po
podziale jądra obie części ściany przesuwają się i każda nowopowstała dobudowuje brakującą
częśd ściany. Rozmnażanie płciowe- koniugacja pełzakowatych gamet, kopulacja w śluzie
otaczającym komórkę, brak kanalików. Podział redukcyjny, występują haplonty. Występują w
wodach słodkich lub słonawych, brak w morzach. Zasiedlają dna zbiorników, to też epifity
podwodnych roślin. Często są na torfowiskach, b. rzadko aerotroficzne. Gatunki: Closterium
sp., Cosmarium sp., Euastrum sp.
2
2. Biologia rozrodu różnych grup glonów
Rozmnażanie:
a) Wegetatywne
- podział- częsty u form szybko rozmnażających się. Powstają dwie lub więcej kom.
potomnych. GLONY NITKOWATE NIE ROZMNAŻAJ
SI
PRZEZ PODZIAA
.
- fragmentacja nici/ plechy- częsta o glonów wielokomórkowych. Plecha dzieli się na
fragmenty które zaczynają samodzielny rozwój. Proces wywołany przez organizm
macierzysty, który w tym celu może produkowad specjalne komórki, których śmierd
powoduje rozerwanie nici (np. komórki nekrydialne u Cyanophyta) lub doprowadza do
częściowej lizy ścian komórkowych (np. u niektórych Chlorophyta). Wiele glonów
wielokomórkowych NIE rozmnaża się w ten sposób.
- zarodniki (spory)- powstają w sporangiach, często różnią się wyglądem od kom.
wegetatywnych. Nie zawsze mają zdolności przetrwalnikowe. Mogą odżywiad się przy
pomocy fotosyntezy, niektóre mogą się rozmnażad.
* zoospory- zawsze mają wici, zoospory mogą byd izokontyczne (dwie wici nie różnią
się budową) lub heterokontyczne (dwie wici o różnej budowie), stefanokontyczne (więcej
niż dwie wici). Poruszają się aktywnie- zużywają dużo energii. Mają możliwośd
wyszukania dogodnego miejsca do osiedlenia siÄ™. Zoospory NIGDY NIE WYST
PUJ
u
Cyanophyta, Prochlorophyta, Rhodophyta, i Zygnematales.
* aplanospory- brak zdolności ruchu. Autospory- gdy kształ zbliżony do kom.
wegetatywnej. Fotosynteza dzięki chloroplastom, brak wydatków energii na aktywny
ruch. Mogą byd biernie przenoszone przez wodę, wiatr, zwierzęta. Nie mają charakteru
przetrwalnikowego. NIE WYST
PUJ
u Bacillariophyta.
*akinety- grubościenne komórki o charakterze przetrwalnikowym, powstają w
odpowiedzi na stres środowiskowy. Brak zdolności ruchu. Przeważnie w jednej nici
wytwarza się kilka akinet. Nieraz mają bardzo dużą żywotnośd. Wytwarzane przez sinice
z rzędu Nostocales i przez wiele zielenic nitkowatych.
b) Płciowe  tworzą się nowe konfiguracje genów. Hypnozygota- gdy ma zdolności
przetrwalne (np. Dinophyta). Heterotalicznośd- gdy brak możliwości rozrodu płciowego
między komórkami powstałymi po podziale komórki macierzystej (ochrona przed
samozapłodnieniem). Homotalicznośd- syngamia komórek potomnych. Wiele gatunków
wykazuje dwupiennośd. Płed glonów determinowana genetycznie, ale w dużej mierze
zależy od warunków środowiska.
- izogamia- Å‚Ä…czÄ… siÄ™ podobne do siebie ale nie identyczne, ruchliwe gamety.
- anizogamia- ruchliwe gamety różnią się wyglądem. Żeoska zwykle większa.
- oogamia (oogonium, anterydium)- ruchliwe tylko gamety męskie, które są
zdecydowanie mniejsze od żeoskich. Żeoskie bez wici, biernie unoszą się w wodzie lub są
w oogoniach (lęgniach). Oogonia u glonów są jednokomórkowe.
- gametangiogamia (koniugacja)- kom. wegetatywne przekształcają się w gametangia,
które kopulują ze sobą. Najpierw jest liza ścian i powstaje kanał kopulacyjny, przez które
przechodzi treśd jednego lub obu gametangiów. Koniugacja heterogamiczna- ruchliwe
jedno gametangium, syngamia wewnÄ…trz drugiego gametangium. Koniugacja
izogamiczna- treśd obu gametangiów ruchliwa, syngamia w kanale kopulacyjnym.
