- 1 -
PROPEDEUTYKA INTERNY
I SEMESTR  BADANIE FIZYKALNE
wywiad i badanie podmiotowe
- podstawa do dalszego postępowania i ew. badań dodatkowych
- dostosowaniu pytań do poziomu pacjenta
- dopytywanie przez kilka dni
- spokój przy zbieraniu wywiadu
- nie sugerowanie odpowiedzi pacjentowi
- kolejność: do podstawowych i ogólnych
- jak najwięcej informacji
1. wywiad rodzinny  czy \
yją rodzice, ew. czas i przyczyna śmierci, obecność chorób przewlekłych,
rodzeństwo  j. w., choroby genetyczne, objawy psychiczne w rodzinie, uzale\
nienie od alkoholu
2. choroby przebyte  w dzieciństwie (zakaz
ne), przyjmowanie leków, opieka specjalistyczna, obecne
schorzenia, czas trwania, powikłania, przebyte zabiegi operacyjne
3. choroby obecne (w stanie cię\
kim od tego zaczynamy)  objawy, dolegliwości, czas trwania, leczenie,
powikłania
4. wywiad osobisty  pierwsza i ostatnie miesiączka (PM, OM), leki antykoncepcyjne, stan cywilny
5. wywiad socjalno  bytowy  mieszkanie, wilgotność, grzyby, ilość osób w pomieszczeniu, zawód
wykształcenie (nara\
enia na czynniki szkodliwe  przez jak długi czas), renta (od kiedy, z jakiego powodu),
palenie (od kiedy, ile czasu), alkohol, narkotyki, u\
ywki
6. inne rzeczy, które pacjent chciałby powiedzieć
7. cią\
a  który tydzień, współistniejące choroby, leki obecne i przepisywane, przebieg cią\
y i powikłania
(nadciśnienie, cukrzyca), przebieg poprzednich cią\
, poronienia
przytomność
" omdlenie (syncope)
�! hipotonia ortostatyczna, blok IIIo, zespół MAS, zaburzenia rytmu
�! nadpobudliwość S+/PS+ na bodz
ce zewnętrzne
�! zaburzenia krą\
enia podstawnego
�! narkolepsja, padaczka, histeria
zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia)
" śpiączka (coma)
�! urazy mózgu
�! zaburzenia przemiany materii
�! zaburzenia endokrynne (tarczyca, nadnercza, przysadka)
�! zatrucia (CO, etanol)
głowa
- wielkość: głowa średniowymiarowa = normocefaliczna / mikrocefalia / makrocefalia
- kształt: prawidłowy / nieprawidłowy  deformacje (nieprzytomni palpacja)
- symetryczna / asymetryczna
- owłosienie: prawidłowe / zmiany chorobowe / brak
" patologie
- akromegalia powiększenie: warg, języka, nosa, rąk i nóg
- hypotyreoza schorzenia włosów, maskowata twarz, obojętność, obrzęk, przyrost masy ciała
- choroba Basedowa wytrzeszcz (oftalmopatia naciekowa)
- sterydoterapia skóra papierowa = pergaminowa, twarz księ\
ycowata, trądzik, bawoli kark
- udar asymetria twarzy, oka, brak marszczenia czoła
- trądzik młodzieńczy / ró\
owaty bulwiasty nos
- SLE  motyl na twarzy, nasilenie na słońcu
- rak podstawnokomórkowy nie gojące się owrzodzenia
twarz
- wygląd: prawidłowy / zmieniony
twarz Hipokratesa: wyostrzone rysy, zapadnięte oczy i policzki, wydłu\
ony nos; �! tę\
ec, cholera, zapalenie
otrzewnej
twarz maskowata: hipomimiczna, czoło wygładzone i pozbawione zmarszczek, rzadkie mruganie, utkwienie
wzroku w jednym punkcie; �! parkinsonizm, niedoczynność tarczycy
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
Created by Neevia Document Converter trial version
 - 2 -
twarz obrzękła: szczególnie w okolicy oczu i powiek; �! uczulenie  obrzęk Quinkego, choroby nerek
twarz księ\
ycowata: okrągła, otyła, tłusta; �! choroba Cushinga, zespół Wolfa  Hirschhorna, cri-du-chat
twarz akromegaliczna: rozrost \
uchwy, nosa, mał\
owin usznych, języka, wałów nadoczodołowych
twarz lwia: zgrubiała, guzowata, opuchnięta, odstające uszy, wypadanie włosów; �! trąd
oczy
- osadzenie: prawidłowe / exophthalmus (choroba G-B) / endophthalmus (zespół Hornera)
- ustawienie: prawidłowe / zbaczanie, zez
- napięcie: prawidłowe i symetryczne / zwiększone / zmniejszone (odwodnienie) / asymetryczne
- ruchomość: prawidłowa, powieki nadą\
ają za ruchem gałki, trzymanie przy bokach / nieprawidłowa, zez /
oczopląs z boku / powieki nie zsynchronizowane z ruchami gałek ocznych
- barwa białkówek: prawidłowa / za\
ółcona (\
ółtaczka) / niebieskawa (osteogenesis imperfecta) /
przekrwienie (niewydolność oddechowa)
- z
renice
symetria / asymetria = anizocoria �! wylew
szerokość: prawidłowa / ...
