Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Test wiedzy o renesansie
Test wiedzy o renesansie
Test wiedzy o renesansie
Test wiedzy o renesansie
Test wiedzy o renesansie
1. Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały
epokę renesansu?
3. Humanizm, przewodnie hasło renesansu wy-
wodzi się z:
a. założenie akademii Krakowskiej 1354 roku
b. odkrycia geograficzne a. Biblii
c. wystąpienie Marcina Lutra b. jest hasłem ukutym w epoce renesansu
Odpowiedz
: (b.) c. antyku
Odpowiedz
: (c.)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Wydarzenia kształtujące nową epokę  odrodzenie,
Termin ten wywodzi się jeszcze z antyku, a konkretnie
to przede wszystkim odkrycia geograficzne. To one
od słów rzymskiego komediopisarza Terencjusza:
ukształtowały nową Europę i zmieniły sposób myśle-
Homo sum, humani nil a me alienum puto ( Człowie-
nia ludzi. Odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1452
kiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce). Homo to
roku zmieniło sposób myślenia ludzi, można śmiało
po łacinie człowiek, zaś humanus oznacza ludzki. Hu-
rzec, że rozszerzyło horyzonty myśli ludzkiej. Miało
manizm jest więc prądem, który w przeciwieństwie do
ono też swój aspekt ekonomiczny  większy napływ
teocentrycznego średniowiecza, przyniósł fascynacje
pieniądza do Europy. Odbiło się w bardziej wystaw-
człowiekiem i wszystkimi sprawami związanymi z je-
nym stylu życia, spowodowało również bogacenie się
go życiem, a więc także jego ciałem, potrzebami do-
miast, rozwój architektury i sztuki.
czesnymi, rozrywkami i innymi radościami życia. Hu-
Konsekwencją odkryć geograficznych było wytwo-
manizm to także wiara w potęgę rozumu ludzkiego oraz
rzenie się państw narodowych, odejście od uniwer- przeświadczenie o konieczności poznania człowieka
salizmu europejskiego, wykształcenie się języków
i praw rządzących przyrodą. Humanizm renesansowy
narodowych, wynalezienie druku oraz zmiany jest ściśle powiązany z filozofią antyczną, przede wszyst-
w chrześcijańskim kościele, jakie wniesie reforma- kim stoicyzmem (rozumowe uwolnione od zbędnych
cja. To dzięki niej powstaną nowe nurty wyznanio- emocji spojrzenie na świat) i epikureizmem (rozważ-
we. ne dążenie do przyjemności i szczęścia).
4. Antropocentryzm to idea przeciwstawiona:
2. Autorem nazwy renesans jest:
a. humanizmowi
a. Jakub Burckhardt
b. średniowiecznemu teocentryzmowi
b. Marcin Luter
c. religiom reformowanym
c. Erazm z Rotterdamu
Odpowiedz
: (b.)
Odpowiedz
: (a.)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Antropocentryzm to idea przeciwstawiona średnio-
Autorem terminu renesans, od francuskiego słowa re-
wiecznemu teocentryzmowi, czyli skupieniu kultury
naissance, jest autor znanej w historii literatury pozy- wokół zagadnień boskich. W renesansie zainteresowa-
cji Kultura Odrodzenia we Włoszech, Jakub Burc- no się przede wszystkim człowiekiem, dlatego właśnie
khardt. To właśnie temu badaczowi literatury średnio- epokę tę można nazwać antropocentryczną, od grec-
wiecze zawdzięcza przeświadczenie o niskiej warto- kiego słowa anthropos, co oznacza człowiek. Renesan-
ści swej kultury. Burckhardt oddzielił  świetliste epo- sowi artyści i myśliciele zaczęli analizować takie za-
ki, za jakie uważał renesans i antyk od  wieków ciem- gadnienia jak: pozycja człowieka w świecie, jego prze-
nych jakimi nazwał wieki średnie. Owo  odrodze- życia wewnętrzne oraz śmierć. Interesowano się też
światem zewnętrznym: przyrodą, obyczajowością, kul-
nie ma więc oznaczać nową epokę osadzoną na wzo-
turą. Dlatego bohaterem renesansowej literatury jest
rach kultury antycznej, która wyłania się z mroków
ziemianin, dworzanin albo poeta, jej tematyka zaś po-
średniowiecza. Dziś już oczywiście nikt nie uważa śre-
święcona jest opisowi ludzkiego życia tu, na ziemi.
dniowiecza za czasy upadku kultury, jednak nacecho-
wana ujemnie nazwa  średniowiecze utrzymała się
5. Czołowe wyznanie powstałe w czasie reforma-
w historii literatury.
cji to:
Początkowo nazwy tej używano w znaczeniu odrodze-
a. luteranizm
nia państwa na wzór starorzymski. Potem dotyczyła
b. antropocentryzm
ona także kultury antycznej, studiów starożytnych
c. mistycyzm
i ideałów tej epoki. W końcu odrodzenie zaczęło też
oznaczać odnowę i rozwój ludzkości.
Odpowiedz
: (a.)
1
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz: wszelkimi środkami, nawet takimi, które kłócą się
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
z powszechnym poczuciem moralnym, a więc w imię
Reformacja to nurt przemian w chrześcijaństwie, bę-
zasady, że cel uświęca środki. Dobry władca musi być
dący swoistym ukoronowaniem średniowiecznych prób
zarówno lwem, jak i lisem  prócz siły i odwagi ma
zreformowania Kościoła. Za początek reformacji
kierować się również chytrością i przebiegłością. Dok-
uważa się wystąpienie niemieckiego zakonnika i teo-
tryna ta jest myślą przewodnią mickiewiczowskiego
loga  Marcina Lutra, który w 1517 roku przybił do
Konrada Wallenroda.
drzwi Kościoła w Wittenberdze słynne 95 tez. Wypo-
wiadał się w nich przeciwko odpustom, a więc pobie-
raniu opłat za odpuszczenie grzechów oraz postulo-
8. Gatunki literackie stworzone przez renesans
wał dogłębne reformy kościoła rzymskiego. Doma-
to:
gał się między innymi reformy instytucji kościelnych
a. fraszka i pieśń
i liturgii, zniesienia celibatu. Ponadto postulował prze-
b. dramat i tren
tłumaczenie Biblii z łaciny na języki narodowe, wpro-
c. nowela i esej
wadzenie kazań w językach ojczystych, tak, by były
Odpowiedz
: (c.)
one zrozumiałe dla wiernych. Luteranizm stanowił
niejako pierwszą fazę reformacji i szybko zyskał so-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
bie spore grono zwolenników.
