MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Teresa Dżugaj
Teresa Stolarek
Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa
412[01].Z2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr Roman Sobiecki
mgr Zofia Sepkowska
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej Z2.01 Prowadzenie
polityki kadrowej przedsiębiorstwa zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik rachunkowości.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Obieg informacji w jednostce organizacyjnej 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.1.2. Sprawdzian postępów 17
5.2. Wizerunek pracownika firmy 17
5.2.1. Ćwiczenia 17
5.2.2. Sprawdzian postępów 19
5.3. Warunki pracy w firmie 19
5.3.1. Ćwiczenia 19
5.3.2. Sprawdzian postępów 22
5.4. Zarządzanie czasem pracy i przyjmowanie interesantów 23
5.4.1. Ćwiczenia 23
5.4.2. Sprawdzian postępów 26
5.5. Polityka kadrowa i planowanie zatrudnienia 26
5.5.1. Ćwiczenia 26
5.5.2. Sprawdzian postępów 30
5.6. Przedmiot i z
ródła prawa pracy 31
5.6.1. Ćwiczenia 31
5.6.2. Sprawdzian postępów 34
5.7. Zatrudnianie i rozwiązywanie umów o pracę 34
5.7.1. Ćwiczenia 34
5.7.2. Sprawdzian postępów 38
5.8. Dokumentacja związana z zatrudnieniem i ochrona danych 39
5.8.1. Ćwiczenia 39
5.8.2. Sprawdzian postępów 41
5.9. Obowiązki stron stosunku pracy i skutki ich naruszania 42
5.9.1. Ćwiczenia 42
5.9.2. Sprawdzian postępów 45
5.10. Dokumentacja kadrowa w programach komputerowych 45
5.10.1. Ćwiczenia 45
5.10.2 Sprawdzian postępów 59
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 60
7. Literatura 71
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole w jednostce modułowej  Prowadzenie polityki kadrowej
w przedsiębiorstwie .
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, w których wskazano umiejętności jakie powinien uczeń posiadać
przed rozpoczęciem pracy w jednostce modułowej,
- cele kształcenia, które wskazują jakie umiejętności uczeń powinien opanować w procesie
kształcenia,
- przykładowe scenariusze lekcji z uwzględnieniem metod zalecanych w programie jednostki
modułowej,
- ćwiczenia zgodne z zapisami w poradniku dla ucznia, gdzie do każdego ćwiczenia podano:
wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania, środki dydaktyczne,
- ewaluacja osiągnięć ucznia  zamieszczono dwa przykładowe narzędzia pomiaru
dydaktycznego, w których zawarto: plan testu w formie tabelarycznej, punktację zadań,
propozycję norm wymagań, instrukcję dla nauczyciela, instrukcję dla ucznia, kartę
odpowiedzi i zadania testowe.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W materiale nauczania zostały omówione również treści dotyczące obsługi użytkowych
programów komputerowych kadrowo-płacowych, zarządzania danymi komputerowymi,
zabezpieczania ich przed osobami nieuprawnionymi oraz ich archiwizowania. Są to głównie
bardzo istotne wskazówki praktyczne, które umożliwią uczniowi wykorzystanie różnych
programów komputerowych w pracy zawodowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
SCHEMAT UKA
ADU JEDNOSTEK MODUA
OWYCH
412[01].Z2
Organizacja i finansowanie
działalności przedsiębiorstwa
412[01].Z2.01
Prowadzenie polityki
kadrowej przedsiębiorstwa
412[01].Z2.02
Organizowanie procesu
gospodarczego
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Finansowanie działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Wykorzystywanie informacji
ekonomicznej w procesie
decyzyjnym
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z literatury i innych z
ródeł informacji,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii i prawa,
- przedstawić swój system wartości,
- panować nad negatywnymi emocjami, unikać konfliktów i dokonywać samooceny,
- stosować zasady dobrego wychowania oraz kształtować aparycję,
- dokonać autoprezentacji,
- komunikować się z innymi z wykorzystaniem wiedzy o mowie ciała i komunikacji
werbalnej,
- organizować pracę zespołową,
- formułować swoje cele i zadania,
- wyjaśnić działanie mechanizmu rynkowego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy,
- rozróżnić gałęzie prawa oraz powiązać je z odpowiednimi z
ródłami prawa,
- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu prawa,
- wyjaśnić zasady publikacji i obowiązywania aktów prawnych,
- czytać akty prawne,
- określić istotę i rodzaje wykładni prawa,
- zaszeregować konkretną sprawę do właściwej gałęzi prawa,
- wyjaśnić różnicę między przestrzeganiem a stosowaniem prawa,
- obsłużyć podstawowe środki i urządzenia techniczne stosowane w pracy biurowej,
- obsługiwać klawiaturę metodą mnemotechniczną,
- rozmieścić prawidłowo poszczególne elementy pisma,
- redagować treści pism,
- opracować dokumenty kandydata do pracy,
- przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą,
- utworzyć bazę do korespondencji seryjnej oraz scalać dane z dokumentem,
- sporządzić listę płac,
- wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
- stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows,
- tworzyć systematycznie kopie bezpieczeństwa danych w programach komputerowych,
- definiować użytkowników programów komputerowych i nadawać im indywidualne
uprawnienia.
- zakładać firmę w programie,
- dokonywać ustawień parametrów pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
- zastosować przepisy Kodeksu pracy oraz innych aktów normatywnych regulujących
stosunki między pracodawca a pracownikiem,
- rozróżnić pojęcia i terminy z zakresu prawa pracy i polityki kadrowej,
- przewidzieć skutki prawne czynności podejmowanych w ramach polityki kadrowej,
- przeprowadzić analizę podstawowych praw i obowiązków stron stosunku pracy,
- opracować plan zatrudnienia,
- obliczyć płynność kadr,
- przeprowadzić rekrutację pracowników ze szczególnym uwzględnieniem rozmowy
kwalifikacyjnej,
- sporządzić dokumenty związane z nawiązaniem, trwaniem i rozwiązaniem stosunku pracy,
- sporządzić protokoły, sprawozdania i notatki służbowe,
- rozróżnić skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy,
- skompletować akta osobowe,
- założyć na potrzeby sprawozdawczości bazę danych dotyczących zatrudnienia,
- chronić dane osobowe pracowników zgodnie z obowiązującym stanem prawnym,
- zaplanować i zaewidencjonować czas pracy pracowników,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
- dokonać analizy stanowisk pracy biurowej pod kątem wymagań ergonomii,
- zaprojektować obieg informacji dotyczących spraw osobowych,
- wykonywać typowe czynności kancelaryjne,
- zredagować pisma w sprawach osobowych, również w języku obcym,
- stosować zasady organizacji pracy  organizować pracę własną i zespołową,
- przyjąć interesantów,
- zorganizować zebranie służbowe,
- sporządzać sprawozdania i protokoły,
- zadbać o wizerunek zewnętrzny stosownie do sytuacji i wykonywanych zadań zawodowych,
- zastosować normy społeczne dotyczące zachowań w miejscu pracy,
- porozumieć się zgodnie z zasadami kultury języka,
- wykorzystać komputery w gromadzeniu i przygotowywaniu informacji niezbędnych do
prowadzenia polityki kadrowej przedsiębiorstwa,
- dokonać transmisji informacji dotyczących zatrudnienia z zastosowaniem programu
kadrowo-płacowego,
- sporządzić raporty: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP, kwestionariusz
osobowy, aneks do umowy o pracę, rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron,
świadectwo pracy,
- sporządzić dla pracowników bilans urlopowy i bilans chorób,
- odnotować w programie nieobecność pracownika z powodu: choroby, urlopu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Nazwa i nr programu modułowego: Technik Rachunkowości 412[01]SP/MEN
Moduł: 412[01].Z2
Jednostka modułowa: 01
Temat lekcji: ORGANIZACJA DNIA PRACY (temat 4.4.1)
Czas realizacji: 45 minut
Cele kształcenia:
Cel ogólny:
- racjonalne organizowanie czynności zawodowych pracownika z uwzględnieniem czasu ich
realizacji
Cele szczegółowe: uczeń będzie umiał:
" wymagania podstawowe:
- wymienić korzyści z planowania dnia pracy,
- klasyfikować zadania ze względu na stopień trudności,
- interpretować krzywą fizjologicznej wydajności pracy,
- wymienić narzędzia planowania dnia pracy,
" wymagania rozszerzające:
- uzasadnić korzyści z planowania dnia na piśmie,
- analizować zadania do wykonania,
- wykreślić typową krzywą fizjologicznej wydajności pracy,
- określić godziny wykonywania zadań A, B, C,
" wymagania dopełniające:
- wskazać zadania priorytetowe,
- wykreślić własną krzywą fizjologicznej wydajności pracy,
- utworzyć nowe narzędzia planowania.
Metody kształcenia: praca z tekstem, pogadanka heurystyczna, pokaz, ćwiczenia
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w zespołach jednolita,
- praca indywidualna jednolita.
Środki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- plansza fizjologicznej wydajności pracy,
- narzędzia planowania  kalendarze, terminarze,
- przykład wykazu zadań zawodowych do wykonania w ciągu dnia pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Przebieg zajęć:
I. Sprawy organizacyjne:
- przygotowanie stanowisk pracy uczniów,
- przygotowanie materiałów dydaktycznych
II. Wprowadzenie do tematu:
- dyskusja na temat istoty planowania,
- prezentacja lektury  Jak organizować czas L. J. Seiwert,
III. Podanie tematu i celów kształcenia
IV. Realizacja zadań dydaktycznych:
Etap I
Nauczyciel:
- podaje temat i cele kształcenia jednostki dydaktyczne,
- nawiązuje do ww. lektury,
- inicjuje dyskusję na temat korzyści z planowania dnia pracy i planowania na piśmie,
- wskazuje na różny stopień trudności zadań do wykonania,
- omawia typową krzywą fizjologicznej wydajności pracy,
- wskazuje na rolę przerw w pracy,
- prezentuje narzędzia planowania.
Uczniowie:
- korzystając z informacji w poradniku dla ucznia, podają korzyści z planowania dnia
i planowania na piśmie,
- dokonują klasyfikacji zadań do wykonania,
- określają zasadę planowania zadań w ciągu dnia,
- określają prawidłowy czas wykonania zadań zgodny z krzywą fizjologicznej
wydajności pracy,
- wyciągają wnioski z analizy i robią notatkę.
Etap II
Nauczyciel:
- rozdaje uczniom wykaz zadań zawodowych do wykonania,
- objaśnia ćwiczenie polegające na dokonaniu analizy zadań podanych w wykazie
i określenia godziny wykonania zadań,
- poleca wykreślenie indywidualnej krzywej fizjologicznej wydajności pracy na
podstawie ćwiczenia 1 (materiał nauczania 4.4.2),
- obserwuje pracę uczniów, udziela porad i wskazówek.
Uczniowie:
- klasyfikują zadania do wykonania podane w wykazie,
- określają godziny wykonania zadań,
- wykreślają krzywą fizjologicznej wydajności pracy biorąc pod uwagę własne
przyzwyczajenia,
- prezentują wykonane ćwiczenie.
V. Podsumowanie lekcji i ocena pracy uczniów:
- samoocena wykonanych ćwiczeń,
- ogólne podsumowanie pracy uczniów  omówienie ewentualnych trudności,
wskazanie na zagadnienia błędnie zrozumiane i na uczniów wyróżniających się,
- pomyśl o następnej lekcji   Harmonogram dnia pracy (określenie własnych
priorytetów, konstrukcja narzędzi planowania, określenie własnych  złodziei czasu )
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
SCENARIUSZ ZAJ
Ć 2
Nazwa i nr programu modułowego: Technik Rachunkowości 412[01] ]/SP/MEN
Moduł: 412[01].Z2.
Jednostka modułowa: 01
Temat zajęć: sporządzanie dokumentacji osobowej pracowników z wykorzystaniem
komputera.
Liczba godzin: 3 x 45 min.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykorzystania komputera w prowadzeniu
dokumentacji kadrowej przedsiębiorstwa.