# zwę\
enie (miosis) �! zespół Hornera, guz szczytu płuca, krwotok śródczaszkowy obejmujący most,
opioidy (kodeina, morfina, heroina, metodan), antypsychotyki
# rozszerzenie (mydriasis) �! atropina, kokaina, marihuana, zgon, MDMA
kształt: okrągły, brzegi równe / zmieniony
barwa: czarna (�! x katarakta)
objawy oczne w chorobie Gravesa-Basedowa:
- objaw Stellwaga  rzadkie mruganie powiekami
- objaw M�biusa  przy zbli\
aniu palca do nosa gałki rozchodzą się na zewnątrz
- objaw Kochera  powieka górna unosi się szybciej od gałki ocznej
- objaw Graefego  powieka dolna opada szybciej ni\
gałka, odsłaniając rąbek białkówki
- objaw Popowa  przy w. w. (+): nie nadą\
ająca za gałką oczną powieka opada zauwa\
alnymi skokami
- objaw Dalrymple a  szeroka szpara powiekowa, oczy ew. nieznacznie wysunięte ku przodowi
szyja
- symetryczna / asymetryczna
- ruchomość czynna i bierna: prawidłowa / zaburzenia na boki  stawy kręgosłupa / sztywność karku  objaw
oponowy
- naczynia szyjne: tętno prawidłowe / zmienione
- węzły chłonne  nadobojczykowe, z przodu i z tyłu m. m-o-s, pod\
uchwowe, karkowe, potyliczne:
umiejscowienie, zmiany skórne, bolesność, wielkość, konglomeraty, spoistość, przesuwalność
- tarczyca  najpierw 1 ręką z przodu, następnie dwoma z tyłu, przełknięcie śliny: prawidłowa, słabo
wyczuwalna, symetryczna / wyczuwalna, powiększona, asymetryczna
choroba Bechterewa = zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa uniemo\
liwia poruszanie szyją
próba Valsalvy  jedna z metod ocen stanu cha środkowego, polegająca na badaniu dro\
ności trąbki
słuchowej; badany wydmuchuje powietrze przy zamkniętych ustach i nosie, a lekarz ocenia nasłuchiwaczem
szmer powietrza przechodzącego przez trąbkę; u\
ycie w stomatologii, nurkowaniu i lotnictwie
badanie \
ył szyjnych  wykonywane na le\
ąco, z szyją zgiętą do przodu pod kątem 45o; zapadnięcie \
ył ma
miejsce przy odwodnieniu, napięcie zaś przy ucisku głównych \
ył przez guzy, nowotwory, nacieki, ropnie,
zaciskające zapalenie osierdzia bądz
niedomykalność zastawki trójdzielnej
objaw Kussmaula  objaw kliniczny m. in. zaciskającego zapalenia osierdzia, manifestujący się
rozciąganiem \
ył szyjnych w czasie wdechu; fizjologicznie w czasie wdechu zwiększony napływ krwi do
prawego serca sprawia, \
e \
yły szyjne zapadają się; tu jednak gdy wdech zwiększa powrót \
ylny do klatki
piersiowej, krew powracająca do serca nie mo\
e być wprowadzana do uciśniętego przez worek osierdziowy
prawego serca, wobec czego zalega w \
yłach szyjnych i jest przyczyną ich nadmiernego rozciągania
ośrodkowe ciśnienie \
ylne (OCś, CVP)  odzwierciedla ciśnienie w klatce piersiowej w okolicy P
przedsionka, wpływa nań m. in. rzut serca, aktywność oddechowa, skurcz mm. brzucha i nóg, stymulacja S+,
siła grawitacji oraz zmiana pozycji ciała, głównie przez wpływ na pojemność ło\
yska naczyniowego;
badanie przeprowadza się cewnikiem umieszczonym w PP, wprowadzonym przez \
. podobojczykową;
wartości wynoszą 4  12 cm H2O; spadek świadczy o hipowolemii, natomiast o hiperwolemii lub
niewydolności
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 3 -
jama ustna
- barwa czerwieni wargowej: prawidłowa / blada / sina / inna
- pogranicze skórno  wargowe: prawidłowe / nieprawidłowe
- śluzówka przedsionka ust i jamy ustnej: prawidłowa / zmieniona  zaczerwieniona, nad\
erki, ropnie
- zęby: brak /obecność zmian chorobowych
- migdałki: obecność, wygląd  gładkie / kryptowate / zaczerwienione / ropnie
- język: wielkość, symetria (x XII), nalot, zbaczanie (przy udarze w stronę pora\
oną)
zaburzenia: brudowaty, geograficzny, pleśniawki, �! Fe gładki i czerwony, �! B12 malinowy, obrzęk
(odciśnięte zęby), \
ylaki rogowacenie białe
- łuki podniebienne
- tylna ściana gardła
- podniebienie miękkie i języczek  uniesienie przy fonacji  a lub  e  obecne, symetryczne / zbaczanie w
stronę zdrową
nos
- symetria / asymetria
- wielkość: prawidłowa / zwiększona / zmniejszona
- grzbiet: prawidłowy /zapadnięty / siodełkowaty
- dziurki: wielkość, symetria, wydzielina, polipy
węzły chłonne
 umiejscowienie
 zmiany skórne (promienica)
 bolesność
 wielkość
 konglomeraty
 spoistość
 przesuwalność względem podło\
a
oglądanie klatki piersiowej (płuca)
- ocena budowy: prawidłowa / ...
klatka beczkowata  o szerokim wymiarze przednio  tylnym, praktycznie nie wykazująca ruchomości (w
zamian za to obserwuje się ruchomość brzucha) �! rozedma; na wdechu, skrócenie szyi
klatka lejkowata, szewska, zapadnięta, wklęsła  wrodzona zło\
ona anomalia rozwojowa, polegająca na
uwypukleniu trzonu mostka w kierunku kręgosłupa z jednoczesnym uwypukleniem do przodu wyrostka
mieczykowatego wraz z zaburzeniami wzrostu okolicznych chrząstek �! wrodzona zaburzenia kostnienia,
krzywica, zaburzenia rozwojowe mm. klatki i przepony, nieproporcjonalny rozrost chrząstek \
ebrowych,
przebyta astma, zespół Marfana
klatka kurza  wrodzone zniekształcenie, w którym mostek i stykające się z nim końce \
eber są wysunięte
do przodu; defekt jest wyłącznie kosmetyczny i bardzo rzadko wymaga interwencji chirurgicznej; natomiast
dziecko powinno du\
o ćwiczyć, aby wzmocnić mięśnie grzbietu
- ocena symetrii: zachowana / brak
- ocena ruchomości oddechowej i toru oddechowego:
eupno�  częstotliwość 15 / min, normalna głębokość, oddechy regularne, wdech 2-3x dłu\
szy od wydechu
apneo� = bezdech  pod wpływem woli lub hipowentylacji
hyperpno�  zwiększenie głębokości bez zwiększenia częstotliwości i odczuwania duszności
polipno� = tachypno�  zwiększenie częstotliwości bez zwiększania głębokości
oligopno� = bradypno�  zmniejszenie częstotliwości
dyspno�  oddech bardzo częsty i głęboki, uczucie duszności (wysiłek fizyczny, niewydolność krą\
enia,
niedokrwistość)
oddech wzdychający  szybki wdech i powolny wydech
oddech apneustyczny  przez większość czasu na wdechu, szybki wydech i wdech; narząd oddechowy
pozostaje przewa\
nie w stanie wdechu, który jedynie od czasu do czasu przerywa się szybkim wydechem
oddech Cheyne  Stokesa  głębokość ruchów po bezdechu wzrasta do pewnego maksimum, a następnie
maleje a\
do bezdechu, po czym zjawisko powtarza się w tej samej kolejności; związany z niewydolnością
ośrodka oddechowego, niewydolnością krą\
enia, uszkodzeniem OUN, zatruciem opioidami i barbituranami
oddech Biota  obecne ró\
nie długie bezdechy, po których głębokość oddechu jest od razu maksymalna;
zupełnie niemiarowy tryb oddechowy, oddechy ró\
nią się częstością i głębokością; �! schorzenia i urazy
OUN z uszkodzeniem ośrodka oddechowego
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 4 -