Chodzi o nowelę i esej. Ta pierwsza pojawiła się lite-
raturze za sprawą Dekameronu autorstwa Giovannie-
6. Utopia to:
go Boccaccia. Boccaccio nazywa się twórcą nowożyt-
a. zatopiona wyspa niegdyś mieszcząca się na Pacyfi- nej nowelistyki, gdyż Dekameron jest właśnie zbio-
rem nowel, ukształtowanym według wymogów tego
ku
gatunku  czyli krótkich, jednowątkowych opowieści
b. tytuł znanej książki Tomasza Morusa
o zwartej akcji. Włoskiemu noweliście zawdzięcza-
c. gatunek literacki
my również istotną po dziś dzień  zasadę sokoła , czy-
Odpowiedz
: (b.)
li motywu przewodniego przewijającego się przez cały
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
utwór i organizującego jego kompozycję.
Natomiast autorem eseju jako gatunku literackie-
Nazwa ta pochodzi od dzieła pod tym właśnie tytułem
go jest francuski myśliciel Michał Montaigne, autor
autorstwa Anglika Tomasza Morusa. Opisuje ono nie-
cyklu esejów pod tym samym tytułem. Francuskie  es-
istniejącą wyspę Utopię, na której żyje idealne społe-
czeństwo rządzące się doskonałymi prawami. Na wy- sais to właśnie  próby i tą nazwą zwykło się okre-
spie żyje się zgodnie z naturą, niepotrzebne są pie- ślać stworzony przez Francuza gatunek. Tytuł oddaje
specyfikę tekstów, jakie składają się na całość dzieła.
niądze, nie ma niezgody między ludz
mi, gdyż wszyscy
są szczęśliwi. Są to dość swobodne i różnorodne utwory, które są
Utopia to także nazwa ponadgatunkowego nurtu właśnie próbą mówienia o rzeczach najważniejszych,
literackiego określanego mianem utopizmu. Składają czyli o człowieku. Montaigne zapisywał swoje prze-
się nań utwory opisujące takie właśnie, jak w przy- myślenia, włączał w nie dygresje, cytaty, aluzje lite-
padku tekstu Morusa, wyimaginowane społeczeństwa rackie. Tytuł dzieła dał nazwę całemu gatunkowi lite-
idealne. Utopie zawsze nakierowane są na konkretny rackiemu. Esej to właśnie próby dość dowolnej for-
cel  służą wskazaniu wad realnego społeczeństwa malnie wypowiedzi na wybrany temat, często reflek-
i dróg ich naprawy. syjne i dygresyjne, nie stroniące od dowcipu i ironii.
7. Termin makiawelizm oznacza: 9. Dramat szekspirowski to nazwa określająca:
a. skrytobójczą walkę w obronie ojczyzny a. sztuki napisane przez Szekspira
b. pokrętne i relatywne moralnie metody działalności b. nie tyle gatunek literacki co przemiany w poetyce
politycznej dramatu wprowadzone przez Szekspira
c. sposób uprawiania publicystyki c. gatunek literacki stworzony przez Szekspira w do-
bie renesansu
Odpowiedz
: (b.)
Odpowiedz
: (b.)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Makiawelizm to pokrętne, demoniczne i relatywne
moralnie metody działalności politycznej  dziś także Dramat szekspirowski to dość specyficzne określe-
międzyludzkiej. Nazwa pochodzi od nazwiska Nicco- nie odnoszące się nie tyle do gatunku literackiego,
la Machiavellego, który swe kontrowersyjne poglądy co do ważnej przemiany w poetyce dramatu, jaką za-
wyłożył w dziele pod tytułem Książę. Zalecana przez wdzięczamy właśnie Szekspirowi. Dawniej, według
Machiavellego doktryna polityczna opiera się na sto- klasycznych reguł, gatunki dramatyczne dzieliły się
sowaniu podstępu, przemocy i fałszu, jeśli tylko wy- na komedie i tragedie. Szekspir przełamał ten po-
maga tego interes kraju. Dobro publiczne i państwo, dział, tworząc utwory o cechach pośrednich, które
to według autora tekstu ideał, którego należy bronić wkrótce stały się tożsame z nazwą gatunku literac-
2
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
kiego, jakim jest nowoczesny dramat. Angielski dra-
matopisarz zaprzestał stosowania reguły trzech jed- 12. Utwór Czego chcesz od nas Panie& to pod
ności oraz klasycznej zasady decorum, przypisującej
względem gatunkowym:
gatunkom antycznym określone style (wysoki dla tra-
a. pieśń
gedii, niski dla komedii). Ważna zmiana dotyczy tak-
b. hymn
że kreacji samego bohatera  którego wybory w wy-
c. tren
daniu Szekspira, nie są już podporządkowane boskiej
Odpowiedz
: (b.)
sile fatum, ale ziemskim wypadkom i decyzjom bo-
hatera.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Ten najwcześniejszy chronologicznie utwór Kocha-
10. Zjawiskiem kształtującym kulturę i sztukę
nowskiego jest pieśnią pochwalną, czyli hymnem. Po-
renesansu był:
eta dziękuje w nim Bogu za stworzenie świata oraz
człowieka. Podmiot liryczny zwraca się do Boga
a. mecenat
z uwielbieniem, dziękując mu za piękny, urzekający
b. makiawelizm
świat, w którym całe stworzenie egzystuje w zgodzie
c. reformacja
i pełnej harmonii. Bóg w hymnie ukazany został jako
Odpowiedz
: (a.)
