UKA
AD LIMFATYCZNY
Do układu limfatycznego, zwanego także
układem chłonnym zaliczamy: naczynia
limfatyczne, węzły chłonne i niektóre
narządy takie jak: grasica, śledziona,
czy szpik kostny. Możemy tu także
wyróżnić migdałki, które są
zgrupowaniem tkanki chłonnej. Limfa,
inaczej chłonka jest płynem ustrojowym o
mlecznym zabarwieniu. Powstaje w wyniku
przesączu krwi przez naczynia
włosowate. W skład limfy wchodzą m. in.
białka i tłuszcze, a także woda, sole
mineralne i znaczne ilości leukocytów.
Chłonka transportuje niektóre
leukocyty, głównie monocyty
i limfocyty, które uczestniczą
w mechanizmach obronnych organizmu.
Wchłania ona także związki pokarmowe,
przede wszystkim produkty przemiany
tłuszczów.
Naczynia limfatyczne o wiotkiej
budowie, posiadają cienkie ściany
i zawierają gęsto rozmieszczone
zastawki, które zapobiegają cofaniu się
limfy. W związku z tym jej przepływ
jest jednokierunkowy. Z przestrzeni
międzykomórkowych chłonka zbierana jest przez naczynia limfatyczne, które
rozgałęziają się i przechodzą w pnie limfatyczne (wyróżniamy tu pień limfatyczny
prawy, czy pień piersiowy). Przy naczyniach limfatycznych znajdują się także węzły
chłonne. Charakteryzują się one zaokrąglonym kształtem i wielkością od 2 do 30mm.
Wśród węzłów chłonnych wyróżniamy m. in. węzły przyuszne, węzły podżuchwowe, czy też
węzły pachowe lub węzły pachwinowe. W pniach limfatycznych zbierana jest limfa, która
trafia tu za pośrednictwem mniejszych naczyń limfatycznych. W końcowym etapie chłonka
"wlewana" jest do żył i tym samym wraca do układu krwionośnego.
Układ limfatyczny można uznać za układ otwarty. Wiąże się to z tym, iż naczynia
limfatyczne zaczynają się w przestrzeniach międzykomórkowych. W niektórych
podręcznikach medycznych możemy jednak znalez
ć tezę, która nie zgadza z powyższym
twierdzeniem. Uważa się bowiem, że naczynia limfatyczne nie otwierają się do
przestrzeni między komórkami, a jedynie są ślepe z jednej strony. Naczynia w dalszym
przebiegu łączą się ze sobą i uchodzą do żył w okolicach serca.
ZADANIA UKA
ADU LIMFATYCZNEGO:
1. udział w reakcjach odpornościowych organizmu - limfocyty i monocyty powstają
w węzłach chłonnych;
2. neutralizacja szkodliwych, obcych ciał;
3. za pośrednictwem tego układu limfa powraca do krwioobiegu.
Za pośrednictwem naczyń krwionośnych krew rozprowadzana jest po całym organizmie.
Odpowiednia budowa naczyń włosowatych umożliwia wymianę substancji między krwią
a komórkami organizmu. Produkty, które powstały w wyniku przemiany materii, zostają
natomiast wydalone w przestrzenie pomiędzy komórkami, a następnie trafiają do
chłonki. Limfa płynie w naczyniach limfatycznych, które prowadzą ją następnie do żył
i dalej do serca. Krew i limfa uczestniczą w transporcie różnych substancji
w organizmie. Niekiedy jednak przenoszą one także różne substancje szkodliwe, czy
mikroorganizmy, jak np. bakterie chorobotwórcze. Dzięki płynom ustrojowym, ciała obce
czy związki niebezpieczne dla zdrowia człowieka, mogą dotrzeć do narządów lub innych
części organizmu. Mikroorganizmy rozpoczynają tu etap szybkiego namnażania. Chłonka
zostaje oczyszczona z czynników chorobotwórczych dzięki działalności węzłów
chłonnych. Możliwa jest jednak sytuacja, iż to właśnie węzły limfatyczne stają się
celem ataku choroby. Należy zaznaczyć, iż w takiej przypadku ogranicza się ona tylko
do tego narządu i nie rozprzestrzenia się w szybkim tempie po całym organizmie.
Z węzłów chłonnych, które znajdują się przy naczyniach limfatycznych choroba
roznoszona jest przez limfę, o wiele wolniej niż ta, którą przenosi krew. Nowotwory
złośliwe najczęściej szerzą się właśnie przez węzły chłonne. W węzłach osiadają
komórki nowotworowe oddzielone od tzw. ogniska pierwotnego. Komórki te tworzą
następnie ogniska przerzutowe w różnych narządach.
Podsumowując:
Układ limfatyczny:
1. układ limfatyczny jest układem otwartym;
2. skład:
" płynem ustrojowym jest tu limfa, inaczej chłonka; limfa zawiera białka,
tłuszcze, leukocyty, sole mineralne, wodę;
" naczynia chłonne, inaczej limfatyczne
" węzły chłonne (limfatyczne);
" naczynia limfatyczne przechodzą w pnie, które gromadzą limfę i prowadzą ją do
żył, a tym samym do krwioobiegu.
3. zadania:
" udział w reakcjach odpornościowych organizmu;
" neutralizacja ciał obcych;
" transport limfy, limfa odprowadzana jest do układu krwionośnego.
Układ krwionośny:
1. układ krwionośny jest układem zamkniętym;
2. skład:
" naczynia krwionośne, do których zaliczmy żyły i tętnice, a także naczynia
włosowate; tętnicami krew odprowadzana jest z serca do tkanek, żyłami krew
wraca do serca;
" serce - główny narząd tłoczący krew; u człowieka czterodziałowe;
" płynem ustrojowym jest krew, która składa się z osocza i zawieszonych w nim
elementów morfotycznych, czyli krwinek (erytrocyty, leukocyty, płytki krwi).
3. zadania:
" transport tlenu z płuc do tkanek; transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc,
a następnie na zewnątrz organizmu;
" transport substancji odżywczych do tkanek ciała;
" odprowadzanie szkodliwych produktów przemiany materii do nerek;
" transport hormonów i witamin;
" udział w reakcjach odpornościowych organizmu;
" regulacja środowiska wewnętrznego: utrzymywanie stałej temperatury ciała,
odpowiedniego ciśnienia osmotycznego, stężenia jonów wodorowych, czyli pH.