Cięcie cesarskie:
Wybór znieczulenia do porodu przez
cięcie cesarskie
Aż jedno na pięć porodów odbywa sie przez Ciecie Cesarskie. Dwie trzecie z nich to zabiegi
nieplanowane, tak wiec nawet jeśli nie spodziewasz się sie urodzić Twego dziecka przez Cięcie
Cesarskie warto zapoznać sie z tą broszurka, która przedstawi rodzaje znieczule
ń do Cięcia
Cesarskiego.
Narodziny dziecka są niezapomnianym przeżyciem...
Bez względu na sposób narodzin dziecka, moment ten jest jednym z najpi
ękniejszych wspomnień w
życiu Twej rodziny. Tak wiec, jeśli z jakiegoś powodu potrzebne będzie Ciecie Cesarskie, nie traktuj
tego jako niepowodzenie. Często jest to jedyny sposób na zapewnienie Tobie i dziecku bezpiecznego
porodu.
Niniejsza broszura przedstawia różne rodzaje znieczuleń stosowanych do Ciecia Cesarskiego. Mo
żesz
również poprosić o dalsze informacje Twojego anestezjologa. Anestezjolodzy po
łożniczy są to lekarze,
którzy specjalizują się w znieczuleniach do zabiegów położniczych oraz w opiece nad kobietami w ci
ąży
i ich potomstwem w okresie okołoporodowym.
Cesarskie Cięcie może być zaplanowane, jako najlepszy sposób rozwi
ązania, już na długo przed
spodziewanym porodem,. Najczęściej jest ono zalecane jeśli ryzyko komplikacji porodu drogami
naturalnymi jest zbyt duże. Przykładem może być sytuacja, gdy dziecko znajduje si
ę w niekorzystnej
pozycji.
W innych przypadkach decyzja o Ci ęściej już w trakcie
ęciu Cesarskim jest podejmowana nagle, najcz
porodu. Jest to tzw. Cesarskie Ci
ęcie ze wskazań nagłych. Najczęściej może się to zdarzyć jeśli poród
nie postępuje lub postępuje zbyt wolno, pogarsza się stan dziecka lub matki, albo też wystąpi
kombinacja tych czynników.
Lekarz położnik wyjaśni dlaczego wykonanie Cięcia Cesarskiego jest konieczne i poprosi o podpisanie
zgody na zabieg.
Rodzaje Znieczulenia do Cięcia Cesarskiego
Są dwa główne rodzaje znieczulenia do Cięcia Cesarskiego. Znieczulenie ogólne,  kiedy matka jest
uśpiona, oraz znieczulenie regionalne,  kiedy matka jest w pełni przytomna i tylko dolna połowa
jej ciała jest znieczulona.
Większość cięć cesarskich jest przeprowadzana w znieczuleniu regionalnym. Ten rodzaj znieczulenia
jest bezpieczniejszy dla matki i dziecka, a jednocze
śnie daje matce i ojcu możliwość wspólnego
przeżywania narodzin potomka.
Są trzy typy znieczulenia regionalnego:
1. Znieczulenie podpajęczynówkowe  jest stosowane najczęściej. Może być użyte zarówno do
Ciecia planowego jak i do nagłego. Rdzeń kręgowy i nerwy przekazujące wrażenia czuciowe z
dolnej połowy ciała są otoczone płynem i zawarte w specjalnej torebce w kr
ęgosłupie. Do tego
płynu wstrzykuje się małą dawkę środka znieczulającego za pomocą bardzo cienkiej igły. Ten
rodzaj znieczulenia działa szybko, powodując utratę czucia i możliwości poruszania nogami
przez kilka godzin.
2. Znieczulenie zewnątrzoponowe  polega na umieszczeniu w pobli
żu nerwów przekazujących
ból z macicy i dolnej połowy ciała cienkiej plastikowej rureczki (cewnika), przez któr
ą podaje
się słaby środek znieczulający w sposób ciągły. Znieczulenie to jest często stosowane do
zmniejszenia bólu w trakcie porodu, ale mo
że też być również użyte do cięcia cesarskiego.
Wtedy dodaje się bardziej stężony środek znieczulający, zapewniając znieczulenie
wystarczające do przeprowadzenia operacji. Znieczulenie to dzia
ła stosunkowo wolno i
wymaga większej ilości środka znieczulającego do uzyskania odpowiedniego znieczulenia.