Szczegółowe cele kształcenia:
Uczeń potrafi:
- zarejestrować nową firmę w programie,
- ustawić parametry pracy programie,
- dokonać modyfikacji danych firmy,
- wprowadzić dane personalne pracowników,
- grupować pracowników wg struktury zatrudnienia,
- sporządzić wydruki raportów: zaświadczenie o ukończeniu BHP, kwestionariusz osobowy,
umowę o pracę,
- utworzyć kopię bezpieczeństwa danych.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowania i planowania pracy,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania:
Metoda tekstu przewodniego: uczniowie pracują w zespołach 2 3 osobowych, pogadanka
heurystyczna, dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- Zestawy dokumentów  teczka dokumentów, opracowane prze nauczyciela dla każdego
zespołu uczniów: instrukcja pracy dla ucznia metodą tekstu przewodniego, zadanie, pytania
prowadzące.
- 10 stanowisk komputerowych z zainstalowanym programem kadrowo-płacowym.
- Drukarka sieciowa.
- Nagrywarka płyt CD-RW i CD-R, płyty CD-RW, CD-R lub dyskietki.
- Arkusze obserwacji zespołu.
Zadanie dla zespołu uczniów:
1. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w teczce:
- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
- zaświadczenie o numerze statystycznym regon,
- decyzja w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej,
- umowa rachunku bankowego firmy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
zarejestruj firmę w programie kadrowo-płacowym. Datę bieżącą przyjmij jako datę rozpoczęcia
działalności firmy oraz rozpoczęcia pracy z programem.
2. Dodaj nowego użytkownika w programie o danych: Twoje_imię i Twoje_nazwisko oraz
nadaj mu uprawnienia administratora.
3. Wprowadz
do programu kadrowo  płacowego informacje o właścicielu firmy na podstawie
danych członka Twojego zespołu.
4. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w teczce:
- kwestionariusz osobowy,
- świadectwo pracy z poprzedniego miejsca zatrudnienia,
- akt urodzenia dziecka,
- legitymacja ubezpieczeniowa,
wprowadz
do programu informacje o pracowniku.
5. Wprowadz
dla pracownika informację o zatrudnieniu na umowę o pracę na czas
nieokreślony, płaca zasadnicza  1 500,00 zł, etat.
6. Sporządz
wydruki raportów: zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP, wypełniony
kwestionariusz osobowy oraz umowę o pracę.
7. Sporządz
kopię bezpieczeństwa programu na płycie lub dyskietce.
8. Zakończ pracę z programem.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna: czynności organizacyjno  porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie
uczniów z pracą metodą teksu przewodniego, podział uczniów na zespoły, rozdanie zadań
i dokumentacji w teczkach.
Teczka powinna zawierać oprócz wyszczególnionych wyżej dokumentów również inne
dokumenty tak, aby uczeń musiał wyselekcjonować potrzebne mu do wykonania zadania
dokumenty.
Faza właściwa: praca metodą tekstu przewodniego  etapy 1 5.
ETAP 1. INFORMACJE
Przykłady pytań prowadzących Oczekiwane odpowiedzi
1. Czy wiesz jakie informacje o Do rejestracji firmy będą niezbędne następujące dane firmy: pełna
firmie będą Ci niezbędne do nazwa firmy oraz nazwa skrócona, NIP, regon, , struktura własności
rejestracji w programie? firmy, typ prowadzonej działalności.
2. Czy możesz znalez
ć Uczniowie:
informacje o firmie w - przeglądają dokumenty w teczce i wstępnie je segregują,
dokumentach zgromadzonych - wyszukują dokumentów z danymi identyfikacyjnymi firmy,
w teczce? - dyskutują podział zadań w zespole.
3. Jakiego typu dokumentów - sprawdzają stanowisko komputerowe,
powinieneś szukać? - weryfikują konfigurację drukarki na stanowisku,
4. Jak rozpoczniesz pracę z - pobierają od nauczyciela dyskietki lub płyty CD-R do archiwizacji..
programem komputerowym? Uczniowie sporządzają plan działania:
5. Czy znasz zasady 1. uruchomić program kadrowo-płacowy,
zabezpieczania danych 2. zarejestrować firmę w programie,
elektronicznych? 3. wprowadzić dane dodatkowe firmy z dokumentów,
6. Jakie kroki podejmiesz, aby 4. zarejestrować nowego użytkownika w programie,
wykonać zadanie? (plan 5. wprowadzić dane do kartotek (właściciel, pracownicy , urzędy itp.),
działania) 6. zatrudnić pracownika,
7. sporządzić wydruki raportów,
8. archiwizować dane firmy,
9. zakończyć pracę z programem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
ETAP 2. USTALENIA
Jak zostały rozdzielone zadania na Dyskusji prowadzonej z nauczycielem podlega:
poszczególnych członków - zaproponowany przez uczniów plan działania.
zespołu? Czy została ustalona - kolejność wykonywania przez uczniów poszczególnych operacji
właściwa kolejność - zasady drukowania dokumentów.
wykonywanych zadań? - czas na wykonanie całego zadania.
(konsultują z nauczycielem) - sposób prezentacji i oceny zadania (np. ocenie podlega jakość,
Jak będzie wyglądał sposób dokładność i staranność wykonania).
kontroli międzyoperacyjnej?
ETAP 3. WYKONANIE
Uczniowie realizują zaplanowane zadania pod bacznym okiem nauczyciela, który w tej fazie zwraca ich
uwagę na trudności i możliwość popełnienia błędów. Uczniowie:
- generują firmę: nauczyciel kontroluje parametry tworzonej firmy,
- dokonują rejestracji nowego pracownika w programie,
- wprowadzają przygotowane dane do komputera, weryfikują zapisy, zapisują,
- po wprowadzeniu danych z wszystkich dokumentów jeszcze raz sprawdzają ich poprawność.
- drukują potrzebne zestawienia (do wydruku potrzebna jest akceptacja nauczyciela, który steruje kolejką
do wydruku).
- archiwizują dane firmy i nagrywają je na płyty lub dyskietki (pojemność dyskietki jest wystarczająca).
ETAP 4. SPRAWDZANIE
- Uczniowie sprawdzają w zespołach poprawność sporządzonych i wydrukowanych dokumentów pod
względem merytorycznym i pod względem dokładności wprowadzonych danych.
- Uczniowie przygotowują dokumenty do zaprezentowania nauczycielowi.
ETAP 5. ANALIZA
- Uczniowie wraz nauczycielem wskazują, które czynności sprawiły im najwięcej trudności, analizują
zadanie pod względem czasu wykonania, sposobów wykonania, usprawnienia pewnych czynności.
- Nauczyciel podsumowuje wykonanie zadania przez poszczególne zespoły (po analizie arkuszy
obserwacji pracy zespołów oraz wydrukowanych raportów; nie ma potrzeby kontrolowania wpisów w
programie na stanowisku uczniowskim, gdyż wszystkie prowadzone dane powinny być widoczne na
wydrukach; konieczne jest wprowadzanie przez każdy zespół unikatowej nazwy firmy  w celu
identyfikacji wydruków), zwraca uwagę na popełnione przez uczniów błędy, wskazuje jak się ich
ustrzec w przyszłości.
- Uczniowie odpowiadają na pytania: Jak należałoby postąpić, wykonując podobne operacje?  sugestie
nauczyciela dotyczące tworzenia w programie wzorców pracowników (taka możliwość występuje w
wielu programach kadrowo-płacowych).
Faza kończąca: zadanie pracy domowej.
Praca domowa: Przygotuj odpowiedz
na pytania:
1. Jaką strukturę zatrudnienia mógłbyś zaproponować w swojej firmie?
2. Jakie rodzaje umów z pracownikiem udostępnia program, z którym pracujesz?
Uzupełniające z
ródła informacji dla ucznia  pomoc w programie kadrowo-płacowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Obieg informacji w jednostce organizacyjnej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Informacja  główny produkt pracy biurowej.
Uzupełnij definicję:
Informacja w pracy biurowej jest to system ..............................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................. .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z poleceniem,
2) skorzystać z treści zawartych w materiale nauczania,
3) uzupełnić luki w tekście.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Elementy struktury informacji.
Wyodrębnij elementy struktury informacji:  roczne sprawozdanie finansowe  bilans firmy,
sporządzony na formularzu :
- treść ............................................................................................................................
- nośnik treści ...............................................................................................................
- symbole ........................................................................................................................
- sposób przekazania .....................................................................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z poleceniem,
2) skorzystać z treści zawartych w sprawozdaniu  bilans firmy ,
3) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia,
4) uzupełnić luki w tekście.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- sprawozdanie finansowe  bilans firmy,
- formularz GUS bilans,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Systemy kancelaryjne
Zaznacz znakiem (+) cechy właściwe dla danego systemu kancelaryjnego:
System System
Właściwości kancelaryjny kancelaryjny
dziennikowy bezdziennikowy
Pismo jest przedmiotem szczególnej troski
System kosztowny
Referent rejestruje sprawy
Wysokie kwalifikacje pracowników biurowych
Pisma rejestruje się w kancelarii
Prowadzony jest  spis spraw
Hamuje sprawny obieg pism
Pracownik całkowicie odpowiada za załatwienie sprawy
Prowadzony jest dziennik korespondencyjny
Rejestrowanie pism i kwitowanie odbioru
Skraca czas załatwiania spraw
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z instrukcji kancelaryjnej,
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować efekty swojej pracy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- instrukcja kancelaryjna,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Rzeczowy wykaz akt.
Uzupełnij zdania:
Rzeczowy wykaz akt pozwala na ..................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
przedstawiony jest w instrukcji kancelaryjnej, w formie tabeli, która zawiera następujące
kolumny:
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z treści zawartych w załączniku do instrukcji kancelaryjnej dotyczącej
rzeczowego wykazu akt,
3) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne,
Środki dydaktyczne:
- instrukcja kancelaryjna,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 5
Rzeczowy system klasyfikacji.
Konstruowanie symboli klasyfikacyjnych wg systemu dziesiętnego.
Niżej podane symbole cyfrowe II stopnia rozpisz na symbole cyfrowe III stopnia i podaj, jakich
ogólnych spraw dotyczą:

0  dotyczy sprawy .......................................................................................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
symbol cyfrowy 01 można rozpisać na ..................... symboli III stopnia w następujący sposób:
.......................................................................................................................................................
.................................................................. .

2  dotyczy sprawy .......................................................................................................................
symbol cyfrowy 22 można rozpisać na ..................... symboli III stopnia w następujący sposób:
.....................................................................................................................................................
......................................................................... .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z załącznika do instrukcji kancelaryjnej  rzeczowego wykazu akt,
3) umieć posługiwać się systemem dziesiętnym,
4) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne,
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rzeczowy wykaz akt
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 6
Archiwowanie akt spraw załatwionych.
Jakie sprawy zaliczamy do niżej podanych kategorii archiwalnych i jaki jest okres ich
przechowywania:
akta kategorii A  sprawy: .................................................................................................
przechowuje się ............................................................................................ .
akta kategorii B10  sprawy: ...............................................................................................
przechowuje się .......................................................................................... .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien określić jego zakres
i technikę wykonania
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treścią zawartą w poradniku dla ucznia,
2) zapoznać się z przepisami zawartymi w instrukcji kancelaryjnej dotyczącymi archiwizacji,
3) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- rzeczowy wykaz akt
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 7
Racjonalny obieg pism
Do sekretariatu firmy wpłynęła faktura za naprawę kserokopiarki  sporządz
wykres drogi
obiegu tej faktury biorąc pod uwagę punkty zatrzymania i czynności biurowe jakie towarzyszą
załatwieniu sprawy. Czy obieg faktury przebiega zgodnie z zasadami racjonalnego obiegu
pisma?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treścią zawartą w poradniku dla ucznia,
2) zbadać drogę obiegu faktury na przykładzie własnej szkoły,
3) narysować tabelę, j w główce wpisać typowe punkty zatrzymania faktury, a w boczku
czynności biurowe związanie z obiegiem tej faktury,
4) narysować wykres drogi pisma,
5) zracjonalizować obieg pisma zgodnie z poznanym zasadami,
6) wyznaczyć na tym samym wykresie innym kolorem zracjonalizowaną drogę obiegu pisma,
7) dokonać oceny korzyści z racjonalizowania obiegu pism,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda problemowa, metoda przypadków.