oddech Kussmaula  przyspieszony i znacznie pogłębiony �! kwasica, mocznica, śpiączka cukrzycowa;
stałe dra\
nienie ośrodka oddechowego przez kwaśne metabolity
RTG AP klatki piersiowej
 cień środkowy  serce  sięga do linii śródobojczykowej
 przejaśnienia boczne  płuca
 lepiej widoczne są tylne łuki \
ebrowe
 na wdechu  osklepki przekraczają obojczyki a przepona jest opuszczona
patologie
obustronne płatowe zapalenie płuc zaciemnienie
szmer pęcherzykowy (suma dz
więków, bez określonej częstotliwości) trzeszczenie, chodzenie po śniegu
(rozklejanie i sklejanie) szmer oskrzelowy (bezpowietrzny mią\
sz, powietrzne oskrzela)
płyn w jamie opłucnowej: du\
a ilość przesunięcie cienia środkowego
odma  odklejenie i spadnięcie płuca, zmniejszenie powierzchni wymiany gazowej
opukiwanie klatki piersiowej (płuca)
- opukiwanie dzieli się na porównawcze i topograficzne, pierwsze ma na celu skontrastowanie dwóch stron
klatki, drugi natomiast oznaczenie granic płuc
- cele opukiwania płuc
zbadanie stanu powietrznego tkanki płucnej
stwierdzenie, czy między ścianą klatki piersiowej a płucem znajduje się ciało stałe (grube zrosty, nowotwór
opłucnej), płyn (przesięk, wysięk, krew) albo gaz (odma opłucnowa)
oznaczenie granic znalezionych zmian odgłosu opukowego
oznaczenie i zbadanie dolnych granic płuc i ruchomości oddechowej
- miejsca opukiwanie porównawczego
z przodu
# przestrzeń podobojczykowa
# 2 przestrzeń w linii środkowoobojczykowej
# 4 przestrzeń na zewnątrz od linii środkowoobojczykowej
# 6 przestrzeń w linii pachowej środkowej
z tyłu
# okolica nadgrzebieniowa
# okolica międzyłopatkowa
# okolica podłopatkowa
- prawidłowe granice płuc:
linia P L
mostkowa VI góra IV
śródobojczykowa VI VI
pachowa środkowa VIII VIII
łopatkowa X X
przykręgowa XI VI
- patologiczne ustawienie granic płuc
wysokie: marskość płuca, guzy pora\
ające n. przeponowy, bębnica, wodobrzusze, guzy wątroby i śledziony,
cią\
a, wysięk, zrosty, nowotwory opłucnej
niskie: osoby asteniczne, rozedma, POChP
zmniejszenie czynnej ruchomości płuc: zrosty, płyn, pora\
enie n. przeponowego
- ruchomość oddechowa granic płuc
czynna = 4 + 4 = 8 cm
bierna  zmiana przy zmianie pozycji pacjenta oraz przy działaniu tłoczni brzusznej
zmniejszenie �! zrosty, płyn, pora\
enie n. przeponowego
- patologiczne wypuki
stłumiony
�! płuca bezpowietrzne �! naciek, niedodma
�! płyn między tkanką płucną a ścianą klatki piersiowej
�! zrosty płucna, nacieki nowotworowe
bębenkowy �! jamy płuc, odma, rozedma
metaliczny �! du\
e jamy o sztywnych ścianach �! odma wentylowa wysokociśnieniowa
- pojęcia związane z obecnością płynu w jamie opłucnowej:
linia Ellisa  Damoiseau: górna granica stłumienia wypuku spowodowanego obecnością płynu; ma kształt
paraboliczny, a najwy\
szy punkt znajduje się w linii pachowej środkowej
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 5 -
przestrzeń półksię\
ycowata Traubego: zawarta między lewym płatem wątroby, dolną granicą lewego płuca,
śledzioną i łukiem \
ebrowym, ma kształt półksię\
ycowaty, szerokość przeciętnie 12 mm i jest
odzwierciedleniem obecności gazu w \
ołądku; zmniejszenie od góry (zatarcie) mo\
e świadczyć o
wysiękowym zapaleniu opłucnej
trójkąt Garlanda: przykręgowy, niemal trójkątny obszar wypuku jawnego o ró\
nej intensywności (a\
do
bębenkowego) poło\
ony w dolnej części grzbietu, między kręgosłupem a linią Ellisa  Damoiseau, obecny
po tej stronie klatki co płyn
trójkąt Koranyi  Grocco  Rauchfussa: trójkątny obszar stłumienia wypuku u podstawy klatki piersiowej
blisko kręgosłupa, po stronie przeciwnej ni\
płyn; najczęściej obserwowany u dzieci i młodzie\
y
osłuchiwanie klatki piersiowej
" miejsca osłuchiwania  identyczne z miejscami opukiwania porównawczego
" szmery
- podstawowe
pęcherzykowy  fizjologicznie słyszany w całej klatce
oskrzelowy  nad tchawicą i du\
ymi oskrzelami (zastępuje pęcherzykowy w zapaleniu płuc)
nieoznaczony  posiada cechy pośrednie
- dodatkowe
rzę\
enia
# suche  świsty (wysokie) i furczenia (niskie)
# wilgotne  grubo- (niskie), średnio- i grubobańkowe (wysokie)
trzeszczenia  rozprę\
anie zapadniętych i sklejonych pęcherzyków
szmer tarcia opłucnowego   jak chodzenie po śniegu w czasie mrozu , w suchym zapaleniu opłucnej
ocena tętna
" cechy tętna: częstość, miarowość, napięcie (wyczuwalne, nitkowate), wysokość (siła krwi), chybkość
(szybkie narastanie i opadanie  du\
a ró\
nica skurczowo  rozkurczowa  niedomykalność mitralna)
- tętno naprzemienne  zmiana szybkości i wysokości (choroba niedokrwienna, zapalenie, zawał,
niewydolność krą\
enia, obrzęk płuc, astma)
- tętno paradoksalne  we wdechy fala tętna staje się niewyczuwalna
palpacja klatki piersiowej (serce)
" badanie palpacyjne serca = wymacanie uderzenia koniuszkowego (5 pm\
1 cm w lewo od linii
śródobojczykowej), powierzchnia 1  2 palce
- unoszące / wzmo\
one  unoszenie palców �! przerost LK, choroba Basedowa, gorączka, zatrucie nikotyną,
anemia, cią\
a
- osłabione / niewyczuwalne �! obfita tkanka tłuszczowa, anomalie klatki, rozedma, odma lewostronna, płyn
w worku osierdziowym, zwę\
enie mitralne, zaawansowana niewydolność krą\
enia
- rozlane (najczęściej z unoszącym) �! przerost LK�! NT, wady zastawkowe
- ujemne �! zaciąganie do środka w czasie skurczu �! zrosty osierdzia i opłucnej �! zaciskające zapalenie
osierdzia
rozstrzeń i przerost LK: przesunięcie �! / rozlane bez zmian
rozstrzeń i przerost PK: przesunięcie i przesunięcie w prawo granicy serca
zrosty opłucnowe i zmiany włókniste: przesunięcie ku stronie chorej
płyn w jamie opłucnowej, odma opłucnowa: przesunięcie ku stronie zdrowej
rozedma płuc: osłabienie, wiszące (kroplowate) serce
płyn, gaz, guz, wzdęcie, cią\
a  uniesienie
zwę\
enie mitralne: kłapanie
opukiwanie klatki piersiowej (serce)
" opukiwanie serca
- stłumienie względne (głębokie, du\
e: od P krawędzi mostka do 1 cm na lewo od linii śródobojczykowej na
wysokości III  V \
ebra)
- stłumienie bezwzględne (powierzchniowe, małe, trudne: dolny fragment mostka)
- stłumienie wielkich naczyń
- talia serca = zawarta pomiędzy łukiem aorty a lewym sercem (pogłębiona przy przeroście LK)
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 6 -
osłuchiwanie klatki piersiowej (serce)
" miejsca osłuchiwania serca
- zastawka aortalna  2 pm\
przymostkowa P
- zastawka pnia płucnego  2 pm\
przymostkowa L
- zastawka trójdzielna  4 pm\
przymostkowa L
- zastawka mitralna  5 pm\
śródobojczykowa L
" tony serca:
- podstawowe  cichsze lub głośniejsze w zale\
ności od miejsca osłuchiwania
I  ni\
szy, polifoniczny; rozdwojony w: RBBB, zapaleniu, niedokrwieniu