3. Kombinacja znieczulenia podpajęczynówkowego i zewnątrzoponowego  stosuje się
jednocześnie oba powyższe typy znieczulenia, uzyskując szybkie znieczulenie do operacji z
jednoczesną możliwością dostrzyknięcia środka znieczulającego w razie potrzeby, oraz dla
zwalczania bólu po operacji.
Znieczulenie ogólne, kiedy matka jest ca
łkowicie uśpiona podczas cięcia cesarskiego, jest obecnie
stosowany bardzo rzadko.
Może być ono konieczne w niektórych bardzo nag
łych przypadkach, jeśli są przeciwwskazania do
znieczulenia regionalnego lub, gdy matka nie wyraża zgody na znieczulenie regionalne, które jest
bezpieczniejsze od znieczulenia ogólnego tak dla matki, jak i dla dziecka.
Wskazania i przeciwwskazania do każdego typu znieczulenia omówimy w dalszej cz
ęści tej broszury -
najpierw wyjaśnimy, co będzie się działo gdy cięcie cesarskie jest zaplanowane i wyznaczona zosta
ła
data zabiegu.
Ocena przedoperacyjna
Zostaniesz zaproszona do szpitala przed operacj
ą, aby ocenić Twój ogólny stan zdrowia i pobrać krew
na podstawowe badania. Położna wyjaśni, czego możesz się spodziewać i jak wszystko będzie
przebiegać w dniu operacji. Może się zdarzyć, że zostaniesz poproszona o przyjście do szpitala już w
dzień poprzedzający operację. Wtedy też zostaną Tobie podane środki zmniejszające wydzielanie
kwasu w żołądku. Wszystko będzie Ci dokładnie wytłumaczone.
Wizyta przedoperacyjna Anestezjologa
Każda pacjentka jest przed zabiegiem rutynowo oceniana przez lekarza anestezjologa.
Zapozna się on z Twoja historią choroby, przebiegiem ciąży oraz zapyta o poprzednie znieczulenia.
Może zaistnieć potrzeba wykonania dodatkowych bada
ń.
W czasie tej wizyty anestezjolog przedstawi Tobie rodzaje znieczulenia do operacji oraz odpowie na
wszelkie pytania z nimi związane, tak abyście mogli razem zadecydować, jaki rodzaj znieczulenia jest
najlepszy dla Ciebie.
W dniu operacji
Położna sprawdzi czy Ty i dziecko macie si
ę dobrze, poinformuje o przybliżonym czasie operacji oraz
upewni się, że zażyłaś zalecone lekarstwa. Po założeniu na nadgarstek lub kostkę specjalnej opaski
identyfikacyjnej z Twoim imieniem, nazwiskiem, dat łożna
ą urodzenia i numerem szpitalnym po
przygotuje Ciebie do zabiegu oraz ogoli, o ile to b łożenie
ędzie konieczne. Zostaniesz poproszona o za
specjalnej koszuli operacyjnej oraz specjalnych uciskowych po
ńczoch przeciwzakrzepowych, a
następnie położna zaprowadzi Ciebie do sali operacyjnej. Je
żeli sobie tego zażyczycie Twój partner, po
założeniu ubrania ochronnego, będzie mógł się tam udać razem z Tobą.
Na sali operacyjnej, lub w pokoju przygotowawczym przy sali operacyjnej, zostanie Tobie za
łożony na
rękę mankiet do mierzenia ciśnienia oraz podłączone urządzenia do pomiaru tętna, ilości tlenu we krwi
oraz monitorowania akcji serca. W tym czasie anestezjolog za
łoży Ci kroplówkę, znieczulając przedtem
skórę w miejscu wkłucia - tak wiec wszystko będzie przebiegać raczej bezboleśnie. Po tych
przygotowaniach rozpocznie się znieczulenie.
Znieczulenie regionalne
Po ułożeniu Ciebie w pozycji siedzącej lub leżącej na boku, z kręgosłupem jak najbardziej wygiętym do
tyłu, anestezjolog użyje środka odkażającego do umycia skóry  będzie on bardzo zimny. Następnie,
po znalezieniu odpowiedniego miejsca, lekarz znieczuli skór
ę małą ilością środka znieczulającego -
możesz to odczuć jako szczypanie w miejscu wstrzykni
ęcia.