Koniugacja drabinkowa- miedzy gametangiami dwóch różnych nici. Koniugacja boczna-
3
kopulują komórki sąsiednie, kanał tworzy się z boku nici. Koniugacja terminalna-
koniugują komórki sąsiednie przez kanał tworzący się we wspólnej ścianie. Mogą
zachodzid równocześnie dwa typy koniugacji. Gametangiogamia charakterystyczna jest
dla rzędu Zygnematales (Chlorophyta) .
Cykle życiowe- przemiana faz jądrowych:
# haplonty- w cyklu życiowym dominuje forma wegetatywna, org. Haploidalny, jedynie zygota jest
diploidalna.
# diplonty- dominuje faza diploidalna (2n, sporofit), jedynie gamety haploidalne
#diplohaplonty- stan równowagi między fazami 2n i n, obie są wyraz
nie wykształcone. Gametofit (n)
produkuje gamety, sporofit (2n) produkuje zarodniki.
Przemiana pokoleo:
- izomorficzna- organizm 1n nie różni się morfologicznie od 2n
- heteromorficzna- różnice w morfologii między organizmami 1n i 2n
Zakwit- masowy rozród
Zakwit planktonowy- gdy nadmiar pierwiastków biogennych lub wzrost temperatur wody. Masy
glonów zużywają b. dużo tlenu w procesach oddechowych, więc jest deficyt tlenu i anoksja, w takich
warunkach bakterie gnilne produkują trujący siarkowodór, giną ryby i inne zwierzęta.
3. Budowa glonów, budowa komórki, struktury wici, rodzaje chlorofilu, materiały
zapasowe
Większośd komórek z pojedynczym jądrem, ale są też wielojądrowe (komórczaki, formy syfonalne).
Wielojądrowe często osiągają duże rozmiary. Wiele glonów to org. Jednokomórkowe.
Postaci glonów:
- ameboidalna- pełzak- brak ściany komórkowej, zmienny kształt, zdolnośd ruchu, nibynóżki
(pseudopodia). Często to org. miksotroficzne. Przeważnie żyją w epipelonie, większośd z nich
należy do Heterocontophyta.
- monadalna- wiciowiec- brak typowej ściany komórkowej, często są specjalne wzmocnienia
błony komórkowej. Osłonki: teka, lorika, domek. Niektóre wykazują ruch pełzakowaty
(wiciowce fleksybilne). Co najmniej jedna wid, plamka oczna nie zawsze obecna. U większości
jest wakuola tętniąca. Wid składa się ze  szkieletu z mikrotubul zatopionych w cytoplazmie,
całośd otoczona błoną komórkową. Dyneiny szkieletu mają własności ATP-azy (energia do
ruchu wici). W dzieo wiciowce w górnej części epilimnionu, w nocy idą do hipolimnionu i
pochłaniają tam pierwiastki biogenne i materię organiczną. Dużo wiciowców to org.
mikotroficzne. W warunkach niekorzystnych formy monadalne otaczają się śluzem, tracą wici
przyjmując postad tetrasporalną(kapsalną, palmelloidalną). W wodach słodkich i morzach
monadalne formy sÄ… w neustonie i planktonie, a fleksybilne w epipelonie.
- kokoidalna- kokkalna- typowo wykształcona ściana komórkowa, kom. o niezmiennym
kształcie (macierz z pektyn, frakcja fibryl arna z włókien celulozy lub hemiceluloz). Mogą
wychwytywad jony metali (gdy jony żelaza lub manganu- brunatne zabarwienie ściany).
Najczęściej pozbawione zdolności ruchu.
Formy wielokomórkowe:
4
- kolonijne- cenobialne- kolonie mają regularne lub nieregularne kształty, często śluz spaja
między sobą organizmy. W koloniach o najwyższym poziomie organizacji komórki połączone
sÄ… plazmodesmami. Kolonie mogÄ… tworzyd glony o organizacji monadalnej lub kokoidalnej.
- nitkowate- trychalne- gdy komórki dzielą się w jednej płaszczyz
nie, komórki potomne nie
rozdzielajÄ… siÄ™, miÄ™dzy nimi tworzÄ… siÄ™ plazmodesmy Ä…ð nid jednorzÄ™dowa nierozgaÅ‚Ä™ziona
(plecha nitkowata jednorzędowa). Gdy wszystkie komórki jednakowe- niespolaryzowana nid.
