Gospodarka a środowisko
INSTRUMENTY REALIZACJI
POLITYKI EKOLOGICZNEJ
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PODZIAA
INSTRUMENTÓW
BEZPOŚREDNIE
POŚREDNIE INFORMACYJNE
(prawno
(ekonomiczne) (presji społecznej)
-administracyjne)
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
INSTRUMENTY BEZPOŚREDNIE
Instrumenty bezpośrednie (przymusu bezpośredniego) przybierają formę
regulacji administracyjno-prawnych. Oparte są głównie na technolo-
gicznychstandardach (zwanych też normami) dopuszczalnych poziomów
emisji zanieczyszczeń.
Wyrażają, dominujące przez wiele lat w polityce środowiskowej, podejście
nakazowo-kontrolne (Commandnad Control). Dominacja takiego podejścia
w początkowej fazie rozwoju polityki środowiskowej uzasadniona była
niedostatecznym rozpoznaniem problemów ekologicznych i niskim
poziomem świadomości ekologicznej. Podejście to nadal nie straciło
swojego miejsca w ramach aktualnie realizowanej polityki ekologicznej,
chociaż obecnie wyraz
nie rośnie rola instrumentów ekonomicznych.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
INSTRUMENTY BEZPOŚREDNIE
Standardy (normy) emisji
Standardy misji
Standardy produktowe
Standardy technologiczne
Pozwolenia prawno-administracyjne
Inne instrumenty regulacji bezpośredniej
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy (normy) emisji
Określają maksymalne dozwolone ilości wprowadzanych do
środowiska przyrodniczego zanieczyszczeń. W przypadku substancji
szczególnie niebezpiecznych (toksycznych) standardem nazwać
możemy całkowity zakaz emisji. Normy emisji mogą być wprowadzone
w formie aktu prawnego, obowiązującego na terenie całego kraju lub w
formie aktu administracyjnego, który dotyczy określonego podmiotu
gospodarczego.
W polskim prawie standardy nazwane są normami. Najważniejsze z
nich określają:
maksymalne dozwolone wielkości wprowadzanych do powietrza
pyłów i gazów,
dopuszczalne ilości i stężenia ścieków (określonych rodzajów)
odprowadzanych do wód i ziemi
ilość i jakość składowanych odpadów.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy imisji (koncentracji)
Standardy imisji (jakości środowiska) wyrażają pożądany stan
otoczenia przyrodniczego. Ich rola to zapewnienie zdrowia i
bezpieczeństwa ekologicznego oraz odpowiedniego poziomu życia.
W polskim systemie prawnym normy imisji zostały opracowane dla
powietrza atmosferycznego, wody oraz gleby.
Jeżeli chodzi o powietrze wyróżnia się różne normy koncentracji
zanieczyszczeń: koncentracja chwilowa (30-minutowa), koncentracja
dobowa, koncentracja roczna. występuje też zróżnicowanie norm
imisji dla powietrza atmosferycznego, w zależności od charakteru
obszaru. Aktualnie ostrzejsze normy imisji dotyczą uzdrowisk, parków
narodowych, leśnych kompleksów promocyjnych (obszary o
szczególnych walorach przyrodniczych) i obszarów, na których
znajdują się pomniki historii i przyrody wpisane na  Listę dziedzictwa
światowego"
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy imisji (koncentracji)
Jeżeli chodzi o powietrze wyróżnia się różne normy koncentracji
zanieczyszczeń: koncentracja chwilowa (30-minutowa), koncentracja
dobowa, koncentracja roczna. występuje też zróżnicowanie norm imisji
dla powietrza atmosferycznego, w zależności od charakteru obszaru.
Aktualnie ostrzejsze normy imisji dotyczą uzdrowisk, parków
narodowych, leśnych kompleksów promocyjnych (obszary o
szczególnych walorach przyrodniczych) i obszarów, na których znajdują
się pomniki historii i przyrody wpisane na  Listę dziedzictwa
światowego .
Jeśli chodzi o ochronę wód powierzchniowych, istnieje pięć klasy jakości
(czystości) wód oraz 57 wskaz
ników dopuszczalnych wartości
zanieczyszczeń w wodach.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy imisji (koncentracji)
Jeśli chodzi o ochronę wód powierzchniowych, istnieje pięć klasy jakości
(czystości) wód oraz 57 wskaz
ników dopuszczalnych wartości
zanieczyszczeń w wodach.