W przypadku wykonywania znieczulenia podpaj
ęczynówkowego anestezjolog wprowadzi przez
znieczuloną skórę cieniutką igiełkę i poda przez nią do kręgosłupa niewielką ilość środka
znieczulającego. Zwykle nie jest to bolesne, możesz jednakże odczuwać ucisk.
Czasami może pojawić się się uczucie mrowienia lub prądu biegnącego do obu lub jednej nogi. Ważne
jest, aby natychmiast poinformować o tym lekarza, jednakże w żadnym wypadku nie wolno si
ę
poruszyć podczas wykonywania znieczulenia.
Po podaniu środka znieczulającego do kręgosłupa igła jest usuwana. Całość trwa zazwyczaj kilka
minut, jednakże w przypadku trudności w znalezieniu odpowiedniego miejsca w kr
ęgosłupie może to
trwać znacznie dłużej.
Przy wykonywaniu znieczulenia zewnątrzoponowego wszystko odbywa się bardzo podobnie, używa się
jednakże większej igły  tak, aby umożliwić włożenie przez nią do kręgosłupa specjalnego cewnika
(cieniutkiej rureczki z miękkiego plastiku), przez który będzie można powtarzać podawanie środka
znieczulającego w razie potrzeby.
Podobnie jak w przypadku znieczulenia podpaj że
ęczynówkowego, w trakcie jego wykonywania mo
pojawić się uczucie mrowienia lub przebiegającego prądu. Najważniejsze jest, aby się nie poruszyć.
Kiedy anestezjolog wprowadzi plastikowy cewniczek do kr
ęgosłupa, igła zostanie usunięta a cewnik
będzie umocowany na plecach specjalna ta
śmą - wtedy już można się poruszać.
W przypadku, kiedy cewnik zewnątrzoponowy został założony wcześniej do porodu, najczęściej będzie
go można również użyć do znieczulenia do cięcia cesarskiego  lekarz anestezjolog poda wtedy
bardziej stężony środek znieczulający, co najczęściej będzie wystarczające do przeprowadzenia
operacji.
Jeśli jednakże cięcie cesarskie jest nagłe, może nie być wystarczająco dużo czasu, aby użyć istniejący
cewnik zewnątrzoponowy. Wtedy anestezjolog zdecyduje, jaki rodzaj znieczulenia b
ędzie w tym
przypadku najodpowiedniejszy.
Kiedy znieczulenie regionalne zacznie pracowa
ć będziesz odczuwać mrowienie, ciepło, drętwienie i
ciężkość nóg. Wrażenie to będzie przesuwać się od nóg w górę ciała.
Anestezjolog będzie sprawdzał, kiedy znieczulenie będzie wystarczające- czasem, aby uzyskać
odpowiednie znieczulenie, trzeba będzie zmienić Twoja pozycję.
Podczas oczekiwania na pełny efekt znieczulenia położna zacewnikuje Twój pęcherz, jest to niezbędne
do przeprowadzenia operacji i nie powinno by ęcherzu do
ć bolesne. Cewnik zostanie pozostawiony w p
następnego dnia, tak aby zapobiec zastojowi moczu.
Twoje ciśnienie krwi, tętno i praca serca będzie sprawdzane bardzo często - tak podczas wykonywania
znieczulenia jak i w czasie zabiegu operacyjnego.
W czasie operacji będziesz ułożona na plecach z lekkim pochyleniem w lewo ( zostanie umieszczony
specjalny wałek lub poduszka pod prawym biodrem). Pozycja ta ma zapewni
ć dobre krążenie krwi.
Jeśli w jakimkolwiek momencie zaczniesz odczuwa
ć nudności, poinformuj o tym natychmiast
anestezjologa - będzie on obecny przy Tobie przez cały czas trwania operacji  nudności mogą być
spowodowane spadkiem ciśnienia krwi i anestezjolog poda Ci odpowiednie leki, aby
ś poczuła się lepiej.
Do momentu narodzin dziecka zostaniesz poproszona o oddychanie przez specjaln
ą maseczkę tlenową
tak, aby zapewnić dziecku jak najwięcej tlenu przed urodzeniem.