kreator ( Deus  Artifex), wielki architekt, który  nie-
Komentarz: bo zbudował i  fundament położył nieobeszłej zie-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
mi . Jest on istotą wszechobecną, której obecność od-
Mecenat to zjawisko istotne dla kultury i sztuki rene-
czuwalna jest na każdym kroku. Nie kieruje on jed-
sansu, podobnie zresztą jak i dla antyku. Oznacza on
nak poczynaniami ludzkimi, nie steruje ich losem, a je-
opiekę materialną, często także polityczną możnych
dynie roztacza nad nimi delikatną i nie narzucającą
nad artystami i ludz
mi kultury. Nazwa pochodzi od
się opiekę.
prawdziwego nazwiska arystokraty rzymskiego Me-
cenasa, który opiekował się twórcami ówczesnej lite-
ratury, między innymi Horacym i Wergiliuszem. W re- 13. Pieśń XXIV Jana Kochanowskiego to para-
nesansie z pomocy mecenasów korzystało wielu arty-
fraza:
stów m.in: Andrzej Frycz Modrzewski i Jan Kocha-
a. jednej z pieśni Horacego
nowski. Ten ostatni otrzymał nawet posadę sekreta-
b. jednego z utworów Anakreonta
rza na dworze króla Zygmunta Augusta. Król ten, obok
c. jednego z hymnów biblijnych
Stanisława Augusta Poniatowskiego, uchodzi za naj-
Odpowiedz
: (a.)
słynniejszego opiekuna artystów wśród polskich kró-
lów.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Utwór ten jest parafrazą, Ody XX z księgi II Carmina
11. Pieśni Kochanowskiego są w dużej mierze
Horacego. Jedyne, co poeta w niej zmienił, to realia
wzorowane na utworach:
geograficzne i nazwiska. U Horacego mowa jest o lu-
dach starożytnych, u Jana Kochanowskiego o Niem-
a. Horacego
cach, Tatarach, Anglikach. U mistrza starożytnego ad-
b. Petrarki
resatem utworu jest Mecenas, u Kochanowskiego 
c. Dantego
Myszkowski. Tekst Kochanowskiego mieści się w re-
Odpowiedz
: (a.)
gułach sterujących epoką, naśladowanie mistrzów sta-
Komentarz: rożytnych było w renesansie ogólnie przyjętą praktyką,
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a podporządkowywanie swej twórczości normom an-
Pieśni to zbiór 49 liryków Jana Kochanowskiego po-
tycznym poczytywano sobie za chlubę.
dzielonych na dwie części: Księgi pierwsze i Księgi wtó-
Pieśń XXIV mówi o złożonej naturze poety: ludz-
re. Są one efektem ponad dwudziestoletniej pracy
kiej i artystycznej, tej uosabianej przez łabędzia, któ-
poety. W dużej mierze są to utwory wzorowane na pie-
śniach Horacego, mniej więcej 1/3 to parafrazy staro- rego uważa się za ptaka muz. To co ludzkie, czyli cia-
ło poety, umrze, jednak to co duchowe, poezja, prze-
żytnego poety. Częste są w nich również nawiązania
do myśli starożytnych filozofów: Cycerona, Zenona trwa i będzie się cieszyło wieczna sławą. Motyw nie-
z Kition, Epikura, a także filozofów chrześcijańskich. śmiertelności osiąganej dzięki poezji to również kon-
Podobnie jak filozofia Horacego, filozofia Jana Ko- tynuacja horacjańskiego motywu: exegi monumentum.
chanowskiego jest kompilacją stoicyzmu i epikure-
izmu. Przypomnijmy, że pierwszy pogląd zaleca za-
14. Pieśń V O spustoszeniu Podola to przykład li-
chować spokój i pogodę ducha we wszystkich sytu-
ryki:
acjach życiowych, zwłaszcza tych trudnych, drugi zaś
a. okolicznościowej
polega na zdroworozsądkowym czerpaniu przyjem-
b. funeralnej
ności z życia. Wiele miejsca Pieśni Kochanowskiego
poświęcają również życiu na wsi, zgodnym z rytmem c. patriotycznej
przyrody oraz pielęgnowaniu cnoty.
Odpowiedz
: (c.)
3
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Jest to przykład liryki patriotycznej. Przypomnijmy, Tren X jest wyrazem najgłębszego zwątpienia pod-
że Pieśni Kochanowskiego zasadniczo dzielą się na ważającego chrześcijańską wiarę w życie pozagrobo-
kilka grup tematycznych. Są to pieśni: patriotyczne, we. Adresatką utworu jest Urszulka. Poeta szuka jej
filozoficzne, refleksyjne, biesiadne, religijne i miło- wszędzie tam, gdzie ludzie w różnych epokach sytu-
sne. owali swoich zmarłych. Jest tu chrześcijański raj i czy-
Pieśń O spustoszeniu Podola jest apelem do Pola- ściec, starożytne Elizjum i Hades. Wymienieni tych
ków walczących z wrogiem ojczyzny. Jest to tekst o wy- wszystkich miejsc obok siebie, świadczy o tym, że po-
raz
nych cechach retorycznych, w których poeta wyraz
- eta traktuje je jako jednakowo prawdopodobne i nie
nie steruje odczuciami czytelników. Ukazuje najez
dz
- wie, w który obraz ma wierzyć, który z nich jest praw-
ców, Tatarów, jako  zbójców , prymitywnych koczow- dziwy. Podsumowując stawia smutne i pełne zwątpie-
ników, którzy stoją na dużo niższym poziomie rozwo- nia pytanie:  Gdziekolwiek jest, jeśliś jest? , którym
ju cywilizacyjnego niż Polacy. Natomiast Polaków podważa chrześcijański dogmat o życiu po życiu. Cier-
przyrównuje poeta do stada opuszczonego przez pa- pienie ojca jest tak wielki, że przyćmiewa mu nawet
sterza i rozszarpywanego przez wilki. Poeta, nawołu- podstawy światopoglądu, któremu hołdował przez całe
jąc rodaków do walki, kończy pieśń złośliwą uwagą, swoje życie.