Klasa pierwsza. Wody powierzchniowe w tej klasie charakteryzują się
bardzo dobrą jakością:
spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych
wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną
do spożycia,,
wartość wskaz
ników jakości wody nie wskazują na żadne
oddziaływanie antropogeniczne.
Klasa piąta. Wody powierzchniowe danej klasy identyfikować można z
wodami złej jakości:
nie spełniają wymagań określonych dla wód powierzchniowych
wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę
wartość biologicznych wskaz
ników jakości wody wykazują na skutek
oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku
występowania znacznej części populacji biologicznych.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy imisji (koncentracji)
Jeśli chodzi o ochronę przed zanieczyszczeniami gleb, to standardy
imisji dotyczą metali ciężkich i innych szczególnie niebezpiecznych dla
życia i zdrowia zwierząt i ludzi substancji, dostających się do
organizmów ludzi i zwierząt poprzez produkty żywnościowe i rośliny.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy imisji (koncentracji)
Standardami emisji są również dopuszczalne normy natężenia hałasu w
środowisku. Normy te są zróżnicowane z względu na rodzaj terenu i porę
dnia
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Standardy produktowe
Określają dopuszczalną zawartość ekologicznie niebezpiecznych
substancji w określonym produkcie (np. w wodzie pitnej), a także
dopuszczalne ilości zanieczyszczeń, które mogą powstać podczas
używania danego produktu.
Standardy technologiczne
Standardy techniczne (normy technologiczne) określają typ procesu
technologicznego lub aparatury redukującej emisje, którą dany emitent
musi zainstalować.
określone są na podstawie tzw. najlepszej dostępnej technologię (Best
Available Technology - BAT) lub najlepszej z możliwych technik, nie
powodującej nadmiernych kosztów(Best AvailableTechniques Not
EntailingExcessive Costs - BATNEEC)
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Pozwolenia prawno-administracyjne
Pozwolenia prawno-administracyjne zwane często licencjami. Najczęściej
dotyczą używania określonych zasobów środowiska przyrodniczego lub
zanieczyszczania jego poszczególnych komponentów. Ogólnie można je
podzielić na:
decyzje planistyczne
decyzje reglamentacyjne,
pozwolenia zintegrowane.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Pozwolenia prawno-administracyjne
Wśród decyzji planistycznych ważne są decyzje o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu, wydawane przez organ władzy lokalnej
(samorządowej) na podstawie miejscowego planu zagospodarowania
terenu. Jeżeli nie istnieje plan zagospodarowania przestrzennego, to
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
podejmowana jest w trybie specjalnym i zastępuje plan. Decyzje o
wyznaczeniu składowiska odpadów również należą do tej grupy.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Pozwolenia prawno-administracyjne
Decyzje reglamentacyjne określają zakres dozwolonego, a szkodliwego
korzystania ze środowiska przyrodniczego. Takimi decyzjami są
pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód, na pobór
wód powierzchniowych i podziemnych, wprowadzanie ścieków do wód
lub do ziemi, wydobywanie piasku i żwiru z dna rzek, na spław i na
uruchamianie urządzeń wodnych. Reglamentacyjny charakter mają
również decyzje o dopuszczalnej ilości i rodzaju emisji zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego czy decyzje o dopuszczalnym poziomie
hałasu lub wibracji przenikających do środowiska. Instrumentami
reglamentacyjnymi są zezwolenia na prowadzenie działalności, w której
wyniku powstają odpady, jak również zezwolenie na ich usuwanie, w tym
transport, a także wykorzystywanie lub unieszkodliwianie.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Pozwolenia prawno-administracyjne
Pozwolenie zintegrowane jest decyzją administracyjną regulującą zasady
wprowadzania substancji lub energii, powodujących zanieczyszczenie,
do wszystkich komponentów środowiska z niektórych rodzajów instalacji
(wskazanych w rozporządzeniu MŚ). Posiadanie pozwolenia
zintegrowanego warunkuje w praktyce możliwość prowadzenia
(funkcjonowania) tego typu instalacji.