Operacja
W sali operacyjnej oczekiwać będzie cały zespół, który zapewni bezpieczne przyjście na świat Twojemu
dziecku i Twoje bezpieczeństwo. Będą to chirurdzy położnicy, położne, pediatrzy i inny personel
niezbędny do przeprowadzenia operacji.
Pole operacyjne zostanie oddzielone specjaln
ą przesłoną, więc ani Ty ani Twój partner nie będziecie
nic widzieć, ale będziecie słyszeli odgłosy przygotowań do operacji.
Skóra zostanie nacięta w linii   bikini  i rozpocznie si
ę operacja.
Podczas zabiegu możesz odczuwać pociąganie, ucisk i gniecenie, ale nie powinna
ś odczuwać bólu.
Czasem pacjentki opisują te wrażenia   jakby ktoś zmywał naczynia wewnątrz mojego brzucha  .
Lekarz anestezjolog będzie przy Tobie cały czas i będzie podawał Ci dodatkowe środki przeciwbólowe,
jeśli zajdzie taka potrzeba. Bardzo rzadko mo
że się zdarzyć, że będzie potrzebne znieczulenia ogólne,
aby bezpiecznie doprowadzić operację do końca.
Zwykle od momentu rozpoczęcia operacji do urodzin dziecka upływa mniej niż 10 minut. Zaraz po
narodzinach położna osuszy dziecko, pediatra sprawdzi czy wszystko jest w porz
ądku a następnie
dziecko zostanie przyniesione do Ciebie, aby
ś mogła je przytulić.
Po urodzeniu dziecka lekarz poda Ci przez kroplówk
ę lek (Syntocynę), który pomoże w prawidłowym
obkurczeniu macicy i urodzeniu łożyska.
Aby zapobiec infekcji zostanie Ci podany do
żylnie antybiotyk.
W ciągu następnych 30- 45 minut położnik zakończy operację i poda Ci doodbytniczo czopek
przeciwbólowy.
Po zakończeniu operacji
Zostaniesz przełożona na łóżko i ułożona w wygodnej dla Ciebie pozycji na boku lub pó
łsiedzącej, abyś
mogła bez problemu przytulać i karmić Twoje dziecko.
Po opuszczeniu sali operacyjnej zostaniesz przewieziona do pokoju pooperacyjnego, gdzie przez kilka
godzin Twoje ciśnienie krwi, tętno i ilość tlenu we krwi będą nadal często sprawdzane, aby zapobiec
powikłaniom. Twoje dziecko i partner będą zazwyczaj mogli być z Tobą tak długo, jak tego zechcesz.
Dziecko zostanie zważone i będziesz je mogła nakarmić.
Znieczulenie powoli przestanie działać i zaczniesz odczuwać mrowienie w nogach, a następnie powoli
będzie wracać normalne czucie i pełna ruchomość.
Kiedy zaczniesz odczuwać ból poproś położną o środek przeciwbólowy.
Co będzie się działo jeśli potrzebne będzie znieczulenie ogólne
Po założeniu kroplówki lekarz poda Tobie do wypicia środek zobojętniający kwas żołądkowy, a
następnie, po ułożeniu na stole operacyjnym, nałoży Ci na twarz szczelną maseczkę z tlenem do
oddychania. W tym czasie położna założy cewnik do pęcherza moczowego, a cały zespół przygotuje
wszystko do zabiegu.
Kiedy wszystko będzie gotowe do rozpoczęcia zabiegu anestezjolog poda Tobie do
żylny środek
usypiający. W czasie gdy będziesz zasypiać poczujesz na szyi lekki ucisk ręki asystenta
anestezjologicznego. Ucisk ten zapobiega przedostaniu si
ę zawartości żołądka do płuc. Wszystko to
odbędzie się bardzo szybko i nawet nie zauważysz, kiedy zaśniesz.
Kiedy już będziesz w pełni uśpiona anestezjolog założy specjalną plastikową rurkę do tchawicy aby
móc kontrolować Twoje oddychanie oraz zapobiec przedostaniu si
ę zawartości żołądka do płuc.
Anestezjolog będzie cały czas czuwał nad tym, aby znieczulenie przebiegało prawidłowo, co umożliwi
położnikowi bezpieczne urodzenie dziecka.
Ty oczywiście będziesz spać przez cały ten czas i zostaniesz obudzona dopiero po zako
ńczeniu
operacji.