która z czasem weszła do języka obiegowego i stała
się znanym cytatem, że Polak  i przed szkodą i po
17*. Tren XIX nazywa się inaczej:
szkodzie głupi .
a. Snem
b. Pożegnaniem
15. Nowatorstwo Trenów Jana Kochanowskiego
c. Powrotem Urszulki
polega na:
Odpowiedz
: (a.)
a. złamaniu zasady decorum
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
b. złamaniu zasady trzech jedności
Pełen tytuł utworu brzmi: Tren XIX albo Sen i zawie-
c. to nowatorski gatunek wynaleziony przez samego
ra syntezę ideałów humanistycznych i życiowej mą-
poetę
drości. Jest to jedyny tren, w którym głos zabiera nie
Odpowiedz
: (a.)
zrozpaczony ojciec, ale matka poety. We śnie przy-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
chodzi ona z Urszulką na rękach i wyjaśnia poecie, że
Treny to zbiór 19 żałobnych wierszy ułożonych w cykl, przedwczesna śmierć uchroniła jego dziecko od tru-
które są wyrazem kryzysu światopoglądowego poety. dów dorosłego życia. Powraca w nim harmonia i po-
W Trenach funkcjonują zasadniczo 3 tematy: poema- rządek świata przenikniętego zamysłem Boga, który
ty na cześć Urszulki, opowieść poety o samym sobie nie pragnie krzywdy dla swego stworzenia. Wymowa
oraz filozoficzne refleksje na temat życia i śmierci, trenu sprowadza się więc do stwierdzenia, że życie
miejsca człowieka we wszechświecie i jego stosunku niesie ze sobą różne doświadczenia, a człowiek powi-
do Boga. nien przygotować się na to, że raz będzie doznawał
Całość skomponowana jest zgodnie z klasycz- wielkiej radości, to znów cierpienia i znosić swój los
nym schematem starożytnego epicedium, czyli pie- z godnością. Nie jest to jednak powrót do filozofii sto-
śni żałobnej (przypomnijmy, że autorem gatunku ickiej, gdyż według stoików mądrość miała pomóc czło-
jest twórca starożytny Symonides z Keos). Mimo za- wiekowi unikać cierpienia. Ta nowa forma stoicyzmu
chowanej klasycznej budowy wierszy Kochanowski opiera się na przekonaniu, że człowiek powinien z po-
zrywa z tradycją antycznego trenu, decydując się
korą znosić swój los i pogodzić się z życiem, jakie ze-
uczynić bohaterką trenów swą zmarłą córką. Za- słał mu Bóg.
przecza on tym samym antycznej zasadzie decorum,
według której bohaterami wierszy mogli być jedy-
18*. Arianie to inna nazwa odrębnego nurtu re-
nie ludzie wybitni, wielcy bohaterowie bądz
poeci.
formacyjnego, który stanowili:
W tamtych czasach opłakiwanie zmarłego dziecka,
a. kalwini
a tym bardziej dziewczynki, uchodziło za dziwac-
two. b. bracia polscy
c. chrześcijanie
Odpowiedz
: (b.)
16*. Tren X Jana Kochanowskiego nazywa się
umownie przełomowym bo:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a. podważa ostatnią stoicką wartość  cnotę
Arianie to inaczej bracia polscy. Stanowili oni od-
b. poeta mówi w nim o sobie jako o człowieku nieszczę-
rębny odłam reformacyjny, który wyłonił się w sku-
śliwym
tek podziału na łonie polskich kalwinów. Arianie
c. podważa chrześcijańska wiarę w życie pozagrobo- głosili kontrowersyjne, jak na swoje czasy, poglądy,
we co często przysparzało im wrogów nawet wśród wy-
znawców innych nurtów protestantyzmu. Występowali
Odpowiedz
: (c.)
4
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
więc nie tylko przeciwko wojnom, ale potępiali wręcz zywano piękno ludzkiego ciała, przyrody i świata, eks-
wszelki rozlew krwi. Ponadto uważali, że należy ponowano barwy i uroki doczesności. Sztukę tę cechuje
znieść pańszczyznę i poddaństwo chłopów, co w spo- prostota, umiar, harmonia, spokój oraz łagodność li-
sób szczególny godziło w interesy szlachty oraz po- nii i formy. W architekturze to sklepienia kasetono-
stulowali tolerancję wyznaniową dla wszelkiego ro- we i stiuki, w wystroju wnętrz jasne i pogodne barwy,
dzaju innowierstwa. w malarstwie zaś, głównie portrety eksponujące indy-
Arianie wielkie znaczenie przypisywali oświacie. widualne cechy modelu.
Ich szkoły w Pińczowie i Lublinie stały na bardzo wy-
sokim poziomie. Jednak niechęć w stosunku do arian
1. Williama Szekspira nazywa się również mi-
była w społeczeństwie ogromna. W 1658 roku zostali
strzem za Stratfordu, gdyż:
oni ustawą sejmową siłą nawróceni na katolicyzm,
a. pochodził z miasteczka Stratford,
a oporni wygnani z kraju.
b. całą swą twórczość poświęcił mieszkańcom Strat-
ford,
19*. Teoria predestynacji to podstawa wiary pro-
c. całe życie spędził w Stratford.
testanckiego odłamu, którym jest:
Odpowiedz
a.
a. luteranizm
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
b. kalwinizm
William Szekspir żył w Anglii w II połowie XVI wie-
c. anglikanizm
ku. Pochodził ze Stratford, tam również spędził ostat-
Odpowiedz
: (b.)
nie lata swojego życia. Jednak za życia mieszkał i pra-
cował w Londynie. Był aktorem i dramaturgiem, dziś
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
uznanym za jednego z najsłynniejszych dramaturgów
wszechczasów. Jego sztuki, zapomniane w okresie
Teoria predestynacji to podstawa kalwinizmu. Jest to
baroku i oświecenia, na nowo odkrył romantyzm.