Prowadzący instalacje wymienione rozporządzeniu zobowiązani są
posiadać pozwolenie zintegrowane, obejmujące wszystkie znaczące
aspekty wpływu na środowisko (pobór wody, odprowadzenie ścieków,
emisje do powietrza, hałas, powstawanie odpadów, w tym odpadów
niebezpiecznych, ograniczanie skutków awarii przemysłowej) w zakresie
wymaganym przez prawo. Takie instalacje muszą ponadto spełniać
wymagania najlepszej dostępnej techniki (ang. best available technique 
BAT), a ich eksploatacja nie może powodować przekroczenia norm emisji
i imisji.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Inne instrumenty regulacji bezpośredniej
Do instrumentów prawno-administracyjnych w Polsce zalicza się również:
normy regulujące zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz reprodukcje
roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i ekonomicznych,
system norm prawnych regulujących zasady prowadzenia gospodarki
leśnej,
system norm prawnych regulujących zasady ochrony gruntów rolnych i
leśnych,
ustanowienie urzędowego wykazu odpadów niebezpiecznych, których
nie wolno sprowadzać do kraju oraz
wprowadzenie obowiązków stosowania niektórych polskich norm, co
pozwala wyeliminować uciążliwe środowiskowo produkty.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
INSTRUMENTY INFORMACYJNE
Oddziaływanie edukacyjne: formalne i nieformalne
Dostęp do informacji o środowisku
Ekoetykietowanie
Zarządzanie środowiskowe
Ocena oddziaływania na środowisko
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Główny dokumentem wyznaczającym kierunek i sposób edukacji
ekologicznej w Polsce jest Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. W
NSEEwyróżniono cztery główne cele:
Upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia,
uwzględniając również prace i wypoczynek człowieka, czyli objecie
permanentna edukacja ekologiczna wszystkich mieszkańców
Rzeczypospolitej Polskiej.
Wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na
wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej.
Tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów
edukacji ekologicznej, stanowiących rozwiniecie Narodowego
Programu edukacji ekologicznej, ujmujących propozycje wnoszone
przez poszczególne podmioty realizujące projekty edukacyjne dla
lokalnej społeczności.
Promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji
ekologicznej
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Edukacja ekologiczna prowadzona być powinna na drodze:
multidyscyplinarnej: wkomponowanie treści związanych z ochrona
środowiska w programy różnych przedmiotów
interdyscyplinarnej: treści wyodrębnione z różnych przedmiotów
składają się na program ochrony środowiska, realizowany w ramach
specjalnego przedmiotu
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Założenia NSEE:
Wychowanie przedszkolne:
Wyzwalanie chęci i umiejętności obserwowania środowiska
naturalnego.
Kształtowanie wrażliwości na piękno środowiska.
Uczenie szacunku dla innych istot.
Kształtowanie nawyków i zachowań proekologicznych w życiu
codziennym.
Oddziaływanie na styl życia i świadomość ekologiczna rodziców.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Założenia NSEE:
Szkoła podstawowa i gimnazjum:
Kształtowanie człowieka świadomego swej jedności ze środowiskiem
przyrodniczym i spoleczno-kulturowym,
Rozwijanie umiejętności obserwowania środowiska oraz
gromadzenia o nim informacji,
Poznanie praw i współzależności rządzących przyroda, a także
zachodzących pomiędzy przyroda a człowiekiem
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Założenia NSEE:
Szkoła średnia:
Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów zgodnie z
posiadana wiedza i przyswojonym systemem wartości,
Pobudzanie wrażliwości na piękno przyrody i lad przestrzenny,
Kształtowanie postawy szacunku dla życia i zdrowia, zarówno
własnego, jak i wszystkich innych istot,
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Oddziaływanie edukacyjne - formalne
Założenia NSEE:
Szkolnictwo wyższe:
Wprowadzenie w problematykę środowiskową przyszłych
absolwentów wszystkich szkol wyższych.
Przygotowywaniu specjalistów do pracy zawodowej w zakresie
ochrony środowiska.