Często pierwsza komórka (bazalna) przytwierdzająca nid do podłoża ma inny wygląd.- nid
spolaryzowana. Gdy komórki dzielą się w płaszczyz
nie prostopadłej- powstają rozgałęzienia.
Możliwa plecha nitkowata wielorzędowa. Gdy tworzą strukturę przypominającą tkankę-
plecha pseudoparenchymatyczna. Fylloidy- liściokształtne części plechy, kauloidy- łodygo
kształtne.
Barwniki fotosyntetyczne glonów:
- chlorofile a, b, c (c1, c2, c3)- formy różnią się od siebie podstawnikami, czynnikami Rf i
maksimami absorpcji. Chlorofil a u wszystkich glonów, Chlorofile b i c nigdy nie występują
równocześnie.
- karotenoidy (karoteny, ksantofile)- karoteny są u wszystkich glonów,
- fikobiliny (fikoerytryny, fikocyjaniny, allocyjaniny- różnią się maksimami absorpcji). Są u
przedstawicieli Cyanophyta, Rhodophyta, Crypyophyta.
Materiały zapasowe:
- przekształcenie glikozy w tłuszcze,
- przekształcenie glikozy w polisacharydy- skrobia (amyloza i amylopektyna)- tworzy duże
ziarna widoczne w mikroskopie świetlnym, 1,3- chryzolaminaryna, paramylon (nie ma
łaocuchów bocznych),
Skład ściany komórkowej:
- fibrylarne:
* celuloza
* hemiceluloza (polimannany, poliksylany)
* chityna- tworzy nici Å‚Ä…czÄ…ce w kolonie Bacillariophyta
- macierz:
* pektyny (reszty kwasów uronowych)
* kwasy alginowe (dodatkowe reszty kwaśnych siarczanów)
U Cyanophyta ściana zbudowana z mukopolipeptydów.
y
ródła: notatki z wykładów, dwiczeo i skryptu wyrównawczego do dwiczeo z glonów.
4. Cechy charakterystyczne dinofitów (Dinophyta).
·ð głównie formy monadalne, nieliczne formy kokoidalne oraz nitkowate.
·ð u form monadalnych w poÅ‚ożeniu równikowym znajduje siÄ™ bruzda poprzeczna. Po
stronie brzusznej komórki prostopadle do niej przebiega bruzda podłużna. W bruzdach
tych przebiegajÄ… dwie wici. SÄ… one pokryte kosmkami przypominajÄ…cymi mastygonemy.
W błonę komórkową wbudowane są pęcherzyki, które u wielu taksonów zawierają płytki
celulozowe tworzące pancerzyk. Pod błoną komórkową znajdują się trichocysty.
5
Chloroplast otoczony jest przez trzy błony (nie powiązane z retikulum
endoplazmatycznym). Tylakoidy układają się po trzy w lamelle. Lamelli okrężnej brak.
Ponieważ organizmy te często pochłaniają komórki innych glonów mogą zawierad
również chloroplasty o innej budowie. Plamka oczna obecna lub jej brak. Może
znajdowad się wewnątrz chloroplastu lub w cytoplazmie (wtedy może byd otoczona
trzema błonami). Duże jądro komórkowe (dinokarion) z chromatyną skondensowaną w
wysokim stopniu nawet podczas interfazy. Chromosomy zawierajÄ… bardzo niewielkie
ilości białek histonowych. W pobliżu nasady wici u morskich gatunków stwierdzono
wgłębienia błony komórkowej zwane pusulami (charakterystyczne dla dinofitów, ich
funkcja jest nieznana)
·ð chlorofile a i c2, oraz duże iloÅ›ci karotenoidów nadajÄ…ce chloroplastom brunatnÄ… barwÄ™
(najważniejsza  perydinina).
·ð główne materiaÅ‚y zapasowe  skrobia (ziarna w cytoplazmie, niekiedy tÅ‚uszcze)
·ð monady rozmnażajÄ… siÄ™ przez podziaÅ‚, formy kokoidalne przez zoospory i aplanospory.
Zoospory podobne do form monadalnych (bruzdy, dwie wici). Rozmnażanie seksualne
opisywane u coraz większej liczby gatunków. Zygota ma charakter hypnozygoty,
potrzebuje okresu spoczynkowego i kiełkuje najczęściej gdy temperatura wody
przekroczy pewną wartośd progową.