najważniejszy i najliczniejszy, po luteranizmie, odłam
protestantyzmu, który wyłonił się w trakcie reforma- Twórczość Szekspira oznaczała prawdziwą rewolucję
cji. Kalwini byli jeszcze bardziej radykalni niż lutera- w dziejach dramatu. Stworzył on własną, oryginalną
odmianę dramatu i dał początek nowoczesnemu te-
nie. Skupili się wokół przebywającego w Szwajcarii
Francuza Jana Kalwina. Kalwiniści głosili teorię pre- atrowi europejskiemu. Dziś sztuki Szekspira uważa-
ne są za klasykę teatru i należą do najczęściej inter-
destynacji  czyli wiary, że losy każdego człowieka są
pretowanych i wystawianych dzieł teatralnych. W Pol-
zapisane w gwiazdach juz przed jego urodzeniem i od
sce dzieła mistrza ze Stratfordu tłumaczyli między
początku wiadomo, komu przeznaczone jest niebo
a komu piekło, życie człowieka jest więc jedynie wy- innymi Jan Kasprowicz, Stanisław Koz
mian, Jarosław
pełnianiem tego scenariusza. Nauka tego ruchu pro- Iwaszkiewicz i Stanisław Barańczak.
paguje ideał pracy i gromadzenia dóbr. Posiadanie
staje się zasługą, bezczynność grzechem. Kalwinizm 2. Historia Makbeta oparta jest na:
stał się oficjalna doktryna narodowo-państwową mie-
a. wydarzeniach autentycznych współczesnych Szek-
dzy innymi w Szwajcarii, Holandii i USA.
spirowi,
b. kronikach historycznych,
20*. Sztandarowym przykładem renesansowej
c. mitach i legendach.
rzez
by jest:
Odpowiedz
b.
a. Ostatnia wieczerza Leonarda da Vinci
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
b. Dawid Michała Anioła
Makbet należy do dramatów historycznych Szekspira.
c. Ołtarz mariacki Wita Stwosza
Pisząc go, autor opierał się na kronikach historycz-
nych, nie pozostał im jednak wierny, ale wykorzystał
Odpowiedz
: (b.)
je jako z
ródło inspiracji. Treść Makbeta oparta jest
Komentarz:
Komentarz:
na faktach z kroniki Ralpha Holinsheda, który opisał
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Chodzi oczywiście o Dawida dłuta Michała Anioła. dzieje morderstwa dokonanego na pierwszym królu
Jest to sporych rozmiarów rzez
ba będąca interpretacją Szkocji przez królewskiego generała  Makbeta. Zda-
biblijnego motywu. Michał Anioł przedstawił Dawi- rzenia te miały miejsce w 1040 roku. W 1057 roku
da jako dorosłego mężczyznę o pięknej i harmonij- z kolei Makbet zginął z rąk Malcolma, który wstąpił
nie zbudowanej sylwetce, który swą postawą przypo- na tron Szkocji jako Malcolm III. Szekspir wyposażył
mina greckiego boga Apolla wracającego z łowów. postacie historyczne w pełne portrety psychologiczne,
Zarówno temat rzez
by (nawiązania do mitologii) zmienił nieco ich charaktery, a także ich rolę
jak i sposób jej wykonania, podporządkowany klasycz- w ukazywanych wydarzeniach. Uszlachetnił na przy-
kład postać Banka, który w rzeczywistości pełnił rolę
nym zasadom piękna, ładu i harmonii, mówi wiele
o sztuce tamtych czasów. W przeciwieństwie do sztu- pomocnika mordercy, natomiast w dramacie ukaza-
ny jest jako rycerz bez skazy i szlachetny człowiek
ki średniowiecza, w renesansie sztuka służyła przede
wszystkim człowiekowi. W malarstwie i rzez
bie uka- o niezłomnych zasadach.
5
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
3. Dramaty historyczne Williama Szekspira na- zachodu słońca), nie skupia się na jednym wątku i nie
zywa się inaczej: rozgrywa się w jednym miejscu. Makbet rozgrywa się
w komnatach pałacowych, na leśnej polanie, na polu
a. tragediami,
bitwy. Natomiast sama akcja jest wielowątkowa.
b. kronikami historycznymi,
Mamy tu do czynienia z wielością tematów: walką
c. tragikomediami.
dobra ze złem, walką o władzę w aspekcie politycz-
Odpowiedz
b.
nym, z przemianą wewnętrzną bohaterów, jak i sce-
nami fantastycznymi, które stanowią osobną część
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
opowiadanej historii. Szekspir zniósł również obowią-
Inna nazwa dramatów historycznych Szekspira to kro-
zującą w dramacie antycznym obecność chóru.
niki historyczne. Kroniki historyczne to inaczej cykl
dramatów z dziejów Anglii, które ukazują walki o ko-
6. Szekspirowska reforma teatru zrywa z an-
ronę w czasach średniowiecza. Nazywa się je tak, po-
tyczną zasadą decorum, czyli:
nieważ pisząc je, Szekspir opierał się na z
ródłach hi-
a. odpowiedniością metrum do gatunku,
storycznych, które inspirowały go i pobudzały jego
wyobraz
nię. Do grupy tej zalicza się między innymi b. odpowiedniością gatunku do stylu,
utwory: Ryszard II, Ryszard III, Henryk V i Henryk VI.
c. odpowiedniością stylu do tematu.
Makbet formalnie do tej grupy nie należy, chociaż te-
Odpowiedz
c.
matyka dramatu pokrywa się z tematyką cyklu. Cykl
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
przedstawia jakieś sto lat z dziejów Anglii i ogniskuje
się wokół tematów takich jak: wojny zewnętrzne i do- Antyczna zasada decorum to odpowiedniość stylu do
mowe, walki o tron i zdobywanie władzy. tematu. W myśl tej zasady tragedii przypisany był styl
wysoki, to znaczy pełen powagi, dostojeństwa i pato-
su, komedii zaś styl niski  bohaterowie mogli posłu-
4. William Szekspir sprzeciwił się zasadom tra-
giwać się językiem potocznym i nie stronić od rubasz-
gedii antycznej skodyfikowanej w:
ności.
a. dialogach Platona,
U Szekspira nawet w tragediach pojawiają się sce-
b. Poetyce Arystotelesa,
ny pełne humoru, a nawet groteski. Wedle tej zasa-
c. tragediach Sofoklesa.
dy bohaterami tragedii mogli być tylko ludzie szla-
Odpowiedz
b.
chetnie urodzeni, u Szekspira pojawiają się również
bohaterowie niższego stanu. Cechą nową jest też
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
zmienność charakterów występujących postaci.