Organizowaniu studiów podyplomowych uzupełniających wiedze w
zakresie ochrony środowiska.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
DOST
P DO INFORMACJI O
ŚRODOWISKU
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483)
Konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale
społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz o dostępie do
sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z 2 czerwca
1998 r. (Dz. U. z 2003 Nr 78, poz. 706)
Dyrektywa Rady 90/313/EWG z 7 czerwca 1990 r. w sprawie
swobodnego dostępu do informacji o środowisku (Dz. Urz. WE L
158 23.06.1990)
Dyrektywa Parlamentu i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r.
w sprawie publicznego dostępu do informacji o środowisku - od
lutego 2005 (Dz. Urz. WE L 41/26, 14.02.2003)
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
DOST
P DO INFORMACJI O
ŚRODOWISKU
Kto ma prawo do informacji?
Każdy:
osoba fizyczna lub osoba prawna
jednostka organizacyjna lub organizacja, organ czy instytucja
Niezależnie od:
wieku
obywatelstwa czy miejsca zamieszkania lub siedziby
czy ma jakikolwiek interes prawny lub faktyczny związany ze
sprawą, której postępowanie dotyczy
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
DOST
P DO INFORMACJI O
ŚRODOWISKU
Kto musi udostępniać informacje publiczne
Władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne,
w szczególności:
organy władzy publicznej,
organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
podmioty reprezentujące Skarb Państwa,
podmioty reprezentujące: osoby prawne państwowe i samorządu
terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne państwowe lub
samorządu terytorialnego,
podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne,
które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem
publicznym
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
EKOZNAKOWANIE(Ecolabelling)
Systemy znakowania ekologicznego wprowadzane są w celu
upowszechniania i promowania wśród konsumentów produktów , które
są środowiskowo bardziej przyjazne od innych przy porównywalnych
parametrach użytkowych i funkcjonalnych.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Pierwszymi krajami, w których zastosowano ekoetykietybyły: Szwecja
(MiljoPpper 1970), Niemcy (Niebieski Anioł, 1978), Kanada
(Environmental ChoiceLabel Scheme, 1988), kraje skupione w Radzie
Nordyckiej (Biały A
abędz
, 1989),
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
W 1991 roku w krajach Unii Europejskiej postanowiono wprowadzić
wspólny system znakowania, który polegałby na przyznawaniu
ogólnonarodowej, oficjalnej etykiety ekologicznej. Znak ten ma postać
stylizowanej margarytki z 12 gwiazdkami tzw. Kwiatu Europejskiego.
Stylizowana "Margerytka z dwunastoma gwiazdkami
ma być alternatywą dla państwowych ekologicznych
znaków towarowych krajów zrzeszonych, gwarantującą
określoną jakość także poza politycznymi granicami
państw członkowskich. "Margerytka" jest przyznawana
na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
EKO
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
A
N
K
Z
E
Y
K
N
O
Z
L
C
O
G
I
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
ZARZ
DZANIE ŚRODOWISKOWE
Bezpieczeństwo i Troska
Czystsza Produkcja
System Zarządzania według norm ISO 14000
System Zarządzania według EMAS
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PROGRAM  ODPOWIEDZIALNOŚĆ I TROSKA
Do programu może przystąpić każde przedsiębiorstwo bez względu
na wielkość, czy uciążliwość środowiskową o ile tylko publicznie
zadeklaruje wolę  ciągłej poprawy w obszarach:
ochrona środowiska,
ochrona zdrowia,
bezpieczeństwo procesów.
Przedsiębiorstwo samo określa zakres i tempo realizowanych zmian
w zależności od swoich możliwości finansowych i organizacyjnych
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PROGRAM  ODPOWIEDZIALNOŚĆ I TROSKA
Czystsza Produkcja jest prewencyjną strategią ochrony środowiska
polegającą na:
eliminacji lub minimalizacji u z
ródła powstawania:
odpadów stałych,
ścieków,
zanieczyszczeń pyłowo-gazowych,
oszczędności:
materiałów i surowców,
wody, paliw i energii,
innych zasobów naturalnych,
w procesach produkcyjnych, w usługach i w każdej innej działalności
człowieka.
