78
NARZ
DZIA
Alfred Adamczewski
Preparaty do napraw w instalacji
Pęknięty grzejnik, odpryśnięta emalia
plasteliny do Å‚atwego ugniatania przed
w wannie, czy nieszczelny kominek  nie właściwym uszczelnianiem. Dla ułatwienia
masa podstawowa Å‚Ä…czona jest z utwardza-
są już dzisiaj problemem wymagającym
czem zwykle w stosunku 1:1. Mastyki płyn-
interwencji specjalisty. Większość drob-
ne oferowane sÄ… w tubkach lub w wygod-
nych napraw możemy z powodzeniem
nych aplikatorach. Ich zaletą jest więk-
wykonać sami. Wystarczą dobre chęci
sza zdolność do wnikania w szczeliny, jak
i znajomość najnowszych osiągnięć che-
i elastyczność po utwardzeniu, co pozwala
mii sanitarnej. je stosować do uszczelniania powierzchni
narażonych na wydłużenia termiczne. Dla
większych szczelin częstym rozwiązaniem
Mastyki
Fot. 1 Poxilina w postaci plasteliny do ręcznego
jest wspomaganie mastyki siatkÄ… zbroje-
formowania
Są preparatami opracowanymi na ba- niową z włókna szklanego.
zie żywic, idealnie nadającymi się
do napraw drobnych pęknięć i nie-
Kity ogniotrwałe
szczelności w grzejnikach, zbiornikach
wody, armaturze, spowodowanych koro- Doskonałe rozwiązanie do uszczelniania
zją lub uszkodzeniami mechanicznymi. pęknięć i perforacji w kotłach, czopu-
W instalacjach sanitarnych stosowane chach czy wkładach kominkowych, kleje-
są przede wszystkim mastyki epoksy- nia uszkodzonych grilli, wypełniania bra-
dowe, które w zależności od wielkości ków w cegłach szamotowych. Preparaty
cząsteczki mogą być lepkimi cieczami te zbudowane są z minerałów (krzemia-
lub ciałami stałymi. Proces utwardza- nów) połączonych termoutwardzalnym
nia mastyki może być chemiczny lub spoiwem. Dostępne są w postaci past,
Fot. 2 Uszczelniony poxiliną trójnik powinien
termiczny. Do uszczelniania stosowane szpachli, a nawet wygodnych kartuszy
być przez godzinę pozostawiony bez ciśnienia
są głównie mastyki chemoutwardzalne, z aplikatorem. Wszystkie charakteryzują
do uzyskania pełnej twardości mastyki
sprzedawane w postaci preparatów dwu- się wysoką odpornością na temperaturę
lub jednoskÅ‚adnikowych. (ponad 1200°C), odpornoÅ›ciÄ… chemicznÄ…,
Pierwsze rozwiązanie jest bardzo wygod- jak też zachowaniem objętości w długim
ne w użyciu i stosowaniu. Mastyka taka okresie użytkowania.
składa się z dwóch elementów (masy Kity należy nakładać na powierzchnie
podstawowej i utwardzacza), które nie- odpylone i odtłuszczone. Pierwsze pale-
zmieszane pozostają plastyczne przez nie powinno się przeprowadzić po mini-
długi okres czasu, natomiast zmiesza- mum 24 godzinach. Z uwagi na dużą
ne twardnieją w przeciągu 1-12 godzin. agresywność chemiczną, kitów nie należy
Preparaty jednoskładnikowe utwardza- dotykać gołą ręką.