Kiedy będziesz się budzić, możesz odczuwać ból i suchość w gardle, a także ból w dole brzucha w
miejscu operacji. Możesz też czuć się zmęczona i śpiąca oraz odczuwać nudności przez pewien czas po
operacji.
Po zabiegu zostaniesz przewieziona do pokoju pooperacyjnego, gdzie b
ędzie już czekał Twój partner i
Twoje dziecko.
W celu złagodzenia bólu pooperacyjnego będą zastosowane silne leki przeciwbólowe, w postaci
zastrzyków domięśniowych lub dożylnych podawanych na Twoje żądanie przez położną.
Możesz też mieć podłączoną do kroplówki automatyczną strzykawkę z silnym środkiem
przeciwbólowym - za pomocą specjalnego przycisku będziesz mogła sama podawać sobie środki
przeciwbólowe w razie potrzeby. Jest to bardzo bezpieczny sposób leczenia bólu pooperacyjnego
zwany   kontrola bólu przez pacjenta  (PCA = patient controlled analgesia).
Kiedy może być niezbędne znieczulenia ogólne
" W przypadku zaburzeń krzepnięcia krwi bezpieczniej jest unikać znieczulenia regionalnego
" Czasem wskazania do cięcia cesarskiego są tak nagłe, że nie ma wystarczającej ilości czasu na
wykonanie znieczulenia regionalnego
" Zmiany chorobowe kręgosłupa mogą uniemożliwić wykonanie znieczulenia regionalnego
" Czasem znieczulenie podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe nie działa prawidłowo
Możliwości leczenia bólu pooperacyjnego po ci
ęciu cesarskim
" W czasie znieczulenia zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego możesz otrzymać
dokręgosłupowo długodziałający środek przeciwbólowy
" W niektórych szpitalach cewnik zewnątrzoponowy jest pozostawiony do walki z bólem w
okresie pooperacyjnym
" Po zakończeniu operacji podaje się często czopek doodbytniczy ze środkiem przeciwbólowym
" Położna może podać zastrzyk domięśniowy z morfiną lub innym silnym środkiem
przeciwbólowym
" Automatyczna strzykawka z morfiną może być podłączona do kroplówki, a pacjentka sama
kontroluje częstość podawania leku w zależności od potrzeby  nazywa się to   kontrola bólu
przez pacjenta  (PCA = patient controlled analgesia).
" Doustne leki przeciwbólowe w postaci tabletek - na przyk
ład paracetamol, voltarol, codeina
Zalety znieczulenia regionalnego w porównaniu do ogólnego
" Znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe jest z reguły bezpieczniejsze dla Ciebie i
dziecka
" Nie jesteś uśpiona i możesz razem z partnerem uczestniczyć w narodzinach dziecka
" Nie jesteś śpiąca po zabiegu i możesz od razu przytulić i karmić dziecko
" Lepsza kontrola bólu po operacji
" Dziecko urodzi się mniej śpiące
Potencjalne niekorzystne efekty znieczulenia regionalnego
" Znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe może obniżyć ciśnienie krwi, jest to
jednak łatwe w leczeniu
" Znieczulenie regionalne wymaga z reguły więcej czasu do uzyskania pełnego działania niż
znieczulenie ogólne
" Czasami znieczulenie regionalne może spowodować dreszcze
" Rzadko ale może się zdarzyć, że znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe nie
działa w pełni i wystąpi potrzeba zastosowania znieczulenia ogólnego
Inne działania uboczne znieczulenia regionalnego
" Mrowienie w jednej nodze, częściej w znieczuleniu podpajęczynówkowym (jeden na dziesi
ęć
tysięcy znieczuleń) może się zdarzyć, iż będzie się ono utrzymywać przez kilka tygodni a
nawet miesięcy).
" Swędzenie skóry w czasie i po zabiegu, zwyklełatwe w leczeniu.
" Ból głowy o bardzo dużym nasileniu, rzadziej niż jeden na sto znieczuleń. Potrafimy go leczyć.
" Miejscowa tkliwość pleców w okolicy gdzie wykonano znieczulenie, zwykle trwa kilka dni i ma
niewielkie nasilenie. Występuje stosunkowo często.