·ð w wiÄ™kszoÅ›ci organizmy morskie(najwiÄ™cej subtropikalnych i tropikalnych). Ponieważ
niektóre gatunki mają zdolnośd do bioluminescencji, zdarza się że w trakcie zakwitu
dochodzi do "świecenia morza". W polskim Bałtyku występują przedstawiciele Dinophyta
(rodzaj Ceratium). Zakwity powodujÄ… zabarwienie wody na kolor czerwony ("red tides") i
obejmują często rozległe obszary. W wielu przypadkach zakwity te mają toksyczny
charakter powodując masowe padanie zwierząt morskich i zatrucia u ludzi, którzy
spożywali skażone "owoce morza".
Na podstawie skryptu pana Wajdy, który dostaliśmy do dwiczeo
5. Cechy charakterystyczne okrzemek (Bacillariophyta)
- wyłącznie organizmy kokoidalne, niekiedy tworzą kolonie
- posiadają pancerzyk, składający się z wieczka i mniejszego denka, połączonych pasem
obwodowym
- chloroplasty otoczone są dodatkową błoną retikulum endoplazmatycznego
- w chloroplaście tylakoidy zebrane po trzy lamelle, lamella okrężna obecna
- barwniki asymilacyjne to: chlorofile a i c oraz karotenoidy
- chloroplasty przeważnie barwy brunatnej
- materiały zapasowe to tłuszcze (zmniejszają ciężar komórek) oraz poliglikany
(chryzolaminaryna)
- rozmnażanie przez podział (dobudowywane jest zawsze denko) oraz rozmnażanie seksualne
(impulsem jest osiągnięcie pewnych krytycznych rozmiarów przez częśd populacji)
- z zygoty powstaje auksospora (komórka o dużo większych rozmiarach niż komórki produkujące
gamety
- bardzo duża odpornośd na wysychanie (w warunkach niesprzyjających komórki otaczają się
śluzem)
- morskie lub słodkowodne
- mogÄ… tworzyd zakwity (czasem toksyczne)
- generalnie to organizmy  wszędobylskie , chociaż wiele gatunków wykazuje ścisłe preferencje
ekologiczne
6
- często wykorzystywane jako bioindykatory
- produkują ok. 25% światowej pierwotnej produkcji biomasy, wiążąc przy tym duże ilości CO2
6. Cechy charakterystyczne sinic (Cyanophyta)
·ð kokkalne, kolonijne, nici jednorzÄ™dowe, nici wielorzÄ™dowe. Brak stadiów monadalnych!
·ð Å›ciana komórkowa zbudowana z mukopolipeptydów. Komórki nie posiadajÄ… jÄ…dra
komórkowego ani chloroplastów. Barwniki bilanowe służące do fotosyntezy znajdują się
w ziarnistościach pokrywających tylakoidy tzw. fikobilisomach. Tylakoidy są ułożone
pojedynczo w cytoplazmie. U wielu gatunków planktonowych w cytoplazmie znajdują się
wakuole gazowe - odpowiedzialne za utrzymywanie organizmu w strefie eufotyczej przez
zmiany ciśnienia gazu wewnątrz tych struktur. Wiele gatunków posiada komórki
wyspecjalizowane do wiązania azotu cząsteczkowego - pozbawione barwników
asymilacyjnych, nazywane heterocytami.
·ð chlorofil a, C-fikoerytryna, C-fikocyjanina, allocyjanina oraz karotenoidy.
·ð główny materiaÅ‚ zapasowy poliglikan o dÅ‚ugich Å‚aocuchach z wiÄ…zaniami 1-4 posiadajÄ…cy
wiązania boczne 1-6, często utożsamiany z glikogenem
·ð rozmnażanie przez podziaÅ‚, niekiedy przez autospory nazywane nanocytami. Formy
nitkowate rozmnażają sie powszechnie przez fragmentację plechy, często przy
pomocy komórek nekrydialnych. Powstałe fragmenty mogą poruszad się aktywnie i
wtedy nazywane są hormogoniami. W warunkach suszy sinice często otaczają się grubą
warstwą śluzu. Przedstawiciele rzędu Nostocales tworzą akinety. Z akinet kiełkują
hormogonia.
·ð Chroococcales to organizmy jednokomórkowe lub kolonijne rozmnażajÄ…ce siÄ™ przez
podział lub nanocyty. Nigdy nie tworzą hormogoniów.
·ð Oscillatoriales to organizmy nitkowate rozmnażajÄ…ce siÄ™ przez hormogonia. Komórki w
obrębie nici, zwanej trychomem niewiele różnią się między sobą.