Środki dydaktyczne:
- dokument faktury,
- papier lub karton do wykreślania drogi pisma, kolorowe mazaki,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.1.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) określić rolę pracy biurowej w zarządzaniu firmą?
2) analizować elementy struktury informacji?
3) grupować informacje wg różnych systemów klasyfikacji?
4) organizować obieg pism zgodnie z zasadami systemu kancelaryjnego
dziennikowego?
5) zarejestrować sprawę i założyć teczkę sprawy?
6) znakować sprawy zgodnie z zasadami systemu kancelaryjnego
bezdziennikowego?
7) stosować klasyfikację dziesiętną w porządkowaniu informacji?
8) posługiwać się instrukcją kancelaryjną?
9) przechowywać akta spraw bieżących i akta archiwalne?
10) organizować brakowanie akt archiwalnych?
11) określać typowe punkty zatrzymania pisma?
12) zastosować zasady racjonalnego obiegu pism?
5.2. Wizerunek pracownika firmy
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Kształtowanie wizerunku pracownika firmy
Uzupełnij tabelę wpisując cechy pozytywne i negatywne wpływające na wizerunek pracownika
firmy.
cechy pozytywne cechy negatywne
" nienaganny strój, " prywatne rozmowy ze służbowego
telefonu.
" staranny makijaż,
" przywłaszczanie sobie materiałów
" twarz wyrażająca zainteresowanie
biurowych,
petentem,
" niepunktualność,
" wykonywanie czynności po godzinach
pracy, " brak kontaktu wzrokowego z petentem,
" ........................................................... " ...............................................................
" ........................................................... " ...............................................................
" ........................................................... " ...............................................................
" ........................................................... " ...............................................................
" ................................................ itp. " ................................................... itp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania, wskazać dodatkową literaturę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) uzupełnić luki w tabeli,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- burza mózgów, giełda pomysłów, dyskusja związana z wykładem.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Zasady savoir vivre w biurze
Po obejrzeniu filmu dydaktycznego, np.  Savoir vivre w biurze, w biznesie i nie tylko , określ
zasady poprawnego zachowania się:
- przy powitaniu
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
- zachowaniu przy stole
...............................................................................................................................................
................................................................................................................................................
- przy wręczaniu wizytówek
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
- używaniu tytułów służbowych i naukowych
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
- prowadzeniu rozmów telefonicznych
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania, wskazać na dodatkową literaturę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć film pt.  Savoir vivre w biurze, w biznesie i nie tylko ,
2) zapoznać się z literaturą Gutowska L.  Sekretarka z klasą ,
3) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
4) zaprezentować efekty pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda eksponująca  film,
- dyskusja panelowa,
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
- magnetowid,
- film dydaktyczny.
5.2.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) scharakteryzować elementy składające się na wizerunek firmy?
2) określić wygląd zewnętrzny pracownika biurowego?
3) podać zasady doboru dodatków do stroju pracownika?
4) określić wygląd pracownika podczas uroczystych przyjęć służbowych?
5) scharakteryzować czynniki składające się na wysoką kulturę pracy?
6) określić elementy kultury osobistej pracownika?
7) postępować zgodnie z zasadami poprawnego zachowania?
8) zachowywać się lojalnie i być dyspozycyjny?
9) określić procedury powierzenia pracownikowi odpowiedzialności materialnej?
10) wymienić rodzaje odpowiedzialności pracodawcy za łamanie prawa pracy?
5.3. Warunki pracy w firmie
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wymogi mebli biurowych
Dokończ stwierdzenia:
Meble biurowe to podstawowy element wyposażenia pomieszczenia biurowego. Powinny one
być: ergonomiczne  tzn. ........................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
......................................................................................................... oraz funkcjonalne  tzn.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.............................................................. .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wymień elementy konstrukcyjne mebli świadczące o ich ergonomiczności i funkcjonalności:
Rodzaj mebla Ergonomiczne Funkcjonalne
Biurko, stoły
Fotel, krzesło
Regały, szafy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) obejrzeć katalogi mebli biurowych zwracając uwagę na ich elementy konstrukcyjne,
3) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne,
Środki dydaktyczne:
- katalogi mebli biurowych,
- meble biurowe,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Przepisy BHP i p.poż.
Na podstawie instrukcji BHP dowolnego urządzenia technicznego wypisz co najmniej trzy
informacje zawarte w częściach:
I. Instrukcja BHP - uwagi ogólne
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................... ..
II. Podstawowe zasady bezpiecznej obsługi
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
III. Inne uwagi
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania,
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcjami obsługi różnych urządzeń biurowych,
2) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- instrukcja BHP obsługi urządzeń biurowych,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Fizjologia i higiena pracy biurowej
Uzupełnij określenia:
Fizjologia pracy to dziedzina nauki .............................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Objawy zmęczenia występujące u pracowników biurowych to: .................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przypadki chorób zawodowych pracowników biurowych to: ....................................................
.....................................................................................................................................................
Higiena pracy zajmuje się ............................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Negatywne stany emocjonalne pracowników biurowych to: ......................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
a przyczyny ich występowania to: ...............................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Pracoholizm to ............................................................................................................................
........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Wymień jego objawy...................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) uzupełnić luki w ćwiczeniu,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- wykład informacyjny, giełda pomysłów,
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
5.3.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) usytuować pomieszczenia biurowe w lokalu zgodnie z ich przeznaczeniem?
2) zadbać o wizerunek komórek biurowych?
3) rozmieścić meble biurowe zgodnie z wymogami ergonomiczności
i funkcjonalności?
4) obsłużyć urządzenia techniczne zgodnie z instrukcją obsługi?
5) przestrzegać przepisy BHP dotyczące obsługi środków technicznych?
6) zapobiec negatywnym stanom emocjonalnym?
7) zorganizować aktywny wypoczynek?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.4. Zarządzanie czasem pracy i przyjmowanie interesantów
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Krzywa fizjologicznej wydajności pracy
Zaobserwuj swój rytm dnia. Za pomocą wykresu przedstaw swoją krzywą fizjologicznej
wydajności pracy.
+50%
100%
-50%
6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 2 4 6 godziny
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien określić rolę
fizjologicznej wydajności pracy w planowaniu czasu pracy a następnie podać zakres i technikę
wykonania ćwiczenia
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) zaobserwować własny rytm dnia,
3) wykreślić na wykresie krzywą własnej wydajności pracy,
4) wyciągnąć wnioski,
5) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  objaśnienie, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Harmonogram dnia pracy
Sporządz
harmonogram dnia postępując wg niżej podanych punktów:
1. Spisz terminy, sprawy i telefony do załatwienia:
a) zadania zaplanowane w planie miesięcznym ..........................................................
............................................................................................................................................
b) sprawy niezałatwione z poprzedniego dnia .............................................................
............................................................................................................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
wydajność
c) nowe sprawy do załatwienia ...................................................................................
...........................................................................................................................................
d) telefony i korespondencja .......................................................................................
...........................................................................................................................................
e) okresowo powtarzające się zajęcia .........................................................................
...........................................................................................................................................
2. Określ ramy czasowe wykonywanych czynności:
a) dokonaj analizy zadań :
- Zadania A ..................................................................................................................
- Zadania B ..................................................................................................................
- Zadania C ..................................................................................................................
b) określ ile czasu potrzeba na wykonanie ww. czynności,
c) uwzględnij własną krzywą fizjologicznej wydajności pracy z ćwiczenia 1.
3. Zaplanuj rezerwę czasu pracy:
HARMONOGRAM DNIA
" Blok I (5 godzin)
Godziny Rodzaj czynności
" Blok II (1,5 godziny)
- Zarezerwuj czas na sprawy nieprzewidziane
- Określ własnych  złodziei czasu ........................................................................................
...............................................................................................................................................
- Zarezerwuj czas na ewentualne  zakłócenia
" Blok III (1,5 godziny)
- własny rozwój,
- korzystania z Internetu,
- sprawy społeczne,
- twórcze działanie, itp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4. Określ: najważniejszy priorytet w danym dniu, zadania ważne; skoncentruj się na ich
wykonaniu. Zadania mniej ważne możesz wykonać w godzinach nadliczbowych lub zlecić
ich wykonanie innej osobie.
5. Kontroluj wykonanie prac zgodnie z harmonogramem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić metodę
planowania czasu pracy, wskazać na konieczność określania priorytetów, określić złodziei czasu
oraz podać technikę konstruowania harmonogramów dnia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) uzupełniać luki w ćwiczeniu zgodnie z podanymi krokami,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się
- metoda przypadków, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
- narzędzia planowania (terminarze, kalendarze),
- mazaki, długopis.
Ćwiczenie 3
Organizacja zebrań
Zorganizuj zebranie Komitetu Organizacyjnego Jubileuszu 25-lecia Szkoły połączonego ze
zjazdem absolwentów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić czynności
związane z organizacją zebrania, przebiegiem zebrania, oraz określić zakres ćwiczenia i sposób
jego wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) postępować zgodnie z zasadami organizowania zebrania,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.4.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) określić korzyści z planowania dnia na piśmie?
2) przeprowadzić analizę zadań do wykonania?
3) wyznaczyć własną fizjologiczną wydajność pracy?
4) sporządzić harmonogram dnia pracy?
5) zorganizować zebranie na dowolny temat?
6) przygotować dokumentację zebrania?
7) załatwić interesanta nieumówionego?
8) rozróżniać psychologiczne typy interesantów?
9) scharakteryzować rodzaje kontaktu pracownika z interesantem?
5.5. Polityka kadrowa i planowanie zatrudnienia
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Werbowanie pracowników do pracy
Dokonaj oceny przydatności kandydata na stanowisko księgowego na podstawie listu
motywacyjnego, C.V. oraz dokumentów zawartych w przykładowym portfolio.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady i kryteria
werbowania pracowników, zasady przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej, zaprezentować
pisma tj. C.V. i list motywacyjny.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) wybrać ofertę pracy dla księgowego z różnych z
ródeł (czasopisma, Internet),
3) sporządzić C.V. oraz list motywacyjny na podstawie wybranej oferty pracy,
4) sporządzić kopie świadectw potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
5) ułożyć przygotowane pisma w portfolio,
6) dokonać oceny przydatności kandydata,
7) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- metoda projektów, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- portfolio,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Ćwiczenie 2
Planowanie zatrudnienia
Oblicz planowaną liczbę zatrudnienia pracowników mając dane:
Firma A  5 stanowisk dla kasjerów, które czynne są przez 600 godz. w tygodniu, czas pracy
kasjera w tygodniu  42 godz.
...................................................................................................................................................
Firma B  roczna planowana wielkość produkcji wynosi 7 000 tys. zł, a roczny wskaz
nik
wydajności pracy 900 tys. zł/1 pracownika
...................................................................................................................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady
planowania zatrudnienia, przedstawić sposoby obliczania planowanej liczby zatrudnienia
i omówić plan zatrudnienia pracowników.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) dokonać obliczeń wg poznanych wzorów,
3) wpisać wyniki w wykropkowane miejsca,
4) zaprezentować dane.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające, ćwiczenia przedmiotowe,
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Planowanie zatrudnienia
Oblicz planowane zapotrzebowanie i stan pracowników na koniec roku na podstawie danych:
stan na początek roku 350 osób
ubytek pracowników 8 osób
Planowane zapotrzebowanie .............................................................
Stan pracowników na koniec roku ..................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady
planowania zatrudnienia pracowników
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) dokonać obliczeń wg poznanych wzorów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
3) wpisać wyniki obliczeń w wykropkowane miejsca,
4) zaprezentować dane.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające, ćwiczenia przedmiotowe.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Ocena kandydata do pracy na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej.
Na podstawie zaaranżowanej rozmowy kwalifikacyjnej dokonaj oceny kandydata do pracy.
ARKUSZ OBSERWACYJNY Z ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ
Imię i nazwisko kandydata ........................................................................................................
Elementy rozmowy poddawane ocenie
Ocena w pkt.
(skala ocen 1 5 pkt.)
ROZPOCZ
CIE ROZMOWY
- autoprezentacja (przywitanie, sposób zachowania)
............................