Fot. 3 Kity i kleje ognioodporne firmy GEB
ją się pod wpływem tlenu z powietrza Oprócz kitów w handlu dostępne są też
i powinny być przechowywane w szczel- silikony wysokotemperaturowe o wytrzy- nasyconej żywicą poliuretanową, sprze-
nych pojemnikach. maÅ‚oÅ›ci do nawet 325°C, trwale elastycz- dawany w postaci gotowej do użycia
Mastyki epoksydowe doskonale łączą się ne o możliwości rozszerzania do 30%, (wystarczy go tylko na 20-30 minut
z różnymi materiałami, jak metal, drewno, doskonałe do izolowania spoin, uzupeł- zanurzyć w wodzie). Bandaż nawija się
szkło czy plastik. Naprawiana powierzch- niania ubytków w miejscach nienarażo- na uszkodzoną powierzchnię, silnie opla-
nia musi być jednak sucha, odtłuszczona nych na otwarte działanie ognia. tając rurę (siła docisku powinna powodo-
i najlepiej zmatowiona papierem ścier- wać wyciskanie kropel wody), wymaganą
nym (polepsza to przyczepność mastyki). wytrzymałość uzyskuje się po wykonaniu
Bandaż gremlik
Czas utwardzania zależy od temperatury minimum 9 oplotów. Ucięty koniec banda-
i wilgotności powietrza. Po stwardnie- To mało znany materiał na rynku służą- ża należy silnie przygładzić do powierzchni
niu mastyka może być obrabiana, jak cy do uszczelniania pęknięć i perforacji rury w kierunku nawijania. Uszczelnianie
powierzchnia metalu (wiercona, piłowa- na rurach wodociągowych, kanalizacyj- następuje na drodze polimeryzacji żywicy
na), a także malowana. nych i c.o. prowadzonych w sposób od- i trwa około 30 minut. W tym okresie nie
Mastyki epoksydowe  stałe sprzedawa- kryty. Bandaż gremlik wykonany jest należy napełniać rur wodą i podnosić
ne są w postaci dwukolorowych pasków w postaci tkaniny z włókna szklanego ciśnienia. W praktyce czas polimeryzacji
www.polskiinstalator.com.pl
Polski Instalator 9/2008
79
NARZ
DZIA
Tabela Przegląd wybranych preparatów chemicznych do uszczelniania
Nazwa preparatu Zastosowanie Właściwości Opakowania Uwagi do stosowania
MASTYKI
klejenie i usuwanie szczelin
odporność na temp. dwuskładnikowa postać
Uniflex mastik w betonie, drewnie, metalach,
od -40°C do 120°C, nadaje siÄ™ plasteliny, dwa paski o masie
UNIFLEX tworzywach sztucznych, nadaje
do malowania, piłowania, wiercenia 40 g, po zmieszaniu kolor szary
się do zastosowań pod wodą
Pulsar plast
jw. jw. 250 g, postać plasteliny
PULSAR
naprawy części metalowych, odporność na temp. do 100°C,
Mastic epoxy dwuskładnikowy, postać
Å‚Ä…czenie ze sobÄ… różnych czas twardnienia 2 h; w 20°C, peÅ‚na
GEB plasteliny, 45 lub 250 g
materiałów wytrzymałość po 12 h
likwidacja przecieków wody
odporność na temp. do 120°C,
Mastyka epoksydowa i substancji ropopochodnych, blister 60 g kolor biały
po stwardnieniu może być poddana
BISAN łączenie ze sobą różnych tuba 125 g kolor szary
obróbce mechanicznej i malowaniu
materiałów
szybko utwardzajÄ…ca siÄ™ pasta
odporność na temp. od -32 do 93°C,
Devcon SF do napraw i regeneracji ubytków - stosować w proporcji 3:1
czas utwardzania 1 h
w żeliwie i stali
żywica epoksydowa zawierająca
odporność na temp. od -32
czÄ…steczki stali nierdzewnej
Devcon ST do 121°C, czas twardnienia do - stosować w proporcji 3:1
do naprawy elementów
16 h
z nierdzewki
żywica epoksydowa wypełniona
cząstkami aluminium do naprawy odporność na temp. od -32
Devcon F elementów i odlewów do 121°C, czas utwardzania - stosować w proporcji 4:1
aluminiowych i z metali do 16 h
kolorowych
żywica epoksydowa z dodatkiem
wypełniaczy metalowych odporność na temp. od -50 występuje w postaci półpłynnej mieszać w stosunku 2:1 lub
Pulsar met i włókna szklanego do naprawy do 180°C, czas utwardzania (pulsar met-T) lub pasty 3:1 (met-T) lub 1:1 pulsar
zbiorników, rur c.o. i gazu, 3-8 h (odmiany S, M, W) met
korpusów pomp
żywica dwuskładnikowa metaliczny 21 g, 108 g lub
Poxipol do szybkiego uszczelniania odporność na temp. do 120°C, czas 1085 g; przez
roczysty 16, 82
BRIPOX ubytków i łączenia ze sobą utwardzania do 24 h lub 826 g; o powolnym czasie
różnych materiałów wiązania 70 ml
KITY ŻAROODPORNE
masa ognioodporna
kolor czarny, wytrzymałość na temp. przechowywać
Calorygeb na bazie krzemianów do montażu
do 1500°C, odczyn zasadowy, puszki 300, 600, 1000 i 7000 g tylko w szczelnych
GEB i uszczelniania kotłów, kominków,
chemoutwardzalna opakowaniach
wymienników ciepła itp.