·ð do Nostocales należą taksony nitkowate wytwarzajÄ…ce zarówno akinety jak i heterocyty.
·ð najwyżej uorganizowane formy u Stigonematale, plechy o organizacji nici
wielorzędowej, rozmnażają się przez hormogonia, niektóre rodzaje wytwarzają
heterocyty.
·ð spotykane w bardzo różnorodnych siedliskach. Wiele jest gatunków typowo
słodkowodnych i typowo morskich. Znane są gatunki zarówne siedlisk oligotroficznych
jak i eutroficznych.
·ð wiele gatunków to organizmy pionierskie. DziÄ™ki możliwoÅ›ci wiÄ…zania azotu
cząsteczkowego mogą zasiedlad miejsca, gdzie występuje deficyt tego pierwiastka.
Zdolnośd do wiązania azotu cząsteczkowego wykazuje również wiele gatunków, które
nie wytwarzają heterocytów. Wiązanie azotu zachodzi w warunkach beztlenowych.
Niektóre sinice wchodzą w skład plech porostów żyjących w skrajnych warunkach. Liczne
gatunki mają skłonności do pojawów masowych i są przyczyną zakwitów planktonowych.
Na podstawie skryptu pana Wajdy, który dostaliśmy do dwiczeo
7. Cechy charakterystyczne euglenin (Euglenophyta)
·ð formy monadalne.
·ð w szczytowej części komórki znajduje siÄ™ ampulla - charakterystyczne wgÅ‚Ä™bienie
przypominające gardziel, z jej dna wyrastają dwie wici. Bardzo często jedna z nich
znajduje się w całości wewnątrz ampulli. Dłuższa wid pokryta jest charakterystycznymi
kosmkami. Pod błoną komórkową znajduje się pellikula - układ płytek zachodzących na
siebie helikalnie i zbudowanych z białek. Między nimi znajdują się ciała śluzowe służące
7
do produkcji śluzu. Pellikula pokrywa całe wnętrze komórki pełniąc funkcję
wzmacniającą. Chloroplasty otoczone są trzema błonami, z których żadna nie ma
charakteru retikulum endoplazmatycznego. Tylakoidy są złączone po trzy. Lamelli
okrężnej brak. Plamka oczna położona jest w cytoplazmie w przedniej części komórki.
Wakuola tętniąca znajduje się w pobliżu ampulli. Jądro komórkowe zajmuje położenie
centralne. Podobnie jak u Dinophyta chromatyna jest wysoce skondensowana w trakcie
interfazy. Niektóre wiciowce żyją w "domkach" zwanych lorikami.
·ð chlorofile a i b, oraz karotenoidy. Chloroplasty sÄ… zawsze zielone. Niektóre gatunki
zawierają w cytoplazmie kryształki astaksantyny (karotenoid). Przy silnym naświetleniu
barwik ten rozprasza się po całej komórce nadając czerwoną barwę.
·ð głównym materiaÅ‚em zapasowym jest poliglikan o dÅ‚ugich Å‚aocuchach z wiÄ…zaniami 1-3
bez łaocuchów bocznych (paramylon). Tworzy on w cytoplazmie duże ziarna widoczne w
mikroskopie świetlnym i nazywane zwyczajowo paramylonami.
·ð przedstawiciele Euglenophyta rozmnażajÄ… siÄ™ przez podziaÅ‚. W warunkach
niesprzyjających tworzą stadia tetrasporalne. One też służą do rozprzestrzeniania się.
Rozmnażania seksualnego do tej pory nie stwierdzono.
·ð gromada sÅ‚abo zróżnicowana. WÅ›ród taksonów samożywnych na uwagÄ™ zasÅ‚ugujÄ…
rzędy: Euglenales, do którego należą wiciowce z jedną długą wicią i Eutreptiales, w
którym znalazły się gatunki z dwiema długimi wiciami.
·ð w wiÄ™kszoÅ›ci sÄ… to glony sÅ‚odkowodne zwiÄ…zane z wodami zawierajÄ…cymi dużo
rozpuszczonego węgla organicznego. Najczęściej występują w drobnych zbiornikach
wodnych, wywołując często zakwity planktonowe i neustonowe. Trafiają się też na
wilgotnej glebie na siedliskach eutroficznych.