- wygląd zewnętrzny (ubiór, fryzura, makijaż)
............................
- przygotowane dokumenty
............................
PRZEBIEG ROZMOWY
- odpowiedzi na pytania:
1. obszar zawodowy
............................
2. obszar motywacyjny
............................
3. obszar osobowościowy
............................
4. pytania otwarte
............................
- komunikacja werbalna (sposób wypowiedzi)
............................
- komunikacja niewerbalna (mimika, gesty)
...........................
ZAKOC
CZENIE ROZMOWY ...........................
A

CZNA ILOŚĆ PUNKTÓW ...........................
DODATKOWE UWAGI:
Imię i nazwisko oceniającego .....................................................................................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić obszary
rozmowy kwalifikacyjnej i jej roli przy werbowaniu nowych pracowników, zwrócić uwagę na
sposób zachowania się podczas rozmowy kwalifikacyjnej kandydata.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się a treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) obejrzeć film  Autoprezentacja ,
3) przygotować arkusz obserwacyjny,
4) wskazać uczestników symulowanej rozmowy kwalifikacyjnej,
5) przeprowadzić obserwację rozmowy kwalifikacyjnej,
6) dokonać oceny kandydata do pracy i wpisać punkty do arkusza,
7) zaprezentować efekty pracy,
8) zweryfikować kryteria oceny z innymi uczestnikami obserwacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- eksponujące  pokaz,
- film.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny pt.  Autoprezentacja ,
- arkusz obserwacyjny,
- magnetowid,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 5
Obliczanie wskaz
ników struktury zatrudnienia
W firmie REPROGRAF zajmującej się świadczeniem usług poligraficznych, drukiem
wizytówek i zaproszeń zatrudnienie pracowników przedstawiało się następująco:
Lp. Pracownicy Ilość Wskaz
nik struktury
1. Kadra kierownicza 3
2. Księgowy 1
3. Informatyk 1
4. Organizacja i nadzór produkcji 3
5. Pracownicy biurowi 2
6. Pracownicy produkcyjni 5
7. Dozorca 1
Razem 16 100%
Oblicz i wpisz do tabeli wskaz
niki struktury zatrudnienia. Dokonaj oceny czy struktura
zatrudnienia w firmie  Reprograf jest prawidłowa. Roczna wartość sprzedaży świadczonych
usług wyniosła 54 350 zł. Oblicz wskaz
nik wydajności pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
 Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien podać wskaz
niki struktury
zatrudnienia i wskaz
nik wydajności pracy, i wskazać na ich rolę w analizowaniu zatrudnienia
firmy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) obliczyć wskaz
niki struktury wg wzorów,
3) wpisać wyniki do tabeli,
4) dokonać oceny prawidłowości zatrudnienia,
5) obliczyć wskaz
nik wydajności pracy,
6) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające,
- ćwiczenia praktyczne,
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- arkusz do wpisywania wyników obliczeń,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
5.5.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) scharakteryzować politykę kadrową?
2) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną?
3) scharakteryzować zasady doboru pracowników?
4) scharakteryzować z
ródła rekrutacji pracowników?
5) zaplanować wielkość zatrudnienia w firmie?
6) dokonać oceny pracowników?
7) oblicz strukturę zatrudnienia i płynności kadr?
8) ocenić wpływ stosunków międzyludzkich na wydajność pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5.6. Przedmiot i z
ródła prawa pracy
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podstawowe pojęcia z zakresu prawa pracy
Uzupełnij zdania wpisując definiowane pojęcia:
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . jest to celowa działalność człowieka wykonywana przy użyciu sił
fizycznych lub zdolności intelektualnych, zmierzająca do zaspokojenia potrzeb własnych lub
potrzeb innych osób
" . . . . . . . . . . . . . . osoba fizyczna lub osoba prawna bądz
inna jednostka organizacyjna nie
posiadająca nawet osobowości prawnej zatrudniająca pracowników za wynagrodzeniem
" . . . . . . . . . . . . . . . . . .osoba, która ukończyła 18 lat, posiada zdolność do czynności
prawnych i jest zatrudniona w oparciu o stosunek pracy
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . osoba, które ma minimum 16 lat, ukończyła gimnazjum i przedstawi
świadectwo lekarskie, stwierdzające, że wykonywana praca nie zagraża ich zdrowiu
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z poleceniem,
2) skorzystać z treści zawartych w materiale nauczania,
3) uzupełnić luki w tekście.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  wykład informacyjny, ćwiczenie praktyczne
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Rodzaje stosunków pracy  praca z aktem prawnym.
Wyszukaj w kodeksie pracy dział dotyczący stosunku pracy  zweryfikuj poprawność
podanego na zajęciach pojęcia. Następnie pracując z ww. aktem prawnym wyszukaj i wpisz
w tabelę rodzaje stosunków pracy w zależności od sposobu nawiązywania  przeprowadz
ich
krótką charakterystykę  podaj przykłady.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
L.p.
Rodzaj Krótka charakterystyka
stosunku pracy przykłady zawodów  stanowisk pracy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Praktyczna analiza hierarchii z
ródeł prawa
Uporządkuj wymienione terminy zgodnie z hierarchicznym układem z
ródeł prawa
poczynając od aktów najwyższej rangi: regulamin pracy, Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej, zakładowy układ zbiorowy pracy, ustawa o zakładowym funduszu świadczeń
socjalnych, rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy i
trybie jego wydawania i prostowania, umowa o pracę.
1.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z poleceniem,
2) skorzystać z treści zawartych w materiale nauczania,
3) uzupełnić luki w tekście.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Zasady prawa pracy  analiza aktów prawnych.
Korzystając z Konstytucji i kodeksu pracy odszukaj i wpisz do tabeli te artykuły, które są
podstawą obowiązywania poniższych zasad w polskim prawie pracy:
Wybrane zasady Podstawa obowiązywania
" Prawo do wypoczynku
" Zakaz dyskryminacji
" Prawo do wynagrodzenia
" Prawo każdego obywatela do pracy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kodeks pracy
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika
5.6.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) określić przedmiot i zakres prawa pracy?
2) zdefiniować pojęcie stosunku pracy?
3) wymienić cechy podstawowe cechy stosunku pracy?
4) wskazać rodzaje stosunków pracy?
5) wymienić kilka zasad prawa pracy?
6) wyjaśnić co to jest układ zbiorowy pracy?
7) omówić pojęcie regulaminu pracy?
8) scharakteryzować hierarchię z
ródeł prawa pracy?
5.7. Zatrudnianie i rozwiązywanie umów o pracę
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Analizowanie druków umów o pracę.
Przeprowadz
analizę porównawczą druków umowy o pracę i umowy  zlecenia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien objaśnić zakres i sposób wykonania
ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy i kodeksu cywilnego
3) zidentyfikować druki umów
4) przeprowadzić analizę
5) zaprezentować efekty swojej pracy
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  objaśnienie, ćwiczenie praktyczne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy i kodeks cywilny,
- druki umowy o pracę i umowy-zlecenia,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Podstawy prawne umów o pracę.
Wpisz w tabelę obok wymienionych zawodów rodzaj umowy i podstawę prawną, którą
zastosowałbyś w odniesieniu do sposobu zatrudnienia tych osób  wybór krótko uzasadnij:
Wybrane zawody umowa  podstawa prawna zatrudnienia
Sekretarka
Wodzirej
Kasjer w banku
Prezenter
Ekspedient
Rzez
biarz
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien objaśnić zakres i sposób wykonania
ćwiczenia, omówić zasady dyskusji dydaktycznej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy i kodeksu cywilnego,
3) przeprowadzić dyskusję dydaktyczną związana z wykładem
4) uzupełnić tabelę,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  wykład, dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy i kodeks cywilny,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Sporządzanie dokumentu umowy o pracę.
Wyszukaj w kodeksie pracy artykuły określające treści, które powinny znajdować się
w umowie o pracę - następnie przygotuj projekt umowy wykorzystując gotowy formularz lub
odpowiedni program komputerowy.. Przeanalizuj pod kątem poprawności sporządzoną przez
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
siebie umowę oraz dwie wybrane umowy spośród gotowych przykładów dostarczonych przez
prowadzącego zajęcia. Znalezione błędy i braki wpisz w poniższą tabelę.
Błędy Braki
Umowa o pracę  projekt własny
Umowa o pracę  przykład pierwszy
Umowa o pracę  przykład drugi
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
powtórzyć wiadomości dotyczące formy i elementów treści umowy o pracę, wskazać etapy
wykonania, przypomnieć zasady bhp w zakresie obsługi komputera.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) przygotować projekt umowy na gotowym formularzu lub z wykorzystaniem programu
komputerowego,
4) przeprowadzić analizę porównawczą
5) uzupełnić luki w tabeli,
6) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne z użyciem komputera,
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- formularz umowy o pracę,
- komputerowy program kadrowo-płacowy,
- przykładowe umowy o pracę,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Ćwiczenie 4
Obliczanie okresów wypowiedzenia umowy o pracę
Przeanalizuj dane zawarte w tabeli i uzupełnij ją, wpisując przysługujący pracownikowi okres
wypowiedzenia umowy o pracę i termin jej rozwiązania  zakładamy, że każda z poniżej
wymienionych umów może być rozwiązana w tym trybie:
Rodzaj Okres Data Okres Data rozwiązania
zatrudnienia wypowiedzenia wypowiedzenia umowy
umowy
na czas nie określony 4 miesiące 08.06.2005
na okres próbny 2 miesiące 05.08.2005
na czas nieokreślony 2 lata 28.02.2005
na zastępstwo 3 tygodnie 06.09.2005
na czas określony 11 miesięcy 11.03.2005
na czas nieokreślony 15 lat 31.05.2005
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady
wypowiadania umów o pracę oraz przedstawić sposoby obliczania okresów wypowiedzenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) dokonać obliczeń wg poznanych zasad,
3) wpisać wyniki w odpowiednie kolumny tabeli,
4) zaprezentować i omówić wyniki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- wykład informacyjny, metoda przypadków, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 5
Sporządzanie dokumentu rozwiązania umowy o prace.
Sporządz
wypowiedzenie umowy o pracę, zawartej przez Ciebie na czas nie określony
(pracodawca: Jan Nowak doradca podatkowy, Biuro Rachunkowe w Kutnie ul. A
adna 3). Chcesz
ją rozwiązać na zasadzie porozumienia stron, ponieważ zamierzasz zawrzeć związek małżeński
i przeprowadzić się do Zgierza.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
powtórzyć zasady wypowiadania umów o pracę, przypomnieć zasady bhp w zakresie obsługi
komputera.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) przygotować projekt wypowiedzenia na gotowym formularzu lub z wykorzystaniem
programu komputerowego,
4) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne z użyciem komputera.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy
- formularz wypowiedzenia umowy o pracę,
- komputerowy program kadrowo-płacowy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
5.7.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potraf:
Tak Nie
1) wskazać podstawy prawne zatrudnienia?
2) wskazać główne cechy umowy o dzieło i umowy-zlecenia?
3) określić podstawowe cechy umowy o pracę?
4) omówić formę i elementy konieczne umowy o pracę?
5) sporządzić dowolną umowę o pracę na czas określony?
6) wymienić sposoby rozwiązania umowy o pracę?
7) wyjaśnić kiedy strony mogą rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?
8) scharakteryzować rodzaje umów o pracę?
9) określić terminy wypowiedzenia w zależności od rodzaju umowy o pracę?
10) omówić istotę i warunki wypowiedzenia zmieniającego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
5.8. Dokumentacja związana z zatrudnieniem i ochrona danych
osobowych
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podstawowa informacja o obowiązującym w zakładzie porządku pracy.
Pan Andrzej został przyjęty do pracy w dniu 10 września 2005 r. w hipermarkecie, jako
jeden z 35 sprzedawców. Natomiast jego żona Halina podpisała umowę o pracę w dniu
11 września 2005 w sklepię, gdzie zatrudnione są oprócz niej 3 pracownice. Jakie informacje,
w jakiej formie i do kiedy powinni każdemu z małżonków przekazać ich pracodawcy?