Szekspir przewartościował reguły, na jakich opierała
W dramacie antycznym bohaterowie pozostawali tacy
się tragedia klasyczna skodyfikowana w Poetyce Ary-
sami od początku do końca sztuki, u Szekspira boha-
stotelesa  największym i najbardziej znanym dziele
terowie przechodzą metamorfozy, ich charaktery są
normatywnym starożytności. Skodyfikowana tam tra-
niestałe i kształtują się pod wpływem wydarzeń np.:
gedia antyczna podporządkowana była zasadom
Makbet z człowieka honoru i szlachetnego rycerza
trzech jedności: miejsca, czasu i akcji oraz zasadzie
zmienia się w rozchwianego wewnętrznie tyrana i de-
odpowiedniości stylu do treści, czyli tak zwanej zasa-
spotę.
dzie decorum. Według tej zasady tragedie pisane były
stylem wysokim, czyli językiem doniosłym i poetyc-
7. Szekspir wprowadził również do teatru:
kim, komedie zaś stylem niskim, czyli językiem po-
a. dwuplanową kompozycję,
tocznym. U Szekspira język poezji miesza się z języ-
b. role żeńskie,
kiem ulicy, a sceny gminne przeplatają się z wznio-
c. przerwę pomiędzy aktami.
słymi dialogami. Szekspir wprowadził również sceny
Odpowiedz
a.
zbiorowe, czym zanegował obowiązującą od czasów
starożytności, a wprowadzoną przez Sofoklesa zasa-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
dę, iż na scenie mogą na raz znajdować się nie więcej
Dwuplanowa kompozycja, czyli współistniejące obok
niż trzy osoby.
siebie płaszczyzny realistyczna i fantastyczna, były nie
do pomyślenia w dramacie antycznym. W Makbecie
5. Szekspir jako reformator teatru przełamał:
rolę taką pełni scena z wiedz
mami. Przez różnych in-
a. zasadę trzech jedności,
terpretatorów dzieła postrzegane są one bądz
jako
b. konflikt tragiczny, następczynie greckich Mojr, bądz
jako siły zła i ciem-
ności, bądz
jako upostaciowione pragnienia Makbe-
c. zasadę mimesis.
ta. Plan metafizyczny, wiara w rzeczy funkcjonujące
Odpowiedz
a.
poza porządkiem naszego rozumu, to jedna z rzeczy,
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
które tak bardzo urzekły romantyków w Szekspirze.
Szekspir złamał klasyczną zasadę trzech jedności: Dwa plany rzeczywistości pojawiają się zarówno
miejsca, czasu i akcji. Akcja dramatów Szekspira nie w Balladynie Słowackiego, jak i drugiej części Dzia-
rozgrywa się w ciągu jednego dnia (od wschodu do dów Mickiewicza.
6
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
8. Bohaterowie szekspirowscy sami kształtują o chwiejnym i dość słabym charakterze. To jego żona
swój los, podczas gdy losem bohaterów antycz-  lady Makbet  jest raczej kobietą zdecydowaną, o ja-
nych rządzi: sno zdefiniowanych celach życiowych. Oboje opano-
wani są żądzą władzy. Chore ambicje prowadzą do
a. hamartia,
tego, że Makbet, pod wpływem namów żony, zabija
b. fatum,
króla i sam zasiada na tronie Szkocji. To dopiero po-
c. konflikt tragiczny.
czątek historii. Krwawe koło zbrodni zaczyna napę-
Odpowiedz
b.
dzać się samoistnie, a Makbet nie jest w stanie wy-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
rwać się z tego piekielnego kręgu. I tak po zabiciu
króla musi jeszcze zabić Banka, któremu czarownice
Bohaterowie szekspirowscy sami kształtują swój los,
przepowiedziały, że jego potomek zasiądzie na tro-
podejmowane przez nich decyzje mają duży wpływ na
ich życie. To zupełne przeciwieństwo antycznego wa- nie Szkocji, oraz jego syna.
riantu tragedii. Tam losem bohaterów rządziło fatum
 straszliwa siła ferująca wyroki, przed którą nie było
11. Władza to częsty temat w dramatach Szek-
ucieczki. Niezależnie od wysiłków człowieka i od tego,
spira. Mówią o niej również:
jak bardzo chciał uniknąć pisanego mu losu, nigdy nie
a. Hamlet i Król Lear,
zdołał umknąć przed przeznaczeniem. Przypomnij so-
b. Romeo i Julia oraz Otello,
bie losy nieszczęsnego Edypa, który ostrzeżony, że
c. Sen nocy letniej.
przyjdzie mu poślubić własną matkę, ucieka z rodzin-
Odpowiedz
a.
nego królestwa, by jeszcze bardziej uwikłać się w pi-
sany mu los.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Temat władzy pojawia się również w Hamlecie i Kró-
9. Tragedia szekspirowska to:
lu Learze. Szczególnie ważny jest pierwszy z nich, dra-
a. odmiana gatunku stworzona przez Szekspira,
mat traktujący o kondycji ludzkiej i walce o władzę.
b. odmiana gatunku wykorzystująca elementy dzieł
Hamlet to klasyczna tragedia zemsty: duch ojca
Szekspira,
pojawia się przed Hamletem, by wyjawić mu praw-
c. dramat po reformie teatralnej Williama Szekspira.