# puls występuje po I tonie; migotanie przedsionków deficyt tętna
II  wy\
szy, jednorodny; rozdwojony w: ubytku przegrody, RBBB
# rozdwojenie elastyczne II tonu (na wdechu)  u młodych ludzi nad t. płucną
# rozdwojenie sztywne (brak reakcji na oddech) �! ubytek przegrody międzyprzedsionkowej
- dodatkowe: klik systoliczny, ton otwarcia zastawki mitralnej, III, IV
- opis szmeru:
akcja serca  szybkość i miarowość
# zwolnienie �! nadciśnienie, sportowcy
# przyspieszenie �! dzieci, gorączka, hipertyreoza, anemia
głośność tonów
# ściszenie �! otyłość, rozedma, uszkodzenia
# głośne tony �! nerwica
# zanikanie tonu występuje przy niedomykalności zastawki, a nagłośnienie  przy zwę\
eniu zastawki
barwa, dz
więczność (ew. głuchość)
akcentacja  w którym miejscu lepiej słychać który ton (nadciśnienie patologia miejsca wysłuchu)
czystość = obecność szmerów
- koci mruk  szmery słyszalne bez słuchawek, z pewnej odległości od ciała
" szmery (wewnątrz)sercowe
- podział:
fizjologiczne
organiczne  namacalne zmiany w sercu
czynnościowe  brak zmian morfologicznych w sercu
organiczono  czynnościowe
przygodne (dzieci, młodzie\
, krą\
enie hiperkinetyczne)
- hemodynamika: szmery przepływu (rozk), wyrzutu (sk), fali zwrotnej (sk-rozk)
- opis
stosunek do okresu pracy serca
# skurczowy  po I tonie �! niedomykalność przedsionkowo-komorowa lub zwę\
enie zastawek tętnic
# rozkurczowy  po II tonie �! zwę\
enie przedsionkowo-komorowe lub niedomykalność zastawek tętnic
# mieszany  zwę\
enie + niedomykalność
# ciągły  połączenia \
ylno  tętnicze (np. PDA)
@ na początku skurczu / rozkurczu = protosystoliczny / -diastoliczny
@ środku skurczu / rozkurczu = mezosystoliczny / -diastoliczny
@ na końcu skurczu / rozkurczu = pre- lub telesystoliczny / -diastoliczny
@ trwający przez cały skurcz / rozkurcz = pansystoliczny / -diastoliczny; holosystoliczny / -diastoliczny
głośność i punctum maximum: I wahanie, II cicho, III średnio, IV głośno, V bardzo głośno, VI słyszalny bez
słuchawki
promieniowanie szmeru
wysokość szmeru: lejek  niskie, membrana  wysokie
barwa i charakter (narastający = crescendo, cichnący = decrescendo)
zale\
ność od pozycji, wysiłku i fazy oddychania
- szmery zewnątrzsercowe
szmer tarcia osierdziowego
szmer tarcia osierdziowo  opłucnowego
szmer pluskania
- szmery charakterystyczne
szmer Austina  Flinta  szmer póz
norozkurczowy względnego zwę\
enia zastawki aortalnej �! ograniczenie
napływu z LP przez falę zwrotną; �! niedomykalność zastawki aortalnej
szmer Grahama  Stilla  szmer rozkurczowy względnej niedomykalności zastawki pnia płucnego �!
nadciśnienie płucne; �! zwę\
enie zastawki mitralnej
szmer Careya  Coombsa �! np. gościec
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 7 -
obrazowanie układu sercowo  naczyniowego
- RTG klatki piersiowej  np. talia serca
- echokardiografia  klasyczna podwójne echo kolorowy Doppler
- badania radioizotopowe
- badania angiograficzne  kontrastowanie, koronarografia
- tomografia (np. angio-TK)
- MRI (frakcja wyrzutowa, zaburzenia kurczliwości, zmiany struktur anatomicznych)
jama brzuszna
" oglądanie
- wysklepienie jamy brzusznej  względem poziomu klatki piersiowej
- zmiany skórne:
blizny  operacyjne, pourazowe, oparzeniowe
rozstępy  otyłościowe, porodowe, sterydowe (sinoczerwone)
\
yły powierzchniowe  marskość, rozległe guzy
ogólne obrzęki (anasarca)  zaawansowana niewydolność krą\
enia
owłosienie  brak przy niewydolności hormonalnej
- obwód brzucha
symetria; ascites, obesitas
brak symetrii: hepatoma, choroby śledziony, guzy miednicy małej, rozstrzeń \
ołądka (gastectasia; �!
zwę\
enie odz
wiernika)
- zapadnięcie (brzuch łódkowaty)  głodówka, rak \
ołądka i przełyku, odwodnienie
" palpacja
- ciepłe i suche ręce, miejsce bolesne na końcu
- cele: sprawdzenie bolesności i oporów (guzów)
- powierzchowne i głębokie
- pułapki: rozwinięte mm. brzucha, zaleganie mas kałowych
" opukiwanie
- wypuk jawny lub bębenkowy: \
ołądek i jelita
- wypuk stłumiony: narządy mią\
szowe
" osłuchiwanie
- perystaltyka jelita (słyszalne kurczenia)
ę!: w biegunkach �! enterocolitis, cholera
�!: zaparcia, peritonitis �! pęknięcie \
ołądka, jelita lub wyrostka
- szmery
zwę\
enia t. nerkowej (osoby szczupłe)
tętniak aorty brzusznej (aneurysma aortae abdominalis) szorstki szmer skurczowy
" wyrostek robaczkowy
- ró\
ne poło\
enie: pod wyrostek, moczowód, przydatki
- punkty orientacyjne
McBurneya (1/3 od kolca przedniego górnego do pępka)
Lanca (1/3 odległości między kolcami, począwszy od prawego)
Lancmanna (5 cm od prawego kolca, na linii łączącej oba)
- objawy zapalenia:
Jaworskiego  opuszczanie kończyny P przy uciskaniu wyrostka
Rowsinga  ucisk na L dół biodrowy wywołuje ból w prawym
" \
ołądek
- du\
a krzywizna wyczuwalna jako sprę\
ysty opór od pępka do lewego pod\
ebrza
- bolesność �! nie\
yt, wrzód, nowotwór
- zespół Leonarda  opadnięcie u osób szczupłych
" dwunastnica: opuszka ok. 4 cm w górę i prawo od pępka
" wątroba
- rozedma obni\
enie wątroby wyczuwalna i niebolesna (nowotwory)
- bolesność �! zapalenie, ropnie
- brzeg
prosty i ostry  opadnięcie, I okres zapalenia
prosty i tępy  stłuszczenie, skrobiawica, białaczka, przekrwienie bierne
nierówny i poszczerbiony  marskość, kiła, nowotwory, zatrucia, bąblowiec
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 8 -
- powiększenie �! zapalenie mią\
szowe, początek marskości, wątroba zastoinowa, rak, ropień, białaczka,
ziarnica, stłuszczenie, bąblowiec, skrobiawica, kiła
- zmniejszenie �! dalszy postęp marskości
- tarcie wątrobowe  zapalenie otrzewnej w przebiegu ropnia wątroby
" pęcherzyk \
ółciowy
- fizjologicznie niewyczuwalny
- wyczucie  na zewnątrz od m. prostego brzucha pod prawym łukiem \
ebrowym
- kamica \
ółciowy  kolka \
ółciowa, nagły ból, po tłustym posiłku, promieniowanie do prawej łopatki,
nudności, wymioty, niechętne ruchy (a w kamicy nerkowej  pobudzenie)
objaw Murphy ego
objaw Chełmońskiego
objaw Blumberga (przy zajęciu otrzewnej)
- kamica przewodowa  kolka \
ółciowa ze świądem skóry, \
ółtaczka, nudności, wymioty, odbarwione stolce i
ciemny mocz
- ostre zapalenie dróg \
ółciowych  triada Charcota (ból, gorączka, \
ółtaczka)
- nowotwór  objaw Couvoissera  pęcherzyk powiększony ale niebolesny
" trzustka
- skeletotopia: L1-2
- ból   opasujący , dołek sercowy lub L pod\
ebrze, promieniuje do L łopatki i pleców
- OZT  ból, nudności, wymioty, osłabienie
objaw Loefflera
objaw Cullena  martwica Balsera widoczna przez przednią ścianę brzucha
objaw Gray  Turnera  martwica Balsera widoczna przez tylną ścianę brzucha