Odpowiedz
uzasadnij.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania
ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- objaśnienie, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Analizowanie przykładowych regulaminów pracy.
Wyszukaj w kodeksie pracy (K.P) przepisy dotyczące zakresu treści regulaminu pracy. Na
podstawie analizy przykładowego regulaminu wypełnij poniższą tabelę:
TREŚCI WYNIKAJ
CE Z K.P. TREŚCI DODATKOWE
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
 Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania, wskazać dodatkową literaturę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z kodeksu pracy i literatury dodatkowej,
3) przeprowadzić analizę przykładowego regulaminu pracy,
4) wypełnić tabelę,
5) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające: opis i objaśnienie, ćwiczenia przedmiotowe analiza porównawcza.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- przykładowy regulamin pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Zakładanie teczek akt osobowych.
Wykorzystując dostarczony przez prowadzącego zajęcia zestaw dokumentów
pracowniczych dotyczący przykładowego pracownika, załóż teczkę akt osobowych - uporządkuj
ją i opisz. Przeanalizuj wchodzące w skład zestawu c.v. pod kątem przepisów o ochronie danych
osobowych kandydata do pracy. Określ podstawy prawne swoich działań.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić czynności
związane z prowadzeniem dokumentacji pracowniczej oraz określić zakres ćwiczenia i sposób
jego wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania.
2) podzielić dostarczone dokumenty z punktu widzenia ich miejsca w aktach osobowych,
3) wpiąć dokumenty do teczki i opisać,
4) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  wyjaśnienie, metoda projektów, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- przykładowy zestaw dokumentów pracowniczych,
- segregator, przybory do pisania,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Ćwiczenie 4
Sporządzanie świadectwa pracy.
Wypełnij świadectwo pracy korzystając z danych pracownika zawartych w teczce akt
osobowych skompletowanej w poprzednim ćwiczeniu. Umowa o pracę zostaje rozwiązana
w trybie zwolnienia dyscyplinarnego. Załącz dokument do akt.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
powtórzyć zasady wypowiadania umów o pracę i sporządzania świadectwa pracy, przypomnieć
zasady bhp w zakresie obsługi komputera.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) przygotować świadectwo pracy na gotowym formularzu lub z wykorzystaniem programu
komputerowego,
4) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne z użyciem komputera.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- formularz świadectwa pracy,
- komputerowy program kadrowo-płacowy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
5.8.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wskazać podstawy prawne prowadzenia dokumentacji pracowniczej?
2) wymienić wewnątrzzakładowe przepisy dotyczące organizacji pracy?
3) określić zakres treści objętych regulaminem pracy?
4) podać skutki nierzetelnego prowadzenia dokumentacji pracowniczej?
5) wyjaśnić zasady prowadzenia akt osobowych?
6) wymienić dane zamieszczane w świadectwie pracy?
7) określić termin wydania pracownikowi świadectwa pracy?
8) uzasadnić obowiązek ochrony danych osobowych przez pracodawcę?
9) określić jakie dane osobowe może powierzyć pracodawcy kandydat do pracy?
10) określić jakie informacje musi przekazać pracodawcy nowozatrudniona osoba?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
5.9. Obowiązki stron stosunku pracy i skutki ich naruszania
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określanie praw i obowiązków pracownika.
Kierując się zasadą współzależności praw i obowiązków pracodawcy i pracownika uzupełnij
tabelę poniżej:
PRACOWNIK PRACODAWCA
" zna przepisy BHP i zgodnie z nimi pracuje " zatrudniając organizuje szkolenie
" ma obowiązek ubezpieczenia pracownika
" ma prawo do wypoczynku
" prowadzi fundusz świadczeń socjalnych
" ma prawo do bezpiecznych warunków pracy
" wywiązuje się z określonych obowiązków
" ułatwia podnoszenie kwalifikacji
" nie spóz
nia się do pracy
" jest obiektywnie i sprawiedliwie oceniany
" ma obowiązek terminowo płacić pensję
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę
wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podająca  odczyt, ćwiczenie praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Ćwiczenie 2
Obliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Wykorzystując dane zawarte w tabeli, określ w poszczególnych przypadkach wymiar
przysługującego urlopu wypoczynkowego:
Staż pracy Wymiar
Lp. Rodzaj ukończonej szkoły
 łącznie urlopu
1. Szkoła policealna 3 lata
2. Liceum ogólnokształcące 6 miesięcy
3. Wyższe studia 13 miesięcy
4. Liceum ogólnokształcące 7 lat
5. Zasadnicza szkoła zawodowa 5 lat
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady
udzielania urlopów wypoczynkowych oraz przedstawić sposoby obliczania ich wymiaru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien
1) zapoznać się z treściami zawartymi w materiale nauczania,
2) dokonać obliczeń wg poznanych zasad,
3) wpisać wyniki w odpowiednią kolumnę tabeli,
4) zaprezentować i omówić wyniki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- wykład informacyjny, metoda przypadków, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Analiza zasad postępowania przed sądami pracy.
Wpisz obok wymienionych zasad postępowania przed sądami pracy w sprawach o roszczenia
pracownicze przykłady przepisów kodeksu pracy, które tych zasad dotyczą:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
" Zasada bezpłatności postępowania
" Zasada ugodowego załatwiania spraw
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania
ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z treści zawartych w poradniku,
2) skorzystać z kodeksu pracy,
3) uzupełnić tabelę,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- podające wykład informacyjny, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- kodeks pracy,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
5.9.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wymienić obowiązki i prawa stron stosunku pracy?
2) określić czego dotyczy zakaz dyskryminacji i mobbingu?
3) wyjaśnić zasady udzielania urlopów wypoczynkowych?
4) określić, kiedy pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego?
5) omówić, co wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego?
6) wyjaśnić pojęcie czasu pracy?
7) określić podstawowy wymiar czasu pracy?
8) omówić odpowiedzialność pracodawcy za naruszenie praw pracowniczych?
9) wyjaśnić jakim trybie rozpatrywane są spory ze stosunku pracy?
10) wyjaśnić zasady postępowania prze sądem pracy?
5.10. Dokumentacja kadrowa w programach komputerowych
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Utwórz nową firmę w programie kadrowo-płacowym o następujących danych:
Tabela 5.10.1.1. Dane firmy
DANE FIRMY
1. Nazwa Hurtownia Dziewiarsko-Konfekcyjna MODENA
2. Nazwa skrócona MODENA
3. Regon 731015607
4. NIP 827-102-47-55
5. Podmiot gospodarczy osoba fizyczna
Uprawnienia do wypłaty
6. Tak
zasiłków
7. Adres ul. Kwiatowa 10; 01-054 A
ódz

8. Data rozpoczęcia działalności 200_-01-01
9. Bank mBank BRE S.A./A
ódz

10. Nr rachunku bankowego 76 1140 2004 0000 3902 3579 6727
11. Kod rodzaju uprawnienia 11
12. Numer uprawnienia 33118
13. Data uprawnienia 200_-01-01
14. Rodzaj uprawnienia - rejestr wpis do ewidencji działalności gospodarczej
15. Nazwa organu wydającego Sąd Rejonowy w A
odzi Wydział Gospodarczy
16. Urząd Skarbowy A
ódz
 Polesie
ul. Kościuszki 233; 02-345 A
ódz
; bank PEKAO SA, nr
17. Oddział ZUS
rachunku bankowego: 04 1234 0000 1200 1234 2345 2345
18. Ubezpieczenie wypadkowe 1,93%
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób uruchomienia programu i tworzenia nowej firmy. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uruchomić program,
2) wybrać opcję ,
3) w oknie zakładania nowej firmy określić położenie folderu z danymi firmy oraz wprowadz

wymagane dane,
4) potwierdzić rozpoczęcie procesu tworzenia nowej firmy,
5) wprowadzić informacje dodatkowe o firmie: ,
6) wstawić informację o ubezpieczeniu wypadkowym obowiązującym w firmie:
(ewentualnie ) wypełnić daną
pole <% składki na ubezpieczenie wypadkowe>,
7) zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 2
Wprowadz
do programu kadrowo  płacowego informacje o właścicielu firmy na podstawie
danych:
Tabela 5.10.1.2. Informacje o właścicielu firmy
INFORMACJE O WA
AŚCICIELU
1. Imiona i nazwisko Anna Katarzyna Malinowska
2. Imię ojca Piotr
3. Imię matki Stanisława
4. Miejsce urodzenia Zgierz
5. Nazwisko rodowe Kubiak
6. PESEL 60010122222
7. NIP 827-102-47-55
8. Seria i numer dowodu BD7838090
9. Miejsce zamieszkania 95-100 Zgierz, ul. Polna 15
10. Urząd Skarbowy 95-100 Zgierz, ul. Ks. Popiełuszki 8
11. ZUS 95-100 Zgierz, ul. Chopina 5
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wprowadzania danych właściciela firmy w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć firmę MODENA,
2) wybrać ,
3) odszukać pola dotyczące danych właściciela firmy,
4) zapisać wprowadzone zmiany.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 3
Dokonaj weryfikacji ustawień parametrów pracy dla firmy.
Skontroluj bądz
ustaw następujące parametry zgodnie z obowiązującymi na dany dzień
przepisami:
- progi podatkowe,
- koszty uzyskania przychodu, kwotę wolną od podatku itp.,
- progi dodatku stażowego np. do pięciu lat pracy  0% dodatku stażowego, dla stażu 5-6 lat
5%, za każdy następny rok  1% dodatku stażowego,
- progi do wyznaczania wymiaru urlopu,
- zasiłki rodzinne,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób weryfikowania ustawień parametrów pracy firmy w programie. Zapoznać uczniów
z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać (niektóre programy mogą
zawierać potrzebne dla ucznia informacje w menu ),
2) weryfikować ustawienia w poszczególnych zestawach parametrów i jeśli zajdzie potrzeba
modyfikować je,
3) zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Ćwiczenie 4
Ustaw godziny pracy w firmie MODENA wg wzoru:
Tabela 5.10.1.3. Godziny pracy w firmie
DZIEC
PRACY
Domyślny początek dnia roboczego w firmie 07 : 00
Domyślna długość dnia roboczego w firmie 08 : 00
Pora nocna
Początek pory nocnej 23 : 00
Koniec pory nocnej 07 : 00
Doba robocza
Domyślny początek doby rozliczeniowej 07 : 00
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób ustawiania godzin pracy firmy w programie. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej
pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć firmę MODENA,
2) z menu głównego wybrać ,
3) ustawić godziny pracy w firmie,
4) zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 5
Dodaj nowego użytkownika w programie o danych: Twoje_imię i Twoje_nazwisko.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób dodawania nowego użytkownika firmy w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć firmę MODENA,
2) wybrać z menu głównego ,
3) wybrać opcję ,
4) wprowadzić w oknie użytkownika: kod (zwykle pięcioznakowy skrót), imię i nazwisko
użytkownika,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
5) zapisać,
6) wybrać opcję i określić uprawnienia użytkownika do
wykonywania określonych czynności,
7) zakończyć ustawienia -> OK.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- dyskietki.
Ćwiczenie 6
Wykonaj archiwizację danych firmy MODENA na dyskietce lub dysku twardym
(pojemność jednej dyskietki może być niewystarczająca).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
przebieg tworzenia kopii bezpieczeństwa firmy w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać polecenie ,
2) wprowadzić nazwę firmy, dla której chce wykonać kopię (jest to zwykle nazwa skrócona),
3) wskazać miejsce zapisu danych (np. a:\ - jeśli to ma być dyskietka, lub inną literę napędu,
jeśli to ma być dysk twardy),
4) podać hasło,
5) potwierdzić wprowadzone wyżej hasło,
6) wykonać (potwierdzić OK rozpoczęcie procesu archiwizacji),
7) stosować się do poleceń pojawiających się na ekranie.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- dyskietki.
