Międzynarodowa polityka ekonomiczna
Zagraniczna polityka ekonomiczna
koncentruje się na metodach koordynacji
to świadome oddziaływanie państwa na
zagranicznej polityki ekonomicznej oraz
stosunki gospodarcze z zagranicą.
instytucjach koordynujących tę politykę
umo\
liwia osiąganie celów ró\
nych krajów
w drodze współpracy zagranicznej,
głównie poprzez umowy gospodarcze i
tworzenie międzynarodowych instytucji
gospodarczych
Narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej
Cło
narzędzia kształtujące głównie stosunki
opłata nakładana przez państwo na
gospodarcze z zagranicą (narzędzia
towar w momencie przekraczania przez
taryfowe, parataryfowe, pozataryfowe)
niego granicy celnej
narzędzia ogólnej polityki gospodarczej
(wewnętrznej), jak stopa procentowa,
podatki, kurs walutowy
Kryterium kierunku ruchu towarów
Kryterium sposobu ustalania wysokości
cła ad valorem
cła importowe
cła specyficzne
cła eksportowe
cła kombinowane
cła tranzytowe
1
Kryterium z
ródła ustalania Kryterium rodzaju taryfy celnej
cła maksymalne
cła autonomiczne
cła minimalne
cła umowne
Kryterium zró\
nicowanego traktowania
Kryterium ekonomicznego charakteru ceł
cła dyskryminacyjne
- retorsyjne (odwetowe) cła fiskalne
- wyrównawcze cła ochronne
- antydumpingowe cła ekspansywne
cła preferencyjne
Incydencja celna
Incydencja celna zale\
y od:
to omijanie podwy\
ek stawki celnej
wa\
ności rynku i elastyczności cenowej
(mo\
liwość obni\
ki ceny towaru przez popytu
eksportera)
pomocy rządu kraju eksportera, np.
subsydia
mo\
e równać się całej zmianie stawki
obaw przed wystąpieniem ceł
celnej lub być tylko jej częścią
wyrównawczych w kraju importującym
mo\
liwości znalezienia przez eksportera
rynków alternatywnych, itp.
2
Bariery parataryfowe Bariery parataryfowe
opłaty wyrównawcze
wszelkiego rodzaju bariery z reguły związane
opłaty (podatki) wewnętrzne
z działaniem mechanizmu cenowego, które
depozyty importowe
nie będąc cłami wywołują skutki analogiczne
system tzw. amerykańskiej ceny sprzeda\
y
do skutków ceł
(ASP)
zwiększają ceny importowanych towarów, a
opłaty celne, sanitarne, za rozładowanie
tym samym obni\
ają ich konkurencyjność na
towarów i inne podnoszące cenę towaru
rynku wewnętrznym danego kraju
importowego
mogą uzupełniać bądz
zastępować cła
kontyngenty taryfowe
Opłaty wyrównawcze
Opłaty (podatki) wewnętrzne
mają nie dopuszczać na rynek wewnętrzny
stosowane obok ceł, ale większa swoboda w
danego kraju towarów zagranicznych po cenie
stosowaniu ni\
cła dla państwa
ni\
szej od ceny określonej przez państwo
są środkiem polityki wewnętrznej
mają zmienną wysokość
środki preferencji lub dyskryminacji
nakładane są tylko na takie towary importowane,
handlowej
których krajowe odpowiedniki mają
ustabilizowaną lub zagwarantowaną przez
państwo cenę rynkową
uniemo\
liwiają zastosowanie incydencji celnej
System tzw. amerykańskiej ceny sprzeda\
y
Depozyty importowe
(ASP)
państwo uzale\
nia zgodę na dokonanie
importu od wpłacenia przez importera na tzw. podwy\
szenie podstawy wymiaru cła
specjalny rachunek depozytowy sumy