Czystsza Produkcja może funkcjonować jako efektywny ekonomicznie i
ekologicznie systemem zarządzania środowiskowego, jeśli jest
realizowana przez:
odpowiednie zarządzanie organizacją,
stosowanie nowoczesnych - czystszych technologii,
szeroko rozumianą edukację ekologiczną.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PROGRAM  Czystsza produkcja
Czystsza Produkcja (CP) kładzie nacisk na ograniczenie zanieczyszczeń "u
z
ródła", czyli w momencie ich powstawania w procesie produkcyjnym,
zamiast budowy kolejnych, coraz to nowocześniejszych oczyszczalni "na
końcu rury". Nie oznacza to wykluczenia oczyszczania - jest ono
traktowane jednak jako rozwiązanie ostateczne, w stosunku do tych
odpadów, których powstaniu nie da się jeszcze zapobiec.
Zmniejszenie uciążliwości dla środowiska jest jednym z głównych
aspektów Czystszej Produkcji. Kolejnym jest tzw. "dodatkowy efekt
ekonomiczny". Oznacza to, że projekty CPprzynoszą korzyści zarówno
przyrodzie jak i przedsiębiorstwu. Dla przykładu: zamykając obieg wody
przy zwilżaniu lub chłodzeniu redukuje się zużycie wody (jako zasobów
przyrody), ale równocześnie zmniejsza opłaty za jej zużycie. Z kolei
zmniejszenie emisji toksycznych substancji ogranicza opłaty za
korzystanie ze środowiska, itp. Jest to zatem droga do zmniejszenia
kosztów przedsiębiorstwa.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
ISO 14000
TC 207
ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE
SC1 SC4
SC5 SC6
SC2 SC3
System Ocena
Analiza Słownictwo
Audity Ekoety-
zarządzania wyników
cyklu życia i definicje
środowiskowe kietowanie
środowiskowego ekologicznych
WG1 WG1 WG1 WG1 WG1 WG1
ISO 14001 ISO 14010 ISO 14020 ISO 14031 ISO 14040 ISO 14050
WG2
WG2 WG2 WG2 WG2
ISO 14 021
ISO 14004 ISO 14011 ISO 14032 ISO 14041
-23
WG3 WG3 WG3
ISO 14012 ISO 14024 ISO 14041
WG4 WG4 WG4
ISO 14015 ISO 14025 ISO 14042
ISO 19011
WG5
ISO 14043
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
CI
GA
E DOSKONALENIE
Przegląd Polityka
zarządzania środowiskowa
Działania
Planowanie
sprawdzające
Wdrażanie
i funkcjonowanie
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
OCENA ODDZIAA
YWANIA NA
ŚRODOWISKO (OOŚ)
OOŚ jest to identyfikowanie i przewidywanie oddziaływań na środowisko
oraz na zdrowie i dobro człowieka oraz interpretacja i przekazywanie
informacji o tych oddziaływaniach.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Rodzaje OOŚ
Strategiczne
OOŚ
OOŚ
(planów, porgramów, planowanych
strategii, polityk) przedsięwzięć
przedsięwzięć
przedsięwzięć
przedsięwzięć
mogących
wymagających
mogących
wymagać
sporządzenia
wpływać na
sporządzenia
raportu OOŚ
NATUR
2000
raportu OOŚ
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
STRATEGICZNE OOŚ  etapy
opracowanie Prognozy oddziaływania na środowisko
opiniowanie Prognozy
uwzględnienie Prognozy w dokumencie
strategicznym
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
OOŚ PRZEDSI
WZI
Ć  etapy
Wniosek o Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na
realizację przedsięwzięcia
Kwalifikacja (screenineg)
Określenie zakresu raportu OOŚ (scoping)
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach
Analiza porealizacyjna
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
INSTRUMENTY EKONOMICZNE
Instrumenty pośrednie (przymus pośredni), ekonomiczno-rynkowe,
oparte głównie na przesłance teoretycznej, że doprowadzając w drodze
odpowiednich rozwiązań prawno-instytucjonalnych i ekonomicznych do
internalizacji negatywnych oddziaływań działalności produkcyjnej (także
konsumpcyjnej), można istotnie w stosunku do metod regulacji
bezpośredniej obniżyć społeczne koszty osiągania pożądanego poziomu
emisji czy imisji różnego rodzaju zanieczyszczeń.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
INSTRUMENTY EKONOMICZNE
Opłaty ekologiczne
Opłata użytkowa
Opłata depozytowa
Opłata produktowa
Zastawy ekologiczne
Ubezpieczenia ekologiczne
Zbywalne prawa do emisji zanieczyszczeń (rynek
uprawnień do emisji zanieczyszczeń)
Dotacje ekologiczne
Kary pieniężne
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Cel ekologiczny  zredukować całkowitą emisję z 1000 do
800 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Firma A Firma B
Każda emituje 500 ton
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
System nakazowy
Każda firma redukuje swoją emisję do 400 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Koszt 10$ /
Mg  razem
1000 $
Koszt 3$ / Mg
 razem 300 $
Firma A Firma B
Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt
1300 $
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Handel emisjami?