klej ogniotrwały do mocowania
wyrobów ogniotrwałych,
Collafeu gęstość 1,92; wytrzymałość
przewodów spalinowych, tubka 50 ml, puszki 300 i 600 g
GEB na temp. do 1500°C
mocowanie sznurów
azbestowych
mastyka do montażu aparatury
Mastyka ogniotrwała grzewczej, kominków, wkładów czas schnięcia do 48 h; kartusz 310 ml do wyciskania
BISAN kominkowych, naprawy pÄ™knięć wytrzymaÅ‚ość na temp. do 1250°C pistoletem
elementów ogniowych kotłów
kit ognioodporny do szybkiego wytrzymaÅ‚ość na temp. >1000°C,
po stwardnieniu można
Froschmarke montażu elementów pieców schnie szybko na powietrzu,
pudełka 250, 500 i 1000g zmieszać z wodą w celu
ARMACK kuchennych i przemysłowych, po użyciu można bezpośrednio
uplastycznienia
drzwi ognioodpornych wystawić na działanie ognia
specjalnie do zastosowań
powierzchnia uszczelniana
domowych w wygodnym odporność na temperaturę
Uszczelniacz do pieców musi być odtłuszczona,
kartuszu, sÅ‚uży do uszczelniania do 1500°C; nie kruszy siÄ™ i nie pÄ™ka kartusz 310 ml do wyciskania
SOUDAL miejsca porowate należy
kominków, pieców kuchennych, po stwardnieniu; kolor czarny
zwilżyć wodą
kotłów c.o.
nieorganiczny kit, bardzo dobra
przyczepność do metalu,
cegieł i betonu, uszczelnianie
wysoka odporność temperaturowa
wszelkich złączy i pęknięć
do 1500°C; odporność na dziaÅ‚anie
Sintex Reflektant w powierzchniach, obiektach kartusz 300 ml
bezpośredniego ognia;
narażonych na wysoką
kolor czarny
temperaturę i otwarty ogień:
kominy, grille, piece, kuchenki,
piekarniki, inne
[e-mail]
Polski Instalator 9/2008
80
NARZ
DZIA
uszczelnianie pęknięć
uszczelniacz na bazie szkła
i szczelin w kominach, kotłach, nie nadaje się
Tytan uszczelniacz wodnego, po stwardnieniu nie
paleniskach, spalarniach, do uszczelniania rur c.o.
kominkowy starzeje się, odporny na pęknięcia kartusz 310 ml
uszczelnianie wkładów i gazu oraz wykonywania
SELENA i otwarty ogień, odporność na temp.
kominowych, montaż kominków, spoin elastycznych
do 1250°C, kolor czarny
pieców i grillów
KLEJE
czas wiÄ…zania 20 minut, wysoka
dwuskładnikowy klej akrylowy odporność na uderzenia, odporny
nie wymaga przygotowania
Multi Power Special 17 tiksotropowy do łączenia metali na rozcieńczone kwasy, tłuszcze,
opakowania 150 i 380 ml klejonych powierzchni,
WIKO Klebetechnik (m.in. stal szlachetna, aluminium) oleje, rozpuszczalniki, promienie
nie ścieka
oraz tworzyw termoplastycznych UV, odporność na temp. od -40
do 149°C
wysoka przyczepność
dwuskładnikowy klej akrylowy
do niskoenergetycznych podłoży
HA Power Bond do Å‚Ä…czenia trudno sklejalnych
PE i PP, wysoka odporność opakowanie 37 ml
WIKO Klebetechnik tworzyw sztucznych (polietylen,
na chemikalia i media, czas klejenia
polipropylen)
do 5 minut
nie nadaje siÄ™ do klejenia
klej cyjanoakrylowy, adhezyjny
wytrzymałość na temp. poliolefin (PE, PP);
Uniflex Technical T o wysokiej wytrzymałości,
od -30 do 180°C, wytrzymaÅ‚ość powierzchnie klejone
5/40/120 klei szeroką gamę materiałów opakowania 4, 10, 20, 50 g
na rozciąganie do 27 MPa, pełna muszą być odtłuszczone
UNIFLEX (metal, drewno, porcelanę, szkło,
wytrzymałość mechaniczna po 8 h np. acetonem, kwasem,
tworzywa)
denaturatem
wypełniacz do klejów
cyjanoakrylowych, służy odporność na temp. od -50
po zastygnięciu może być
Uniflex Aktiv do uzupeÅ‚niania ubytków do 180°C, odporność na wodÄ™, 10 lub 30 g