za podstawę cła przyjmuje się nie cenę
odpowiadającej określonemu procentowi
importową, lecz znacznie wy\
szą cenę
wartości importu
wewnętrzną
po upływie z góry określonego czasu wpłata
jest zwracana importerowi
wykorzystywane często w celu poprawy
bilansu płatniczego
3
Kontyngenty taryfowe
Bariery pozataryfowe
koncesje celne stosowane są do wysokości
wszystkie te posunięcia państwa, które
ustalonego z góry kontyngentu, a dalszy
nie zastępują ceł, a więc niezale\
nie od
import, powy\
ej tego pułapu, odbywa się
cen towarów limitują obroty handlowe i
ju\
bez ulg taryfowych
wpływają na ich wolumen
ustalane bilateralnie
Ograniczenia ilościowe
Bariery pozataryfowe
kontyngentowanie eksportu lub importu
ograniczenia ilościowe
państwo określa maksymalną ilość (lub
dobrowolne ograniczenia eksportu
wartość) dopuszczalnego importu/eksportu w
ograniczenia dewizowe
ogóle lub dla poszczególnych towarów, której
to ilości krajowym importerom lub
zakupy publiczne
eksporterom nie wolno przekroczyć
tzw. przepisy domieszkowe
kontyngent ilościowy = 0, oznacza całkowity
normy sanitarne, techniczne, itp.
zakaz eksportu lub importu
Cele ograniczeń ilościowych
Formy ograniczeń ilościowych
ochrona określonej gałęzi produkcji krajowej
kontyngenty globalne (tzw. sztywne) -
ochrona bilansu płatniczego
państwo ustala dopuszczalną górną granicę
narządzie walki z bezrobociem
globalnego importu danego towaru, czy
podtrzymanie produkcji krajowej
towarów łącznie z wszystkich krajów, lub
poprawa koniunktury
grupy krajów
cele strategiczne - niedopuszczenie do
kontyngenty bilateralne (tzw. elastyczne) -
wywozu/przywozu określonych towarów
państwo ustala wielkość importu w
polityczne - wymuszenie ustępstw
porozumieniu z innym krajem, tzn. w ramach
politycznych/gospodarczych
bilateralnych umów kontyngentowych
4
 Dobrowolne ograniczenia eksportu
Licencje importowe
(Voluntary Export Restraints - VERs )
zezwolenia wydawane przez władze
państwowe przedsiębiorstwom na przywóz
eksporter pod naciskiem importera  dobrowolnie
określonej ilości konkretnego towaru
ogranicza swój wywóz na rynek partnera
towarzyszą zwykle kontyngentom z zało\
enia skutki VERs podobne do skutków
kontyngentów importowych
importowym
ograniczenia skierowane z natury przeciw
niekiedy wydawane są importerom w
niektórym tylko zagranicznym dostawcom
warunkach braku ograniczeń ilościowych (w
ograniczenia administrowane przez kraj
celu monitorowania wielkości importu)
eksportera
Ograniczenia dewizowe Zakupy publiczne
polegają na tym, \
e w stosującym je kraju pełnią rolę ograniczeń pozataryfowych, gdy
swoboda obrotów dewizowych zostaje preferowane są towary krajowe, nawet
ograniczona lub nawet całkowicie zawieszona, znacznie dro\
sze od analogicznych towarów
a obroty te są skupione w rękach państwa przywo\
onych z zagranicy
obejmują najczęściej całość stosunków
ekonomicznych danego kraju z zagranicą
są jednym z najbardziej skutecznych środków
polityki handlowej
Normy sanitarne, techniczne, w zakresie miar
Przepisy domieszkowe
i wag, opakowania, oznakowania, itp.