Każda firma dostaje po 400 uprawnień do emisji
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Koszt 3$ / Mg
Koszt 10$ / Mg
Redukuje o 200
Brak redukcji
Kupuje 100
Mg koszt 600 $
uprawnień od A
Sprzedaje 100
uprawnień
Sprzedaje 100 uprawnień
100 x 6,5 $ = 650 $
Firma A Firma B
Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt 600$
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Efekt handlu emisjami
Cel ekologiczny  zredukować całkowitą emisję z 1000 do
800 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Firma A Firma B
Zredukowała o 200 Mg Nie redukowała emisji
Koszt redukcji 600 $ Koszt był zbyt wysoki
Sprzedała 100 Mg za 650$ Nie poniosła kosztu 1000$
Zyskała 350$ (300 i tak by wydała) Zyskała 350$, wydając 650$
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Rynki uprawnień do emisji zanieczyszczeń
Grudzień 1997  podpisanie Protokołu z Kioto, zobowiązanie do redukcji 5,7% emisji gazów
cieplarnianych w porównaniu do 1990 roku. Protokół zaleca wdrożenie instrumentów
ograniczających zanieczyszczenie atmosfery.
Luty 2005  ratyfikacja protokołu z Kioto przez 141 krajów, emitujących 61% gazów
cieplarnianych.
Paz
dziernik 2003  dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu i Rady Europy wprowadzająca System
Handlu Emisjami w Europie
Grudzień 2004  polska  Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Rynki uprawnień do emisji zanieczyszczeń
Sześć fundamentalnych zasad
Ograniczenie-handel (ang.: cap-and-trade): całkowity limit emisji (tzw. czapka, czyli cap) ustalany jest dla grupy zakładów i/lub sektorów, a
następnie uprawnienia do emisji odpowiadające całkowitemu limitowi rozdzielane są pomiędzy te zakłady - emitentów zanieczyszczeń. Zakłady
mogą wykorzystać uprawnienia do wypełnienia swych celów redukcyjnych, sprzedać je lub zachować na przyszłe okresy rozliczeniowe.
Początkowo skierowany jest głównie do dużych emitentów zanieczyszczeń.
Wdrożenie systemu odbywa się etapami w połączeniu z okresowym dokonywaniem oceny i możliwością jego poszerzenia o inne gazy i sektory.
Plany alokacji uprawnień do emisji są opracowywane i zatwierdzane okresowo.
Obejmuje obecnie obszar UE, ale stwarza również możliwość włączenia pozostałych państw poprzez zastosowanie elastycznych mechanizmów.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Rynki uprawnień do emisji zanieczyszczeń
2005 2006 2007
Wahania ceny tony uprawnienia do emisji CO2
w latach 2005-2007
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Rynki uprawnień do emisji zanieczyszczeń
Docelowy zakres odpowiadający protokołowi z Kioto
Wszystkie gazy cieplarniane (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu,
fluorowęglowodory, perfluorokarbony, sześciofluorek siarki)
Wiele sektorów gospodarki
Początkowo zakres celowo ograniczony
Ograniczana tylko emisja CO2
Tylko duże instalacje przemysłu energetycznego i ciepłowniczego oraz wybrane
energochłonne sektory przemysłowe
Cel: zebranie doświadczeń z funkcjonowania systemu
Obecny stan systemu
12 000 instalacji
45% łącznej emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej
30% całkowitej, ogólnoświatowej wielkości emisji gazów cieplarnianych
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com