- PZT  ból, wzdęcia, biegunka tłuszczowa, dolegliwości nasilają się po posiłkach, zaburzenia gospodarki
węglowodanowej, \
ółtaczka
" układ wydalniczy
- opadnięcie nerki ból w pozycji le\
ącej
�! wychudzenie, zwiotczenie mm. brzucha
- powiększenie nerki �! wodonercze, roponercze, nowotwór
- (+) objaw Goldflama �! OOZN, kamica, zmiany obejmujące torebkę
- glukozuria �! cią\
a, cukrzyca, zespół Fanconiego
- izostenuria  stan gdy osmolalność moczu nie ró\
ni się od krwi, świadczy o zupełnej utracie zdolności nerki
do zagęszczania moczu
" krwawienia z przewodu pokarmowego
- dolny odcinek przewodu pok. krew
smolisty stolec (8-10h ... 5 dni)
ciemnoczerwona krew + stolec
krew jasna,  \
ywa
- przyczyny
młodzie\
: zapalenie jelita, \
ylaki odbytu, szczelina odbytu
dorośli: rak, polipy, zapalenie jelita, \
ylaki odbytu, niedokrwistość
- zró\
nicowanie i badania
krwawienia przewlekłe (nawracające, małe) �! Fe anemia
badania: morfologia, test na krew utajoną w kale, kolonoskopia, badania kontrastowe
krwawienia ostre  anemia, guz, tkliwość, szmery
badania: diagnostyka lokalizacyjna, badanie per rectum, sigmoidoskopia, angiografia, kolonoskopia
gorączka
" odpowiedz
obronna organizmu na atak drobnoustrojów i pirogenów
" norma: 36  37, podgor.: 37,1  38, umiarkowana: 38,1  39, wysoka >39
" pacha: 36,6, usta 36,9, odbyt 37,1
" początek gorączki: skurcz naczyń i dreszcze
koniec gorączki: rozszerzenie naczyń i pocenie
" rodzaje
- stała (febris continua)  wahania dobowe 0,5o, spadem gwałtowny (per crisim) lub stopniowy (per lysim); w
cię\
kich chorobach bakteryjnych
- przerywana (febris interrupta)  kilka godzin; w malarii
- powrotna (febris reccurens)  kilka dni
- zwalniająca  wahania dobowe >1o
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 9 -
- trawiąca = kahektyczna  du\
e wahania; w sepsie
" udar cieplny  szok hipowolemiczny wskutek rozszerzenia naczyń i pocenia się
" udar słoneczny  ciepłe i wilgotne środowisko zaburzenia regulacji zaburzenia OUN uszkodzenie
OUN zgon
II SEMESTR  NAJCZESTSZE SCHORZENIA
astma i POChP
" jak opisujemy jednostkę chorobową: definicja, klasyfikacja, epidemiologia, etiologia i patogeneza, obraz
kliniczny, przebieg naturalny, rozpoznanie, diagnostyka ró\
nicowa, leczenie
" POChP = przewlekła obturacyjna choroba płuc [neutrofile, makrofagi]
Jest to choroba przewlekła, charakteryzująca się niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu
powietrza przez drogi oddechowe. Jest ono zwykle postępujące i związane z nieprawidłową odpowiedzią
zapalną płuc na szkodliwe pyły i gazy, spowodowaną głównie przez palenie tytoniu.
" Proces zapalny prowadzi do:
- zwę\
enia małych oskrzeli obturacja,
- zniszczenia mią\
szu płucnego rozedma.
" Choć POChP dotyczy płuc, niesie ze sobą równie\
powa\
ne skutki ogólnoustrojowe.
Przemiany ogólnoustrojowe w przewlekłym cię\
kim POChP:
zaburzenia wentylacji hiperinflacja nierównomierność stosunku V / Q zaburzenia wymiany gazowej
nadciśnienie płucne przewlekłe serce płucne
" następstwa nieodwracalnej destrukcji płuc:
ę! produkcja śluzu, obrzęk śluzówki, �! klirens rzęskowy
włóknienie i zwę\
enie drobnych dróg oddechowych
uszkodzenie mią\
szu i rozedma
zmiany w ło\
ysku naczyniowym
" objawy:
- kaszel i odksztuszanie plwociny (mogą wyprzedzać o wiele lat ograniczenie przepływu przez drogi
oddechowe)
- duszność
" przebieg naturalny: choroba przewlekła i postępująca, zwłaszcza jeśli ekspozycja nie ustępuje
" klasyfikacja  spirometria (FEV1, FEV1/FVC<70%)
" FEV1<80% po bronchodilatatorze, Tiffenau<70% niecałkowicie odwracalne ograniczenie przepływu
powietrza
" astma oskrzelowa [eozynofile, bazofile] [dobowa zmienność PEF]
Jest to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele rodzajów komórek i
substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli,
prowadzącej do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności i innych objawów.
" najczęstsza przyczyna  alergie (atopia)  dlatego te\
częściej dotyczy kobiet
hipoteza higieniczna: alergeny, tytoń, zawód, dieta, status społeczny, wielkość rodziny
" leczenie: �-mimetyki (faza wczesna), kortykosteroidy (faza póz
na)
" klasyfikacja:
Io = sporadyczna  napady <1 raz w tygodniu, zaostrzenia krótkotrwałe, objawy nocne d"2 razy w miesiącu,
spirometria OK, PEF zmienny
IIo = przewlekła lekka  napady codziennie, zaostrzenia zaburzają sen i aktywność, du\
a zmienność PEF
IIIo  przewlekła cię\
ka
" szczególne postaci: stan astmatyczny, astma zawodowa, astma sezonowa, wariant kaszlowy astmy, astma
aspirynowa, astma wysiłkowa
" astma a POChP  nara\
enie na alergeny, dotychczasowy wywiad, przewlekłe choroby płuc w rodzinie,
historia rozwijania się objawów, choroby współistniejące, aktualne leczenie
" badanie przedmiotowe
- oglądanie:
sinica centralna
poziome ustawienie \
eber (rozdęcie, rozedma)
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 10 -
tachypnoe
oddech przez zasznurowane usta
praca dodatkowych mięśni oddechowych
obrzęki kostek i wydęcie \
ył szyjnych
- osłuchiwanie:
świsty i furczenia
ściszony szmer pęcherzykowy
trzeszczenia
cicha klatka piersiowa   silent chest
" badania podmiotowe:
- spirometria (próba prowokacji (histamina / metacholina), test odwracalności obturacji)
- pomiary PEF (zmienność dobowa)
- RTG klatki piersiowej: astma  kopuły przepony jak katedra gotycka / POChP  kopuły płaskie
- morfologia krwi (astma: HCT, EOS; POChP  nadkrwistość)
- gazometria
POChP: �! O2 + ę! CO2 (ew. kwasica oddechowa)
astma: �! O2 + CO2 OK/�! (zasadowica oddechowa tę\
yczka wentylacyjna)
choroby opłucnej  zapalenie opłucnej i odma opłucnowa
" objawy zapalenia opłucnej:
- wywiad:
lekki, nieproduktywny kaszel
ból opłucnowy (pochodzi od opłucnej ściennej; nasila się przy wdechu i kaszlu; zanika wraz ze wzrostem
płynu; promieniuje do okolicy nadobojczykowej lub nadbrzusznej  gdy zajęta jest opłucna przeponowa)
duszność
niepokój (splot S+)
- oglądanie:
uwypuklenie przestrzeni między\
ebrowych
powłóczenie chorej połowy
- opukiwanie:
asymetria
wypuk stłumiony po stronie chorej
linia Ellisa  Demoiseau (gromadzenie się płynu)
trójkąt Garlanda (wypuk jawny)
trójkąt KGR (wypuk stłumiony)
zatarcie przestrzeni Traubego
- dr\
enie głosowe  zniesione lub zmniejszone
- osłuchiwanie:
asymetria
zniesienie szmeru pęcherzykowego
tarcie opłucnowe ( chodzenie po śniegu w czasie mrozu )
szmer skrzelowy i trzeszczenia ponad granicą płynu
- badania dodatkowe: morfologia, OB, RTG A-P i boczne, USG (kontrola przy punkcji opłucnej), TK
" diagnostyka płynu w opłucnej
- wywiad, badanie przedmiotowe, badania podstawowe
- punkcja jamy opłucnowej
- przesięk czy wysięk ?