określają minimalny udział wartości
krajowych części i komponentów w wartości pełnią rolę ograniczeń pozataryfowych, gdy
całkowitej towaru wytwarzanego w danym są tak skonstruowane, \
e stwarzają wyraz
ną
kraju preferencję dla analogicznych lub
substytucyjnych produktów pochodzenia
ich skutkiem jest ograniczenie importu części
krajowego konkurencyjnych wobec towarów
i komponentów
zagranicznych oraz prowadzą do ilościowego
ograniczenia importu
5
Dumping Warunki dopuszczalności zastosowania
środków antydumpingowych (WTO)
jest formą międzynarodowej dyskryminacji o
charakterze cenowym, przy której eksporter
stwierdzenie istnienia dumpingu
sprzedaje na rynku zagranicznym po cenie
ustalenie szkody materialnej ponoszonej
ni\
szej od wartości normalnej
przez przemysł krajowy lub groz
by takiej
najczęściej stosowany dumping ciągły
szkody
(persistant dumping) występuje, gdy firma
stwierdzenie istnienia związku przyczynowego
stale obni\
a ceny, aby konkurować na rynku
pomiędzy dumpingiem i szkodą lub groz
bą
korzyści z dumpingu dla konsumentów są
szkody
związane z niską ceną towarów (na ogół w
krótkim okresie)
Ustalenie szkody materialnej
Stwierdzenie dumpingu
cena eksportowa jest ni\
sza od porównywalnej ceny
Przy ustalaniu szkody analizuje się:
podobnego produktu przeznaczonego do konsumpcji
wolumen dumpingowego importu (w wielkościach
w kraju eksportera (wynikająca stąd ró\
nica to
bezwzględnych, bądz
względem krajowej produkcji lub
margines dumpingu)
konsumpcji) i jego wpływ na ceny na rynku krajowym
w przypadku kiedy nie występuje sprzeda\

podobnego produktu na rynku wewnętrznym kraju skutki dumpingowego importu dla przemysłu
wywo\
ącego towar (lub jej wolumen jest znikomy)
krajowego (faktyczny i potencjalny spadek sprzeda\
y,
margines dumpingu ustala się porównując cenę
zysków, produkcji, udziału w rynku, wydajności,
eksportową z porównywalną ceną podobnego
rentowności inwestycji lub wykorzystania zdolności
produktu w wywozie do odpowiedniego kraju
produkcyjnych; wpływ na płynność gotówkową,
trzeciego bądz
z kosztem produkcji w kraju
zapasy, zatrudnienie, płace, itp.).
pochodzenia powiększonym o rozsądne narzuty z
tytułu kosztów administracyjnych, sprzeda\
y,
ogólnych oraz zysku
Ustalenie groz
by szkody materialnej Związek przyczynowy pomiędzy dumpingiem
i szkodą lub groz
bą szkody
Przy ustalaniu groz
by szkody bierze się pod uwagę:
znaczące tempo wzrostu przywozu na warunkach
dumpingowych na rynku krajowym oraz
ustalany jest na podstawie analizy wszystkich
prawdopodobieństwo znaczącego wzrostu przywozu
odnoszących się do sprawy dowodów
istnienie dostatecznie du\
ych nadwy\
ek zdolności
przedło\
onych władzom, z uwzględnieniem
produkcyjnych eksportera
czynników nie związanych z dumpingiem,
fakt, czy produkt przywo\
ony jest wprowadzany na
które w tym samym czasie mogą wyrządzać
rynek po cenach, które będą znacząco wpływać na
silne obni\
enie poziomu cen krajowych lub szkodę krajowemu przemysłowi
