piegus�
PRELEKCJA II
czynniki biotyczne
1. ANTYBIOZA  interakcja międzygatunkowa antagonistyczna, wytwarzanie
przez mikroorganizmy i rośliny związków chemicznych o działaniu
bakteriobójczym lub bakteriostatycznym
a) antybiotyki
b) mikotoksyny
c) fitoncydy
2. A. Fleming 1928/1929: odkrycie pierwszego antybiotyku penicyliny;
zakażenie hodowli gronkowca złocistego grzybami pleśniowymi z rodzaju
Penicillium, Fleming wysnuł wniosek, że zahamowanie wzrostu gronkowca
spowodowały białe kryształki, które potem zostały nazwane penicyliną.
Oprócz grzybów pleśniowych antybiotyki są produkowane przez
promieniowce (bakterie) z gatunku Streptomyces griseum i in. z tego rodzaju,
produkujące np. erytromecynę.
3. Prawidłowa antybiotykoterapia  przed leczeniem wykonaj:
a) antybiogram (najczęściej wykonywana próba prążkowa)
b) próbę uczuleniową
c) wywiad z pacjentem
Antybiotyki podawaj najlepiej ze środkami grzybobójczymi.
4. Mikotoksyny  pochodzą od grzybów
a) drugorzędowe produkty przemiany materii
b) wydzielane do środowiska
c) produkowane przez wyższe grzyby pleśniowe i grzyby niedoskonałe
(Aspergillus, Penicillum, Fusarium)
d) zróżnicowana budowa chemiczna
e) niska masa cząsteczkowa
f) dobrze rozpuszczane w H2O
g) fitotoksyczne, mutagenne, karcynogenne, teratogenne
h) najważniejsze mikotoksyny:
�� aflatoksyna  najsilniejsza; wyróżniamy B1, B2, G1, G2, M1; w
produktach zbożowych, orzeszkach ziemnych, ryżu, fasoli;
zaburzenia funkcji wątroby i nerek ostre lub przewlekłe,
nowotwory wątroby; Aspergillus, np. A. flavus
�� ochratoksyna  Penicilium i Aspergillus uszkodzenie nerek,
rakotwórcza
�� trichotecyna  Fusarium jedna z najbardziej toksycznych,
karcynogenna
�� zearalenon  Fusarium najsilniej na układ rozrodczy, gdyż
strukturalnie podobny do estrogenu
�� fumozynina  Fusarium produkty zbożowe i trawy, ma
znaczenie weterynaryjne; niskie dawki powodują nowotwory
przełyku
�� cytrynina  żółte kryształy na Penicillium (szczególnie P.
notatum) i Aspergillus; działa rozkurczająco na naczynia i
powoduje uszkodzenia nerek
�� patulina  Aspergillus i Penicillium działa neurotoksycznie na UN
Page 1 of 2
piegus�
5. Fitoncydy  lotne cząstki o charakterze olejków eterycznych, wytwarzane
przez rośliny wyższe (naczyniowe)
a) działają bakteriobójczo, bakteriostatycznie, grzybobójczo i
wirusobójczo
b) olejki współdziałają ze sobą, wzmacniają się na wzajem, spektrum
działania zostaje powiększone
c) stosowane w leczeniu drogą inhalacyjną głównie górnych dróg
oddechowych
d) wykazują synergizm z antybiotykami
e) działanie na układ trawienny i kojąco na układ nerwowy
f) chrzan (Amoacia lepathifolia) i cebula (Alium cepa)
g) czosnek (Alium sativum), działanie:
�� obniżenie poziomu cholesterolu we krwi
�� obniżenie ciśnienia krwi
�� zapobieganie chorobom serca
�� zwalczanie infekcji dzięki immunostymulacji
�� bakteriobójczo i -statycznie na bakterie Gram  + i  -
�� konserwuje żywność
6. Zaraza ziemniaczana  Phytophthora infestans
a) klasa Oomycates
b) pasożyt ziemniaków, pomidorów i innych, roślin zaliczanych do
psiankowatych
c) porażenie bulw i liści, gnicie pędów
d) działa teratogennie i toksycznie głównie na OUN
7. Solanina  alkaloid; w kiełkujących bulwach ziemniaka pod skórką, także w
częściach zielonych; ciężkie zatrucie u ludzi (bóle głowy, nudności, wymioty,
biegunka)
8. Regeneracja
a) interakcja między komórkami jednego organizmu
b) dotyczy wszystkich organizmów
c) u bezkręgowców(wirki, stułbiopławy  chełbia, pierścienice, raki) duże
zdolnosci regeneracyjne
d) u ssaków niskie zdolności regeneracyjne (nerwowa i mięśniowa nie)
e) wyróżnia się regenerację fizjologiczną (krew, nabłonki) i reperatywną
(traumologiczną), która z kolei może być hipertroficzna (większy
rozmiar narządu) lub hipotroficzna (mniejszy rozmiar niż utracony)
f) regeneracja kompensacyjna  drugi narząd podejmuje wzmożoną
pracę, np. nerka
g) autotomia  umiejętność obrony, odrzucenie uszkodzonych części
ciała i ich odtworzenie
h) fazy reperatywnej:
�� procesów doraz
nych  zasklepienie rany, powstawanie skrzepu,
podziały komórek nabłonkowych
�� odróżnicowania  napływ komórek wędrownych
�� różnicowania  specyfikacja i odtworzenie utraconych narządów
Page 2 of 2