- pozostałe cechy płynu
- TK, MRI
- biopsja opłucnej
- torakoskopia, torakotomia
- badania biochemiczne  enzymy
- badania mikrobiologiczne  ANA, RF, ADA, G(+)/(-)
" punkcja  wykonywana na siedząco, ramiona oparte na stole, nakłucie 1  2 przestrzenie między\
ebrowe
poni\
ej granicy stłumienia wypuku; do celów diagnostycznych wystarcza 50  60 ml, nie powinno się
jednorazowo spuszczać >1,5 l płynu;
powikłania punkcji opłucnej: odma, zaka\
enie, krwawienie, rozsiew komórek nowotworowych
" metody ró\
nicowania przesięku z wysiękiem:
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 11 -
- stę\
enie białka,
- gęstość bezwzględna,
- kryteria Lighta (najczęściej)
- próba Rivalty (obecnie znaczenie historyczne)
" przyczyny przesięku: niewydolność krą\
enia, marskość wątroby, zespół nerczycowy, dializy otrzewnowe,
niedoczynność tarczycy, zatorowość płucna (20%), zwę\
enie zastawki mitralnej
" przyczyny wysięku: przerzuty nowotworowe, zaka\
enia, gruz
lica, zatorowość płucna (80%), zapalenie
trzustki, RZS, SLE, leki, perforacja przełyku, ropnie w jamie brzusznej, zespół Dresslera
" inne płyny w jamie opłucnej:
- haemothorax (gdy HCT płynu > � HCT krwi obwodowej; wynik urazów i operacji)
- chylothorax (wysoki poziom trójglicerydów i chylomikronów; wynik uszkodzenia przewodu piersiowego)
- pseudochylothorax (zawartość cholesterolu; gdy płyn zalega przez dłu\
szy czas)
- fibrothorax (zwłóknienie, zrosty)
" odma = obecność powietrza w jamie opłucnej
- samoistna = bez urazu; pierwotna lub wtórna (towarzyszy chorobom układu oddechowego)
- urazowa, jatrogenna
- mechaniczna: prę\
na (zastawkowa; wstrząs z powodu ucisku), otwarta, zamknięta
" objawy odmy:
- silny ból
- duszność
- �! ruchomość
- nadmiernie jawny lub bębenkowy wypuk
- zmniejszenie lub zniesienie szmerów oddechowych
" badania dodatkowe: RTG (A-P, boczne, le\
ące na boku, na wydechu) (opadnięcie płuca, brak rysunku
naczyniowego), TK
wady serca
- przeciekowe niesinicze  przeciek na poziomie przedsionków, komór, pni tętniczych
- przeciekowe sinicze  ze zmniejszonym przepływem płucnym, zespół Eisenmengera
- zastawkowe  zastawek przedsionkowo  komorowych, zastawek pni tętniczych
- inne  \
ył systemowych, \
ył płucnych, pni tętniczych
" zwę\
enie zastawki aortalnej
- etiologia:
wrodzona: sklejenie spoideł, asymetria płatków
nabyta (najczęstsza): proces zwyrodnieniowy, reumatyzm
- czynniki ryzyka: wiek, płeć męska, nadciśnienie, cukrzyca, palenie, nadwaga, ę! triglicerydów, całkowitego
cholesterolu i LDL, �! HDL, ę! kreatyniny
- objawy
subiektywne: ból dławicowy, kołatanie serca, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, omdlenia, duszność
wysiłkowa i spoczynkowa, bladość powłok, szybkie męczenie się
obiektywne:
uderzenie koniuszkowe unoszące, rozlane, przesunięte w dół i w lewo
szorstki, promieniujący do szyi szmer wyrzutu z punctum maximum w 2. przestrzeni między\
ebrowej
prawej
mruk skurczowy nad tętnicami szyjnymi
niekiedy IV ton  spadek podatności lewej komory
tętno małe, twarde i leniwe
hipotensja
- powikłania: omdlenia po wysiłku (25%), nagła śmierć sercowa (20%), niewydolność lewokomorowa,
mikrozatorowość, arytmie
" niedomykalność zastawki aortalnej
- etiologia:
wrodzona (bardzo rzadka): 2 lub 4 płatki
nabyta: infekcja  zapalenie wsierdzia, układowe choroby tkanki łącznej (reumatyzm, RZS, ZZSK), choroby
zwyrodnieniowe, kiła, tętniak rozwarstwiający, uraz jatrogenny
- objawy:
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 12 -
subiektywne: tachykardia i narastająca duszność (niedomykalność ostra), uczucie zmęczenia
(niedomykalność przewlekła)
obiektywne:
znaczna amplituda ciśnienia krwi
tętno wysokie i chybkie (taranowe)
objaw de Musseta (dr\
enie głowy synchroniczne z rytmem serca i tętnem)
wyraz
ne tętno włośniczkowe (tętno Quinkego)
widoczne tętnienie tętnic szyjnych
szmer rozkurczowy po II tonie (chuchający), pod aortą i w punkcie Erba przy przodopochyleniu
szmer Austina  Flinta  szmer rozkurczowy względnego zwę\
enia zastawki mitralnej
- powikłania: niewydolność serca, nagły zgon sercowy
" zwę\
enie zastawki mitralnej
- etiologia: gorączka reumatyczna, RZS, LE, zespół rakowiaka, mukopolisacharydozy
- rodzaje zwę\
eń: strukturalne (�! ruchomość), czynnościowe (�! otwieranie się), względne (ę! przepływu krwi
przez zastawkę  VSD, PDA)
- objawy:
subiektywne: zmniejszona zdolność do wysiłku, łatwe męczenie się, duszność wysiłkowa, kaszel z
odksztuszaniem pienistej i podbarwionej krwią plwociny z  komórkami wad sercowych (są to komórki
wyściółki płuc obładowane hemosyderyną)
obiektywne:
nawracające zaka\
enia układu oddechowego
kołatanie serca
uczucie gniecenia w prawym pod\
ebrzu
rzadko chrypka
ból w okolicy przedsercowej
kaszel nocny  astma cardiale
głośny kłapiący I ton
trzask otwarcia zastawki mitralnej
szmer rozkurczowy o niskiej częstotliwości, przy uło\
eniu na lewym boku
szmer Grahama  Steela
sinica obwodowa
sinoczerwone policzki
skurczowe tętnienie w dołku podsercowym
przesunięcie uderzenia koniuszkowego w lewo
zastoinowa wątroba i nerki
obrzęki kończyn dolnych
- powikłania: zatory tętnicze, bakteryjne zapalenia serca, nawracające obrzęki płuc
" niedomykalność zastawki mitralnej
- etiologia: choroby zapalne, zwyrodnienie aparatu zastawkowego, choroby mięśnia sercowego, choroby