dziwe przyczyny swej śmierci (ojca Hamleta zabił
Odpowiedz
a. kochanek matki, aby móc poślubić jego żonę i zasiąść
na tronie) i zażądać, by syn pomścił śmierć ojca. Wy-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
jątkowa w dramacie jest konstrukcja samego bohate-
Tragedia szekspirowska to, oczywiście, jak sama na-
ra, tak niepodobna do wcześniejszych kreacji Szek-
zwa wskazuje, odmiana gatunku stworzona przez
spira  młodzieńca targanego namiętnościami i roz-
Szekspira. Do jej cech charakterystycznych należą:
dartego pomiędzy poczuciem obowiązku wobec ojca,
" zerwanie z klasyczną zasadą trzech jedności:
a naturalnym wstrętem, jaki budzi w nim zbrodnia.
wielowątkowa akcja rozgrywa się w różnych
Właściwie nie wiadomo, dlaczego usunięto go z ka-
miejscach i nie podlega ograniczeniom czaso-
nonu lektur obowiązkowych, bo to sztandarowe dzie-
wym,
ło Szekspira, warto więc może zapoznać się z nim
" stylistyczne zróżnicowanie języka: każdy boha- przed egzaminem maturalnym.
ter, w zależności od pozycji, rangi społecznej i wy-
kształcenia, posługuje się innym językiem,
12. Słynny monolog Makbeta: życie jest tylko prze-
" konflikt tragiczny nie wynika z działania fatum, chodnim półcieniem, nędznym aktorem, który
ale ma swe z
ródło w działaniu bohaterów, swą rolę wygrawszy na scenie w nicość przepa-
da& odnosi się do:
" charakterystyczna przemiana wewnętrzna w kon-
strukcji psychicznej bohatera.
a. toposu teatrus mundi,
b. motywu vanitas,
10. Temat, wokół którego zbudowany jest Mak-
c. toposu życia pośmiertnego.
bet to:
Odpowiedz
a.
a. władza,
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
b. pieniądze,
Chodzi oczywiście o topos teatrus mundi. Topos ten
c. konflikt małżeński.
sięga korzeniami do starożytności, choć wielu (błęd-
Odpowiedz
a.
nie!) przypisuje jego autorstwo Szekspirowi. Nie był
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz on pierwszy w ukazywaniu teatralności świata, blich-
Komentarz
tru dekoracji i znikomej wartości skrywania się za
Tematem przewodnim historii Makbeta jest choro-
maską.
bliwa walka o władzę. Na początku dramatu widzimy
W sztukach Szekspira często mamy do czynienia
go jako lojalnego sługę i wiernego przyjaciela, jest
z teatrem w teatrze  obfitują one w sceny, kiedy to
człowiekiem prawym i walecznym obrońcą ojczyzny.
aktorzy na scenie sami odgrywają teatr. Dzieje się
Wewnętrznie to człowiek delikatny i refleksyjny,
7
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
tak na przykład w Hamlecie  młody książę prosi o wy- szulka nie jest jedynym bohaterem Trenów. Wydaje
stęp grupę wędrownych artystów, która ma zdemasko- się, że śmierć dziecka posłużyła poecie jako pretekst
wać Klaudiusza jako zabójcę jego ojca. Z motywem do polemiki z głównymi ideami epoki. Choć zbolały
teatru w teatrze spotykamy się również w Poskromie- poeta często wspomina córkę, dużo częściej tematem
Trenów stają się uczucia zbolałego ojca i jego strach
niu złośnicy oraz w Śnie nocy letniej.
w obliczu śmieci. Treny służą autoanalizie duszy po-
ety i rewizji wcześniejszych poglądów filozoficznych.
13. W dramacie Makbet zostaje zabity przez:
Cykl ten więc nie ma na celu jedynie ukazania żalu
a. Lady Makbet,
po śmierci ukochanej osoby (tak jak to jest w przypad-
b. Banka,
ku klasycznego trenu), ale także, a może przede
c. Makdufa.
wszystkim, jest traktatem filozoficznym wchodzącym
Odpowiedz
c.
w dialog z niemal wszystkimi ważniejszymi elemen-
tami ideologii epoki.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Makbeta zabija Makduf. Makbet po objęciu tronu po-
16*. W Trenie I poeta odwołuje się do:
stanawia wyeliminować swych potencjalnych przeciw-
a. filozofii stoickiej,
ników. Skazuje na śmierć Banka, Makdufa i syna Ban-
b. historii starożytnej Grecji,
ka, a gdy tym dwóm udaje się uciec, zabija również
żonę Makdufa. Kolejne morderstwa przychodzą mu c. tradycji poezji funeralnej.
coraz łatwiej. Giną wszyscy ci, którzy mogliby coś po-
Odpowiedz
c.
dejrzewać lub których Makbet mógłby posądzać o pró-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
by sprzeciwu wobec jego rządów. Siłą napędzającą
Tren I to niejako wstęp do całości cyklu. Poeta przy-
jego działania jest strach i brak zaufania do kogokol-
wołuje wszytki łzy Heraklitowe i skargi Simonidowe,
wiek. Te wydarzenia uczyniły z Makbeta bestię, zbrod-
odwołując się tym samym do tradycji poezji funeral-
niarza i tyrana znienawidzonego przez lud. Staje się
nej. Simonides, poeta grecki, uważany był za twórcę
on bezwolnym, targanym własnym strachem i sprzecz-
gatunku, jakim jest tren, natomiast przywołany filozof
nymi emocjami człowiekiem, dla którego śmierć sta-
grecki Heraklit z Efezu pojawia się w tym zestawie-
je się wybawieniem z koszmaru, w jaki sam się uwi-
niu jako przedstawiciel poezji pesymistycznej. Na
kłał.
potwierdzenie swego cierpienia gromadzi poeta róż-
ne określenia bólu: łzy, płacze, lamenty, troski, wzdy-
14*. Treny Jana Kochanowskiego, jako całość to:
chania, żale, frasunki, prowadząc do hiperbolizacji
a. cykl poetycki,
tego uczucia. A to wszystko po to, by na końcu zadać
b. zbiór wierszy,
retoryczne pytanie o to, czy człowiekowi bardziej przy-
c. antologia.
stoi rozpaczanie, czy też walka z losem, śmiercią i si-
Odpowiedz
a.