Na podstawie skryptu pana Wajdy, który dostaliśmy do dwiczeo
8. Cechy charakterystyczne chryzofitów (Chrysophyta):
- jednokomórkowe lub wielokomórkowe
- złociste lub żółtobrązowe zabarwienie
- ściana komórkowa, jeżeli wykształcona, to w postaci inkrustowanego krzemionka pancerzyka,
często składającego się z dwóch części
- autotrofy, rzadziej heterotrofy
- chloroplasty zbudowane z niezrośniętych tylakoidów ułożonych trójkami
- błona ER obejmuje całe chloroplasty  otoczone są one czterema błonami (podwójną błoną własną i
podwójną błoną pochodzącą od ER)
- głównie barwniki ksantofilowe, mniej chlorofilu a i karotenoidów (brak chlorofilu b)
- formy ruchliwe posiadają dwie nierówne wici umieszczone na szczycie komórki; jedna wid z
mastygonememi
- materiały zapasowe to chrysolaminaryna lub substancje podobne do paramylonu oraz substancje
lipidowe.
9. Pojęcia:
Zoospory  (pływki, planospory) spory mające zdolnośd ruchu, dzięki obecności jednej lub więcej wici.
8
Formy syfonalne u glonów - syfonalny stopieo rozwoju kolonii (plechy)  plecha wielojądrowa, w
postaci dużych nitkowatych, rurkowatych lub kulistych komórczaków. Występuje u Chlorophyta z
rzędu Byropsidales oraz Botrydium, Vaucheria, Caulerpa.
Mastigonemy  drobne włókienka występujące na powierzchni wici. Usprawniaja poruszanie się.
Występują m.in. u Euglenophyta.
Gametangiogamia  typ rozmnażania płciowego polegający na łączeniu się całych,
wielokomórkowych gametangiów - lęgni i plemni. Gametangia łączą się tzw. włostkiem, następuje
plazmogamia (zlanie się cytoplazmy) i powstają jądra sprzężone - dikariony. W dalszej części procesu
dochodzi do wytworzenia dwóch jąder sprzężonych. Dikariony zlewają się w procesie zwanym
kariogamią i powstaje jądro zygotyczne, które ulega najpierw mejozie, póz
niej mitozie, w wyniku
której powstają zarodniki.
Pellikula - białkowo-lipidowa błona komórkowa otaczająca cytoplazmę glonów, podścielona
utworami błoniastymi wzmacniającymi całą konstrukcję komórki.
W zależności od rodzaju organizmu jest ona cienka, co zwiększa elastycznośd i pozwala na zmiany
kształtu, lub też gruba, ograniczająca elastycznośd. U wyżej uorganizowanych glonów pellikula jest
bardziej pofałdowana i sprężysta. Na jej powierzchni często można wyróżnid fałdki, listki i dołki,
tworzące swoistą mozaikę. Błona niektórych organizmów pokryta jest dodatkowo krzepnącą
substancją (np. krzemionką), która tworzy skorupkę lub pancerzyk.
Charakteryzuje się selektywną przepuszczalnością, co odgrywa dużą rolę w funkcjach wydzielniczych i
pokarmowych. U niektórych glonów pod pellikulą może znajdowad się pojedyncza warstwa
pęcherzyków zwanych alweolami. Wzajemne przemieszczanie się pasków pellikuli połączone z
wydzielaniem śluzu jest podstawą mechanizmu ruchów metabolicznych (euglenoidalnych).
Konceptakulum  zagłębienie w plesze, w którym tworzą się gametangia u Fucus (Phaeophyta).
Heterocyty  (heterocysty)  przekształcone żywe komórki (pojedyncze, rzadziej tworzące szereg
kilku komórek), wiążące azot atmosferyczny. Komórki te występują u sinic z rzędów Nostocales i
Stignematales (głównie u form nitkowatych). Zawierają one enzym nitrogenazę, biorący udział w
procesie wiązania azotu tylko w warunkach beztlenowych, dlatego też komórki te rozwinęły
specjalne przystosowania pozwalające na zapewnienie takich warunków. Posiadają silnie zgrubiałe
ściany komórkowe oraz uwsteczniony układ fotosyntetyczny, w którym nie występuje fotosystem II,
przez co tlen nie jest wytwarzany. Nie zawierają również materiałów zapasowych. W mikroskopie
optycznym mają jednorodny wygląd bez ziarnistości. Poprzez wydzielanie amoniaku do atmosfery
stymulują tworzenie akinet, komórek biorących udział w rozmnażaniu sinic, aczkolwiek same
heterocysty nie biorą bezpośredniego udziału w rozmnażaniu.
9