spichrzeniowe i naciekowe, czynniki jatrogenne (rzadko), zmiany płatków, pęknięcie struny ścięgnistej,
choroby mięśni brodawkowatych, choroby pierścienia zastawki
- objawy
subiektywne: duszność i spadek ciśnienia tętniczego (niedomykalność ostra), uczucie zmęczenia, duszność i
kołatanie serca (niedomykalność przewlekła)
obiektywne:
powiększenie wątroby, obrzęki obwodowe (niewydolność prawokomorowa)
migotanie przedsionków
szmer holosystoliczny o punctum maximum nad koniuszkiem, promieniujący do dołu pachowego
cichy I ton serca
rozdwojenie II tonu
obecność III tonu
" zespół Barlowa = wypadanie płatka zastawki dwudzielnej
- etiologia: najczęściej idiopatyczna, ponadto np. zespół Marfana
- objawy: najczęściej brak, ale mogą pojawiać się arytmie, zawroty głowy, omdlenia, atypowe dolegliwości
dławicowe, klik mezosystoliczny
- diagnostyka i leczenie: EKG (1%), echokardiografia
- leczenie: objawowe
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 13 -
" zwę\
enie zastawki trójdzielnej
- etiologia: prawie wyłącznie choroba reumatyczna, ponadto: zespół rakowiaka, śluzak prawego przedsionka,
skrzeplina w prawym przedsionku, wrodzona atrezja płatków
- objawy: męczenie się, obrzęki obwodowe, utrata apetytu, niewielka duszność, rzadko sinica obwodowa,
hepatomegalia, stuk otwarcia zastawki, szmer we wczesnej i środkowej fazie skurczu
" niedomykalność zastawki trójdzielnej
- etiologia: reumatyzm, infekcja, RZS, LE, dysfunkcja mięśni brodawkowatych
- objawy: osłabienie, gniecenie w prawym pod\
ebrzu, tętnienie poszerzonych \
ył szyjnych, tętnienie wątroby
- diagnostyka: EKG, RTG, echokardiografia z Dopplerem, cewnikowanie serca, próba obcią\
eniowa
ogólne leczenie wad:
- zachowawcze
- operacyjne: wymiana zastawki, valvulotomia balonowa
ASD = ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (30% osób z zespołem Downa)
PFO = przetrwały przewód owalny
niewydolność krą\
enia
" podziały:
- ostra i przewlekła
- lewokomorowa / prawokomorowa / obwodowa
" definicje:
- niewydolność  nie spełnianie właściwej sobie funkcji
- wstrząs  niedostateczna perfuzja tkanek połączona ze spadkiem tętna obwodowego
" epidemiologia  dotyczy ok. 1-2 % całej populacji oraz ok. 10 % osób >70 r. \
.
" niewydolność lewokomorowa
- przyczyny:
niewydolność mechaniczna,
niewydolność elektryczna (czynniki anatomiczne, czynnościowe),
hipowolemia,
zbyt du\
e obcią\
enie następcze (hiperwolemia, nadciśnienie, zwę\
enie ujścia lub koarktacja aorty)
obrzęk płuc i tachykardia
- objawy:
subiektywne:
duszność pozycja siedząca (1-4o),
niepokój, pobudzenie,
zła tolerancja wysiłku,
ból zamostkowy
obiektywne:
obrzęk śródmią\
szowy ściszenie szmeru podstawowego, objawy bronchospastyczne,
obrzęk płuc uogólnione rzę\
enia średnio- i grubobańkowe, pienista wydzielina (wypłukiwanie
surfaktantu),
sinica,
tachykardia,
ściszenie tonów serca,
obecność tonu III i IV,
szmer niedomykalności zastawki mitralnej (rozstrzeń rozciągnięcie pierścienia ścięgnistego)
- postępowanie:
zwiększenie rzutu serca:
poprawa kurczliwości
�! zapotrzebowania na tlen
odcią\
enie serca  �! napływu
�! wolemii, rozszerzenie ło\
yska naczyniowego
ewentualna wentylacja mechaniczna
odcią\
enie serca  �! oporu
leki obni\
ające ciśnienie tętnicze
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 14 -
" niewydolność PK
- przyczyny:
zbyt du\
e obcią\
enie wstępne,
przewlekłe serca płucne,
zatorowość płucna (zator tętnicy płucnej)
choroby restrykcyjne i pseudorestrykcyjne
przewlekłe niedotlenienie odruch: [�!O2 �! perfuzji]
- objawy:
subiektywne: zła tolerancja wysiłku, bóle w nadbrzuszu, duszność
obiektywne: obrzęki obwodowe, przesięki do jam ciała
- postępowanie:
�! obcią\
enia wstępnego
rozszerzenie ło\
yska naczyniowego
�! wolemii �! diuretyki
�! obcią\
enia następczego (brak leków)
" wstrząs
- podział: kardiogenny i obwodowy (hipowolemiczny, �! oporu obwodowego
- objawy:
centralizacja krą\
enia brak przepływu dysfunkcje narządowe,
�! diureza oliguria / anuria
niewydolność wątroby,
ochłodzenie powłok ciała,
zaburzenia lub utrata świadomości
choroby \
ołądka i jelit
" choroba wrzodowa \
ołądka i dwunastnicy (3x częściej dwunastnicy; 3x częściej B&)
przyczyny:
- Helicobacter pylori (75% w. \
. i 99% w. d.) zapalenie typu B
- NLPZ (4x wzrost ryzyka),
- zespół Zollingera  Ellisona,
- �! funkcji przytarczyc,
- wstrząs, posocznica, oparzenia, objawy OUN
" przewlekłe nieswoiste stany zapalne jelita:
- choroba Leśniewskiego  Crohna (enteritis regionalis)
- wrzodziejące zapalenie jelita (colitis ulcerosa)
choroby wątroby
" ostry brzuch wskazanie do interwencji chirurgicznej
" zapalenie wyrostka robaczkowego
- objaw Blumberga (ból po oderwaniu ręki)
- objaw Rowsinga (ból po przeciwnej stronie brzucha)
- objaw Jaworskiego (ból przy opuszczaniu podniesionych przez lekarza nóg)
" kamica \
ółciowa
- objaw Murphy ego (ucisk + wdech)
- objaw Chełmońskiego (wytrząsanie prawego pod\
ebrza)
" ostre zapalenie dróg \
ółciowych:
- triada Charcota: ból, gorączka z dreszczami, \
ółtaczka
- objawy w/w + objaw Couvoisiera  powiększony, wyczuwalny, lecz niebolesny pęcherzyk \
ółciowy
" ostre i przewlekłe zapalenie trzustki
- objaw Loefflera  zaczerwienienie twarzy,
- objaw Cullena  podbiegnięcia krwawe wokół pępka,
- objaw Greya  Turnera  po bokach tułowia i w okolicy lędz
wiowej
" nowotwór trzustki
" marskość wątroby
- przyczyny: alkohol, WZW, leki, toksyny, choroba Wilsona, niewydolność PK
