Notatki z zajęć: 10, 17 XII 2014
Gender, pÅ‚eć i inne strachy Jð
Feminizm: granie znakami kobiecości i męskości  dekonstrukcja starych dyskursów. Wyjście
poza mechanizmy. Stereotypowy antyklerykalizm i ultralewicowość. Fale feminizmu:
I fala: XIX wieku: walka o prawo do posiadania dóbr i decydowania o własnym losie,
prawa wyborczego (w Polsce: 1918r.)
II fala: lata 60. XX wieku: rewolucja seksualna,  Druga płeć Simone de Beauvoir (1949). Płeć
kulturowa w płeć biologiczna. Zakwestionowanie norm moralnych.
Społeczne i kulturowe role kobiece i role męskie.
III fala: lata 90. XX wieku: naukowa teoria gender (Samuela Gretkowska), debaty publiczne.
GENDER (płeć kulturowa): proces, konstrukt społeczny, sposób postrzegania i szeregowania
ról i wizerunków męskości i kobiecości. To zjawisko różnorodne w
zależności od kultury.
PA
EĆ BIOLOGICZNA: podział świata na kategorie męską i żeńską wynika z naturalnych
skłonności do kategoryzacji świata. Człowiek jest socjalizowany ze
względu na płeć.
Rozwój tożsamości płciowej  okres przedszkolny. Kategorie męskie/damskie stosuje się
bezrefleksyjnie  łatwiej tworzymy sady na podstawie płci.
Pierwiastki płci przeciwnych w nieświadomości  druga natura (C.G. Jung), animus u kobiet i
anima mężczyzn. Kwestia  przypisywanych cech i ról określonej płci. Klisze mają ułatwić
komunikacjÄ™.
Feminizm pojawił się obok postmodernizmu. Dekonstrukcja męskiego świata. Normatywna
płciowość jest publiczna. Kamień milowy- prace Margaret Mead. Tendencja do podważania
sądów uznanych za naturalne.
Judith Butler (feminizm II fali): płeć biologiczna także nie jest stała: zjawisko biseksualizmu.
Twórczyni performatywnej teorii ciała  jednostka ma wolną wolę i poprzez ciało może
wyrażać siebie. Ciała podlegają  performansom . Efekt gender powstaje poprzez poprawne
odegranie idealnego wzorca kobiecości i męskości. Na gender składają się gesty i stylizacje;
per formatywność jest bezrefleksyjna.
Kategoria gender jest potrzebna by pokazać, że normatywność wzorców jest poddana
czasowi, to coÅ› zmiennego.
?Dlaczego feminizm jest antropologiczny/poststrukturalistyczny?
-Nieufność wobec zastanych podziałów; kultura nie jest oczywista.
 Gender studies . Mężczyz
ni narzucili swoje definicje pojęć takich jak rodzina.
Foucault: dekonstrukcja seksualności -> płeć, ciało, seksualność należy przenieść z pola
biologii na kulturę. Ludzkie popędy wynikają z konstrukcji kulturowej.
Macierzyństwo, Matka Polka
Ingerencja w ciało jest uwarunkowana kulturowo. Ciało- z
ródło przeżyć oraz tekst, w którym
zapisują się rozmaite narracje (także opresyjne; reżimy władzy). Ciało jest podatne na
przekształcenia, ale kultura określa granice.
?Czym jest queer?
-Kategoria na nazwanie wszelkich tożsamości przekraczających hetero normatywność, normy
identyfikacji płciowej. Queer nie proponuje nowych rozwiązań, chodzi o sytuowanie się w
nieokreśloności. Postać Drag queen/king.
?Czym jest kamp?
-Wartościowanie kiczu. Kamp nawiązuje do kiczu, ale nim nie jest, bo jest uświadomiony.
Kategoria estetyczna, filozofia transgresji. Karnawalizacja, niestosowność, przesada,
ekstrawagancja. Podważenie norm uważanych za oczywiste. Usytuowanie  pomiędzy .
Sztuka feministyczna: zideologizowana, posiada głębszy niż estetyczny wymiar. Pokazywanie
kobiecości na przekór męskiej przyjemności  akobiecość. Dokonuje dekonstrukcji,
Działania feministek z użyciem ciała  przykład grupy  Femen . Zmiana roli piersi: z
przyjemności/macierzyństwa do narzędzia walki. Gra z dyskursem, polemika z
zmaskulinizowaną kulturą. Próba stworzenia alternatywnego dyskursu.
Przekraczanie granic ciała kulturowego: Indie, Indonezja, Bałkany. Moda. Eurowizja 2014.
Współczesne macierzyństwo  przemiany rodziny.
Matka Polka?
Skrypt- schemat i forma pamięci i działania. Pochodzi od kultury szlacheckiej. Kategoria
szersza niż  superkobieta -> postać wykonująca więcej działań niż są jej przypisane.
Przemiany skryptów Matki Polki są zależne od czasów: do 1918r. wzrost sił i władzy w
rodzinie, do 1945  stagnacja skryptu, PRL  wzrost znaczenia; współcześnie trudno
powiedzieć, ale raczej spadek.
Matka Polka w PRL-u: kobieta zapewniajÄ…ca byt (wieÅ› budujÄ…ca dobrobyt miasta). Specjalna
odmiana matriarchatu. Po 1989 roku dekonstrukcja skryptu: nasilenie determinizmu
płciowego, niż demograficznego, możliwość rozwoju. Alternatywne sposoby samorealizacji,
przeciwstawienie się presji prokreacyjnej (czy istnieje instynkt macierzyński?).
Depresja poporodowa Katarzyny W. : pogwałcenie prawa naturalnego (instynkt macierzyński
jako konstrukt społeczny. Problem macierzyństwa a troski państwa.
Pary homoseksualne a rodzina. Osoby zdolne do reprodukcji (kobieta + mężczyzna) to
rodzice. Problem definicyjny  matki .