Rozwój prenatalny i
poród
ETAPY ROZWOJU PRENATALNEGO
1. Poczęcie
2. Faza listków zarodkowych (2 tygodnie):
" Zygota ulega licznym podziałom i zagnieżdża się w ścianie macicy,
" Powstają listki zarodkowe:
Ektoderma Mezoderma Endoderma
- Błony płodowe, - Struna grzbietowa, - Nabłonek ukł.
- Nabłonki pokrywające ciało, - Układ kostny i mięśniowy, pokarmowego
- Naskórek, paznokcie, włosy, - Układ krwionośny i i oddechowego,
- Gruczoły potowe i ślinowe, limfatyczny, - Gruczoły trawienne,
- Szkliwo zębów, - Tkanka łączna, - Grasica, tarczyca,
- Układ nerwowy i - Układ rozrodczy, - Cewka moczowa,
narządy zmysłów - Nerki, - Pochwa
Żródło: Kornas-Biela, 2011, s. 150.
3. Faza embrionalna (zarodkowa) (ok. 6-8 tyg.):
" Zachodzi organogeneza, kształtują się wszystkie niezbędne do życia narządy,
" Pod koniec tego okresu widoczne są zawiązki palców, oczy, powieki, nos, usta,
małżowiny uszu, podstawowe elementy układu nerwowego,
" Powstają struktury pomocnicze, tj. A
ożysko, pępowina, pęcherz płodowy
4. Faza płodowa (ok. 30 tyg.):
" Intensywny wzrost i usprawnianie wszystkich narządów i układów funkcjonalnych i
narządów dziecka.
A
ączny czas trwania ciąży: 40 +/- 2 tygodnie
PRAWA ROZWOJU
1. Rozwój płodu jest cefalokaudalny:
Rozwój następuje od części głowowej (pojawiają się ruchy gałek ocznych, rozwój
mózgu, dowolne ruchy szyi), następnie część tułowia (cały tułów, kończyny górne), a
na końcu kończyny dolne,
2. Rozwój płodu jest proksymodystalny:
Zmiany rozwojowe postępują od osi kręgosłupa na boki  najpierw rozwijają się
mięśnie położone najbliżej kręgosłupa, następnie ramion, przedramion, dłoni i palców,
3. Rozwój płodu jest łokciowo-promieniowy:
Rozwój przebiega w osi poprzecznej ciała od małego palca dłoni do kciuka.
WYPOSAŻENIE PERCEPCYJNE NOWORODKA
1. Wzrok:
- Zdolność do długiej fiksacji wzroku kilka godzin po urodzeniu,
- Preferencja ludzkiej twarzy od momentu narodzin,
- Preferencja określonych wzorów wzrokowych od pierwszych dni życia, wyraz
ny
wzór powoduje najbardziej żywiołowe reakcje,
- Preferencja przedmiotów trójwymiarowych, poruszających się, o wyraz
nych
konturach i kontrastujących ze sobą,
- Habituacja w przypadku powtarzających się bodz
ców,
2. Słuch:
- Zróżnicowane reakcje na bodz
ce dz
więkowe o różnej wysokości, natężeniu i czasie
trwania od urodzenia,
- Rozpoznawanie znanych z okresu prenatalnego tekstów, melodii, dz
więków,
- Rozpoznawanie głosu matki od momentu narodzin,
- Zdolność do lokalizacji przedmiotu na podstawie dz
więku, który wydaje od
pierwszych godzin życia,
- Pamięć słuchowa  w rodzinie dwujęzycznej dziecko szybciej uczy się tego języka,
w którym matka mówiła w czasie ciąży,
3. Dotyk:
- Wrażliwość na dotyk i nacisk już w okresie płodowym,
- Zróżnicowana wrażliwość na dotyk w zależności od części ciała (szczególnie
wrażliwe są usta),
4. Smak:
- Zdolność do rozróżniania podstawowych smaków od okresu prenatalnego (słodki,
gorzki, kwaśny, słony),
- Szczególne upodobanie smaku słodkiego (choć preferencje zależą od preferencja
żywieniowych matki),
5. Węch:
- Zdolność rozróżniania zapachów,
- Zdolność rozpoznawania zapachów (zapach matki),
6. Równowaga:
- Reakcja na zmianę położenia ciała,
- Pobudzenie lub uspokojenie w zależności od pozycji ciała.
CO WPA
YWA NA PRZEBIEG CI
ŻY?
1. Nastawienie psychiczne matki (!),
2. Teratogeny  czynniki środowiskowe zaburzające prawidłowy przebieg rozwoju
prenatalnego, uszkadzające strukturę i funkcje organizmu:
" Brak opieki medycznej,
" Stres, niepokój,
" Niedożywienie,
" Środki psychoaktywne, takie jak: nikotyna, alkohol, narkotyki, kawa,
" Przyjmowanie leków bez konsultacji z lekarzem,
" Choroby matki (np. różyczka),
" Szkodliwe promieniowanie, praca w trudnych warunkach,
" Wiek matki,
3. Błędy genetyczne:
- Anomalie chromosowe, np. Zespół Downa,
- Anomalie chromosomów płci, np. Zespół Klinefeltera (XXY), zespół Turnera (XO),
zespół potrójnego X (XXX),
- Zespół kruchego X,
- Uszkodzenie pojedynczych genów, dziedziczenie genu wywołującego określone
choroby, np. fenyloketonurię, anemię sierpowatą.
PORÓD
1. Pierwszy okres porodu (od kilku do kilkunastu godzin):
" Rozwarcie i skrócenie szyjki macicy,
" Główka dziecka schodzi w dół kanału rodnego,
2. Drugi okres porodu (od kilkunastu minut do dwóch godzin):
" Poród właściwy  przejście dziecka przez kanał rodny,
3. Trzeci okres porodu (do 30 minut):
" Urodzenie łożyska
A
ączny czas trwania porodu:
Na ogół kilka-kilkanaście godzin (duże zróżnicowanie indywidualne)
Wcześniak: dziecko urodzone przed 37. tygodniem ciąży
SKALA APGAR:
- Pierwsze badanie służące ocenie kondycji dziecka po porodzie,
- Opublikowana w 1953 roku przez Virginię Apgar, amerykańską lekarkę  pediatrę,
- Badanie wykonywane jest w pierwszej minucie życia i powtarzane po 5 minutach,
- Ocenę przeprowadza się w pięciu sferach, w każdej dziecko może uzyskać od 0 do
2pkt.,
- 7-9pkt. otrzymuje większość noworodków, 4-6pkt. oznacza konieczność dodatkowej
pomocy (np. podanie tlenu), <4pkt. to stan bezpośredniego zagrożenia życia
(konieczne są zabiegi podtrzymujące czynności życiowe),
Kategoria Ocena punktowa
0pkt. 1pkt. 2pkt.
Barwa skóry Sina lub blada Tułów różowy, Różowa
kończyny sine
Czynność serca brak d"100 uderzeń/minutę >100 uderzeń na
minutę
Wrażliwość na Brak odruchów Grymas Pełna reakcja: płacz
bodz
ce lub/i kichanie, kaszel,
ruch
Napięcie Brak napięcia, Obniżone napięcie, Napięcie prawidłowe,
mięśniowe wiotkość kończyny lekko zgięte kończyny zgięte
Oddychanie Brak Wolne, płytkie, Regularne, donośny
nieregularne krzyk, silny płacz
y
ródło: Brzezińska, Appelt, Ziółkowska, 2008