Znieczulenie podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe nie powoduje przewlek
łych bólów
pleców
Niestety, bóle pleców zdarzają się bardzo często po porodzie, szczególnie u kobiet, które mia
ły
podobne problemy przed zajściem w ciąże lub podczas jej trwania. Znieczulenie podpaj
ęczynówkowe i
zewnątrzoponowe nie powodują zwiększenia nasilenia przewlekłych bólów kręgosłupa.
Większość matek woli być w pełni świadoma w czasie narodzin potomka drog
ą cięcia cesarskiego,
jednakże czasem nie da się uniknąć znieczulenia ogólnego z przyczyn dyskutowanych powy
żej.
Bez względu na rodzaj znieczulenia cięcie cesarskie jest bezpieczną drogą narodzin dla matki i dziecka.
Może też być prawie tak satysfakcjonujące dla obojga rodziców jak poród drogami naturalnymi.
Mamy nadzieję, że broszura ta przybliży temat znieczulenia do cięcia cesarskiego, wyjaśni większość
wątpliwości i umożliwi podjęcie świadomej decyzji na temat rodzaju znieczulenia do narodzin Twego
dziecka, jeśli cięcie cesarskie okaże się konieczne.
Bibliografia
Porównanie zalet różnych rodzajów znieczule ń
Cesarskie cięcie w znieczuleniu
regionalnym
Shibli KU, Russell IF. A survey of anaesthetic
techniques
Kennedy BW, Thorp JM, Fitch W, Millar K. The
used for caesarean section in the UK in 1997. Int J
theatre
Obstet Anesth 2000; 9: 160-7.
environment and the awake patient. J Obstet
Riley ET, Cohen SE, Macario A, Desai JB, Ratner EF.
Gynaecol
Spinal versus epidural anesthesia for cesarean
1992;12:407-411.
section:
Ying LC, Levy V, Shan CO, Hung TW, Wah WK. A
a comparison of time efficiency, costs, charges, and
qualitative study of the perceptions of Hong Kong
complications. Anesth Analg 1995;80:709-12.
Chinese women during caesarean section under
Davies SJ, Paech MJ, Welch H, Evans SF, Pavy TJG.
regional
Maternal experience during epidural or combined
anaesthesia. Midwifery 2001;17:115-22.
spinalepidural
anesthesia for cesarean section: a prospective
randomized trial. Anesth Analg 1997;85:607-13.
Morgan PJ, Halpern S, Lam-McCulloch J. Comparison
of
maternal satisfaction between epidural and spinal
anesthesia for elective Cesarean section. Can J
Anaesth
2000;47:956-61.
Leczenie bólu pooperacyjnego po ci ęciu
Efekty różnych rodzajów znieczuleń na
cesarskim
dziecko
Morrison J D, McGrady E M. Postoperative pain relief.
Chapter in: Reynolds F (ed). Regional analgesia in
Marx GF, Luykx WM, Cohen S. Fetal-neonatal status
obstetrics: a millenium update. London: Springer-
following caesarean section for fetal distress. Br J
Verlag, 2000.
Anaesth 1984; 56: 1009-1013.
Graham D, Russell IF. A double-blind assessment of
Abboud TK. Nagappala S. Murakawa K et al.
the
Comparison of the effects of general and regional
analgesic sparing effect of intrathecal diamorphine
anesthesia for cesarean section on neonatal
(0.3
neurologic
mg) with spinal anaesthesia for elective caesarean
and adaptive capacity scores. Anesth Anal 1985; 64:
section. Int J Obstet Anesth 1997; 6: 224-30.
996-1000.
Husaini SW, Russell IF. Intrathecal diamorphine
Ong BY, Cohen MM, Palahniuk RJ. Anesthesia for
compared with morphine for postoperative analgesia
Cesarean section - effects on neonates. Anesth Analg
after Caesarean section under spinal anaesthesia. Br
1989;68:270-5.
J
Evans CM, Murphy JF, Gray OL, Rosen M. Epidural
Anaesth 1998;81:135-9.
versus general anaesthesia for elective Caesarean
Van de Velde M. What is the best way to provide
section. Effect on Apgar score and acid-base status
postoperative pain therapy after caesarean section?
of
Curr Opinion Anaesthesiol 2000;13:267-70.
the newborn. Anaesthesia 1989;44:778-82.