łami, z którymi i tak wygrać się nie da.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
17*. Tren IX obrazuje:
Treny jako całość stanowią cykl poetycki. Oznacza to,
a. ruinę całego kanonu wartości poety,
że nie możecie traktować ich jako zbioru wierszy o po-
b. Urszulkę jako drzewko oliwne, które zostało ścięte
dobnej tematyce, ale musicie rozpatrywać jako ca-
przez nieuważnego ogrodnika,
łość i interpretować tak, jak interpretuje się cykle po-
c. wędrówki Orfeusza po zaświatach w poszukiwaniu
etyckie. Przemawia za tym przemyślana konstrukcja
Eurydyki.
Trenów.
Odpowiedz
a.
Wszystkich Trenów jest dziewiętnaście. Jako ca-
łość zostały wydane w 1580 roku, a nawiązywali do
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
nich również twórcy póz
niejszych epok, między inny-
Tren IX jest niezwykły już choćby przez to, że nie ma
mi Bolesław Leśmian w wierszu Urszulka Kochanow-
w nim słowa o Urszulce. Cały poświęcony jest wyra-
ska.
żeniu kryzysu światopoglądowego, jaki ogarnął poetę
po śmierci córki. Wiersz skierowany jest do mądrości,
15*. Głównym tematem Trenów jest:
która jawi się jako potężna i ponętna wartość, jednak
a. Urszulka Kochanowska i jej życie u boku rodziców, zupełnie niedostępna ludziom. O ile wcześniej w Tre-
b. kryzys światopoglądowy poety i polemika z ideała- nach przemawiał przede wszystkim Kochanowski 
ojciec, o tyle tutaj wypowiada się przede wszystkim
mi epoki,
jako filozof i nauczyciel, który jeszcze niedawno ra-
c. spór o ważne kwestie religijne i społeczne.
dził wszystkim stosowanie w życiu ideałów stoickiego
Odpowiedz
b.
sposobu życia i horacjańskiego carpe diem. Teraz po-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
cieszyciel sam potrzebuje pocieszenia. Owa mądrość,
Poeta tworzy Treny po śmierci ukochanej córeczki którą przywołuje na początku i która chronić go mia-
Urszulki. To jej zadedykowany jest ten cykl, ale Ur- ła przed ślepymi ciosami losu, okazuje się zupełnie
8
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
pozbawiona znaczenia, gdyż w obliczu śmierci dziec- Komentarz
ka nie przynosi pociechy.
W Trenie XI poeta występuje przeciwko kolejnej sta-
rożytnej wartości  cnocie (virtus). Cnota w starożytno-
18*. Tren X Jana Kochanowskiego nazywa się
ści kojarzona z cechami takimi, jak pobożność, pra-
umownie  przełomowym , bo:
wość, dobroć, miała czynić człowieka szczęśliwym.
Kochanowski zauważa jednak, że to, jak człowiek żyje,
a. podważa ostatnią stoicką wartość  cnotę,
nie ma najmniejszego wpływu na jego los, gdyż zło do-
b. poeta mówi w nim o sobie jako o człowieku nieszczę-
tyka tak samo dobrych, jak i złych. Poeta dochodzi do
śliwym,
przekonania, że w świecie nie ma harmonii, którą tak
c. podważa chrześcijańską wiarę w życie pozagrobo-
sławili starożytni, a o której marzyli ludzie renesansu.
we.
Wydaje się, że wszystko w co wierzył poeta, upada. Jed-
Odpowiedz
c.
nak po raz pierwszy również daje o sobie znać reflek-
sja, że rozpacz ma działanie niszczące, dlatego należy
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
ją przezwyciężyć, aby zachować ludzką godność.
Tren X jest wyrazem najgłębszego zwątpienia pod-
ważającego chrześcijańską wiarę w życie pozagrobo-
we. Adresatką utworu jest Urszulka. Poeta szuka jej
20*. Precyzyjna konstrukcja cyklu odzwierciedla
wszędzie tam, gdzie ludzie w różnych epokach sytu-
układ klasycznego:
owali swoich zmarłych. Jest tu chrześcijański raj i czy-
a. epicedium,
ściec, starożytne Elizjum i Hades. Wymienienie tych
wszystkich miejsc obok siebie świadczy o tym, że po- b. pieśni,
eta traktuje je jako równie prawdopodobne i nie wie,
c. hymnu.
który z tych obrazów jest prawdziwy. Podsumowując,
Odpowiedz
a.
stawia smutne i pełne zwątpienia pytanie: Gdziekol-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
wiek jest, jeśliś jest?, którym podważa chrześcijański
dogmat o życiu po życiu. Cierpienie ojca jest tak wiel- Precyzyjna konstrukcja cyklu odzwierciedla układ kla-
kie, że przyćmiewa mu nawet podstawy światopoglą- sycznego epicedium, czyli pieśni żałobnej. Z czasem
du, któremu hołdował przez całe swoje życie.
gatunek ten przekształcono w mowę żałobną bądz

tekst sławiący osobę zmarłą. Epicedium zawiera na-
19*. W Trenie XI poeta podważa kolejną an-
stępujące części, które bez trudu odnajdziemy w Tre-
tyczną wartość:
nach: laudatio (pochwałę cnót i zalet zmarłego), com-
a. mądrość,
ploratio (opłakiwanie i rozpamiętywanie poniesionej
b. cnotę, straty), consolatio (pocieszenie) oraz często exhorta-
tio, czyli napomnienie w formie pouczenia. Całość
c. umiarkowanie.
często poprzedzał wstęp, czyli expositio. Po uważnej
Odpowiedz
b.
lekturze widać, że dzieło poety wykracza poza defini-
cję klasycznego gatunku  u Kochanowskiego to ca-
łość cyklu, nie pojedynczy wiers, odpowiada schema-
towi według klasycznych założeń.
* Gwiazdką oznaczono pytania odnoszące się raczej do poziomu rozszerzonego matury
9