obrabiany mechanicznie
w materiałach (głównie oleje, smary
plastikach)
primer do stosowania Å‚Ä…cznie
z klejem Technical; pozwala
Uniflex Primer opakowanie 20 ml produkt wysoce Å‚atwopalny
na klejenie poliolefin, zwiększając
przyczepność podłoża
aktywator w postaci płynu przezroczysty, wchodzi w reakcję
Primer 7 umożliwiający klejenie trudno chemiczną z podłożem, pozostaje stosować z klejami firmy
opakowanie 20 ml
LOXEAL sklejalnych tworzyw z użyciem aktywny przez okres 8 h, czas LOXEAL np. 32, 43
klejów cyjanoakrylowych nakładania kleju do 1 h
proszek do klejów
po utwardzeniu przypomina strukturÄ™
cyjanoakrylowych, wywołuje
Pulsar fill kryształu, nadaje się do wypełniania blister 7 g
gwałtowne utwardzanie kleju
większych szczelin
nawet w grubej warstwie,
EMALIE ZAPRAWKOWE
kolor błyszczący biały, beżowy lub
karmelowy, wysycha w ciÄ…gu 10
Limpimail emalia do naprawy odprysków tubka z pędzelkiem
minut, nie żółknie pod wpływem produkt bardzo łatwopalny
GEB emalii na przyborach sanitarnych o poj. 20 ml
światła, wytrzymałość na temp.
do 100°C
kolor biały, nie żółknie, wytrzymuje
Emalia zaprawkowa temp. do 100°C, nie nadaje siÄ™ butelka z pÄ™dzelkiem o poj.
jw.
BISAN do powierzchni mających stały 20 ml
kontakt z wodÄ…
ZESTAWY NAPRAWCZE
zestaw składający się z maty
szklanej, żywicy poliestrowej
i utwardzacza Betox, uzyskana powłoka jest odporna dostępne jako mały i duży
Zestaw naprawczy przeznaczony do naprawy na temp. do 80°C, dobra zestaw naprawczy, duży  mata
NOVOL dużych uszkodzeń w elementach przyczepność do metalu, drewna, 0,5 m2
, żywica puszka 1 kg,
wykonanych z laminatów tworzyw sztucznych utwardzacz tubka 50 g
szklanych, szkła akrylowego,
wanien i brodzików akrylowych
może być dÅ‚uższy w zależnoÅ›ci od tempe- ność na temperaturÄ™ nawet do 590°C. ceniem rury lub zbiornika może być
ratury otoczenia i wilgotności powietrza. Spolimeryzowaną powierzchnię można dokonana z użyciem specjalnych klejów
Bandaż gremlik doskonale przylega obrabiać mechanicznie i malować. i pomocniczych łatek o kształcie dopa-
do wszystkich popularnych materia- sowanym do naprawianej powierzchni.
łów, jak żeliwo, stal, tworzywa sztucz- Kleje dostępne na rynku mają bardzo
Kleje
ne, a nawet drewno i szkło. Całkowita często zastosowania uniwersalne, tzn.
wytrzymałość na ciśnienie po zakończeniu Naprawa większych nieszczelności spo- wykazują dobrą przyczepność do wielu
polimeryzacji wynosi do 110 bar, odpor- wodowanych przypadkowym przewier- materiałów (metal, drewno, beton,
www.polskiinstalator.com.pl
Polski Instalator 9/2008
81
NARZ
DZIA
Fot. 9 Emalia
tzn. nie spływają po nałożeniu na klejoną
zaprawkowa pozwala
powierzchnię. Do materiałów o wyjąt-
usunąć niewielkie
kowych wymaganiach (np. polipropylen,
odpryski emalii,
polietylen, ABS, PTFE), których wysoka
przywracajÄ…c
odporność chemiczna uniemożliwia sto- przyborom dawny
blask
sowanie standardowych rozwiązań, nale-
ży używać klejów specjalistycznych lub
stosowania tzw. primerów, czyli substan-
cji pomocniczych zwiększających aktyw-
Fot. 4 Uszczelniacz do kominków firmy SOUDAL
ność (zwilżalność) podłoża.
daje się wygodnie aplikować
Emalie zaprawkowe
Fot. 10 Zestaw
naprawczy do akrylu
To grupa preparatów umożliwiają-
i laminatów potrafi
cych samodzielnÄ… naprawÄ™ uszkodzo-
zdziałać cuda
nej powierzchni przyboru sanitarnego.