Ćwiczenie 7
Odtwórz dane z kopii zapasowej np. z dyskietki na stanowisku kolegi, który był nieobecny
na ostatnich zajęciach i nie ma utworzonej firmy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób odtwarzania danych firmy z kopii bezpieczeństwa. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać opcję (zwykle dostępna jest w oknie pracy bez wybranej firmy
),
2) w oknie odtwarzania danych określić położenie pliku archiwum (dysk i katalog oraz nazwę
pliku),
3) podać wprowadzone przy archiwizacji hasło,
4) zaakceptować dokonane ustawienia,
5) po rozpoczęciu procesu odtwarzania danych stosować się do poleceń pojawiających się na
ekranie,
6) zakończyć proces potwierdzając komunikat o odtworzeniu danych.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 8
Utwórz strukturę katalogową dla pracowników zatrudnionych w firmie MODENA wg
wzoru:
Rys. 4.10.3.1. Struktura zatrudnienia
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób tworzenia struktury katalogowej zatrudnienia w firmie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć okno ,
2) wybrać (katalogiem głównym w programie jest pracowników>),
3) wprowadzić nazwę katalogu np. ,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
4) wybrać ,
5) postępować analogicznie dla katalogów: , , -prawne>,
6) aby utworzyć katalogi: , , , uczeń powinien
wybrać najpierw katalog nadrzędny (czyli katalog ) i dopiero wybierać
.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 9
Wprowadz
do katalogu w dziale dane nowych pracowników
wg wzoru:
Tabela 5.10.1.4. Dane pracowników firmy
DANE PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH NA UMOW
O PRAC

1. Wyszczególnienie Anna Adamska Katarzyna Nowak
2. Imię ojca Bronisław Stanisław
3. Imię matki Joanna Ewa
4. Nazwisko rodowe Kowalska Stolarczyk
5. Miejsce urodzenia Zgierz Ozorków
6. PESEL 68081110885 78021707600
7. NIP 969-069-80-68 651-143-67-18
8. Seria i nr dowodu DD4834294 DB7747110
9. Miejsce zamieszkania Zgierz, ul. Barona 2/4 Ozorków, ul. Główna 8/3
10. Kod 95-100 93-234
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób dodawania nowych pracowników w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać z menu głównego ,
2) wskazać katalog, do którego przypisze pracownika,
3) wybrać (Dodaj),
4) w oknie wpisać dane podstawowe pracownika: imię, nazwisko, datę
urodzenia, PESEL, NIP itd.,
5) zapisać dane,
6) postępować analogicznie dla drugiego pracownika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 10
Wprowadz
do kartoteki pracowników dane zamieszczone w tabeli 5.10.1.5.
Sporządz
dla pracowników raporty:
- zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP,
- pusty kwestionariusz osobowy.
Tabela 5.10.1.5. Dane pracowników do umowy o pracę
Wyszczególnienie Anna Adamska Katarzyna Nowak
1. Rodzaj umowy umowa o pracę na czas nieokreślony
2. Data zatrudnienia 200_-01-03 200_-01-10
3. Kwota wynagrodzenia zasadniczego 1 950,00 1 320,00
4. Data zawarcia umowy 200_-01-03 200_-01-10
5. Wymiar czasu pracy 1/1 1/1
Specjalista ds.
6. Stanowisko sprzątaczka
administracyjnych
7. Miejsce wykonywania pracy Biuro biuro
8. Rodzaj pracy Pracownik umysłowy pracownik fizyczny
Grupa II  pracownicy Grupa I  pracownicy
9. Zaszeregowanie
wyższego szczebla niższego szczebla
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wykonywania raportów w programie. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy
przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać z menu głównego opcję ,
2) wybrać pracownika,
3) wprowadzić dane pracownika do następującego elementu kadrowego: o pracę>,
4) postępować analogicznie dla drugiego pracownika,
5) wydrukować raporty:
- aby wydrukować kwestionariusz osobowy kolejno wybierać
; dokonać
ustawień parametrów raportu ,
- aby wydrukować zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP kolejno
wybierać <
Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP> dokonać ustawień parametrów
raportu ,.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
- W niektórych programach oba raporty generują się automatycznie przy realizacji
zdarzenia .
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- drukarka,
- papier.
Ćwiczenie 11
Wprowadz
informacje dodatkowe o pracownikach wg wzoru:
Tabela 5.10.1.6. Dane uzupełniające pracowników
Lp. Wyszczególnienie Anna Adamska Katarzyna Nowak
0110  umowa o pracę,
1. Kod tytułu ubezpieczenia 0  brak orzeczenia o niepełnosprawności,
0  brak prawa do emerytury i renty.
ubezpieczony ze wszystkich ubezpieczony ze
2. Dane do ubezpieczeń
tytułów wszystkich tytułów
Liczba osób, na które jest
3. 1 0
wypłacany zasiłek rodzinny
Piotr Nowak ur. 1979-08-
4. Rodzina  współmałżonek Jan Adamski ur. 1966-01-20
12
5. Rodzina  potomstwo Syn Adam ur. 1985-07-31 brak
6. Wykształcenie Wyższe zasadnicze zawodowe
Komputerowe wspomaganie Bezwzrokowe pisanie na
7. Nazwa kursu
prac biurowych maszynie
8. Rodzaj kursu kurs komputerowy kurs maszynopisania
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposoby wprowadzania danych pracowników firmy w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać z menu głównego opcję ,
2) wybrać pracownika,
3) wprowadzić dane ubezpieczeniowe pracownika do elementów kadrowych: rejestracyjne ZUA>,
4) wprowadzić dane pracownika do elementów kadrowych:
- wstawić liczbę dzieci do zasiłku rodzinnego,
5) wprowadzić pozostałe dane pracownika: odszukiwać kolejno w oknie pracownika
następujących elementów kadrowych:
6) , , ,
7) postępować analogicznie dla drugiego pracownika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 12
Sporządz
i wydrukuj umowy o pracę dla pracowników na podstawie dodatkowych danych:
Tabela 5.10.1.7. Dane uzupełniające do umowy o pracę
Lp. Wyszczególnienie Anna Adamska Katarzyna Nowak
1. Miejsce zawarcia umowy Zgierz Zgierz
2. Nr umowy 1/2005 2/005
3. Data podpisania umowy 200_-01-03 200_-01-12
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób sporządzania umowy o pracę w programie. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej
pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać pracownika w oknie ,
2) wybrać ,
3) wybierać kolejno pozycje o pracę>,
4) dokonać ustawień parametrów raportu,
5) eksportować (jeśli to możliwe) raport do edytora tekstu,
6) dokonać koniecznych ze względów formalnych korekt w dokumencie,
7) sformatować dokument,
8) wybrać ,
9) postępować analogicznie dla drugiego pracownika.
W niektórych programach raport jest generowany automatycznie przy
realizacji zdarzenia .
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- drukarka,
- papier.
Ćwiczenie 13
Uzupełnij dane pracowników dotyczące ich wykształcenia i przebiegu zatrudnienia
u poprzednich pracodawców wg wzoru:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
Tabela 5.10.1.8. Przebieg zatrudnienia u pracodawców
Lp. Wyszczególnienie Anna Adamska Katarzyna Nowak
okres zatrudnienia i przerw
1. 1990-06-01  2004-12-31 1994-01-01  2004-12-31
u poprzednich pracodawców
lata do dotychczasowego program powinien wyliczyć sam na podstawie okresu
2.
stażu pracy zatrudnienia i przerw u poprzednich pracodawców
3. nazwa pracodawcy KOTEK S z o. o Agencja Detektywistyczna
4. stanowisko handlowiec ochroniarz
1980-09-01  1984-06-25
Liceum Zawodowe 1991-09-01  1993-06-21
5. ukończone szkoły 1984-10-01  1989-06-12 Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Uniwersytet A
ódzki - ochroniarz
ekonomia
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wprowadzania danych związanych z zatrudnieniem u poprzednich pracodawców
w programie. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w programie element kadrowy pracodawców> ( w zestawie ),
2) wypełnić element danymi, zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 14
Sporządz
dla pracowników bilans urlopowy i bilans chorób pracownika.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób sporządzania bilansu urlopowego i chorób pracownika w programie. Zapoznać uczniów
z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno: ,
2) w oknie dodać nową daną z datą przyjęcia pracownika do pracy (obliczanie
staży do prawa do urlopu i stażu do wymiaru urlopu program powinien przeprowadzić sam
na podstawie ewidencji zatrudnienia i ukończonych szkół  jeśli program ucznia nie ma
takich możliwości, uczeń powinien wstawić konkretne wartości liczbowe),
3) zapisać,
4) wybierać kolejno: ,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
5) w oknie dodać daną i postępować dalej analogicznie jak dla
bilansów urlopowych,
6) zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 15
Ustaw pracownikowi Annie Adamskiej zasiłek rodzinny na kolejne sześć miesięcy od daty
zatrudnienia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wprowadzania informacji do zasiłku rodzinnego dla pracowników w programie.
Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypełnić w elemencie kadrowym ( ) pole dzieci do zasiłku rodzinnego>:
- określić czas obowiązywania,
- wstawić liczbę dzieci, na którą będzie przyznawany zasiłek,
2) zainicjować zdarzenie (serię zdarzeń) w sposób właściwy dla programu,
3) zapisać.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 16
Nalicz pracownikowi Katarzynie Nowak nadgodziny wypracowane w dniu 200_-01-15
w godz. 1800-2200.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wprowadzania informacji o nadgodzinach dla pracownika w programie. Zapoznać
uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie wskazać opcję ,
2) określić dokładnie czas wystąpienia tego zdarzenia (dzień i godziny),
3) zapisać.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 17
Sporządz
i wydrukuj aneks do umowy dla pracownika Anny Adamskiej na podstawie
danych:
- powód sporządzenia aneksu  zmiana stanowiska pracy,
- nowa kwota wynagrodzenia zasadniczego  2 550,00 zł,
- proponowane stanowisko  kierownik administracyjny.
- data obowiązywania nowych danych  bieżąca.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób wykonywania raportu w postaci aneksu do umowy w programie. Zapoznać uczniów
z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno ,
2) wprowadzić informacje do aneksu,
3) zapisać,
4) wydrukować raport.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- drukarka,
- papier.
Ćwiczenie 18
Rozwiąż stosunek pracy z pracownikiem Katarzynie Nowak.
Na podstawie danych zamieszczonych poniżej sporządz
i wydrukuj raporty:
- rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron w ostatnim dniu miesiąca,
- świadectwo pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób rozwiązywania umowy o pracę z pracownikiem w programie. Zapoznać uczniów
z zasadami bezpiecznej pracy przy komputerze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypełnić danymi element kadrowy
(wybieraj kolejno ),
2) wydrukować raport rozwiązania stosunku pracy,
3) sporządzić raport <Świadectwo pracy>,
4) wydrukować raport <Świadectwo pracy>.
Zalecanie metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym,
- drukarka,
- papier.
Ćwiczenie 19
Zarejestruj w programie pracownikowi Annie Adamskiej nieobecność  urlop
wypoczynkowy  okres trwania urlopu 7dni.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposób odnotowywania urlopu pracownika w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać pracownika z listy w oknie ,
2) na karcie wskazać , żeby dodać nowe zdarzenie,
3) wybrać opcję ,
4) wpisać datę początku i końca nieobecności,
5) zapisać nieobecność.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
Ćwiczenie 20
Skontroluj u pracownika Anny Adamskiej zgromadzony w programie (od momentu
zawarcia umowy o pracę) staż pracy oraz liczbę dni wykorzystanego i niewykorzystanego
urlopu wypoczynkowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i zaprezentować
sposoby weryfikacji stażu pracy i urlopu w programie. Zapoznać uczniów z zasadami
bezpiecznej pracy przy komputerze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać element kadrowy - zweryfikować dane,
2) odszukać element kadrowy (Wynagrodzenia> Rozliczenia>),
3) wskazać opcję bilans urlopowy pełny  zweryfikować dane.
Zalecanie metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem kadrowo-płacowym.
5.10.2 Sprawdzian postępów
Sprawdzian praktyczny:
Ocenie podlega poprawność przebiegu wykonywania ćwiczeń praktycznych z zakresu
prowadzenia dokumentacji kadrowej w firmie z wykorzystaniem komputera.
Sprawdzian praktyczny ocenia nauczyciel. Sprawdzian jest zaliczony, gdy wszystkie
odpowiedzi są pozytywne. Sprawdzian nie zaliczony wymaga powtórzenia ćwiczenia.