zahamowanie ich wzrostu i prawdopodobnie
powodować dalszy wzrost popytu na przywóz
stan zapasów produktu objętego postępowaniem
6
Wybrane elementy proceduralne (2)
Wybrane elementy proceduralne (1)
wszczęcie postępowania andydumpingowego na
mo\
liwość wprowadzenia przez władze w trakcie
wniosek przemysłu krajowego do odpowiednich
wszczętego postępowania środków
władz krajowych kraju importującego (mo\
liwość
tymczasowych pod warunkiem wstępnego
wszczęcia postępowania równie\
w imieniu kraju
stwierdzenia dumpingu i szkody
trzeciego na wniosek jego władz)
mo\
liwość zakończenia postępowania bez
wstępna weryfikacja wystarczalności przedstawionych
nało\
enia tymczasowych i ostatecznych ceł
dowodów przez władze kraju importu i ewentualne
antydumpingowych w przypadku uzgodnienia
odrzucenie wniosku
przez władze kraju importera z eksporterem
odrzucenie wniosków równie\
w przypadku gdy
zobowiązania cenowego
dumping nie przekracza progu 2% ceny eksportowej
lub gdy wielkość importu z badanego kraju nie
zakończenie postępowania antydumpingowego
przekracza 3% importu podobnego produktu w kraju
w ciągu 18 miesięcy (poza wyjątkowymi
importera
sytuacjami)
Wybrane elementy proceduralne (3)
Subwencje eksportowe
weryfikacja przez władze konieczności
utrzymywania nało\
onego cła andydumpingowego,
wszelkiego rodzaju premie, ulgi lub ułatwienia
kiedy to zasadne, z własnej inicjatywy lub, gdy
przyznawane przez państwo eksporterom
upłynął odpowiedni czas od nało\
enia
mają na celu zachęcenie eksporterów do
ostatecznego cła antydumpingowego, na wniosek
ka\
dej zainteresowanej strony, która przedstawi
rozwijania eksportu i do zwiększenia w ten
bezpośrednie dowody uzasadniające potrzebę
sposób konkurencyjności towarów danego
weryfikacji
kraju na rynkach zagranicznych, szczególnie
zniesienie cła antydumpingowego nie póz
niej ni\

dzięki mo\
liwości obni\
ki cen eksportowych
po upływie 5 lat od jego wprowadzenia lub od daty
ostatniego postępowania weryfikacyjnego, chyba
\
e wygaśnięcie cła prowadziłoby do dalszej szkody
lub ponownego wystąpienia dumpingu i szkody
Formy subwencji eksportowych Bezpośrednie subwencje eksportowe
polegają na tym, \
e państwo wypłaca
bezpośrednie
eksporterom pewne kwoty w formie premii,
pośrednie
których wysokość jest związana z wielkością
realizowanego eksportu, albo w formie
zwrotu ró\
nicy między ceną krajową
eksportowanego towaru a jego ceną
eksportową, albo w formie zwrotu niektórych
kosztów, jakie ponoszą eksporterzy
7
Formy pośrednich subwencji eksportowych
Pośrednie subwencje eksportowe
ułatwienia fiskalne (np. ulgi podatkowe dla
nie są wypłacane eksporterom; państwo
przedsiębiorstw eksportujących)
przyznaje je w formie ró\
nego rodzaju ulg i
ulgi kredytowe (np. obni\
enie
ułatwień pozwalających na obni\
enie kosztów
oprocentowania kredytów udzielonych
produkcji
eksporterowi przez państwo lub wydłu\
enie
okresu ich karencji, gwarancje państwowe)
pokrywanie przez państwo wydatków
marketingowych eksportera (np.