Mahajan J, Mahajan RP, Singh MM, Anand NK.
Częstość występowania komplikacji
Anaesthetic technique for elective caesarean section
and
Bole glowy:
neurobehavioural status of newborns. Int J Obstet
Reynolds F. Dural puncture and headache. Chapter
Anesth 1993;2:89-93.
in:
Hodgson CA. Wauchob TD. A comparison of spinal
Reynolds F (ed). Regional analgesia in obstetrics: a
and
millenium update. London: Springer-Verlag, 2000.
general anaesthesia for elective caesarean section:
Bole kregoslupa:
Effect on neonatal condition at birth. Int J Obstet
Russell R, Reynolds F. Back pain, pregnancy and
Anesth 1994; 3: 25-30.
childbirth. [Editorial]. Br Med J 1997;314:1062-3.
Ratcliffe FM, Evans JM. Neonatal wellbeing after
Nerve damage:
elective
Holdcroft A, Gibberd FB, Hargrove RL, Hawkins DF,
caesarean delivery with general, spinal and epidural
Dellaportas CI. Neurological complications associated
anaesthesia. Eur J Anesthesiol 1998; 10: 175-81.
with pregnancy. Br J Anaesth 1995;75:522-6.
.13.
Loo CC, Dahlgren G, Irestedt L. Neurological
Kolatat T. Somboonnanonda A. Lertakyamanee J.
complications in obstetric regional anaesthesia. Int J
Chinachot T. Tritrakarn T. Muangkasem J. Effects of
Obstet Anesth 2000: 9, 99-124.
general and regional anesthesia on the neonate (a
Paech MJ, Godkin R, Webster S. Complications of
prospective, randomized trial). J Med Assoc Thailand
obstetric epidural analgesia and anaesthesia: a
1999; 82: 40-5.
prospective analysis of 10,995 cases. Int J Obstet
Dick W, Traub E, Kraus H, Tollner U, Burghard R,
Anesth 1998;7:5-11.
Muck
J. General anaesthesia versus epidural anaesthesia
Dodatkowo warto przeczytać
for
Reynolds F (ed). Regional analgesia in obstetrics: a
primary Caesarean section: A comparative study.
millennium update. London: Springer-Verlag, 2000.
Eur J
Russell R, Porter J, Scrutton M. Pain Relief In Labour.
Anaesthesiol 1992;9:15-21.
Ed F Reynolds. London: BMJ Publishing, 1997.
Podziękowania
Wszystkie informacje zawarte w tej broszurze oparte zosta
ły na dobrze udokumentowanych faktach.
Piśmiennictwo zamieszczono na stronach 6 i 7
Broszura niniejsza została opracowana przez Podkomitet do Spraw Informacji dla Matek Zwi
ązku
Anestezjologów Położnictwa Wielkiej Brytanii (Information for Mothers Subcommittee of the Obstetric
Anaesthetists Association): Dr Michael Wee (przewodnicz
ący), Prof Felicity Reynolds, Dr Michael
Bryson, Mrs Carol Bates (przedstawiciel RCM), Mrs Cathy Groeger (przedstawiciel AIMS), Mrs Christina
Campbell (przedstawiciel konsumenta), Mrs Shaheen Chaudhry (przedstawiciel konsumenta), Dr
Michael Kinsella, Dr Geraldine O Sullivan, Dr Roshan Fernando.
Więcej informacji na temat znieczulenia mo
żna znalez
ć na stronie internetowej
www.youranaesthetic.info
Video towarzyszące tej broszurze pt.   Znieczulenie do Ci
ęcia Cesarskiego  oraz kopie niniejszej
broszury można nabyć w Sekretariacie Związku Anestezjologów Położniczych (Secretariat of the
Obstetric Anaesthetists Association -OAA Secretariat).
Strona internetowa: www.oaa-anaes.ac.uk
OAA Secretariat
PO Box 3219, Barnes
London SW13 9XR
Tel: [phone]
Fax: [phone]
E-mail: [e-mail]
First Edition March 2003
Tłumaczenie z oryginału angielskiego:
Dr Mirela Krotki Staff Grade Anaesthetist Cheltenham General Hospital,
Dr Roman Klis Consultant Anaesthestist Hereford County Hospital,
Ms Malgorzata Glinska przedstawicielka pacjentek.