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) utworzyć nową firmę w programie kadrowo-płacowym?
2) wprowadzić do programu kadrowo- płacowego informacje o właścicielu
firmy?
3) dokonać weryfikacji ustawień parametrów pracy dla firmy?
4) ustawić godziny pracy w firmie MODENA wg wzoru?
5) utworzyć strukturę katalogową dla pracowników zatrudnionych w firmie?
6) wprowadzić dane osobowe nowych pracowników do programu?
7) wprowadzić pracownikom dane z umowy o pracę?
8) sporządzić raporty: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP,
kwestionariusz osobowy?
9) sporządzić i wydrukować umowy o pracę dla pracowników?
10) uzupełnić dane pracowników dotyczące ich wykształcenia i przebiegu
zatrudnienia u poprzednich pracodawców?
11) sporządzić dla pracowników bilans urlopowy i bilans chorób?
12) ustawić pracownikowi zasiłek rodzinny?
13) zarejestrować pracownikom nieobecność w pracy?
14) sporządzić i wydrukować aneks do umowy dla pracownika?
15) rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem?
16) sporządzić i wydrukować raporty: rozwiązanie umowy o pracę
za porozumieniem stron, świadectwo pracy?
17) wykonać archiwizację danych firmy?
18) odtworzyć dane z kopii zapasowej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIÓW
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test nr 1  z umiejętności wykorzystania programu kadrowo  płacowego do
prowadzenia dokumentacji kadrowej przedsiębiorstwa
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania - 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 20  są z poziomu podstawowego,
- zadania  13, 14, 16, 17, 18, 19  są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 2 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 2 punkt. Za odpowiedz
niepełną otrzymuje 1
punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
ocena normy wymagań
ocena dopuszczająca co najmniej 19 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dostateczna co najmniej 22 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dobra co najmniej 22 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 8 pkt. za zadania z poziomu ponad podstawowego
ocena bardzo dobra co najmniej 22 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 10 pkt. za zadania z poziomu ponadpodstawowego
Plan testu
Numer Cel operacyjny Punkty
Kategoria Poziom
zadania mierzone osiągnięcia ucznia za
celu wymagań
w teście Uczeń potrafi: zadanie
otworzyć firmę w programie kadrowo-
1. 0-2 C P
płacowym
2. dodać nowego użytkownika w programie 0-2 C P
zmodyfikować dane firmy w programie
3. 0-2 C P
kadrowo-płacowym
4. wprowadzić nowe dane firmy w programie 0-2 C P
5. zmodyfikować dane właściciela firmy 0-2 C P
6. ustawiać parametry firmy w programie 0-2 C P
7. wprowadzić godziny pracy w firmie 0-2 D P
utworzyć strukturę zatrudnienia dla
8. 0-2 C P
pracowników firmy
zmodyfikować dane osobowe pracownika
9. 0-2 C P
firmy
modyfikować elementy kadrowe do
10. 0-2 C P
zasiłków pracownika
wprowadzić pracownikowi informacje o
11. 0-2 C P
szkoleniach i wykształceniu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
12. odnotować pracownikowi urlop bezpłatny 0-2 C P
sporządzić i wydrukować aneks do umowy
13. 0-2 C PP
dla pracownika
odnotować nieobecność pracownika
14. 0-2 C/D PP
z powodu choroby
wprowadzić informacje o nagrodzie
15. 0-2 C P
pracownika
sporządzić raport: udzielenie urlopu
16. 0-2 C/D PP
bezpłatnego
17. rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem 0-2 C/D PP
sporządzić i wydrukować raport:
18. kwestionariusz osobowy wypełniony 0-2 C/D PP
danymi
sporządzić i wydrukować raporty:
19. 0-2 C/D PP
porozumienie i świadectwo pracy
20. wykonać archiwizację danych firmy 0-2 C P
Przebieg testowania
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
Test z umiejętności wykorzystania programu kadrowo-płacowego do
prowadzenia polityki kadrowej przedsiębiorstwa
Czas trwania testu 90 min.
Celem niniejszego testu jest:
1. określenie poziomu umiejętności uczniów z zakresu wykorzystania programu kadrowo-
płacowego do prowadzenia polityki kadrowej przedsiębiorstwa,
2. przeprowadzenie analizy jakościowej przeprowadzonego pomiaru,
3. ustalenie listy zagadnień sprawiających uczniom najwięcej trudności,
4. wprowadzenie zmian w organizacji procesu kształcenia (oczywiście, jeżeli okaże się to
potrzebne).
Czynności organizacyjne testu prowadzone przez nauczyciela:
1. przygotowanie odpowiedniej liczby stanowisk komputerowych z zainstalowanym
programem kadrowo-płacowym i skonfigurowaną drukarką,
2. przygotowanie odpowiedniej liczby zestawów testowych i instrukcji dla ucznia,
3. zapewnienie samodzielności przy rozwiązywaniu zadań,
4. zebranie prac (wydruków uczniów), sprawdzenie zadań na stanowisku ucznia i dokonanie
ich oceny.
Zwracam uwagę Państwa na:
- konieczność logowania się uczniów do programu,
- wprowadzenie przez ucznia nowej nazwy firmy: ze względów organizacyjnych dobrze by
nazwa ta identyfikowała samego ucznia i była widoczna na wydrukach,
- zarejestrowana firma w programie, wykorzystywana do testu, powinna odpowiadać sytuacji
na koniec wszystkich ćwiczeń wykonanych w poradniku w punkcie Ćwiczenia.
- stosowania bieżącej daty w zadaniach,
- przypomnienie uczniom o konieczności dokonywania zapisów,
- sposób oceniania zadań  każde zadanie w teście jest oznaczone literą P (poziom
podstawowy) lub PP (poziom ponadpodstawowy); za poprawnie rozwiązane zadanie uczeń
otrzyma 2 pkt; błędnie wprowadzone dane mogą obniżyć wartość za zadanie do 1 pkt. lub 0
pkt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
Test z umiejętności wykorzystania programu kadrowo-płacowego do
prowadzenia dokumentacji kadrowej przedsiębiorstwa
Czas trwania testu 90 minut
Otrzymałeś test składający się z 20 zadań.
Jesteś w stanie rozwiązać wszystkie zadania!
Rozwiązanie zadań będzie uznawane za prawidłowe na podstawie dokonywanych przez Ciebie
zapisów w programie i wydruków. Liczy się nie tylko wprowadzenie danych, ale i ich
poprawność.
Zastosuj się do następujących poleceń:
1. zmień nazwę firmy  dopisz do istniejącej nazwy swój numer z dziennika (w ten sposób
nauczyciel będzie identyfikował Twoje wydruki),
2. dokonuj każdorazowo zapisu podczas pracy z dokumentami w programie,
3. stosuj bieżącą datę w zadaniach,
4. odbieraj swoje wydruki z drukarki,
5. realizuj dokładnie polecenia w zadaniach.
Pamiętaj o:
1. logowaniu do programu (bez hasła, chyba że nauczyciel zadecyduje inaczej),
2. utworzeniu kopii bezpieczeństwa po zakończeniu testu.
Po rozwiązaniu wszystkich zadań zbierz wszystkie wydruki i przekaż je nauczycielowi.
Pracuj spokojnie!
Za każde poprawnie wykonane zadanie otrzymasz 2 pkt., za odpowiedz
niepełną 1 pkt., za
odpowiedz
złą lub brak odpowiedzi 0 pkt.
Jeśli czas Ci pozwoli, przed oddaniem swojej pracy, sprawdz
poprawność wykonanych zadań.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Otwórz firmę MODENA w programie kadrowo-płacowym na swoim komputerze i dopisz
w nazwie firmy swoje dane identyfikacyjne.
2. Dodaj nowego użytkownika w programie o danych: Twój numer w dzienniku.
3. Zmodyfikuj następujące dane firmy MODENA w programie kadrowo-płacowym:
a) NIP  zmień na 113-863-13-48,
b) adres firmy  01-561 Warszawa, ul. Mickiewicza 25.
4. Ustaw procent składki na ubezpieczenia wypadkowe na wartość 1,62.
5. Zmodyfikuj serie i numer dowodu tożsamości właściciela firmy MODENA w programie:
DD7755441.
6. Ustaw w parametrach firmy kwotę zasiłku rodzinnego na jedno dziecko  45,00 zł..
7. Ustaw nowe godziny pracy w firmie: początek dnia roboczego 600.
8. Utwórz nowy katalog dla pracowników firmy MODENA zatrudnionych w dziale
informatycznym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
9. Zmień adres zamieszkania pracownikowi Annie Adamskiej  A
ódz
, ul. Kościuszki 5/2.
10. Wprowadz
informację o liczbie osób na które wypłacany jest zasiłek dla Anny Adamskiej 
liczba osób do zasiłku 2.
11. Pracownik Anna Adamska ukończyła kurs sieci komputerowych. Wprowadz
nową
informację do danych kadrowych pracownika oraz przesuń go do nowego działu.
12. Zarejestruj pracownikowi Annie Adamskiej urlop bezpłatny (5 dni).
13. Sporządz
i wydrukuj aneks do umowy dla pracownika Anny Adamskiej na podstawie
danych:
a) powód sporządzenia aneksu  zmiana stanowiska pracy,
b) nowa kwota wynagrodzenia zasadniczego  3 000,00 zł,
c) proponowane stanowisko  dyrektor administracyjny.
14. Odnotuj w programie pracownikowi Annie Adamskiej nieobecność z powodu choroby
(czas trwania choroby 10 dni).
15. Wprowadz
pracownikowi dane o nagrodzie jubileuszowej w wysokości 500,00 .
16. Sporządz
raport: udzielenie urlopu bezpłatnego.
17. Rozwiąż stosunek pracy z pracownikiem Anną Adamską na podstawie danych:
a) rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron w dniu __ (ostatni dzień bieżącego
miesiąca),
18. Sporządz
i wydrukuj raport: kwestionariusz osobowy (wypełniony danymi).
19. Sporządz
i wydrukuj raporty: porozumienie i świadectwo pracy.
20. Wykonaj archiwizację danych firmy MODENA w katalogu firmy na dysku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
Test nr 2 - dwustopniowy do jednostki modułowej
Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdz
, czy treść testu jest czytelna i zrozumiała  ewentualne niejasności zgłoś
nauczycielowi poprzez podniesienie ręki.
2. Do testu dołączona jest karta odpowiedzi, na której wpisz swoje nazwisko
i imię, klasę i aktualną datę
3. Test składa się z dziesięciu zadań
4. Czytaj uważnie wszystkie zadania
5. Rozwiązanie zaznacz w karcie odpowiedzi długopisem lub piórem w kolorze czarnym  nie
używaj korektora
6. Dla każdego zadania podanych jest pięć możliwych odpowiedzi: A, B, C, D, E  tylko jedna
z nich jest poprawna
7. Wybierz właściwą odpowiedz
i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą
8. Staraj się wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi - jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedz
, która uważasz za prawdziwą
9. Zapoznaj się z systemem punktacji
10. Jeśli napotkasz zadanie, które sprawi Ci trudność, przejdz
do następnego, do tego zadania
powrócisz na końcu
11. Po rozwiązaniu testu sprawdz
jeszcze raz czy dokonałeś w karcie odpowiedzi wpisów
zgodnych z instrukcją oraz czy wpisałeś swoje dane osobowe
12. Na zapoznanie się z instrukcją i rozwiązanie testu masz 60 minut  jeśli zakończysz pracę
przed czasem  zgłoś ten fakt nauczycielowi poprzez podniesienie ręki
Powodzenia!
TEST OSI
GNI
Ć SZKOLNYCH
1. Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi, który ukończył szkołę policealną i przepracował
u wszystkich pracodawców łącznie pięć lat:
a) 18 dni,
b) 20 dni,
c) 26 dni,
d) 21 dni.
2. W jakim terminie pracodawca jest zobowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy:
a) niezwłocznie,
b) 14 dni,
c) 3 miesiące,
d) 7 dni.
3. Długość okresu wypowiedzenia zależy od:
a) woli pracodawcy,
b) rodzaju umowy,
c) stażu pracy u wszystkich pracowników,
d) stażu pracy u jednego pracodawcy.