- przykurcz Dupuytrena
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 15 -
- następstwa: nadciśnienie wrotne, encefalopatia wątrobowa ( śpiączka wątrobowa), pierwotny nowotwór
wątroby
" guzy wątroby:
- łagodne: naczyniak, gruczolak, ogniskowy guzkowy przerost
- złośliwe: pierwotny rak wątroby, przerzuty
alergia, atopia, anafilaksja
podział Johannsona (2005r.)  nomenklatura pojęć alergologicznych
" nadwra\
liwość  nadmierna reakcja wra\
liwego człowieka na substancje, które w małych ilościach nie
szkodzą innym ludziom
- alergia  mechanizm immunologiczny nadwra\
liwości; typy nadwra\
liwości Coombsa:
I  typ natychmiastowy, z udziałem IgE
II  z udziałem IgG i IgA; najczęściej na leki
III  z udziałem kompleksów immunologicznych; najczęściej na leki w surowicy
IV  typ póz
ny, z udziałem komórek; najczęściej na metale cię\
kie
- nadwra\
liwość nieimmunologiczna: wysiłek, zimno, gorąco, leki, promieniowanie UV
" atopia  genetycznie determinowana skłonność do nadprodukcji specyficznych IgE; osoba z atopią mo\
e,
ale nie musi, zachorować na choroby atopowe (istnieją tylko 3: astma atopowa, alergiczny nie\
yt nosa,
atopowe zapalenie skóry)
" anafilaksja  bardzo groz
na i szybko rozwijająca się reakcja alergiczna, mogąca stanowić zagro\
enie \
ycia
(obrzęk krtani / wstrząs anafilaktyczny); inne definicje mówią, i\
anafilaksja to:
- objawy alergiczne ze strony co najmniej dwóch narządów efektorowych anafilaksji (skóra, naczynia
krwionośne, oskrzela),
- reakcja zawsze z zajęciem skóry (USA),
- reakcja zawsze z dusznością (Norwegia),
- reakcja zawsze obejmująca naczynia krwionośne (Niemcy)
" diagnostyka alergii:
IgE z mastocytów skórnych: testy skórne testy w surowicy
" 3-fazowa reakcja mastocytu: natychmiast / do 40 min / do 6 h
" najczęściej występujące alergeny:
- pokarmy: orzeszki, krewetki, łosoś, mleko, jajka, marchew, seler,
- jady owadów: pszczół, os, szerszeni, trzmieli, mrówek,
- ugryzienia owadów: obrze\
ki, komary,
- lateks,
- antybiotyki �-laktamowe,
- dodatki do \
ywności, przyprawy, barwniki,
- alergeny inhalowane: sierść końska,
- nasienie,
- nowe i rzadkie alergeny: botoks, produkty pszczele, wyciągi roślinne
" interwencja i leczenie: adrenalina + sterydy + lek przeciwhistaminowy
ostre zapalenie stawów
" objawy: ból, obrzęk, zaczerwienienie, ocieplenie, obecność płynu, przerost maziówki
ogólne: gorączka, ę! OB, ę! CRP, leukocytoza, czasami niedokrwistość
" przyczyny: zaka\
enia, zab. metaboliczne (dna moczanowa), zab. immunologiczne, urazy
" reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera)  asymetryczne, jałowe zapalenie kilku stawów, najczęściej
dotyczące kończyn dolnych
 etiologia: bakterie gł. jelitowe, predyspozycje genetyczne
 objawy ogólne + stawowe + pozastawowe (układ moczowo  płciowy, skóra i śluzówki, narząd wzroku,
inne  serce, błony surowicze)
" infekcyjne zapalenie stawów (S. aureus, S. pyogenes, N. gonorrhoae, P. aeruginosa, wirusy)
- drogi zaka\
enia: krwiopochodna, przez ciągłość
- predyspozycja: osłabienie odporności, sterydoterapia, AIDS
- podział: rze\
ączkowe, nierze\
ączkowe, wirusowe, grzybicze
" dna moczanowa: kryształy odkładanie fagocytoza zapalenie
- przyczyny: pierwotne (genetyczne), wtórne (dieta, alkoholizm, zespoły mieloproliferacyjne, chemioterapia,
PNN, zawał)
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com
 - 16 -
" RZS  przewlekła choroba tkanki łącznej o podło\
u autoimmunologicznym; zapalenie symetryczne,
obejmuje stawy międzypaliczkowe bli\
sze
- patogeneza: czynniki środowiskowe, genetyczne, immunologiczne
limfocyty CD45R0+ IL-2, INF-ł monocyty, makrofagi IL-1, TNF-ą, GF pobudzenie
fibroblastów, śródbłonka, osteoklastów
- zespół Felty ego  RZS o cię\
kim przebiegu, czasem z małopłytkowścią i splenomegalią
- czynnik reumatoidalny (RF)  ab p/Fc IgG
- ab p/cytrulinowe = ab p/peptydowi cytrulinowemu
tarczyca
" ocena tarczycy: wielkość, konsystencja, bolesność, zmiany skóry, szmer naczyniowy
" wole  mią\
szowe, guzkowe, zamostkowe (1/3 za mostkiem)
" ka\
da nadczynność błyszczące oczy
choroba G-B dodatkowe oftalmopatie
" badania: TSH  przesiewowe; fT4  potwierdzające
niedokrwistość, �! cholesterol całkowity, �! cholesterol LDL, ę! AP, ę! Ca
" EKG  częstoskurcz zatokowy, migotanie przedsionków (10-35%)
" choroba G-B
- zapalenie rogówki
- obrzęk przedgoleniowy
- akropatia tarczycowa
- cor tyreotoxicum  zespół tarczycowo  sercowy
" przełom tarczycowy �! zaka\
enia, operacje
bezsenność, wysoka gorączka (38-40oC), tachykardia, �! masa ciała "! odwodnienie (potliwość)
" wole guzkowe nadczynne  choroba Plummera
" niedoczynność tarczycy
- przyczyny: choroba Hashimoto, strumektomia, leczenie jodem radioaktywnym (80%), leki, pokarmy
wolotwórcze
- objawy: maskowata twarz: bradykardia, obrzęk śluzowaty (myxoedema)
" laboratorium: niedokrwistość, ę! cholesterol
" śpiączka hipometaboliczna  starsze kobiety: hipotermia, hipoglikemia, hiponatremia, hipotonia,
bradykardia zatokowa
" choroba Hashimoto  przewlekłe autoimmunologiczna zapalenie tarczycy
" choroba de Quervaina  podostre zapalenie tarczycy
" wole Riedla tarczyca drewniana
" wole obojętne = mią\
szowe (struma neurtalis s. partenchymatosa)
" rak tarczycy przerzuty do węzłów chłonnych szyjnych powiększenie
Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com