organizowanie targów, wystaw, promocji)
Mo\
liwe negatywne konsekwencje
Porozumienie WTO dotyczące subsydiów (1)
stosowania subsydiów
reguluje wyłącznie stosowanie subsydiów
dla przemysłu kraju X wynikające z napływu na rynek
specyficznych, tj. takich, do których dostęp jest
tego kraju subsydiowanych towarów z kraju Y
ograniczony tylko dla pewnych przedsiębiorstw, ich
dla eksporterów z kraju X spotykających się na rynku
grup lub gałęzi gospodarki
kraju Y z konkurencją miejscowych towarów, których
subsydia specyficzne dzielą się na
wykorzystanie w kraju Y jest subsydiowane (subsydia
- zakazane
antyimportowe)
- nie zakazane, ale podlegające sankcjom
dla eksporterów z kraju X spotykających się na rynku
subsydia zakazane - subsydia zale\
ne od realizacji kraju Z z konkurencją towarów eksportowanych na
ten rynek przez eksporterów z kraju Y korzystających
eksportu (subsydia eksportowe) lub od preferowania
z subsydiów
zastosowania dóbr krajowych (subsydia
antyimportowe)
Wsparcie wewnętrzne rolnictwa
Dwie  ście\
ki postępowania antysubsydyjnego
(subsydia wewnętrzne)
jednostronnie wszczęcie przez kraj na wniosek
środki nie zakłócające handlu lub powodujące
jego przemysłu postępowania o podobnym
takie zakłócenia w stopniu minimalnym
charakterze jak postępowanie antydumpingowe i
ewentualne zastosowanie środków (green box)
wyrównawczych (cła wyrównawcze lub
środki wywołujące zakłócenia w handlu
porozumienia cenowe)
(amber box)
wniesienia skargi w trybie wielostronnego
rozwiązywania sporów w WTO i zastosowanie
środków wyrównawczych w przypadku
korzystnego dla skar\
ącego wyniku
rozstrzygniętego sporu
8
Warunki zastosowania środków
Ochrona przed nadmiernym importem
ochronnych przed nadmiernym importem
nadmierny import - import napływający w
stwierdzenie nadmiernego przywozu, który musi
tak zwiększonych ilościach (absolutnych lub
być wynikiem nieprzewidzianego rozwoju sytuacji
relatywnych w odniesieniu do krajowej
i skutkiem zobowiązań zaciągniętych przez
produkcji) i na takich warunkach (przede
poszkodowany kraj w WTO, łącznie z koncesjami
wszystkim konkurencyjność cenowa), i\

celnymi
powoduje krajowemu przemysłowi powa\
ną
stwierdzenie powa\
nej szkody lub jej groz
by
szkodę lub groz
bę takiej szkody
stwierdzenie związku przyczynowego pomiędzy
nadmiernym importem i powa\
ną szkodą
Postępowanie przeciwko nadmiernemu
Ograniczenia wprowadzane dla ochrony
przewozowi i mo\
liwe środki
równowagi bilansu płatniczego
postępowanie wszczynane przez władze kraju
importu na wniosek przemysłu krajowego mo\
liwość wprowadzenia ograniczeń
ilościowych jak i środków wpływających na
mo\
liwe do zastosowania środki, to w
szczególności cła podniesione powy\
ej poziomu ograniczenie importu poprzez skutki cenowe
związania lub kontyngentowanie importu
(opłaty importowe lub depozyty importowe)
środki ochronne muszą być zastosowane wobec
preferowane u\
ycie środków cenowych
całego importu danego towaru ze wszystkich
samo ujemne saldo bilansu handlowego nie
z
ródeł
stanowi wystarczającego powodu do
członek wprowadzający środek ochronny powinien
ustanowienia ograniczeń
za niego innym członkom  zapłacić poprawiając
dostęp do rynku w zakresie innego towaru
Mo\
liwość stosowania środków niezgodnych z
Inne środki oddziaływania państwa na
innymi postanowieniami WTO celem realizacji celów
obroty z zagranicą
pozaekonomicznych
w tym m.in.:
narzędzia ogólnej polityki gospodarczej
ochrona moralności publicznej
(wewnętrznej), takie jak:
ochrona \
ycia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub ochrona roślin
stopa procentowa
środki dotyczące wyrobów produkowanych przez więz
niów
podatki
środki wprowadzone dla ochrony zabytków narodowych i
dzieł sztuki
kurs walutowy
środki zapobiegające wyczerpywaniu się zasobów
polityka monetarna
naturalnych
środki wynikające z międzynarodowych umów towarowych
9
Argumenty przemawiające za protekcją
ochrona zatrudnienia
poprawa bilansu płatniczego
poprawa terms of trade
ochrona nowo powstających gałęzi
przemysłu
niedoskonałość rynku krajowego
10