4. Kodeks Pracy nosi rangę:
a) zarządzenia,
b) ustawy,
c) rozporządzenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
d) uchwały.
5. W którym terminie ulegnie rozwiązaniu umowa o pracę na czas nieokreślony, jeśli
pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy 5 lat i złożył wypowiedzenie 1 maja:
a) 1 sierpnia,
b) 1 września,
c) 31 lipca,
d) 31 sierpnia.
6. W jakim terminie pracodawca powinien potwierdzić na piśmie rodzaj umowy o pracę i jej
warunki:
a) 14 dni,
b) 30 dni,
c) w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika,
d) 7 dni.
7. Który z wymienionych poniżej stosunków prawnych jest objęty przepisami prawa
cywilnego:
a) praca na podstawie mianowania,
b) umowa na zastępstwo,
c) umowa o pracę na okres próbny,
d) umowa o dzieło.
8. Umowa o pracę powinna być zawarta :
a) w formie aktu notarialnego,
b) w formie ustnej,
c) w formie pisemnej,
d) w formie dowolnej.
9. Pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego z upływem:
a) 12 miesięcy pracy,
b) 6 miesięcy pracy,
c) 3 miesięcy pracy,
d) 1 miesiąca pracy.
10. Pracodawca powinien udzielić zaległego urlopu za miniony rok w ciągu:
a) trzech następnych lat,
b) pięciu następnych lat,
c) trzech pierwszych miesięcy roku następnego,
d) nie musi udzielać urlopu zaległego  musi niezwłocznie wypłacić ekwiwalent.
11. Porządek chronologiczny w aktach osobowych oznacza:
a) ułożenie akt od najstarszych do najmłodszych,
b) ułożenie akt od najmłodszych do najstarszych,
c) data nie ma znaczenia,
d) ułożenie akt według alfabetu.
12. Pracodawca jest zobowiązany założyć i prowadzić akta osobowe w oddzielnej teczce dla:
a) pracowników danej komórki organizacyjnej,
b) danego roku kalendarzowego,
c) każdego pracownika,
d) pracowników zatrudnionych wg umowy o dzieło.
13. Akta osobowe podzielone są na trzy części A, B, C, z których część B zawiera dokumenty:
a) otrzymane od pracownika w czasie ubiegania się o zatrudnienie,
b) związane z przebiegiem pracy,
c) związane z ustaniem zatrudnienia,
d) związane z przejściem na emeryturę.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
14. Porządkowanie informacji wg alfabetu to:
a) selekcja informacji,
b) przetwarzanie informacji,
c) klasyfikacja informacji,
d) zbieranie informacji.
15. Postępując wg zasad systemu kancelaryjnego dziennikowego należy:
a) prowadzić dziennik korespondencyjny,
b) rejestrować sprawy w  spisie spraw ,
c) osobiście przekazać pismo do komórki organizacyjnej,
d) nie prowadzi się żadnej rejestracji pism.
16. Sprawa oznaczona w rzeczowym wykazie akt symbolem 132 dotyczy:
a) zarządzania,
b) kadr,
c) środków rzeczowych,
d) finansów i rachunkowości.
17. Akta kategorii A przechowywane są w archiwum przez okres:
a) 5 lat,
b) 25 lat,
c) 50 lat,
d) wieczyście.
18. Brakowanie akt polega na:
a) zabezpieczeniu akt przed zniszczeniem
b) przekazaniu akt z komórki organizacyjnej do archiwum
c) wydzieleniu akt do przekazania na makulaturę
d) przekazaniu akt do archiwum państwowego
19. Postawa lojalna pracownika wobec firmy oznacza:
a) możliwość poświęcenia swego czasu dla firmy poza godzinami pracy
b) gotowość do wykonania każdej czynności, która nie należy do obowiązków pracownika
c) podporządkowanie interesom firmy
d) poszukiwanie nowych rozwiązań
20. Przystosowanie mebli i sprzętu technicznego do cech fizycznych i psychicznych człowieka
to wymóg:
a) racjonalny
b) funkcjonalny
c) ergonomiczny
d) ekonomiczny
21. Do zadań A w harmonogramie dnia zaliczymy:
a) czynności techniczno-manualne
b) ważne zadania, które zlecamy innej osobie
c) najprostsze zadania dnia
d) zadania priorytetowe
22. Szczyt fizjologicznej wydajności pracy występuje:
a) po południu
b) w godzinach porannych
c) wieczorem
d) przed południem
23. W harmonogramie dnia zaplanujemy:
a) odprawę z dyrektorem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
b) załatwianie interesanta nieumówionego,
c) poszukiwanie dokumentacji
d) awarię drukarki
24. W kontaktach służbowych należy:
a) zadawać pytania osobiste
b) zachować otwartą postawę ciała i kontakt wzrokowy
c) wykonywać inne czynności w czasie rozmowy
d) odgrodzić się przedmiotami biurowymi
25. Do obowiązków służb pracowniczych w firmie należą:
a) sprawy socjalno-bytowe,
b) sprawy rozliczeń finansowych
c) naliczanie miesięcznych wynagrodzeń
d) poszukiwanie klientów
26. Zatrudnianie pracowników administracyjno-biurowych planuje się na postawie:
a) zwiększenia ilości produkcji
b) wskaz
nika płynności kadr
c) liczby etatów wynikających ze struktury organizacyjnej
d) polecenia przedstawiciela organu samorządowego
27. Pytania podczas rozmowy kwalifikacyjnej z obszaru zawodowego dotyczą:
a) wysokości wynagrodzenia
b) doświadczenia i wiedzy zawodowej
c) rzeczywistych motywacji wyboru
d) predyspozycji psychicznych
28. W ciągu roku firma zatrudniła 20 nowych pracowników, zwolniła 5, przy stanie
zatrudnienia 100 pracowników wskaz
nik przyjęć wynosi:
a) 5%
b) 15%
c) 20%
d) 25%
Test składa się z 28 zadań jednokrotnego wyboru
poziom podstawowy  zadania: 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 12, 14, 16, 17, 20, 21, 25, 26, 27, 28
poziom ponadpodstawowy  zadania: 5, 6, 10, 11, 13, 15, 18, 19, 22, 23, 24,
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt - za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń
otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego i 2 zadań
z poziomi ponadpodstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 22 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 27 zadań, w tym co najmniej 10 z poziomu
ponadpodstawowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko................................................................................. klasa ...............
Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr zadania A B C D Punkty
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
Przebieg testowania
Czynności organizacyjne
Przed przeprowadzeniem pomiaru dydaktycznego należy poinformować uczniów o:
- terminie testowania
- zakresie testowania
- przyniesieniu niezbędnych przyborów
Podczas przeprowadzania pomiaru należy:
- zapewnić właściwe warunki (cisza, spokój, oświetlenie)
- rozdać uczniom instrukcję
- wyjaśnić wątpliwości związane z tekstem instrukcji
- określić czas pomiaru (zapisać na tablicy godzinę rozpoczęcia i zakończenia)
- rozdać testy i karty odpowiedzi
Instrukcja dla nauczyciela
Czynności organizacyjne testu prowadzone przez nauczyciela:
- przygotowanie odpowiedniej ilości zestawów testowych i instrukcji dla ucznia,
- przygotowanie odpowiedniej ilości kart odpowiedzi,
- zapewnienie samodzielności przy rozwiązywaniu testu,
- zebrania prac, sprawdzenie kart odpowiedzi, ocena ucznia.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. d, 4. b, 5. d, 6. c, 7. d, 8. c, 9. d, 10. c, 11. a, 12. c,
13. b, 14. c, 15. a, 16. b, 17. d, 18. c, 19. c, 20. c, 21. d, 22. d, 23. a, 24 b, 25. a,
26. c, 27. b, 28. c,
Plan testu
Nr Kategoria Poziom Poprawna
Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)
zad. celu wymagań odpowiedz

1. Potrafi ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego C P C
2. Zna zasady wydawania świadectwa pracy A P A
Potrafi określić warunki wypowiedzenia umowy o
3. A P D
pracę
Umie klasyfikować akty normatywne z zakresu
4. B P B
prawa pracy
5. Potrafi obliczać okres wypowiedzenia D PP D
Potrafi stosować podstawy prawne zawierania umów
6. C PP C
o pracę
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
7. Rozróżnia podstawy prawne świadczenia pracy B P D
8. Zna zasady sporządzania umów o pracę B P C
9. Umie określić termin nabycia prawa do urlopu C P D
Potrafi zastosować zasady udzielania urlopów
10. D PP C
wypoczynkowych
Umie porządkować akta wg systemu
11. B PP A
chronologicznego
Zna przepisy dotyczące prowadzenia dokumentacji
12. D P C
pracownika
Potrafi zgodnie z prawem prowadzić teczki akt
13. D PP B
osobowych
Określa czynności dotyczące klasyfikowania
14. B P C
informacji
Umie postępować wg zasad systemu kancelaryjnego
15. B PP A
dziennikowego
Umie klasyfikować sprawy wg rzeczowego wykazu
16. C P B
akt
17. Zna zasady przechowywania akt w archiwum A P D
Zna procedurę postępowania z aktami, których okres
18. C PP C
przechowywania minął
Potrafi określić cechy osobowe pracowników i ich
19. D PP C
postawy wobec firmy
20. Określa wymogi dotyczące mebli biurowych C P C
Potrafi przeprowadzić analizę zadań do wykonania
21. D P D
w planie dnia
22. Umie określić własną fizjologiczną wydajność pracy B PP D
Odróżnia zadania planowane i zadania, których nie
23. C PP A
można przewidzieć
Obsługuje petentów zgodnie z zasadami
24. C PP B
psychologicznymi
25. Zna obowiązki służb pracowniczych w firmie A P A
26. Umie sporządzić plan zatrudnienie pracowników B P C
27. Potrafi przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną C P B
28. Oblicza wskaz
niki fluktuacji C P C
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
7. LITERATURA
1. Bogusławska T.  Praca biurowa cz.2. REA Warszawa 2003
2. Chudy S.  Ekonomika handlu cz.2, eMPi2 Poznań 2000
3. Ciborski P.  Kodeks pracy. Nowelizacja unijna. Komentarz ODDK 2004
4. Florek L.  Europejskie prawo pracy Seria: Podręczniki Akademickie Wydawnictwo:
LexisNexis , Warszawa , 2003
5. Gutowska L.  Sekretarka z klasą Wydawnictwo Prawno-Ekonomiczne INFOR Warszawa
1998
6. Instrukcja kancelaryjna  Kancelaria szkoły WN Jelenia Góra 1994
7. Jarzębowski W.  Nowoczesne biuro PWE Warszawa 1974
8. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c. Warszawa 2002
9. Małkowska D., Jacewicz A.  Kadry i płace  obowiązki pracodawców, rozliczenie
świadczeń pracowniczych, dokumentacja kadrowa, podatkowa i ZUS ODDK 2005
10. Patulski A. (red.), Ciborski P., Orłowski G., Patulski W.  Kodeks pracy. Komentarz dla
praktyków ODDK 2005
11. Praca zbiorowa  Wykwalifikowana sekretarka PWE Warszawa 1976
12. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zakresu prowadzenia przez
pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu
prowadzenia akt osobowych pracownika Dz. U. 62/96 poz. 286
13. Rozwadowska-Hermann Magdalena  Kodeks cywilny. Edycja 2004 C. H. Beck Warszawa
2004
14. Rybak M.  Etyka menedżera  społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa PWN
Warszawa 2004
15. Sarna P.  Kultura zawodu dla ekonomistów eMPi2 1998
16. Seiwert L. J.  Jak organizować czas PWN Warszawa 1993
17. Suchar M.  Rekrutacja kandydatów metodą IPK. Zestaw kwestionariuszy i formularzy
ODDK 2005
18. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych Dz. U. 133/97 poz. 133
19. Wronkowska S., i Zmierczak M. (red.)  Kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie
i prawie PWN Warszawa 1998 r.
20. Ziółkowski P.  Kodeks pracy z omówieniem Wykaz aktów prawnych. Pełny skorowidz
rzeczowy Dom Wydawniczy ABC , 2004
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71