Emalie pokrywajÄ…ce przybory sÄ… bardzo
Naprawa wanien akrylowych
trwałe, odporne na wysoką temperaturę
i chemikalia. Mechaniczne ich uszko- Uszkodzenie wanny lub brodzika akrylo-
dzenie bardzo często prowadzi do przy- wego to zwykle chwila nieuwagi, upusz-
spieszonej erozji znajdującej się pod nimi czenie słuchawki natrysku, spadająca
powierzchni. Następuje odbarwienie mydelniczka. Pęknięcia są zawsze poważ-
przyboru, a w przypadku wyrobów stalo- ne i w praktyce wykluczają korzystanie
wych, szybka korozja. z przyboru. Ratunkiem może być zestaw
Fot. 5 Gama klejów cyjanoakrylowych firmy
Emalie dostępne są głównie w posta- naprawczy do akrylu. Na rynku preparaty
LOXEAL
ci płynnej w wygodnych aplikatorach. takie znajdziemy zarówno u dystrybuto-
Naprawa przyboru wymaga tutaj dokład- rów przyborów akrylowych, jak i w wolnej
nego przygotowania powierzchni. Trzeba sprzedaży. Zestawy składają się z kilku
ją przede wszystkim oczyścić i osu- elementów (maty z włókna szklane-
Fot. 6 Primer do klejów
szyć, usuwając zarówno zanieczyszcze- go, żywicy poliestrowej i utwardzacza).
cyjanoakrylowych
nia mechaniczne, jak i tłuszcz. Emalie Nakłada się je na wewnętrzną część przy-
pozwala sklejać
tworzywa poliolefinowe
należy nakładać niewielkimi warstwami. boru sanitarnego, dół wanny lub brodzika
Większe ubytki należy pokrywać wielo- musi być więc dostępny. Rozwiązanie
krotnie. Naprawiana powierzchnia nie pozwala na uzyskanie nowej, szczelnej
może być też wystawiana przez kilka powłoki, całkowite ukrycie pęknięcia
Fot. 7 Uszkodzona
godzin na bezpośrednie działanie wody wymaga szpachlowania strony wewnętrz-
wanna akrylowa
i chemii. nej. Całość trzeba jeszcze wypolerować
przed naprawÄ…
Duże uszkodzenia i zmiany w kolorze zestawem polerskim. Zadanie wymaga-
przyboru spowodowane jego wielolet- jÄ…ce niestety minimum wprawy, lepiej
nim użytkowaniem można naprawić, więc w tym konkretnym przypadku zle-
stosując technologię THS opracowaną cić je specjaliście. %
w 1991 roku w Szwajcarii. IstotÄ… jej jest
Fot. 8 Ta sama naprawa przyboru bez jego demontażu.
wanna po naprawie
PowierzchniÄ™ po wyczyszczeniu wodÄ…
metodÄ… THS
z dodatkiem specjalnego trawiÄ…cego
tworzywa sztuczne). Dla trzech pierw- preparatu suszy się, a następnie nakła-
szych grup materiałów klejenie związane da na nią 3 warstwy produktów: dwie
jest ze zwilżalnością ich powierzchni. pierwsze to specjalny materiał sczep-
Klejenie tworzyw sztucznych jest bar- ny i reagująca z nim żywica tworzące
dziej skomplikowane, przypomina spawa- doskonałą i równą powierzchnię, trzecia,
nie na zimno i jest tym skuteczniejsze, im wykańczająca  nadaje przyborowi połysk
klej jest bardziej agresywny w stosunku i blask, zapewniając jednocześnie dosko-
do klejonego materiału (im lepiej go roz- nałą trwałość. Odnawianie wanny w tech-
puszcza). Większość dostępnych obecnie nologii THS trwa do 7 godzin i kosztuje
klejów na rynku to preparaty na bazie około 500 zł. Zabieg można wykonać
cyjanów (np. cyjanoakrylany) o doskona- samemu, ale można też zlecić specja-
łych właściwościach i łatwym stosowaniu. listycznej firmie. Dostaniemy na niego
Często mają właściwości tiksotropowe, 5-letnią gwarancję.
[e-mail]
Polski Instalator 9/2008
82
NARZ
DZIA
www.polskiinstalator.com.pl
Polski Instalator 9/2008